بیماری تــالاسمی در مسمومیت آهن

                              بیماری تــالاسمی در مسمومیت آهن

دکتر حسین جعفری عضو هیئت علمی دانشگاه آزاد اسلامی واحد پزشکی تهران گروه فارماکولوژی و سم شنا سی

یک دنیا " ارادت"    یک جام "شفق "    تقدیم به دوستانی که بهانه مهر ند   سر آمد " عشق اند"

تـــالاسمی چیست ؟

تالاسمی یک واژه یونانی است که از دو کلمه تالاسا Thalassa به معنی دریا و امی Emia   به معنی خون گرفته شده است و به آن آنمی مدیترانه ای یا آنمی کولی و در فارسی کم خونی میگویند. در تالاسمی، هموگلوبین ساختار طبیعی ندارد و نمیتواند اکسیژن را به‌ طور مطلوب حمل کند. در سلولهای قرمز خون نوعی مولکول به نام هموگلوبین وجود دارد که وظیفه مهم حمل گازها بویژه اکسیژن را به عهده دارد.  این مولکول ممکن است به طرق مختلف دچار مشکل شده و منجر به بیماریهای خونی شود. یکی از بیماریهای خونی مرتبط با اختلالات هموگلوبین، تالاسمی است. هموگلوبین در افراد بالغ دو زنجیره آلفا و بتا دارد. تالاسمی یک بیماری همولتیک مادرزادی است که طبق قوانین مندل به ارث میرسد . اولین بار یک دانشمند آمریکایی به نام دکتر کولی در سال ‌١٩٢۵ آن را شناخت و به دیگران معرفی کرد . این بیماری به صورت شدید (ماژور) و خفیف (مینور) ظاهر میشود. اگر هر دو والدین دارای ژن معیوب باشند به صورت شدید یعنی ماژور ( (Majorو اگر یکی از والدین فقط ژن معیوب داشته باشد به صورت خفیف یعنی مینور (Minor) ظاهر میشود. تالاسمی برای کسانی که نوع (مینور) را داشته باشند، مشکل ایجاد نمیکند و آنها هم مثل افراد سالم میتوانند زندگی کنند و فقط در موقع ازدواج باید خیلی مراقب باشند. اما برعکس این بیماری حداکثر آزار خود را به بیماران نوع ماژور میرساند. تالاسمی چگونه منتقل میشود؟ اگر یک زن و شوهر هر کدام دارای نوع کم خونی خفیف (مینور) تالاسمی باشند، هر یک از فرزندان آنها ‌٢۵ درصد احتمال ابتلا به تالاسمی ماژور (کم خونی شدید) را داشته و ‌۵٠ درصد احتمال تالاسمی مینور و ‌٢۵ درصد ممکن است سالم باشند. علائم و عوارضی که تالاسمی در بیماران ایجاد میکند در نوع ماژور تالاسمی (کم خونی شدید) هموگلوبین خون غیرطبیعی به نام F  یا جنینی افزایش یافته و هموگلوبین قرمز خون کاهش پیدا میکند، کودکی که این بیماری را در خود دارد کم خون است و این کم خونی باعث بزرگ شدن طحال و کبد و تغییر قیافه ظاهری او میشود.

                       

بنابراین به علت پایین آمدن مداوم خون، بیمار مجبور است مدام خون تزریق کند و در اثر تزریق خون که دارای مقدار زیادی آهن است و در اثر خود بیماری که باعث شکسته شدن هموگلوبین (گلبولهای قرمز) و آزاد شدن آهن میشود ، میزان آهن خون افزایش یافته و در بافتهای عمده بدن چون؛ قلب، کبد، طحال و رسوب میکند و سبب ایجاد مشکلات دیگری میشود که تنها به کمک آمپول دسفرال مینتوان از تجمع آهن جلوگیری کرد. مصرف مداوم دسفرال با قیمت بالای آن موجب بروز مشکلات اقتصادی میشود.

هموگلوبین:

هموگلوبین مولکول اصلی داخل گویچه های قرمز است که از هم و زنجیره های پروتئینی یا گلو بین تشکیل شده است. در هر زنجیره گلو بین یک مولکول هم وجود دارد که اکسیژن را توسط آهن خود حمل میکند. پس تولید هموگلوبین نیاز به تامین آهن و ساخت هموگلوبین دارد.

