مطالب پزشکی - بیماری ها و داروها
دکتر حسین جعفری^ عضو هیئت علمی دانشگاه
مطالب پزشکی - بیماری ها و داروها
دکتر حسین جعفری^ عضو هیئت علمی دانشگاهمحاسن نسخ پزشکی الکترونیکی
دکتر حسین جعفری عضو هیئت علمی دانشگاه آزاد اسلامی گروه فارماکولوژی
به نام آنکه خلاق جهان است امید بی پناه و بی کسان است
به نام آنکه یادآور او تسلی بخش عاشقان است و ...............
بحث نسخه الکترونیک یکی از الزامات امروزه حوزه درمان است. فارغ از اینکه قانون چه می‌گوید یا اینکه مسائل بیمه‌ای چه می‌گویند، موضوع درمان در عصر امروز باید بتواند از تکنولوژی‌های روز استفاده کند که یکی از این تکنولوژی‌ها، فناوری اطلاعات است.
برای اینکه بتوانیم در حوزه فناوری اطلاعات، اطلاعات بیماران را به
صورت یکنواخت در اختیار داشته و از آن به صورت هوشمند استفاده کنیم، نیاز است که
اطلاعات بیمار را در تمام مراجعاتش ثبت و ضبط کنیم و آن را بر اساس کدهایی که به
آن تعلق می‌گیرد با زبان بین‌المللی کُدینگ جمع‌بندی کنیم تا پزشکان و سایر
کارکنان حوزه بهداشت و درمان و سیاستگذاران بتوانند برای اقدامات درمانی،
سیاستگذاری و ... از آن استفاده کنند
.
وقتی تمام اطلاعات بیماران وجود داشته باشد، پزشکان بهتر میتوانند تصمیم بگیرند که سیر بیماری به چه صورت بوده و بیمار به چه درمان‌هایی بهتر جواب می‌داده است، این درمان‌ها برای بیمار چه عوارضی داشته و در عین حال هزینه‌هایش چطور کنترل میشود. دومین ذینفع این اقدام پزشکان هستند؛ زیرا در کوتاه‌ترین زمان و با دیدی باز میتوانند تصمیم بگیرند. به عنوان مثال اگر بیماری به دارویی حساسیت داشته باشد، در سوابق او ثبت شده و پزشک به سرعت میتواند تصمیمات درستی بگیرد و در عین حال تداخل دارویی و عوارض داروها بر روی بیماران را کنترل کند.
در عین حال با استفاده از فناوری‌های اطلاعات در حوزه درمانی، بیمه‌ها و دولت نیز منتفع شده و میتوانند تصمیمات بهتری اتخاذ کنند تا منا بعشان را در حوزه‌هایی که بیشتر نیاز است، متمرکز کنند. بنابراین ورود به این حوزه یک الزام و نیاز است. بر این اساس هم کشورها مباحث مختلفی را مطرح کرده‌اند. باید توجه کرد که برای اجرای اقداماتی مانند نسخه‌نویسی الکترونیک، بیماران و جامعه پزشکی دو سر طیف هستند که باید همکاری بالایی داشته باشند. در کنار این همکاری، قوانین و دستورالعمل‌ها مطرح می‌شوند. بنابراین هم بیماران باید بدانند که استفاده از این تکنولوژی به نفع آنهاست و هم پزشک باید بداند که از این اقدام منتفع میشود. در کنار این هم قوانین کشورها تکمیل شده و زیرساخت‌هایی ایجاد میشود تا بتوانند کاستی‌ها را جبران کنند.
انصافاً در این زمینه اقدامات خوبی هم با توجه به محدودیت‌هایی که در کشور وجود داشته، در سال‌های اخیر در وزارت بهداشت، سازمان‌های بیمه‌گر، سازمان نظام پزشکی انجام شده و وزارت ارتباطات هم کمک‌های زیادی انجام داده و قدم‌هایی بزرگی برداشته شده است؛ به طوری که در سال گذشته بخشی از پرونده الکترونیک سلامت افتتاح و مباحث فنی آن اجرا شده است.
طبق پایلوت‌هایی که در حوزه اجرای نسخه‌نویسی الکترونیک انجام شده است، خوشبختانه استحقاق‌سنجی توسط سازمان بیمه‌گر به صورت کامل در حال انجام است و بیش از 95 درصد داروخانه‌ها به سیستم متصل شده‌اند تا قابلیت دریافت نسخه الکترونیک و نسخه‌پیچی الکترونیک را هم داشته باشند. این اقدامات خوبی است که وزارت بهداشت، بیمه‌ها و... تلاش کردند و بستر انجام این اقدام فراهم شده است.
