زالو درمانی  و     بیماری روزاسه (Rosacea)

دکتر حسین جعفری عضو هیئت علمی دانشگاه آزاد اسلامی واحد پزشکی تهران گروه فارماکولوژی

با دیدن جلوه های خداوند در فصل بهار، بیش از پیش به عظمت و مهر خداوندی پی می بریم.کمتر از طبیعت نباشیم، ما نیز دگرگون شویم.

در یک دهه اخیر رجوع به طب سنتی و استفاده از داروهای گیاهی   در بین مردم شیوع بیشتری پیدا کرده است. در واقع مردم با بازگشت به شیوه های قدیمی درمان و پیشگیری تلاش دارند از آثار و عوارض منفی داروهای شیمیایی دور بمانند و این مساله پس از

 انتشار تاثیرات منفی داروهای صنعتی و شیمیایی صورت گرفت.

در همین راستا، زالو درمانی یکی از اشکال سنتی درمان، مورد توجه ویژه مردم و پزشکان قرار گرفته است. در طب قدیم ایران طبیبان معروفی مثل ابن سینا، جورجانی و عقیلی از سه روش خون گیری به نام های فصد، حجامت و زالو انداختن برای درمان بیماری ها استفاده می کردند. تاکنون ۶۰۰ نوع زالو شناسایی و کشف شده است که فقط ۱۵ نوع از آن ها در طب پزشکی کاربرد دارند، زیرا زالو درمانی اثرات درمانی فوق العاده ای دارد و البته سایر زالو هایی که در درمان بکار گرفته نمی شوند چه بسا بیماری زا و خطرناک هستند.

از زالو‌هایی که کرک‌ریز و نرم دارند یا لاجوردی رنگ هستند پرهیز کنید، زیرا دچار غشی، خونریزی، تب، سستی و قرحه‌های بدخیم خواهید شد. از زالویی استفاده شود که در آب‌های  خزه‌دار که محل زیست قورباغه‌هاست نمو کرده و نه زالویی که در آب‌های گل‌آلود سیاه بوده است.

زالو کرمی است لزج، چسبنده و خون آشام و به      دلیل این صفاتش، چندش آور و نفرت انگیز!

 بیشتر ما از این جانور تصوّر نامانوسی داریم. امّا آیا واقعاً زالو مستحق این همه لعن و نفرین است؟ لااقل، تاریخ طب گواهی می دهد خدمتی که زالو به نوع بشر کرده است بیشتر از تمام زیان هایی است که    برای وی برمی شمارند.

موارد استفاده در مجمع پژوهشگران طب سنتی

دُمَل‌ها و زخم‌های چرکی                       غده‌های عفونی زیر پوست

عوارض قند بر چشم‌ها                          کیست و عفونت پستان‌ها

عوارض سکته مغزی                             سردرد و سینوزیت مزمن

برای گرفتگی رگ‌های قلب                  عوارض قند روی پا‌ها

زالو خون را بهتر از حجامت از عمق بدن بیرون می‌کشد. زالو انداختن برای بیماری‌های پوستی مثل جوش، دمل‌های صورت، لکه‌ها و نقطه‌های سیاه و سفید و نظایر آن مفید است. امروزه زالو به دلیل خاصیت ضد انعقاد خود یکی از ابزار‌های جراحی در پیوند‌ها و دوام بافت پیوندی است. هر زالو حدوداً ۵ CC خون در مرحله اول می‌مکد. البته اگر خونریزی را قطع نکنید ممکن است تا ۱۵۰ CC خونریزی ادامه یابد (۱۰ ساعت یا بیشتر). طی زالو درمانی با ۱۰ عدد زالو، خون از دست رفته (شامل خونریزی پس از اتمام خونخواری) ۲۵۰-۳۵۰ CC خواهد بود.

زالو درمانی در درمان چه بیماری هایی مفید است؟

جراحی های زیبایی                              دیابت

سرطان                         بیماری های قلبی     و  رفع ریزش مو

چه افرادی نباید زالو درمانی کنند؟

سرد مزاج ها                                      بیماران گوارشی

افراد کم سن وسال                              زنان باردار

نکات ضروری در زمان استفاده از شیوه زالو درمانی:

حساسیت به زالو از موارد بسیار نادر ولی محتمل است.

در دوران قاعدگی نیز از این شیوه درمانی استفاده نشود.

افراد مبتلا به مشکل خود ایمنی نباید از زالو درمانی استفاده کنند.

فردی که مبتلا به بیماری باشد که به با مشکل انعقاد خون روبه‌رو است.

مهمترین آنزیم‌ها و ترکیبات موجود در بزاق زالو

هیرودین: در بزاق زالو‌ی پزشکی ترکیبی وجود دارد به نام هیرودین که از انعقاد خون جلوگیری می‌کند. ترکیبات بزاق زالو به عنوان ماده فیبرینولیتیک عمل کرده، از عمل فیبرین جلوگیری می‌کند؛ ضد پلاکت     است و از بهم چسبیدن پلاکت‌ها جلوگیری می‌نماید.

