کرونا و التهاب قلبی

     دکتر حسین جعفری عضو هیئت علمی دانشگاه آزاد اسلامی گروه فارماکولوژی

به نام نامی که نام ها از او نامیده شد.                      به نام عالمی که علم ها از او خروشیده شد.

                               به نام عاشقی که عشق ها از او جوشیده شد.

طبق مطالعه جدیدی که در یک مجله پزشکی در آمریکا منتشر شده، میوکاردیت یا التهاب عضله قلب پس از عفونت کووید ۱۹ شایع تر از ابتلا به آن پس از واکسیناسیون است.

اگر کسی که تا کنون در دریافت واکسن تردید داشته است ترس این عارضه جانبی بسیار نادر و معمولاً نه چندان جدی به نام میوکاردیت بسیار بیشتر است.

این مطالعه نشان می دهد که همان عارضه جانبی مشابه در واقع با خطر بالاتری همراه است. در نتیجه شما واکسینه نشده اید و مبتلا می شوید.

به طور کلی ، میوکاردیت در افراد واکسینه و غیر واکسینه نادر بود. اما در گروه واکسیناسیون شایع تر بود و حدود سه مورد اضافی برای هر ۱۰۰،۰۰۰ نفر وجود داشت.

اگرچه میانگین سنی افرادی که پس از واکسیناسیون دچار مشکل قلبی شده بودند ۲۵ سال بود. در میان ۲۱ مورد میوکاردیت ، ۱۹ نفر مرد بودند.

   

عفونت کووید۱۹ با خطرات بالای مشکلات جدی قلبی عروقی ، از جمله حملات قلبی ، ضربان قلب نامنظم، لخته شدن خون در ریه ها یا پاها، آسیب کلیه و خونریزی در جمجمه همراه بود. به ازای هر ۱۰۰۰۰۰ عفونت ، ۲۵ حمله قلبی اضافی و ۶۲ مورد لخته شدن خون در ریه ها رخ می دهد.

FDA در حال بررسی خطرات میوکاردیت و پریکاردیت یا التهاب مخاط اطراف قلب در دریافت کنندگان واکسن ، به ویژه مردان جوان و نوجوان است.

FDA این هفته اعلام کرد که فایزر در مورد خطرات میوکاردیت و پریکاردیت در افراد واکسینه شده ، از جمله اثرات طولانی مدت بر کسانی که بیمار می شوند ، تحقیق می کند.

افراد مبتلا به بیماری‌های قلبی عروقی به عنوان یکی از گروه‌های پرخطر از نظر احتمال ابتلا به کرونا که به گفته پزشکان حتی پس از دوران کرونا و واکسیناسیون نیز باید تا ماه‌ها نکات مراقبتی را مد نظر قرار دهند و هر نشانه‌ای را جدی بگیرند.

گستردگی دامنه جمعیت مبتلا به بیماری‌های قلبی در دنیا و بویژه ایران که نخستین عامل مرگ در جامعه نیز محسوب می‌شود احتمال آسیب‌پذیری این افراد را در مقابل کرونا بیشتر کرده است. آمارهای دوران کرونا نیز نشان می‌دهد که پیش‌بینی‌ها از احتمال بالا بودن آمار ابتلا در این بیماران درست بود.

دکتر نغمه ضیایی متخصص قلب، با اشاره به اینکه احتمال ابتلاء به فرم شدید کرونا در بیماران قلبی بیشتر است، اظهار کرد: بیماران کرونایی از نظر قلبی به سه دسته تقسیم می شوند که دسته اول شامل کسانی است که هیچ درگیری قلبی چه در آزمایشات و چه در شرح حال و معاینه ندارند.

وی افزود: دسته دوم کسانی هستند که فقط در آزمایشات درگیری قلبی مشاهده می شود اما علامت قلبی ندارندو دسته سوم بیماران، هم دچار علائم بالینی قلبی و هم مختل شدن آزمایشات قلبی می شوند.

وی با تاکید بر انجام فعالیت‌های بدنی سبک در بیماری کووید ۱۹، اظهار کرد:  با توجه به اینکه هم ویروس کرونا و هم بی تحرکی هر دو احتمال ایجاد لخته در بدن را افزایش می‌دهند، در بیماران کرونایی اصلاً توصیه به بی تحرکی مطلق نمی‌شود. اما از طرفی هم چون بدن در فاز التهابی است بهتر است از انجام فعالیت های سنگین در فاز حاد بیماری و همینطور تا چند هفته بعد از بهبودی نیز خودداری شود.

بیشتر کسانی هستند که بیماری‌های قلبی عروقی زمینه‌ای دارند. یعنی بیماری رگ قلب، عضله قلب، فشار خون، لخته در سیستم شریانی و وریدی. یا افرادی که سابقه جراحی قلبی داشتند. همه این‌ها شامل بیماری قلبی می‌شوند که اگر درگیر کرونا شوند به فرم شدید آن مبتلا خواهند شد، پس در اولویت تزریق واکسن هستند و توصیه می‌شود که واکسن بزنند.