تاکنون در هیچ کشوری نسخه الکترونیکی به صورت کامل اجرا نشده است. به هر حال بخشی از کارها باید به مرور تکمیل شود، اما برای فراگیر شدن آن زمان نیاز است.
گفته شد ، تغییر قیمت و افزایش تعرفه های پزشکی در کلیه مراکز درمانی نیازمند نسخه نویسی الکترونیکی میباشد از این رو می بایست پزشکان نسبت به فعال سازی نسخه آنلاین خود اقدامات لازم را انجام دهند.
بر همین اساس حذف دفترچه های درمانی کاغذی تامین اجتماعی از ابتدای اسفند ۹۹ کلید خورد و دیگر دفترچه های بیمه جدید برای کسانی که برگه دفترچه آنها و یا اعتبار آن تمام شده است، صادر نشد. همچنین حذف دفترچه های کاغذی بیمه سلامت نیز از ابتدای اردیبهشت سال جاری شروع و بعد از آن به ترتیب بیمه های دیگر نیز شرایط لازم را برای نسخه الکترونیک فراهم می‌کنند.
این طرح با هدف هوشمند سازی و نظام‌مند کردن شیوه درمان، صرفه‌جویی در هزینه‌ها، کاهش اشتباهات نسخه خوانی، کاهش تداخلات دارویی، کاهش مراجعات حضوری و افزایش فرهنگ مشاوره آنلاین پزشکی اجرایی شده است. پزشکان عضو شده در پلتفرم پذیرش۲۴ میتوانند از این به بعد به جای نسخه نویسی های سنتی با دفترچه بیمه، بیماران مطب خود را با کد ملی آنها ویزیت کنند و برای آنها نسخه الکترونیک ثبت نمایند. همچنین قابلیت مشاوره آنلاین پزشکی نیز در این سامانه فعال می باشد که میتواند مراجعات حضوری بیماران را کاهش داده و موجب تسریع درمان آنها و افزایش نوبت های پزشک شود.
فرآیند نوشتن نسخه الکترونیک توسط پزشک چگونه است؟
در این طرح, پزشک می بایست ابتدا در سامانه ثبت نام نسخه الکترونیک
بیمه سلامت و بیمه تامین اجتماعی ، ثبت نام خود را انجام دهد و بعد از ثبت نام
برای نوشتن نسخه آنلاین، از سامانه نسخه نویسی پذیرش۲۴ استفاده نماید. پزشک کد ملی بیمار را
در سیستم ثبت میکند، سیستم اطلاعات بیمه ای که آیا فرد تحت پوشش بیمه می باشد و
چه بیمه ای دارد را نشان می دهد، همچنین پرونده سلامت الکترونیک بیمار نیز به پزشک
نشان داده خواهد شد
.
بعد از ثبت نسخه الکترونیکی، حق الزحمه پزشک نیز تا آخر همان روز یا نهایتا تا صبح روز بعد به حساب پزشک واریز خواهد شد و این دقیقا مانند دریافت پول نقد از بیمار می باشد. که این امر برای افراد بیمه شده و همچنین پزشک خوشایند است و ظرف ۲۴ ساعت پزشک پول خودش را به راحتی دریافت میکند.
امروزه اکثر سازمان‌ها به نقش ابزارها و سیستم‌های مختلف مدیریت در هدایت و یکپارچگی فعالیت‌ها در فرایندهای کاری پی برده‌اند. سیستم های مدیریت یکپارچه میتوانند ازجنبه ها و دیدگاه های مختلفی به بررسی فعالیت ها و خدمات مراکز درمانی بپردازند و یک یا چند بعد مرکز را مورد توجه قرار داده و موجب رضایتمندی گروه‌های خاصی شوند.
