نور درمانی یا فتو تراپی چیست؟

                           نور درمانی یا فتو تراپی چیست؟

دکتر حسین جعفری عضو هیئت علمی واحد دانشگاهی بیمارستان خاتم الانبیاء تهران

به نام خداوند گاری که نعمت نفس را بر ما ارزانی داشت باشد که در هر نفسی  بجا آوریم شکر بی همتایی اش را

نور درمانی  Light Therapy  که به نام فتوتراپی نیز شناخته می شود ، درمانی است که برای درمان انواع مشکلات بهداشت روان استفاده می شود.

نور درمانی (لایت تراپی) که “فوتو تراپی” نیز خوانده می شود یک روش درمانی است که در آن با قرار دادن فرد در مقابل نور به درمان بیماری او اقدام می شود. نوری که به فرد تابیده می شود می تواند نور طبیعی و یا طول موج خاصی از نور باشد. در طول تاریخ، نور خورشید به عنوان اولین منبع نور و پس از آن لیزرها، لامپ های فلورسنت، لامپهای دیکروئیک (نوعی لامپ هالوژن) در نور درمانی به کار گرفته شدند.

در درجه اول ، برای درمان انواع متفاوتی از افسردگی به نام اختلال عاطفی فصلی استفاده می شود ، که به عنوان افسردگی فصلی نیز شناخته می شود.
نور درمانی همچنین ممکن است به عنوان درمانی برای انواع دیگر افسردگی ، اختلالات خواب یا سایر شرایط مفید باشد.

امروزه از دیودهای ساطع کننده نور یا LED ها (light-emitting Didoes) به عنوان منبع نور استفاده می شود. نور درمانی LED مورد پذیرش سازمان FDA قرار گرفته و نخستین بار دانشمندان ناسا آن را مورد بررسی قرار دادند. آنها در اوایل دهه 1990 متوجه تاثیر مثبت نور ساطع شده از دیودهای LED بر رشد گیاه و بهبود عمل فوتوسنتز در آن شدند.

از آن پس تحقیقات متعدد آزمایشگاهی و کلینیکی صورت گرفت بدان امید که با استفاده از LED بتوان به درمان بیماری ها پرداخت. نتایج رضایت بخش بود و امروزه نور درمانی LED به عنوان یک روش بی خطر، غیر تهاجمی و بدون درد بطور مستقل یا به عنوان جزئی از یک پروتکل درمانی در بهبود پاره ای از مشکلات جسمی و روحی به کار می رود.

 

                                       تصاویری از دیودهای LED

تاریخچه نور درمانی :

از آنجا که نوردرمانی در دهه 1980 به عنوان یک درمان شناخته شده است ، نور درمانی روشی موثر برای درمان اختلال عاطفی فصلی است ، که زیرمجموعه ای از افسردگی است . این بیماری زنان را بیشتر از مردان تحت تأثیر قرار می دهد و بیشتر در سال های اولیه یائسگی رخ میدهد.
بی حالی ، افزایش وزن ، بی علاقگی به معاشرت ، ت ضعیف و احساس ناراحتی ، تحریک پذیری و آشفتگی از علائم رایج این بیماری است.
علل ابتلا به بیماری افسردگی فصلی توسط دانشمندان مورد تحقیق قرار گرفته است و به نظر می رسد با سیستم تولید مثل زنان ، انواع هورمون ها و کاهش نور خورشید در ارتباط است.
کاهش قرار گرفتن در معرض نور خورشید برخی از افراد را تحت تأثیر قرار می دهد که این تاثیر شدیدتر از دیگران است و باعث افسردگی می شود.

