بیماری زبان

                                                  بیماری زبان

دکتر حسین جعفری عضو هیئت علمی دانشگاه آزاد اسلامی واحد پزشکی تهران گروه فارماکولوژی

                               مدرس فارماکولوژی بالینی بیمارستان بوعلی تهران

                        به نام آنکه که قلم در کف انسان نهاد   و  بر حرمت آن قسم یاد کرد .

مقدمه:

سلامتی دو بخش دارد:

سلامتی جسم که با بهداشت و تغذیه میتوان کنترل کرد

سلامتی روحی و روانی که بستگی به محیط و پیرامون شخص دارد.

سلامتی بزرگترین نعمتی است که در اختیار بشر قرار دارد

زیرا بدون آن بهره بردن از سایر نعمت ها امکان پذیر نیست.

چند سخن از بزرگان در مورد سلامتی:

1-سلامتی بزرگترین هدیه ، قناعت بزرگترین ثروت و وفاداری بهترین رابطه است.      بودا

2- بزرگترین علاج برای جسم : ذهنی آرام است.      ناپلئون بناپارت

3- تنها وقتی ثروتمندان بیمار شوند واقعا" ناتوانی ثروت را احساس می کنند .      بنجامین فرانکلین

4- حتی اگر بیماری لاعلاجی داری، نباید بنشینی وماتم بگیری ،از زندگی لذت ببر و با بیماری خود

مبارزه کن .                             نلسون ماندلا

5- تمام سلامتی خود را استفاده کن، حتی تا حدی که آنرا از پای در آوری، سلامتی برای همین است

تمام سلامتی راکه داری پیش از مرگت استفاده کنئ                         جرج برنارد شاو

بیماری:
اینکه بدانیم واقعا بیماریم یا خیر کار راحتی نیست. برخی افراد ممکن است بیماری خاصی نداشته باشند.برخی دیگر ممکن است احساس کنند که سالمند و هیچ مشکلی ندارند اما مثلا مبتلا به فشار خون بالا باشند که سبب حملات قلبی و سکته میشود.                

تعریف بیماری:

بیماری هر نوع وضعیت غیر عادی در بدن جسم یا روان که سبب بروز ناراحتی عملکرد بد و یا نگرانی خود فرد مبتلا و یا اطرافیان او می شود. گاهی از این واژه برای انواع جراحات،معلولیت ها،ناهنجاری ها،علایم بیماری،رفتارهای انحرافی یا حالت های غیر معمول در عملکرد یا رفتار استفاده می کنند.

دستگاه چشایی:
یک دستگاه حسی برای چشیدن و حس مزه می باشد.
چشایی یکی از حواس 5 گانه است.
چشایی درک مولکولهای خاصی در مواد است مثلا ترش بودن یک ماده یعنی وجود حالت اسیدی                    

زبان با هزاران برآمدگی کوچک که برای چشم غیر مسلح قابل مشاهده است به نام پاپیلا پوشیده شده است درون هر پاپیلا صدها جوانه طعم دار وجود دارد. به استثنای پاپیلارهای کریستالی که جوانه های چشایی ندارند بین 2000 تا 5000جوانه طعم دار وجود دارد که در جلو و پشت زبان قرار دارد مابقی در سقف دو طرف و پشت دهان و در گلو قرار دارند هر طعم جوانه شامل 50 تا100 سلول گیرنده طعم است.

چشایی در انسان:

در انسان ها در حدود 50 سالگی به دلیل از دست دادن پاپیلای زبان و کاهش کلی تولید بزاق تضعیف درک احساس طعم شروع میشود.

انسانها همچنین می توانند اختلالاتی در تحریک طعم از طریق نارسایی چشایی داشته باشند.

بیماری زبان:

بیماری زبان یکی از دردناکترین بیماریهاست چون با تغذیه رابطه مستقیم دارد و مانع از خوردن غذا میشود در نتیجه بدن ضعیف شده و بیماری دیرتر بهبود میابد.
زبان یکی از بخشهای بدن است که با آن میتوانیم صحبت کنیم اما شاید برایتان جالب باشد که بدانید از روی زبان میشود به بیماری های بدن پی برد به صورتی که نظر پزشکان بر این است که زبان موجب انعکاس تمام بیماریهای بدن میشود.
برخی از مشکلات زبان میتواند بی خطر و یا به علت کاهش ویتامین های بدن ویا ابتلا به بیماریهای ایدز یا سرطان دهان باشد.

