Supplement عوارض و کاربردها

دکتر حسین جعفری عضو هیئت علمی دانشگاه آزاد اسلامی واحد پزشکی تهران گروه فارماکولوژی

دانشکده داروسازی و واحد علوم دارویی تهران ، مدرس فارماکولوژی بیمارستان بوعلی تهران

                   به نام آنکه  خلاق جهان است                    امید بی پناه و بی کسان است

به نام آنکه یادآور او تسلی بخش عاشقان  است  و   ...............

همکاران عزیز ، دانشجویان گرامی ، دوستان ارجمند.

این روزها نگارش و قلم بدست گرفتن  در شرایطی که با فوت همیهنان  وشهادت همکاران پزشک و دانشجویان پزشکی و پرستاران جان بر کف  وکادر درمانی وخدماتی بیمارستانها  وعزادار بودن هموطنان  مواجه هستیم بسیار سخت است ولذا نگارش وتنظیم این مقاله و مقالات بعدی کوچکترین کاریست برای مطالعه  دانشجویان و دوستانی که بناچار در منزل هستند و زمانی را برای آموزش در فضای مجازی سپری میسازند. انشاالله به زودی بحران کرونا را پشت سر نهاده وکماکان فعالیت های طبیعی برای همگان میسر گردد.فراموش نشود علاوه بر رعایت تمامی مواردی که مرتب از رسانه ها ، صدا و سیما وفضای مجازی رعایت می کنیم دعا وتوسل به یزدان فراموش نشود. دعا درمانی  یکی از راههای مقابله با بیماریست که در بسیاری از موارد  با پاسخ همراه بوده است.

تکمیل پازل توانمندی ورزشکار شامل موارد زیر است :

1- استراحت/ریکاوری                    2 -تمرین                        3- مکمل دهی               4- تغذیه و رژیم غذایی                    5- درمان

کدامیک از ورزشکاران به مکمل نیاز دارند؟

85 درصد ورزشکاران حرفه ای مصرف می کنند.

اغلب بدون مشاوره با متخصصین تغذیه.

تعدادمعدودی از مکمل ها خصوصا در صورت کمبود موثرند.

ممکن است مصرف مکمل به یک ورزشکار برتری دهد.

مکمل های ورزشی

کسانی که تغذیه مطلوب و درست داشته باشند نیازی به مکمل ندارند اما:

کسانی دریافت نامناسب داشته باشند دریافت مولتی ویتامین کمبود های آنها را برطرف می کند

مواظب باشید دریافت بیش از حد ویتامین ها و املاح نه تنها باعث افزایش توان نمی شود بلکه سلامت ورزشکاررا به خطر می اندازد.

قبل تجویز مکمل چه اقداماتی باید انجام داد؟

منافع مکمل بر اساس شواهد علمی             ضرورت                          قانونی

عوارض                                                دوپینگ                         راهنمای مصرف

قبل تجویز مکمل چه اقداماتی باید انجام داد؟

پروسه مراقبت تغذیه ای

ارزیابی  ،  تشخیص     ،   مداخله ،  ارزشیابی و پایش ، الگوی غذایی فراموش نشود

عوارض مصرف مکمل:

سلامت ورزشکار   ،   دوز و مدت مصرف ، تغییر اولویت تغذیه ای ورزشکار، اطلاع از دوپینگ

دسته بندی مکمل های ورزشی

Group A :نوشیدنی ورزشی ،  ژل های ورزشی ، شیرینی های ورزشی و غذای مایع ، پروتئین وی                                  

بارهای ورزشی ، لکترولیت های جایگزین  ،  مکمل آهن ، . پروبیوتیک ،  مولتی ویتامین مینرال ، ویتامین D

مکمل کلسیم ، کافئین ، کراتین ،آب چغندر،  بتاآلانین و بیکربنات

گروه B

کورکومین ،کئورستین    ،  تارت آب گیلاس    ، آب توت ها       ،گلوتامین ،  روغن ماهی ،گلوکوزامین

آنتی اکسیدان هایی  C ,E   ،  HMB ) هیدروکسی متیل بوتیرات( و کارنیتین

Group C

ریبوز ،کوآنزیم Q10،  جینسنیگ ، کروم، آب حاوی اکسیژن

روغن T C  Mاینوزین ،  پیروات، ZMA(zinc magnesium aspartate)

Group D

افدرین،  استریکنین ،  سیبوترامین  ،متیل هگزین آمین

سایر محرک های گیاهی : DHEA ، آندروستندیون ، نوراندرواستندیون محرک های هورمون رشد

    