انواع نور درمانی

نور درمانی برحسب نوع نوری که به کار برده می شود به روشهای گوناگونی صورت می گیرد که متداولترین آنها عبارتند از:

نور درمانی با استفاده از اشعه ماورای بنفش

از این روش در درمان بیماریهای ویتیلیگو، اگزما، پسوریاسیس، درماتیت اتوپیک و یرقان نوزادان استفاده می شود و بر حسب طول موج به کار رفته بر سه نوع است:

UVA با طول موج 315 تا 400 نانومتر

UVB با طول موج 280 تا 315 نانومتر

PUVA استفاده همزمان از اشعه UVA و دارو (Psoralen)

نور درمانی با استفاده از اشعه مادون قرمز

اشعه مادون قرمز در لامپهای حرارتی تولید می شود و از طول موجهای مختلف آن استفاده می شود. اثرات بیولوژیکی آن افزایش سرعت متابولیسم و افزایش گردش خون است. به این دلیل در نور درمانی جهت درمان زخم های ایجاد شده در ماهیچه‌ها واستخوان ها به کار میرود. از طول موج 700 و 1050 نانومتر آن هم برای گرم نگه داشتن نوزادان در بخش های ویژه استفاده می کنند.

نور درمانی با لیزر

لیزر درمانی هنوز در بعضی از حرفه های پزشکی به عنوان علامت پزشکی مدرن به شمار می رود. لیزرها قادرند پالس های پر قدرت نوری از خود ساطع کنند و تا فاصله دوری ارسال کنند. در واقع نور لیزر نوعی انرژی الکترومغناطیس مادون قرمز است و به صورت فوتون به بدن وارد میشود. نور درمانی با لیزر در جراحی چشم(کاتاراکت)، آرتریت، خار پاشنه، شکستگیها؛ التهاب عصب، سندروم تونل کارپال، برداشتن سیاهرگ ها و پاک کردن تاتو نقش دارد.

نور درمانی با استفاده از نور قرمز

نور قرمز تا عمق پوست نفوذ می کند و باعث بهبود گردش خون می شود. علاوه بر آن با هدف قرار دادن غدد چربی باعث کاهش سنتز سیتوکین ها و کاهش التهاب می شود. از نور درمانی با نور قرمز همچنین در بهبود زخم، ترمیم پوست، درمان بیماری رزاسه، کاهش درد و التهاب نیز استفاده می شود.

نور درمانی با نور آبی

نور آبی نسبت به نور قرمز تا عمق کمتری از پوست نفوذ می کند و خاصیت ضد التهابی و ضد میکروبی دارد. به علاوه این قابلیت را دارد که ساعت بیولوژیک فرد را به وضعیت نرمال درآورد. از نور آبی در درمان اختلالات خلقی، افسردگی فصلی و اختلالات خواب استفاده می شود. نور درمانی با نور آبی در امور مربوط به زیبایی پوست نیز کاربرد دارد.

نور درمانی چگونه کار می کند

استفاده از نور درمانی آسان است. فقط کافی است که دستگاه حاوی لامپ نور درمانی را روشن کنید و به اندازه کافی نزدیک بنشینید تا چشم و پوست شما بتواند نور را برای مدت زمان مشخصی جذب کند.

این دستگاه ها معمولاً از نورهای فلورسنت روی یک پایه بازتابنده فلزی با یک صفحه پلاستیکی در بالا تشکیل می شوند تا نور را پخش کنند و اشعه ماورl بنفش مضر را فیلتر کنند.

لازم نیست در تمام طول نوردرمانی مستقیماً به دستگاه نگاه کنید زیرا این امر می تواند به چشم شما آسیب برساند. در عوض ، هدف این است که چشمان شما به طور غیرمستقیم تحت تاثیر نور قرار بگیرد.

به طور معمول ، باید هدف شما این باشد که یک و نیم تا دو فوت از دستگاه فاصله داشته باشید تا بیشترین سود را ببرید. این دستگاه ها نور آفتاب در فضای باز را شبیه سازی می کنند و باعث افزایش ملاتونین ، سروتونین و ویتامین D در بدن ما می شوند.