اوایل کرونا شواهد قوی از بابت این که چه داروهایی مفید است وجود نداشت ، اما خطر تجمع پلاکتی در عروق‌ بیماران مشاهده شده بود که حالت‌های سکته قلبی و لخته در شریان‌ها را ایجاد می‌کرد. شایع‌ترین دارویی که در دسترس قرار داشت هم آسپیرین بود. ضمن این که آسپیرین اثرات ضد التهابی هم دارد. در فاز حاد بیماری این دارو به بیماران داده می‌شد و تا مدتی بعد می‌گفتند مصرف را ادامه دهند.

هر کسی که آسپیرین یا داروی ضد انعقاد می‌خورد در زمان واکسیناسیون هم داروی خودش را ادامه دهد. هیچ قطع دارویی نباید داشته باشد. نهایتا ممکن است محل تزریق کمی کبود یا خون‌مرده جمع شود یا درد داشته باشد. توصیه به قطع آسپیرین و داروهای ضد انعقاد نمی‌شود.

کرونا می‌تواند عضله قلب را دچار التهاب کند، در این شرایط قدرت انقباضی قلب از ۶۰ یا ۷۰ درصد به ۱۵ درصد می‌رسد.

بیماران قلبی و عروقی معمولا بیماری‌های همراه مانند دیابت و فشار خون بالا هم دارند برای همین نکته مهم این است که داروهای خود را به طور منظم مصرف کنند؛ از استرس دور باشند ؛ مایعات مناسب به ویژه آب بنوشند و نمک و غذا‌های چرب و سرخ کردنی را کنار بگذارند

بیماران قلبی واکسن کرونا بزنند ؟

جهش ویروس کرونا درحال حاضر خطر عارضه‌های قلبی را افزایش داده و تسریع در روند واکسیناسیون به ویژه برای بیماری زمینه‌ای باید مورد توجه قرار گیرد.

بیماران قلبی با خیال آسوده می‌توانند واکسن کرونا را تزریق کنند و مشکلی برای آن‌ها

ایجاد نمی‌شود. 

تزریق این واکسن برای بیماران مبتلا به مشکلات قلبی عروقی ضرورت دارد و الزاما از ابتلا به عفونت کووید ۱۹ پیشگیری نکرده، اما احتمال بیماری شدید، نیاز به بستری شدن در بیمارستان و مرگ را کاهش می‌دهد. این عفونت از روش‌های مختلفی قلب را تحت تاثیر قرار داده که یکی از آن‌ها التهاب مستقیم قلب است.

افرادی که بیماری قلبی دارند، بیشتر در معرض ابتلا به کرونا هستند و ویروس نیز می‌تواند در کسانی که بیماری قلبی ندارند، بیماری قلبی ایجاد کند، زیرا که التهاب می‌تواند باعث لخته در عضله قلبی شده و نارسایی قلبی به همراه داشته باشد، بنابراین واکسیناسیون این بیماران علیه کرونا ضروری است.

افرادی که بیماری زمینه‌ای مثل قلبی و فشار خون دارند کرونا را جدی‌تر بگیرند  علاوه بر این در کرونا التهاب در همه جای بدن هست و عضله قلب هم دچار التهاب و آسیب می‌شود و همزمان با درگیری ریه لازم است به درگیری قلب هم رسیده شود.
مراجعه بیماران کرونایی بعد از بهبودی از کرونا، با علائم قلبی اعم از سرگیجه‌های وضعیتی، نوسانات فشارخون، افزایش ضربان قلب با کمترین فعالیت یا عدم تعادل با میزان ضربان قلب به درمانگاه‌ها افزایش می یابد.

بنابراین همه افراد باید این علائم را بعد از ابتلا بیماری جدی بگیرند هر کدام از این موارد وجود داشته باشد به پزشک قلب مراجعه داشته باشید.

افراد مبتلا به بیماری‌های قلبی عروقی به عنوان یکی از گروه‌های پرخطر از نظر احتمال ابتلا به کرونا به گفته پزشکان حتی پس از دوران کرونا و واکسیناسیون نیز باید تا ماه‌ها نکات مراقبتی را مد نظر قرار دهند و هر نشانه‌ای را جدی بگیرند.

معمولاً درگیری مستقیم ویروس کمتر و التهاب سیستمیک بیشتر است که در قلب ممکن است توفان ایجاد کند و منجر به انعقاد در عروق یا رگ‌های بزرگ داخل عضله قلب شود. ماحصل این است که در دوره کرونا ممکن است افت پمپاژ قلب را یا سکته‌های قلبی و مغزی را داشته باشیم. در فاز حاد کووید۱۹ به دلیل افزایش احتمال آمبولی‌ و لخته‌ و التهاب، احتمال ابتلا به سکته قلبی دو تا سه برابر بیشتر می‌شود که عدد کمی نیست.