از جمله قابلیت های پذیرش۲۴ در این زمینه می‌توان به امکان اتصال تجهیزات سخت افزاری
نوبت دهی اشاره نمود، که با استفاده از این قابلیت مدیران مراکز درمانی و پزشکان میتوانند در امر منابع انسانی تسهیلاتی ایجاد کرده و برای بهره وری آنها به بهترین نحو عمل کنند. جزئیات این امکانات به شرح زیر است:
- بارکدخوان
جهت دریافت اطلاعات هویتی بیماران در گیت های ورودی
- پرینتر
امکان اتصال انواع پرینتر حرارتی، لیزری و… جهت پرینت فاکتورها، صورت حساب، نوبت آینده، فراخوان نوبت و…
- کیوسک
قابلیت فعال سازی انواع کیوسک خدمات الکترونیک جهت استفاده در سامانه فراخوان نوبت یا جهت گرفتن نوبت
- تابلوهای نمایشگر
امکان اتصال به انواع نمایشگرها جهت نمایش اطلاعات نوبت و فراخوان در سامانه
- کیپد
امکان اتصال به انواع کیپد جهت فراخوانی نوبت
- بلندگو
قابلیت اتصال به هر تعداد بلندگوی لازم برای پخش اصوات گوناگون در زمان لازم
- گیت
امکان پیاده سازی گیت برای مدیریت ورود و خروج بیماران احراز صلاحیت شده
- انواع دستگاه POS
قابلیت برقراری ارتباط با دستگاه POS جهت پرداخت هزینه ها
تیم تولید محتوای پزشکی و سلامتی پذیرش24
تیم تحریریه پذیرش24 متشکل از پزشکان متخصص و پرستاران دارای مجوز،
مترجمان و نویسندگان با تجربه در حوزه تولید محتوای پزشکی و سلامتی تمام تلاش خود
را در جهت اطلاع رسانی و آگاهی سازی کامل و جامع در خصوص داروها، بیماری‌ها و سایر
اطلاعات سلامتی برای استفاده عمومی کاربران پذیرش24 از منابع معتبر علمی به کار می‌بندد
.
مدت های طولانی است که معمولا در تمامی مشاغلی که نیاز به ارتباط
متقابل بین مراجع یا مشتری و کارفرما یا مدیر است استفاده از روش های جایگزین
قدیمی مثل سیستم پیامکی برای اطلاع رسانی ها رایج شده است. بیمارستان ها ، مراکز
درمانی و مطب ها ارتباط دائمی با مراجعان خود دارند. به همین دلیل استفاده از
سیستم پیامکی در آنها میتواند بسیار در بهره وری در درمان و افزایش نرخ رضایت
مشتریان تاثیرگذار باشد. سامانه های پیامکی علاوه بر قابلیت های بسیار زیادی که
دارند نقش بسیار پر رنگی میتوانند در تبلیغات پزشک ایفا کنند
.
در سامانه پیامکی نرم افزار نوبت دهی پذیرش۲۴ دو اصل بسیار اساسی در نظر گرفته شده است که به تشریح آن ها میپردازیم :
صرفه جویی در زمان :
مدیریت زمان در شلوغی بیمارستان و مطب بسیار اهمیت دارد. سیستم پیام رسان نرم افزار نوبت دهی پذیرش۲۴ دو قابلیت اساسی برای مدیریت زمان بیماران و مراکز درمانی دارد :
اطلاع رسانی نوبت
زمانی که بیمار این توانایی را پیدا کرد که به طور آنلاین پزشک مورد نظر خود را انتخاب کند و به صورت کاملا اتوماتیک نوبت خودش را دریافت کند ، سیستم پیامکی این امکان را در اختیار او قرار میدهد تا جزییات نوبت ثبت شده ی خود را به صورت پیامک دریافت کند. این قابلیت همچنین برای بیمارستان یا پزشک کاربردی است. زیرا که بهره وری از زمان را افزایش میدهد و یک دسته بندی مرتب و جامع از نوبت های دریافت شده به آنها میدهد.
لغو یا جابجایی نوبت
بیمار با استفاده از این سیستم میتواند بدون نگرانی نوبت خود را لغو و یا جابجا کند. و اطلاعات ثبت شده ی جدید دوباره به آنها پیامک شود. این سیستم برای پزشک یا بیمارستان هیچ مشکل یا خللی ایجاد نخواهد کرد چراکه تغییرات انجام شده به صورت اتوماتیک نوبت ها را تغییر داده و مجددا تنظیم خواهد کرد.
بهره وری در هزینه :سیستم پیامکی میتواند با دو قابلیت زیر مرکز یا پزشک را هرچه بیشتر در صرفه جویی در هزینه و بهره وری در درمان یاری کند.
