پروستاگلاندین ها شمشیر دولبه

                          پروستاگلاندین ها شمشیر دولبه

             دکتر حسین جعفری عضو هیئت علمی دانشگاه آزاد اسلامی گروه فارماکولوژی

دانشکده داروسازی و واحد علوم دارویی تهران ، مدرس فارماکولوژی بیمارستان بوعلی تهران

شَهْرُ رَمَضَانَ الَّذِیَ أُنزِلَ فِیهِ الْقُرْآنُ هُدًى لِّلنَّاسِ وَبَیِّنَاتٍ مِّنَ الْهُدَى وَالْفُرْقَانِ فَمَن شَهِدَ مِنکُمُ الشَّهْرَ ..... «الصّائم فى السّفر فى شهر رمضان کالمفطر فیه فى الحضر.»

روزه داری که زبان و گوش و چشم و جوارح خود را حفظ نکرده ، روزه اش به چه کارش خواهد آمد.  حضرت زهرا (س)            ( بحارالانوار جلد ۹۳ صفحه 295)

......................................................................................................................................................................

تاریخچه و نامگذاری این مولکول برای اولین بار در سال 1935 توسط اولف فون اویلر و گلدبالت در بدن انسان پیدا شد. عقیده اولیه براین بود که این مواد از ترشحات پروستات هستند. و ریشه این اسم از غده پروستات است. منشا اصلی این مولکول ها از کیسه منی است.

تعریف پروستاگلاندین پروستاگلاندین ها یکی از مهم ترین واسطه های شیمیایی در داخل بدن هستند که با تأثیر بر روی گیرنده های مختلف سلولی تأثیرات متنوع زیادی در بدن دارند. پروستاگلاندین ها مولکول لیپیدی بیست کربنه بوده و ساختاری شبیه کلسترول دارند .

انواع :  A-B-C-D-E-F    با زیر مجموعه ها ی الفا ,پروستوسایکلین و...E2, D2 ,F2, I2  و
هستند که فعال و در بدن انسان ساخته می شوند
پروستاگلاندین ها در بدن ساخته شده و در هیچ گونه ماده غذایی یافت نمی شودافزایش درد در پاسخ به اسیب یا بیماری , داروهای ضد التهابی استروییدی که به عنوان مسکن و کاهنده التهاب و علایم تب مورد استفاده قرار می گیرند.  در حقیقت مهار کننده های ترشح پروستاگلاندین ها می باشند.
برای مثال ایبوپروفن و اسپرین با تغییر ساختار انزیم سیکلواکسیژناز مانع از ترشح بیش از حد پروستاگلاندین ها می شوند.

پروستاگلاندین ها در ایجاد تب , ورم , سرخی , عامل انقباضات شدید قاعدگی (سندرم پیش) و

موثر در افزایش الرژی و واکنش های خود ایمنی ، عامل درد های مزمن مانند ارتروز
مرتبط با ایجاد سرطان و هنگام ترشح مزمن با غلظت بالا در ایجاد اسهال در حجم های بالا ریسک فاکتور ابتلا به پوکی استخوان را سبب می گردند.

با مصرف ویتامین ها , مواد معدنی , انتی اکسیدان , فیبر به میزان کافی و عدم سو مصرف خوراکی های التهابی و غذاهای چرب و... سطح تولید این مواد را کنترول نمایید.

مواردی که روی بیماری ها تاثیر می گزارد:
اختلالات هرمونی ,سوء تغذیه ,استرس محیطی , نقص های ژنتیکی میتوانند بر سطح تولید پروستاگلاندین ها تاثیر داشته باشد.

مواردی که پروستاگلاندین را متعادل می کند؛
رعایت یک رژیم ضد التهاب غنی از فیبر , استفاده از برخی مکمل های کنترول کننده پاسخ های التهابی , ورزش و مهار استرس , درمخان اختلالات هورمونی از جمله اختلال در ترشح بیش از حد استروژن می تواند سطح تولید پروستاگلاندین هارا در بدن متعادل کند.

اختلالات هرمونی ,سوء تغذیه ,استرس محیطی , نقص های ژنتیکی میتوانند بر سطح تولید پروستاکلاندین ها تاثیر داشته باشد.
مواردی که پروستاگلاندین را متعادل می کند؛
رعایت یک رژیم ضد التهاب غنی از فیبر , استفاده از برخی مکمل های کنترول کننده پاسخ های التهابی , ورزش و مهار استرس , درمخان اختلالات هورمونی از جمله اختلال در ترشح بیش از حد استروژن می تواند سطح تولید پروستاگلاندین هارا در بدن متعادل کند.

زمان ترشح :
بدن در پاسخ به جراحت , بیماری , عفونت و عوامل استرس زا پروستاگلاندین ترشح می کند.
علایم التهابی :
ازاد شدن این ترکیبات می تواند منجر به ایجاد علایم التهابی مانند : سرخی , ورم , درد و تب در فرد شود.