توصیه می‌شود مصرف مایعات در بیماری‌های ویروسی کم نباشد تا بدن در فاز کم‌آبی نیفتد. اما این به معنی مصرف بیش از حد مایعات نیست. برای هیچ شخصی مصرف غیرمنطقی توصیه نمی‌شود، بویژه در بیماران قلبی. مصرف باید در این حد باشد که بدن در فاز خشکی و کم‌آبی قرار نگیرد.

اما در بعضی موارد که التهاب عضله قلب ایجاد شده یا درگیری مستقیم عضله قلب داریم ، ممکن است مقداری محدودیت مصرف مایعات هم به بیمار بدهیم. چون قلب شرایط و توان محدودی دارد و شاید توان تحمل حجم زیاد مایعات را نداشته باشد. مصرف معمول مایعات در حدی که ادرار شفاف و روشن باشد و فشار پایین نیفتد کفایت می‌کند.

مهم‌ترین نکته این است که بی‌حرکتی مطلق مناسب نیست. یعنی تا جایی که امکان دارد بدن باید در حرکت باشد. چون بدن در این دوره آمادگی ایجاد لخته را دارد. حتی برای بیمارانی که در آی‌سی‌یو بستری هستند علاوه بر این که داروهای ضد انعقادی مصرف می‌شود، از تجهیزاتی استفاده می‌شود که عضلات به طور مطلق بی‌حرکت نباشند.

 اما فشار ورزشی بر بدن در این شرایط بویژه برای بیماران قلبی زیان‌آور است. وقتی بدن در فاز التهابی قرار می‌گیرد اصراری بر ورزش نیست ؛ بویژه ورزش‌های سنگین و رقابتی. به همین دلیل ورزش‌های رقابتی یا ورزش‌های مقاومتی مثل بدنسازی نه تنها در فاز حاد کووید، بلکه تا مدتی بعد و دست کم ۴ تا ۶ هفته پس از بیماری اصلا توصیه نمی‌شود. حتی بیماران برای انجام آزمایشی این ورزش‌های سنگین هم در این مدت اقدام نکنند. اما بی‌حرکتی مطلق به هیچ وجه درست نیست.

مصرف  داروهای قلبی باید سر جای خودش باشد. اتفاقا اگر دارویی برای مقابله با کرونا لازم است به فرد بیمار قلبی داده شود که آن دارو ممکن است عارضه‌ای بر قلب داشته باشد باید آن را محدود کنیم. چون شواهد بر روی داروی کرونا خیلی قوی نیست. اما روی داروهای قلبی و این که چقدر ریسک زنده بودن فرد را افزایش می‌دهد ثابت شده است.

پس داروهای قلبی سر جای خودش هست، مگر در موارد خاص. مثلا این که پلاکت فرد افتاده باشد. در این حالت توصیه می‌شود آسپیرین با نظر پزشک برای مدتی مصرف نشود. یا وقتی که فرد افت فشار دارد مصرف داروهای مربوط به کنترل فشار خون باید کم و حتی متوقف شود. در غیر این صورت مصرف باید سر جای خودش باشد و داروی کرونا را بر اساس عوارض قلبی باید تنظیم کرد.

مصرف مواد غذایی که سطح پتاسیم و کلسیم بدن را زیاد کنند توصیه می‌شود. پتاسیم و کلسیم بیشتر در یک سری میوه‌ها و سبزیجات وجود دارد. در شیر هم هست. این سری از مواد غذایی باعث می‌شود سطح فشار خون و آسیب به عضله قلب به حداقل برسد. از سوی دیگر محدودیت جدی مصرف نمک هم بیشتر تأکید می‌شود. چون بدن در فاز احتباسی قرار دارد و مصرف نمک زیاد احتباس بیشتری می‌طلبد. به همین دلیل ممکن است قلبی که در تلاش بیشتر از حد است، توان کنترل این حجم زیاد نمک و آب پس از آن را در خودش نداشته باشد و احتمال دارد در فاز عرضه ثابت و تقاضای زیاد بیفتد و آسیب بیشتری ببیند.

اگر بعد از کرونا افرادی دچار علائمی مانند فرم شدید تنگی نفس و افت فشار و خستگی مفرط هستند حتما به متخصص قلب مراجعه داشته باشند که چکاپ کلی داشته باشند. نمی‌شود بمیاری قلبی را شوخی گرفت. اگر ساده بگذریم پیامدهای بیشتری خواهد داشت.

......................................................................................................................................

جملات ناب از امام سجاد (ع)

اگر مردم بدانند که در طلب علم چه فایده اى است، آن را می‌طلبند اگر چه با ریختن خون دل و فرو رفتن در گرداب‌ ها باشد.

تعجّب دارم از کسی که نسبت به تشخیص خوب و بد خوراکش اهتمام می ورزد که مبادا ضرری به او برسد، چگونه نسبت به گناهان و دیگر کارهایش اهمیّت نمی دهد و نسبت به مفاسد دنیایی، آخرتی، روحی، فکری، اخلاقی و... بی تفاوت است.

دنیا همچون نیمه خواب (چرت ) است و آخرت بیداری می‌باشد و ما در این میان این دو در خواب پریشانیم.‏