            معرفی انواع و اقسام بیماریهای زبان که زندگیتان را مختل میکند:

بیماری زبان جغرافیایی:
در این بیماری که یک عارضه خوش خیم است زبان شکلی شبه نقشه جغرافیایی دارد.
زبان جغرافیایی در اثر تغییر ژنتیک به وجود می آید و با سرطان زبان و دهان ارتباطی ندارد.
در زبان جغرافیایی پاپیلا که بر آمدگی های کوچک و سفید صورتی رنگ روی زبان است،از سطح زبان پاک میشود وزبان به شکل صاف قرمز رنگ و با کناره های برآمده دیده میشود.
در این شکل زبان فقط افزایش حساسیت به مواد غذایی،انواع خمیر دندان ها،ادویه جات و ترشی جات به وجود می آید که پزشک با تجویز مسکن و داروهای ضد التهاب آن را کاهش میدهد.

روش درمان:

همانطور که گفته شد دلیل به وجود آمدن این بیماری حساسیت به مواد غذایی انواع خمیر دندان ها ادویه جات وترشی جات میباشد روش درمان استفاده از:

داروهای مسکن  ،  شوینده های دهانی که مواد بی حس کننده دارند  .   پماد وشوینده های کورتیکوستروئیدی

مکمل ویتامین ب

بیماری زبان شیار دار:

در عارضه زبان شیار دار که 5 درصد مردم به آن مبتلا هستند شکاف ها و شیارهایی با عمق متفاوت روی سطح زبان به وجود می آید.

علت این بیماری مشخص نیست و این بیماری با هیچ علایمی همراه نیست در این بیماری اصلیترین شکاف در وسط زبان قرار دارد.

این بیماری اغلب در مردان و در 80 درصد کودکان مبتلا به سندرم داون به وجود می آید.

روش درمان:

همانطور که گفته شد علت خاصی برای این بیماری مشخص نیست  .  اما:

روش درمان استفاده از:    مسواک میباشد بیمار راباید تشویق نمود تا زبان را مسواک بزند چرا که دبریها و غذا در شیارها گیر افتاده و ممکن است به عنوان منشا تحریک عمل نماید. همچنین دهان شویه های غیر محرک راه حل مناسبی میباشد.

بیماری لوکوپلاکیا زبان:

در بیماری لوکوپلاکیا که یکی از شایع ترین بیماری های دهان است ،ضایعات سفید رنگ و ضخیمی روی زبان ، لثه ها و داخل گونه ها دیده میشود.

علت این بیماری مشخص نیست اما استعمال دخانیات و قلیان میتواند این بیماری را تشدید کند.

این بیماری هیچ علامت و درمانی ندارد و به خودی خود از بین میرود اما در موارد نادر میتواند نشانه اولیه ی سرطان باشد.

روش درمان: همانطور که گفته شد علت خاصی برای این بیماری مشخص نیست

اما:         روش درمان استفاده از:  ارتقاء بهداشت دهان.  استعمال نکردن دخانیات و قلیان.

قبل از هر گونه درمانی استفاده از بیوپسی و معاینات هیستوپاتولوژیک لازم است.

جراحی اصلی ترین نحوه درمان لکوپلاکیاست.

حذف کامل ضایعه برای لکوپلاکیای هموژنوس با دیسپلازی اپی تلیوم یا بدون دیسپلازی لکوپلاکیای منقوط پیشنهاد میشود.   کرایو و الکتروسرجی روشهای درمانی با نتایج محدود میباشند.

در لکوپلاکیای گسترده تجویز 13 سی سی رتینوئیک اسیدروزانه برای 2 تا 3 ماه ممکن است موفقیت آمیز باشد.

بیماری زبان موج دار و دندانه ای:

زبان موج دار اغلب در بچه ها دیده میشود اما میتواند نشانه ای از بیماری کم کاری تیروئید در بزرگسالان نیز باشد.