عدم نیاز به پیگیری دستی
نیاز به پیگیری لغو یا جابجایی نوبت ها میتواند برای هر بیمارستان یا پزشکی هزینه بر باشد. اما با سیستم پیامکی هوشمند نیازی نیست تا مجددا با تلفن زدن هزینه را از دست داد و همچنین در زمان صرفه جویی خواهد شد.
نظر سنجی پیامکی
سیستم نظرسنجی در نرم افزار نوبت دهی پذیرش۲۴ سوالات از پیش
تعیین شده ای توسط مرکز درمانی یا پزشک را دارد که برای بیمار ارسال کرده و از
بیمار میخواهد که نظرش را در مورد رضایت از فرایند درمان بیان کند
.
این روش به طور کلی علاوه بر بالا بردن تعامل میان پزشک و بیمار باعث رضایتمندی بیمار از پیگیری مرکز درمانی و همچنین بهره وری در درمان میشود.
نرم افزار نوبت دهی پذیرش۲۴ با زیر ساختی قوی در سیستم ارتباط با مشتری به صورت پیام کوتاه آماده ی خدمت رسانی به مراکز درمانی ، بیمارستان ها و مطب پزشکان میباشد. شما میتوانید با استفاده از دموی رایگان به مدت یک ماه از مزایا و امکانات این نرم افزار آگاه شوید.
درحال حاضر می‌توان با نسخه‌هایی که مشخص نیست منشأ آنها کجاست،
دارو‌های حیاتی را از داروخانه خارج کرد و به بازار سیاه فرستاد، اما نسخه
الکترونیک جلوی چنین فسادی را می‌گیرد
.
بسیاری از مراکز درمانی کشور با شیوع کرونا دو تجربه غنی را پشت سر گذاشتند؛ پرهیز از نسخه کاغذی و اعتماد به شبکه داخلی یا اینترنت مرکز و مواجه با نقص بزرگی به‌نام پرونده سلامت بیمار.
این روز‌ها اگر به یکی از بیمارستان‌ها سر زده باشید، حتماً دیده‌اید که بعد از معاینه، نسخه‌ای در اختیار شما قرار نمی‌گیرد و اگر بخواهید به بخش‌های دیگری مثل رادیولوژی یا داروخانه مراجعه کنید، کافی است نام یا کد ملی‌تان را بگویید و تمام؛ هم دارو حاضر است هم در بخش رادیولوژی یا حسابداری منتظر شما هستند.
این شرایط فقط برای پیشگیری از انتقال ویروس یا روان‌سازی کارها نیست، بلکه پایه‌ای است برای ترمیم نقصان بزرگی به‌نام بی‌اطلاعی از سوابق بیمار.
در گزارش‌های متعدد دیده شده بیمارانی که با علائم کرونا به مراکز درمانی رفته بودند، اما با آزمایش‌های ابتدایی تازه در جریان بیماری‌های زمینه‌ای پنهان یا بیماری‌های خطرناکی مثل سرطان و تالاسمی در بدن خود قرار گرفته بودند.
به نظر شما تا مشخص شدن نتیجه چنین آزمایش‌هایی چقدر پروسه درمان عقب می‌افتد؟ چقدر امکان خطای پزشکی وجود دارد؟ چرا باید یک بیمار با علائم کرونا به درمانگاه برود و تازه آنجا معلوم شود که به فشار خون یا دیابت مبتلاست، کمبود ویتامین دارد یا حساسیت دارویی؟ما هر بار که به مراکز درمانی می‌رویم مثل آدمی که از کره دیگری آمده باشد، از صفر شروع می‌کنیم و تا جایی که از وضعیت سلامت خود یا دارو‌هایی که مصرف می‌کنیم باخبر هستیم، دکتر را هم در جریان قرار می‌دهیم و بقیه‌اش را هم می‌سپاریم به تقدیر.
مراکز درمانی ما در اوج بحران کرونا پایه محکمی برای نسخه الکترونیک گذاشتند که نخستین گام برای تشکیل پرونده سلامت خانواده و در گام نهایی تدوین پرونده سلامت ملی برای پیشگیری از هدررفت هزینه و برنامه‌ریزی دقیق در زمینه بهداشت و سلامت جامعه است.
جامعه پزشکی مدت‌هاست که با سامانه «سیب» یا سیستم یکپارچه بهداشت آشناست، اما مدتی است که سازمان تأمین اجتماعی و سایر سازمان‌های بیمه‌گر از ما خواسته‌اند که نسخه کاغذی را رها کنیم و صرفاً با همین سامانه کار کنیم، اما اولین مشکل سیب این است که مثل یک پرسشنامه موارد متعدد بدون کاربردی دارد که پر کردن آنها هم موضوعیتی ندارد، هم وقت پزشک را می‌گیرد و مانع ارتباط مؤثر با بیمار میشود.