بیماری روزاسه (Rosacea) چیست ؟

رزاسه (آکنه رزاسه) یک بیماری پوستی شایع است. گاهی این بیماری با آکنه ولگاریس ( که بیشتر در افراد جوانتر شایع است .) اشتباه گرفته میشود. پوست فرد مبتلا به رزاسه ، سرخ وملتهب میشود. همچنین رزاسه ممکن است تمام صورت ،گوش ها، قفسه سینه و کمر فرد مبتلا را در بر بگیرد.

افرادی که نژاد سفید یا پوست روشن دارند ،بیشتر ممکن است به این بیماری مبتلا شوند. همچنین این بیماری بیشتر در زنان 30 سال به بلا مشاهده میشود. رزاسه تقریبن 5 درصد از مردم جهان را درگیر کرده است.این بیماری گاهی شدت میابد و گاه از شدت آن کاسته میشود.

معمولا متخصصان رزاسه یا لکه های قرمز روی پوست همراه با خارش را یک مشکل پوستی مزمن در نظر میگیرند؛ بیماری رزاسه یک بیماری پیش رونده است که اگر درمان نشود به مرور زمان شدیدتر میشود . از آنجا که درمان قطعی رزاسه مشخص نیست ،درمان های پزشکی فقط آن را کنترل و پیشرفتش را مهار میکند.

علائم بیماری رزاسه

علائم رزاسه از فردی به فرد دیگر متفاوت است و مبتلایان در بیشتر مواقع ،فقط بخشی لز علائم رزاسه را مشاهده میکنند ،اما در هر حال ،این بیماری حداقل یکی از علائم زیر را به همراه دارد :

برافروختگی                                            ایجاد برامدگی های قرمز روی پوست

رگ های خونی متورم                                تورم صورت

سوزش یا سوزن سوزن شدن پوست                سوزش یا خارش چشم ،التهاب پلک ها ،گل مژه و قرمزی چشم

خشک شدن پوست                                  التهاب ،قرمزی و گوشتی شدن بینی

رگ های خونی متورم

یکی از نشانه های دیگر این بیماری متورم شدن رگ های خونی است. این رگ ها یا شبیه خط های مارپیچ کوچک در زیر پوست دیده میشوند یا به دلیل قرمزی پوست

از دید پنهان میشوند.

برافروختگی

بیشتر مبتلایان رزاسه ، سابقه سرخ شدن یا برافروختگی مکرر پوست را دارند. یکی از اولین نشانه های این اختلال قرمزی و التهاب صورت در بازه های مختلف زمانی است. البته ،نباید این نشانه ها را با تغییرات پوستی قبل از قاعدگی اشتباه گرفت.

تشخیص بیماری رزاسه

از آنجا که بیماری رزاسه به شیوه های مختلفی بروز میکند ،تشخیص ان برای پزشکان دشوار است. بیماری رزاسه بیشتر با موارد زیر اشتباه گرفته میشود :

آکنه ولگاریس                                         آلودگی به دمودکس

درماتیت سبوره ای                                  ضایعات آکنه شکل ناشی از مصرف استروئید

چربی نابهنجار پوست                                 پیودرما فاسیال (نوعی آکنه)

کراتوز پیلاریس یا پوست مرغی                       درماتیت دور دهان و غیره

متخصصان پوست آکنه رزاسه را به چهار دسته اصلی تقسیم میکنند :

1-             پاپولوپوسچولار(Papulopustular)

در این نوع رزاسه بیمار جوش های متورم قرمزی شبیه آکنه بر پوست خود میبیند. گاهی رزاسه پاپولوپوسچولار با قرمزی و سوزش پوست همراه است. در این نوع نیز ممکن است رگ های خونی

زیر پوست دیده شوند.

گاهی رزاسه پاپولوپوسچولار به اکنه ولگاریس شبیه است با این تفاوت که جوش سر سیاه (کومودون) روی پوست دیده نمیشود. مگر اینکه بیمار بطور همزمان آکنه ولگاریس داشته باشد.

2-               اریتما توتلانژکتاتیک

در این نوع از رزاسه ،پوست فرد مبتلا برافروخته و قرمز است و بیمار حس میکند که پوستش میسوزد و سوزن سوزن میشود. دیدن رگ های خونی سفت و پوسته پوسته شدن پوست ،از نشانه های دیگر رزاسه اریتما توتلانژکتاتیک است.

 

                     رزاسه از نوع اریتماتوتلانژکتاتیک و پاپولوسچولار

3-فیماتوس

رزاسه فیماتوس با ضخیم شدن و ایجاد بافت ناهموار در پوست همراه است. در این نوع ،بینی بیمار گوشتی و متورم میشود. گاهی نیز رگ های خونی فرد بیمار دیده میشود.