                       تصویر  جینسینگ

کدام مکمل برای کدام ورزشکار؟

هدف چیست؟  

نوع ورزش ، شدت، مدت ، نیاز فیزیولوژیکی،  سیستم انرژی مورد نظر، هزینه؟

سن؟    آیا سابقه مصرف دارد؟

مکمل ها:

آنتی اکسیدان ها ، ویتامین c و E، کورکومین،آب چغندر ، NAC

برای ریکاوری :  امگا3 ،آب گیلاس و آلبالو، گلوتامین

کارافزا:

کافئین ،کراتین،  بتا آلانین،  بیکربنات ، آب چغندر

رفع کمبود:

آهن  ،  کلسیم،  ویتامین                  D افزایش حجم عضله:

                                                پروتئین وی، کازئین، HMB،  آمینو اسیدها

استفاده ازکدام برند؟

خوشنامی،  نوغ ترکیبات ،  استاندارد ها، تولید توزیع وانبارش خوب

دستور مصرف مکمل؟

                                   دوز،  زمان ،  مدت

کراتین :

از اسید های آمینه ساخته می شود ،   در گوشت و ماهی یافت می شود

به شکل پودر، قرص، ژل و حتی آب نبات وجود دارد ،یکی از پرمصرف ترین مکمل ها

توزیع کراتین در بدن

•       98 درصد در عضلات و قلب.     در بدن به کراتین فسفات تبدیل می شود.

مکانیسم عمل کراتین:

افزایش کراتین فسفات (انرژی در دسترس)  .   افزایش توان در ورزشهای قدرتی

کراتین:

افزایش توده عضلانی ،    افزایش تولید انرژی / عملکرد (حرکت های انفجاری)

تاخیر خستگی ،  بهبود ریکاوری ، موثر در تمرکز در بی خوابی ها،  در انتقال گلوکز در بدن

کراتین-نتایج علمی:

متاآنالیز در سال 2003    ، عدم تاثیر کراتین در ورزشهای فیلد (دومیدانی، شناو ..)

کراتین

میزان کراتین در افراد متفاوت است ( سن، جنس، نوع فیبرو ....)

مناسب برای حرکات انفجاری تا 10 ثانیه ،  افزایش کراتین بدن ماکزیمم 20 درصد

پاسخ افراد به مکمل یاری کراتین متفاوت ، بیشتر مطالعات در افراد غیر حرفه ای

کاربرد کراتین در بیماریها

1.    Muscular dystrophy,

2.    Polymyositis

3.    Ageing

4.     Parkinson’s disease

5.    Huntingdon’s disease

Creatine supplementation may have some functional benefits to enhance cognitive function

پروتکل مصرف :

•       300 میلی /kg برای حداقل 3 روز ،  3 تا 5 گرم برای حفظ

لود سریع: 5 روز اول با 4 بار درروز هربار 5 گرم ، لود آهسته: 28 روز هر روز 3 گرم

دوز نگهداری: 3 گرم در روز ،  پاک سازی: 4 هفته

مصرف 50 تا 100 گرم کربوهیدرات با کراتین مصرفی.

عوارض کراتین:

افزایش وزن،  عوارض گوارشی ،  سنگینی معده ، اسهال ، تهوع ، گرفتگی و کشیدگی عضلات.

ال-کارنیتین:

کاهش وزن و چربی ، افزایش ذخیره گلیکوژن ، نقش کارافزایی؟ ،نقش وازودیلاتوری

     کاهش درد وآسیب بعد از تمرین

فرم های کارنیتین :

•      L-Carnitine,

•      Acetyl-L-carnitine (ALCAR),

•       L-Carnitine L-Tartrate (LCLT)

 Propionyl-L-Carnitine (usually bound to Glycine and called GPLC

پروتکل مصرف:

•      1تا 2 گرم در روز ، 1 یا 2 کپسول نیم ساعت قبل از تمرین یا مسابقه

•      1 کپسول صبح و یک کپسول شب برای افزایش اثر.