با این همه نسخه الکترونیک در نخستین مرحله اجرا با معایب و مشکلات بی‌شماری نیز دست به گریبان است درست مثل شبکه آموزش مجازی «شاد» که در تئوری قابل دفاع و در اجرا با کاستی‌های فراوانی رو‌به‌رو است.
نخستین ارتباط یک پزشک با بیمار ارتباط چشمی است، اما پزشکی که دارد نسخه الکترونیک می‌نویسد، مدام باید به کامپیوتر یا لپ تاپش نگاه کند و جا‌های خالی را پر کند؛ پرسش‌هایی فانتزی که هیچ نیازی به آنها نیست و خروجی خاصی هم ندارد.
فرض کنید سیستم داروخانه قطع شود یا بیمار بدحالی را از یک بیمارستان به بیمارستان دیگری بفرستند، آنجا بگویند ما اصلاً خبر نداریم برای چه اینجا آمده‌اید یا اینکه سیستم مشکل دارد یا اصلاً به هر دلیل ممکن چند روز اینترنت کند شد یا قطع شد، آن وقت تکلیف بیماری که نیاز حیاتی به یک دارو یا رسیدگی ویژه دارد چیست؟
یکی از مشکلات سیستم نسخه‌نویسی الکترونیک این است که نسخه موبایلی ندارد و ما مجبوریم مطب خود را با لپ تاپ و اینترنت پرسرعت و... مجهز کنیم یعنی من اگر در خیابان باشم نمی‌توانم برای بیماری نسخه بنویسم، چون با موبایل نمی‌توان این کار را کرد.درحال حاضر چیزی به‌نام پرونده پزشکی یا پرونده سلامت وجود ندارد مگر برای بیمارانی با شرایط خاص که همان را هم باید زیر بغل بزنند و از این مرکز به مرکزی دیگر ببرند تا پزشک جدید پی به وضعیت جسمانی و روند درمان او ببرد.
نسخه الکترونیک این امکان را به ساده‌ترین شکل ممکن در شبکه گسترده جامعه بهداشت و درمان بایگانی میکند و نه تنها باعث تسریع درمان و پیشگیری از خطا‌های انسانی و خطا‌های پزشکی میشود بلکه ممکن است جان خانواده بیمار را هم در مواردی مثل کشف و بررسی یک بیماری زمینه‌ای یا ارثی نجات دهد.
در گام بعدی مدیران سلامت کشور با انبوهی از اطلاعات ذی قیمت مواجه خواهند بود که می‌توان بر اساس آن نسخه‌های ملی نوشت، برنامه‌ریزی دقیقی انجام داد و از هدررفت هزینه‌ها جلوگیری کرد.
اما تنها مزیت نسخه الکترونیک به اینجا ختم نمی‌شود؛ سیستم یکپارچه بهداشت و درمان کشور جلوی قاچاق دارو، امکان دور زدن سیستم توزیع دارو را خواهد گرفت و بیمارانی که به دارو‌های حیاتی نیاز دارند، میتوانند با خیالی آسوده‌تر به داروخانه مراجعه کنند.
درحال حاضر می‌توان با نسخه‌هایی که مشخص نیست منشأ آنها کجاست، دارو‌های حیاتی را از داروخانه خارج کرد و به بازار سیاه فرستاد، اما نسخه الکترونیک جلوی چنین فسادی را می‌گیرد، همان طور که مشخص میکند یک داروخانه یا یک پزشک چقدر باید مالیات بدهد.»
دز یک دارو چقدر باید باشد؟ این به وضعیت پرونده سلامت شما بستگی دارد، به چه دارو‌هایی ممکن است حساسیت داشته باشید نیز همین‌طور. حالا فکر کنید نسخه یک داروی درست را با دز اشتباه به داروخانه می‌برید، چقدر امکان دارد داروخانه داروی اشتباهی را در اختیار شما بگذارد؟
همه این اشتباهات در سیستم نسخه کاغذی امکان پذیر است، اما در نسخه الکترونیک تقریباً به صفر می‌رسد. دیگر نه شما نیازی به تمدید دفترچه دارید و نه داروخانه از خط بد پزشک خواهد نالید و.............................