4-چشمی
رزاسه چشمی ،چشم های فرد بیمار را درگیر میکند. علائم این بیماری عبارتند از: آبریزش، قرمز و پر خون شدن چشم ،سوزش ،خارش و قرمزی پلک ،حساسیت به نور ،تاری دید ،گل مژه و احساس جسم خارجی در چشم.
رزاسه چشم اغلب با انواع دیگر رزاسه همراه است. به همین دلیل ،ممکن است بیمار علاوه بر درمان چشمی به درمان موضعی هم نیاز داشته باشد.

                                    رزاسه از نوع فیماتوس و چشمی

علت بیماری رزاسه چیست ؟

گرچه متخصصان پوست هنوز موفق نشده ان علت قطعی رزاسه را شناسایی کنند؛ اما به نظر میرسد رزاسه ناشی از عوامل ارثی و محیطی باشد. محققان عوامل زیر را با رزاسه در ازتباط میدانند :

اختلال در رگ های خونی صورت                 رنگ روشن پوست

افزایش انگل دمودکس فولیکولاروم      هلیکوباکتر پیلوری      سابقه خانوادگی (وراثت)

عوامل زیر نیز (با افزایس جریان خون به سطح پوست) باعث بروز یا تشدید رزاسه میشوند :

نوشیدنی ها و غذاهای تند    ،   کافئین ،غذاهای ادویه دار و لبنیات   ، مصرف الکل                            

هوای گرم    ،  نور خورشید، رطوبت یا وزش شدید باد   ،   حمام داغ و سونا

داروهایی مانند کورتیکو استروئیدها (کورتون)    ،  داروهای درمان فشارخون بالا  ،سرفه ، تب                          استرس،اضطراب و عصبانی شدن، برخی بیماری های مزمن مثل  فشارخون بالا ،سرماخوردگی

درمان دارویی رزاسه

بیماری رزاسه درمان قطعی ندارد و درمان های موجود فقط علائم و نشانه های آن را کاهش میدهند. با اینحال ، برخی درمان ها توانسته اند نشانه های این بیماری را تسکین دهند ؛مانند :

داروهای موضعی  ، ایزوترتینوئین آنتی بیوتیک های خوراکی مهمتر از همه داکسی سایکلین

درمان رزاسه با لیزر  ،  ریفاکسیمین ( درمان SIBO)

داروهای موضعی

بهتر است در فرایند رزاسه ، پزشک و بیمار رابطه تنگاتنگی با یکدیگر داشته باشند. داروها و پماد ها حتما باید با تجویز پزشک مصرف شوند. بیشتر پزشکان داروهایی را توصیه میکنند که التهاب و قرمزی لکه های پوستی را کاهش می دهند.

معمولا لازم است که مبتلایان این داروها را یک یا دوبار در روز مصرف کنند. مترونیدازول ، بنزوئیل پراکسید / کلیندامایسین ، آزلائیک اسید ، سولفاستامید 10% و سولفور 5% بخی از داروهایی اند که برای درمان رزاسه تجویز میشوند.

آنتی بیوتیک های خوراکی

آنتی بیوتیک های خوراکی معمولا سریعتر از داروهای موضعی اثر میکنند. البته ، استفاده از این داروها باید محدود باشد و پزشکان مصرف طولانی مدت آنها را توصیه نمیکنند.

ایزوترتینوئین
معمولا اگر بیماری رزاسه شدید باشد و با روش های دیگر درمان نشود ، پزشکان ایزوترتینوئین را تجویز میکنند. این دارو به ویژه ، برای بیماران جوان و مبتلایان به رزاسه فیماتوس موثر است.

درمان رزاسه با لیزر     معمولا متخصص پوست این درمان را انجام میدهد

استفاده از لیزر ،رگ های خونی منقبض ،قرمزی و سایر علائم رزاسه را کاهش میدهد. لیزر گاهی با درد همراه است اما معمولا به بیحسی نیازی ندارد.

ریفاکسیمین
بر اساس یک تحقیق جالب که در نشریه پزشکی معتبری منتشر شده است ؛باکتری های روده کوچک(SIBO) در مبتلایان به رزاسه بیشتر از افراد معمولی رشد میکنند.
از این رو محققان به بیماری ریفاکسیمین (یک آنتی بیوتیک قوی ) تجویز کردند. با تجویز این دارو باکتری های SIBO کاهش یافتند یا ریشه کن شدند. در نتیجه اثرات رزاسه در بسیاری از بیماران تسکین یافت.

چه عواملی در درمان بیماری رزاسه موثرند ؟

ضد آفتاب بزنید و از کرم های ضد آفتاب مناسب استفاده کنید

قرار گرفتن در معرض نور مستقیم افتاب یکی از محرک های آکنه رزاسه است. سعی کنید از کرم ضد آفتاب فاقد عطر و ضد حساسیت با ترکیب زینک اکساید استفاده کنید.

از محصولات محرک پوست بپرهیزید

صابون ،محصولات حاوی سدیم لوریل سولفات ،لوسیون های قابض منافذ پوست ،تونرها ،منتول و کامفور ممکن است پوستتان را تحریک کند یا بسوزاند. پس ،بهتر است از مصرف این محصولات بپرهیزید.