فواید :
کمک به غلبه بر غفونت و بیماری های مختلف
ترسیع ترمیم بافت اسیب دیده
تحریک زایمان (پروستاگلاندین ها با به استراحت در اوردن عضلات صاف رحمی منجر به باز شدن دهانه رحم می شوند. در حال حاضر این موارد به صورت صنعتی با نام های پروستاگلاندین
(E2 ,F2)
در انتهای دوره ی بارداری به منظور تسهیل زایمان توسط پزشک تجویز می شود. علاوه بر این زنان برای تحریک تخمک گذاری و انقباض سالم عضلات رحمی در دوران قاعدگی بهذ مقدار کافی پروستاگلاندین نیازمند است.)
کمک به جلوگیری از خونریزی های پس از زایمان
موثر در درمان ناتوانایی های جنسی در مردان و کمک به بهبود عملکرد اسپرم
درمان زخم های گوارشی به واسطه تنظیم ترشح اسید معده و محافظت از روده در مقابل اسیب

کمک ب تنظیم ترشح موکوس (برای حفظ ریه های سالم مهم است)
قابل استفاده برای درمان اب سیاه
تنظیم میزان باکتری های دستگاه گوارش با اثر بر ازاد سازی مواد التهابی
 تزریق به صورت وریدی به منظور درمان سندرم رینود, به خصوص در افرادی که در درمان های خوراکی بر روی ان ها اثری نداشته
تحریک حرکات روده
کمک به درمان بیماری های قلبی مادر زادی در نوزادان
انعقاد خون
تنظیم دمای بدن
گشاد کننده ی عروق
افزایش جریان خون کلیوی و افزایش حرکات روده نقش دارند.

تفاوت پروستاگلاندین با هورمون ها:
نکته ای که پروستاگلاندین ها را خاص می کند این است که این مواد بر خلاف هورمون ها از طریق جریان خون جا به جا نمی شوند و تنها در زمان و مکان خاص مورد نیاز از سلول ها ازاد می شوند.
با این که پروستاگلاندین ها کاربرد ها و مزایای فراوان دارند ترشح کمتر یا بیشتر از حد ان ها می تواند منجر به تداوم درد و بیماری شود.

برخی از شایع ترین مشکلات و علایم مربوط به تولید بیش ازحد این مواد:
دوره های پریود به شدت دردناک
اسهال یا مشکلات گوارشی به خصوص در دوران قاعدگی (به دلیل اقزایش سطح پروستاگلاندین ها در این باره)
بیماری های خود ایمنی ، دیابت ،کم کاری غدد هیپوفیز و تیرویید ،اگزما
درد مزمن و اسیب بافتی غیر قابل التیام، ورم ,سرخی ادم در اندام های محوری، میگرن،

انواع خاصی از سرطان ها ، کم کاری غدد هیپوفیز و تیرویید ،از دست دادن عملکرد اندام ها
بیماری های دیژنراتیو عصبی مانند مالتیپل , اسکلروز , بیماری پارکینسون و هانتینگتون و  ALS

لیست دارو ها:

میزوپرستول:قرص میزوپروستول با نام تجاری سایتوتک (Cytotec) یکی از قرص‌هایی است که علاوه بر کاهش خطر ابتلا به زخم معده، برای سقط جنین و ختم حاملگی در سه ماه اول بارداری استفاده می‌شود. مصرف این قرص هزینه‌ و مدت زمان بستری کمتری نسبت به اکسی توسین و سایر روش‌های ختم حاملگی دارد. بنابراین می‌تواند جایگزین مناسبی برای روش‌های مشابه در سه ماهه دوم نیز باشد. این قرص ممکن است عوارضی داشته باشد و باعث پارگی‌ رحم، زایمان زود هنگام و ... شود. به همین دلیل توصیه می‌شود از مصرف خودسرانه‌ی آن پرهیز کنید و برای استفاده از این قرص با پزشک خود مشورت کنید.

دوز خوراکی مناسب برای کاهش خطر ابتلا به زخم‌ معده 200 میلی گرم به تعداد 4 بار در روز همراه با غذا می‌باشد. اما اگر این دوز برای شما غیر قابل تحمل است می‌توانید با مشورت پزشک آن را به 100 میلی گرم کاهش دهید. البته این نکته را در نظر داشته باشید که هرگز این قرص را خودسرانه مصرف نکنید، زیرا ممکن است گرفتار عوارض جبران ناپذیر آن شوید.