اگر به اختلال افسردگی فصلی مبتلا هستید ، درمان را از اوایل پاییز شروع می کنید و در طول زمستان ادامه می دهید ، در اواخر ماه های بهار و تابستان استراحت می کنید.
محققان کاملاً مطمئن نیستند که نور درمانی چگونه یا چرا کار می کند ، اما مطالعات نشان می دهد که این درمان علائم بیماری را در بسیاری از افراد را تسکین می دهد .

سروتونین و نور درمانی

ثابت شده است که نوردرمانی همانطور که نور طبیعی باعث می شود باعث تولید سروتونین در مغز می شود. سروتونین که غالباً هورمون “احساس خوب” نامیده می شود ، نقشی اساسی در عملکرد صحیح ذهن و بدن دارد و بر خلق و خو ، احساسات ، مهارت های حرکتی و خواب تأثیر می گذارد.

ملاتونین و نور درمانی

نور درمانی همچنین ملاتونین را تحریک می کند ، که به کنترل ساعت شبانه روزی بدن کمک می کند. به همین دلیل است که از این روش درمانی برای کمک به تنظیم چرخه خواب / بیداری برای بهبود مشکلات خواب استفاده می شود.

نتایج تحقیقات در مورد  نوردرمانی :

تحقیقات نشان می دهد که سطح پایین سروتونین با افسردگی ارتباط دارد و نور درمانی یک درمان موثر است. در حقیقت ، مزایای این روش درمانی اغلب فقط پس از یک جلسه درمان مشاهده می شوند ، که معمولاً از 15 تا 60 دقیقه طول می کشد.

پس از جلسات نور درمانی ، بهبودهایی در هوشیاری ، خلق و خو ، انرژی ، توجه ، ت ، شادی و سایر نشانگرهای افسردگی مشاهده شده است.
علاوه بر این ، در حالی که در حال حاضر به طور عمده از نوردرمانی در برای درمان اختلال فصلی استفاده می شود اما نور درمانی به طور فزاینده ای برای درمان سایر اشکال افسردگی و اختلالات خلقی ، با نتایج امیدوار کننده استفاده می شود.

موارد استفاده از نوردرمانی :

همانطور که در بالا ذکر شد ، نور درمانی ممکن است برای درمان انواع مشکلات بهداشت روان استفاده شود و اغلب اولین توصیه درمانی برای مبتلایان به اختلال عاطفی فصلی است.
این روش درمانی می تواند به تنهایی مورد استفاده قرار گیرد ، به خصوص برای کسانی که علائم خفیف تری دارند ، اما در صورت ترکیب با گفتاردرمانی ، رفتار و یا اصلاح سبک زندگی (مانند ورزش و عادت های خواب مثبت) و داروها (مانند ضد افسردگی) نیز موثر است.

علاوه بر اختلال عاطفی فصلی ، سایر موارد استفاده در نور درمانی شامل درمان موارد زیر است:

– انواع اختلالات خواب    -    تنظیم برنامه کاری شیفت شب   - آلزایمر         - خستگی
– افسردگی غیر فصلی

توجه داشته باشید که از نور درمانی می توان برای درمان انواع بیماری های پوستی مانند پسوریازیس نیز استفاده کرد.

پسوریازیس: پسوریازیس یک بیماری التهابی خود ایمنی پوستی است. در چند دهه گذشته، از فتوتراپی به طور گسترده ای برای درمان ضایعات پسوریازیس پایدار، از جمله تنه، پوست سر، بازوها و پاها و پسوریازیس جزئی ناخن استفاده شده است. انواع لیزرهای سبک با مکانیسم های مختلف برای پسوریازیس شامل ماوراء بنفش UVB) B) ، ماوراء بنفشPUVA)A) ، لیزر رنگ پالس (PDL) ، درمان فتودینامیک (PDT)، نور شدید پالس (IPL)، انتشار دیودها (LED) و … می باشد.