بیماری زبان مو دار سیاه:
این بیماری از ناخوش آیند ترین بیماری های زبان است که در آن سطح زبان تیره رنگ و همراه با مو میشود.
شاید شما نیز با دیدن این شکل زبان وحشت کنید اما باید بدانید این بیماری نیز بی ضرر است و پوشش سیاه بر روی زبان به علت باکتری های خاصی به وجود می آید که بدلیل عدم رعایت بهداشت بر روی زبان رشد میکند.
در این بیماری با رشد مخمر ها در دهان پاپیلا نیز رشد میکند و بر آمدگی هایی مو مانند 15 برابر طول معمولی یک پاپیلا به و جود می آورد این بیماری بعد از مدتی با رعایت بهداشت دهان از بین میرود.
این بیماری میتواند نشانه ای از بیماری دیابت باشد و یا پس از مصرف آنتی بیوتیک های خاص ظاهر گردد از علت های این بیماری میتوان عدم رعایت بهداشت دهان ، مصرف مواد دخانی،مصرف زیاد قهوه ، استفاده از آنتی بیوتیک و تشنه ماندن را نام برد.

روش درمان:

بیماری زبان مودار سیاه عمدتا به درمان پزشکی نیاز ندارد.

درمان بیماری مبتنی بررعایت بهداشت دهانی است.   رعایت اقداماتی از قبیل:   زبان خود را مسواک بزنید.   دندان ها را مسواک بزنید.  استفاده از نخ دندان.   و  رژیم غذایی مناسب.

بیماری زبان به رنگ قرمز توت فرنگی:

در این بیماری زبان به رنگ سرخ درخشان و روشن دیده میشود که علت آن ممکن است کمبود آهن یا ویتامین ب12 باشد این ویتامین ها از مواد ضروری برای بالغ شدن پاپیلاها یا جوانه های چشایی زبان هستند بنابراین اگر شما دچار کمبود این مواد باشید جوانه های چشاییتان را از دست میدهید و زبانتان بسیار صاف و درخشان میشود.

با از بین رفتن جوانه های چشایی ممکن است شما در صورت مصرف مایعات داغ یا غذاهای تند احساس درد کنید.

روش درمان:

استفاده نکردن از موادغذایی محرک:    شکلات مرکبات ترشیجات آجیل شور چیپس و...

روزانه 3 بار یا بیشتر دهان خود را با محلول نمک نصف قاشق چای خوری در 250 سی سی آب بشوئید.

استفاده از دهان شویه بی حس کننده یا استامینوفن    ،    استفاده از آنتی بیوتیک ها.

بیماری ضایعات مداوم قرمزی روی زبان:

این ضایعات بر خلاف آفت های دهانی که در دو هفته به خودی خود رفع میشوندادامه پیدا میکنند.این ضایعات ممکن است نشانه اولیه سرطان دهان باشد بنابراین حتی اگر دردی ندارید نیز آنها را جدی بگیرید و تصور نکنید که سرطان زبان فقط در افراد بیمار و سالمند ایجاد میشود و با مصرف دخانیات ارتباط دارد،بلکه ممکن است سرطان دهانی به وسیله ویروس «پاپیلوم» یا «زگیل انسانی» ایجاد شود.

روش درمان:       استفاده از عمل جراحی برای از بین بردن بافت های سرطانی نیازی ضروریست.

علاوه بر عمل جراحی برخی افراد ممکن است پرتو درمانی یا شیمی درمانی شوند تا هر گونه سلول های سرطانی را که باقی مانده بکشند.

بیماری زبان زرد:

در این بیماری یک لایه ضخیم زرد رنگ بر روی زبان به وجود می آید که به علت عفونت های قارچی است.

شیوع این بیماری در افراد کودک و نوجوان بیشتر است.

 روش درمان :    رعایت بهداشت دهان و دندان.   درمان عفونت های سینوس

استفاده از مرطوب کننده برای جلوگیری از خشکی زبان      افزایش مصرف فیبر ، آنتی هیستامین ها

استروئید ها برای مصرف موضعی و یا جهت شستشو  ،  دارو رتینوئید ویتامین آ،  داروهای ضد قارچ .

.................................................................................................................

در پایان:

اگر درد را احساس کردی ،

زنده ای،

اما اگر درد دیگران را احساس کردی ،

انسانی .