نیترات :

منابع غذایی: اسفناج، کاهو، چغندر

تبدیل شدن نیترات به نیتریت و نیتریک اکسید خصوصا در شرایط اسیدوز و هیپوکسی

جزء ملکولی مسیر ال آرژنین و مسیر مستقل (باکتری های دهانی و تبدیل نیترات به نیتریت)

دستور مصرف:

حاد: 400-300میلی گرم یک تا 12 ساعت قبل از تمرین یا مسابقه

مزمن: 1 تا 2 هفته قبل از تمرین یا مسابقه

                  نیترات پتاسیم KNO3/پتاسیم نیترات

عوارض:

•       100 تا 200 میلی گرم/Kg سمی و ایجاد مت هموگلوبینمیا

افت فشار خصوصا همراه با داروهای کاهنده فشار

ناراحتی های گوارشی ،  تغییر بدون خطر رنگ ادرار

بافرها

تجمع لاکتات و هیدروژن ، ورزش های با شدت بالا و کوتاه مدت ، مهمترین بافرها بیکربنات و بتا آلانین

بیکربنات :

بطور طبیعی در بدن وجود دارد ، در تهیه مواد غذایی استفاده می شود

موثر در ورزش هایی با 30 ثانیه تا 7 دقیقه.

عوارض:

تهوع ، اسهال ،  استفراغ، حداقل یک لیتر آب بایستی با مکمل میل شود.

بتاآلانین :

کارنوزین بافر طبیعی داخل سلولهای عضلانی ، ترکیب بتاآلانین و هیستیدین

نقش اصلی بافر داخل سلولی ،  در ورزش های با طول 1 تا 2 دقیقه

بیشتر مطالعات روی وزنه برداران و دوچرخه سواران بوده

دستور مصرف:

•       3 تا 6 گرم در روز در طی 4 تا 10 هفته ، بیشتر به شکل پودر وجود دارد .  عوارض : گزگز پوست.

کافئین :

منابع غذایی:   چای، قهوه، شکلات، کولا، نوشیدنی های انرژی زا

تاثیر بر سیستم عصبی مرکزی، تاثیر بر تمرکز، عکس العمل، مهارتهای تاکتیکی و تکنیکی ،  کاهش خستگی و افزایش هوشیاری .

در بسیاری از ورزش های فردی و تیمی مطالعه شده ،  موثر در ورزش های استقامتی و قدرتی ،کاهش درد حین ورزش ،  توصیه برای افراد زیر 18 سال نشود.

دستور مصرف:

60 دقیقه قبل از ورزش ، قبل و هر 15 تا 20 دقیقه حین ورزش

زمان های نزدیک به آخر ورزش که خستگی ظاهر می شود.

عوارض:

افزایش ضربان قلب ، دهیدراتاسیون ، بی خوابی ،  بی قراری ، تفاوت های فردی در اثر بخشی

CLA :  لینولئیک اسید کونژوگه    مطالعات انسانی اغلب با نتایج متناقض

اسید چرب غیر اشباع ، منبع غذایی: گوشت، لبنیات و تخم مرغ، بیشتر مطالعات حیوانی

کاهش قند خون و افزایش حساسیت انسولین ، کاهش چربی و افزایش توده عضلانی

دستور مصرف: 2.4 تا 6 گرم در روز

عوارض:

ناراحتی گوارشی ، تهوع ، سنگینی معده ،  سردرد ،  هزینه بالا

پروبیوتیک ها

منابع غذایی:   شیر، ماست، دوغ، پنیر

منافع:  بهبود عملکرد سیستم گوارشی ، تقویت سیستم ایمنی ، کاهش عدم تحمل لاکتوز ،   کاهش خطر برخی سرطان ها (کولون)

در ورزشکاران منافع کارافزایی مشاهده نشده  اما

تعداد روزهای بیماری درورزشکاران استقامتی ،کاهش عفونت های ریوی و ناراحتی های گوارشی

بهبود عملکرد سیستم ایمنی بویژه خستگی های مزمن ، تقریبا عارضه ای برای پروبیوتیک ها گزارش نشده است.

گلوتامین:

تقویت سیستم ایمنی و جلوگیری از بیماریها ، کمک به حفظ مایعات در بدن

افزایش جذب آب از لوله گوارش ،  افزایش سنتز پروتئین در بدن و کاهش توده چربی

اعمال بیوشیمیایی:

تحریک سنتز گلیکوژن ، کاهش درد عضلانی ،افزایش ظرفیت بافری بدن ،کاهش زمان ریکاوری پس از آسیب .

دستور مصرف:  دستور مصرفی وجود ندارد ،  مصرف 30 گرم در روز در افراد سالم

عارضه ای گزارش نشده است.

پیامبر(ص) میفرمایند : سلامتی و امنیت دو نعمت مخفی الهی میباشند.