دینو پروست

اثر اکسی‌توسیک: مکانیسم دقیق دارو مشخص نمی‌باشد. دارو باعث تحریک انقباضات دیواره رحم می‌گردد. این عمل می‌تواند ناشی از یک یا چند اثر زیر باشد: تحریک مستقیم، تنظیم انتقال کلسیم سلولی، تنظیم سطح cAMP داخل سلولی.
کاهش استروژن و پروژسترون پلاسما در عملکرد رحمی دارو نقش دارد اما این اثر به‌طور مداوم صورت نمی‌گیرد.
دارو از طریق شل کردن سرویکس باعث تسهیل در باز شدن آن می‌گردد

عوارض جانبی دینوپروستون (Dinoprostone)

مادر
اعصاب مرکزی: اضطراب، گیجی، تب، سردرد، گرگرفتگی، پاراستزی، سنکوپ، ضعف.
قلبی ـ عروقی: آریتمی، درد قفسه سینه.
چشم، گوش، حلق و بینی: تاری دید، درد چشم.
دستگاه گوارش: اسهال، تهوع، استفراغ.
ادراری ـ تناسلی: اندومتریت، درد واژینال، واژینیت، غیر طبیعی شدن انقباضات رحمی.
عضلانی ـ اسکلتی: درد کمر، کرامپ عضلانی، کرامپ پای شبانه.تنفسی، سرفه، دیسپنه. ناراحتی سینه، لرز.

الپرو ستادیل:

آلپروستادیل (Alprostadil) در درمان اختلال عملکرد نعوظی(ناتوانی جنسی) بکار می رود.آلپروستادیل همچنین در بهبود جریان خون در در نوزادان متولد شده با مشکلات جدی قلبی استفاده می شود.
آلپروستادیل عروق خونی و ماهیچه های آلت تناسلی را شل می کند که متعاقبا جریان خون به آلت تناسلی افزایش یافته و سبب نعوظ می شود.آلپروستادیل بعنوان فرمی از پروستاگلاندین E1 دارای اثر چندگانه بر روی جریان خون می باشد که سبب افزایش جریان خون سیستمیک یا ریوی در نوزادان می شود.در بیماری قلبی مادرزادی سیانوتیک نتیجه عمل آلپروستادیل افزایش اکسیژن رسانی به بافت ها می باشد

عوارض جانبی آلپروستادیل

افزایش تعداد ضربان قلب , دفع خون درادرار , تشنج , گرگرفتگی , برادی کاردی , اسهال , تنگی تنفس , خس خس سینه , کاهش فشارخون , کاهش پلاکت خون , کم خونی , نارسایی قلبی مزمن , ادم , تب1 , عفونت خون , افزایش پتاسیم خون , کاهش پتاسیم خون , خونریزی , افزایش بیلی روبین خون , کاهش قند خون , سستی و رخوت

ایلوپروست:  ایلوپروست یک داروی استنشاقی می باشد که جهت کاهش فشار شریان ریوی در افراد مبتلا به فشار بالای شریان ریوی (PAH) مورد استفاده قرار می گیرد.
-درمان پرفشاری شریان ریوی ( PAH ) تحمل ورزش ، بهبود علائم و کاهش وخیم شدن علائم بالینی

مکانیسم اثر ایلوپروست

این دارو از دسته ی پروستاسایکلین یا پروستاگلاندین ها می باشد.
‎که با اتساع عروق ریوی و سیستمیک، مهار تجمع پلاکتی و مهار تکثیر سلولی در عضلات صاف به کاهش فشار خون ریوی کمک می نماید.

عوارض جدی :
‎افت فشار خون شدید، سنکوپ، واکنش های حساسیتی، ترومبوسیتوپنی

پوپروستنول یک پروستاگلاندین طبیعی است که دارای خواص وازودیلاتوری و مهارکنندگی تجمع پلاکتی است. از این دارو در درمان ازدیاد فشار خون ریوی استفاده می شود.

مکانیسم اثر پوپروستنول

داروی اپوپروستنول دو عملکرد فارماکولوژیک اصلی دارد : اول اتساع مستقیم شریان های ریوی و محیطی و دوم مهار تجمع پلاکتی .عوارض جانبی پوپروستنول: عفونت , درد , اسهال , سردرد , تهوع , استفراغ , سرگیجه , کهیر، کاهش فشارخون،  آنفلونزا ، اضطراب

    بی اشتهایی , لرزش , اگزما , تاکیکاردی , آرترالژی , راش ,   , لرز , فلاشینگ , میالژی , گردن درد , زخم  

نحوه ساخت آنزیم فسفولیپاز فسفولیپیدهای غشای سلول را به اسید آراشیدونیک تبدیل می کند. سپس اسید آراشیدونیک با COX یا همان آنزیم سیکلواکسیژناز )هردو نوع ۱ و ۲ )باعث تبدیل به پروستاگلاندین ها می شود.

در بدن 2 نوع سیکلواکسیژناز داریم : سیکلواکسیژناز1      ،     سیکلو اکسیژناز 2

اولین آنزیم مفید و دومین آنزیم خطرناک

دارویی خوب و مفید است که آنزیم نوع 2 را مهار نماید مانند داروهای مسکن خوب وکم خطر مانند سلکوکسیب

داروهایی مانند آسپیرین ، مفنامیک اسید ، ایندومتاسین ترامادول و  پیروکسیکام.... چون آنزیم اولی را مهار مینمایند خوب نیستند وعوارض خطرناکی به دنبال دارند.

............................................................................................................................................................

یکی درد ویکی درمان پسندد                یکی رنج ویکی حرمان پسندد

.                                         

من از درمان و درد و رنج وحرمان            پسندم آنچه را جانان پسندند