با این حال ، در حالی که این لامپ ها عمداً از اشعه ماورا بنفش برای درمان مشکل پوستی استفاده مز کنند اما در دستگاه های نور درمانی برای مشکلات سلامت روان ساخته می شوند تا اشعه ماورا بنفش را مسدود کنند زیرا در صورت جذب بیش از حد ، می توانند برای پوست و چشم مضر باشند.

خطرات و عوارض جانبی نور درمانی:

یکی از مزایای بزرگ استفاده از نور درمانی این است که اکثر افراد هیچگونه عوارض جانبی را در استفاده از این روش ندارند و اگر عوارضی مشاهده شود بسیار کمتر از بسیاری از درمان های دیگر است.
همچنین ، به طور کلی ، استفاده از نور درمانی بسیار روش ایمنی است و هیچ منع مصرفی و تداخلی در سایر درمانها ندارد .

با این حال ، کسانی که دارای برخی اختلالات هستند ، مانند مشکلات چشم مانند تخریب ماکولا یا پوست های حساس به نور ، کاندیداهای خوبی برای استفاده از این نوع درمان نیستند.

عوارض جانبی گزارش شده از نور درمانی شامل خستگی چشم ، سردرد ، تحریک پذیری یا حالت تهوع است. این تأثیرات معمولاً کم بوده و با خاموش کردن دستگاه یا بعد از چند روز متوقف می شوند.
با توجه به اینکه این روش درمانی شامل دارو نمی شود ، برای کسانی که نمی توانند از داروهای ضد افسردگی استفاده کنند یا نمی خواهند استفاده کنند مانند دوران بارداری گزینه ایمن تری میباشد

پس از هزینه اولیه خرید دستگاه ، هیچ هزینه ای برای تعمیر و نگهداری به جز برق برای تأمین انرژی نور برای دستگاه وجود ندارد.
این دستگاه ها سنگین نیستند و قابل حمل بوده و میزان شدن نور در آنها قابل تنظیم است و بنابراین استفاده از آن بسیار راحت است

نور درمانی برای چه کسانی مناسب است :

اگر مبتلا به اختلال عاطفی فصلی و انواع دیگر افسردگی یا مشکلات خواب هستید ، نور درمانی می تواند برای شما مناسب باشد.
با پزشک یا ارائه دهنده بهداشت روان خود در مورد اینکه چگونه استفاده از نوردرمانی می تواند برای شما مفید باشد و یا در درمان های دیگری که در حال حاضر استفاده می کنید صحبت کنید.

بسیار مهم است که قبل از شروع نور درمانی با روانپزشک خود مشورت کنید زیرا این روش درمانی ممکن است باعث شیدایی بیشتر شود.
مطالعات نشان داده است که نور درمانی می تواند برای مبتلایان به اختلال دوقطبی مفید باشد ، لازم است تحقیقات بیشتری برای تعیین موثرترین پروتکل ها از نظر طول جلسه ، فرکانس و قدرت نور انجام شود .

افرادی که نور درمانی را شروع می کند باید بر نحوه تأثیرگذاری بر روحیه و احساسات خود نظارت داشته باشد و با بروز هرگونه تغییر در خلق و خوی خود با پزشک مشورت نمایند .

                                  دستگاه کراتین پاش هیدروژن رسان نانو استیم گان

سایرکاربردهای نور درمانی

بهبود زخمهای دیر التیام                            رفع درد و سفتی صبحگاهی در آرتریت روماتویید

بهبود مفصل زانو در استئوآرتریت             پیشگیری از تاول تبخالی

بهبود زخم و ترمیم بافت                      کاهش التهاب و درد در ناحیه تاندون

کاهش عوارض ناشی از درمانهای دارویی در سرطان مثل موکوسیت دهانی(Oral Mucositis)

.....................................................................................................................................................................خدایا

نعمت عافیت مبدا همه نیازهاست   و عاقبت بخیری مقصد همه نیازهاست

بین این مبدا تا ان مقصد والاترین نیازها دلخوشی ست.

به بزرگیت ان را به تمامی دل پا کانت عطا فرما.