بر اساس نوع زنجیره پروتئینی چند نوع هموگلوبین وجود دارد:

هموگلوبین A   هموگلوبین طبیعی در بالغین عمدتا هموگلوبین A میباشد که تقریبا حدود ۹۸% از هموگلوبین جریان خون را تشکیل میدهد و از زنجیره ۴ تایی حاوی دو زنجیره آلفا و دو زنجیره بتا ساخته میشود. (α۲β۲)

´     HGbA2هموگلوبین A2 از ۲ زنجیره آلفا و ۲زنجیره دلتا تشکیل میشود.(α۲δ۲) که بطور طبیعی ۲-۱% هموگلوبین در بالغین را تشکیل میدهد.

  HGbFهموگلوبین F که هموگلوبین اصلی دوران جنینی است و کمتر از ۱% هموگلوبین در بالغین را نیز شامل میشود،

از زنجیره ۴ تایی ۲ تا آلفا و ۲ تا گاما (α۲δ۲) تشکیل گردیده است و هموگلوبین های C , H و … که در بعضی بیماریها بوجود می‌آید. برای ساخت زنجیره بتا هر فرد از هر والد خود (پدر و مادر) یک ژن سازنده این زنجیره را دریافت میکند برای زنجیره های δ,α از هر والد ۲ ژن دریافت میپکند. و بر اساس جهش یا حذف هر کدام از این ژنها ساخت و زنجیره مربوطه مختل شده و انواع بیماری تالاسمی را خواهیم داشت.  هموگلوبین نه تنها برای حمل و تحویل طبیعی اکسیژن لازم است، بلکه در شکل و اندازه و بد شکلی گلبول قرمز دخالت دارد. مقدار کل هموگلوبین خون بطور طبیعی در خانمها ۲±۱۲ و در آقایان ۲±۱۴ گرم در دسی‌لیتر میباشد.

 

آهن نقش مهمی در بدن ایفا میکند. نقش آهن در حمل اکسیژن بویژه در طی ورزش حائز اهمیت است. بدون آهن بدن قادر به ساخت گلبولهای قرمز سالم و رساندن اکسیژن کافی به عضلات مغز و سایر احشاء نمیباشد. افت محسوس در ذخایر آهن،

آنمی کمبود آهن نامیده میشود. در کل زنان نسبت به مردان نیاز به آهن بیشتری دارند تا آهن از دست رفته در طی قاعدگی را جبران نمایند ولی ورزشکاران احتمالاً نیاز به آهن خیلی بیشتری نسبت به غیر ورزشکاران ندارند. هرچند ابهاماتی در این مورد در تحقیقات پزشکی وجود دارد. آهن کافی را میتوان از رژیم غذایی بدست آورد. البته این امر مستلزم عادات خوب تغذیه ای است.  بزرگترین مشکل در رابطه با آهن آن است که خیلی فراوان نیست. هر ۱۰۰۰ کالری بطور متوسط حاوی ۶ میلی گرم آهن است و زنان نیاز به ۱۵ میلی گرم در روز دارند(مردان به ۱۰ میلی گرم در روز نیاز دارند).در زنانی که رژیم کم کالری دارند در اغلب موارد نیاز به آهن تأمین نمیشود(از آنجا که مردان دریافت کالری بیشتر و نیاز کمتری دارند برای آنها کمبود آهن کمتر اتفاق می افتد).

میوگلوبین نیز که در ساختمان خود از آهن بهره می برد، در ذخیره کردن و در انتقال اکسیژن در درون عضلات، نقشی مهم و اساسی را بر عهده دارد. 

همانگونه که ملاحظه می کنید پاسخ به این سوال که آیا ورزشکاران زن نیاز به آهن بیشتری دارند واضح و قطعی نیست. با این وجود از آنجا که آهن یک ماده مغذی مهم برای کارآیی است در یک ورزشکار زن در صورتی که از رژیم گیاهی استفاده میکند یا سعی در کاهش وزن دارد احتمالاً عاقلانه این است که از یک مکمل آهن برای رفع نقص رژیم غذایی خود بهره مند شوند.

راه هــای پیشگیری از تــــالاسمی

‌١-  انجام آزمایش خون از نظر کم خونی  CBC و هموگلوبین A2

٢-انجام آزمایش روی جنین در هفته‌های اول حاملگی در دوران بارداری

 

انـــواع تـــالاسمی:

تالاسمی به دو نوع آلفا تالاسمی و بتا تالاسمی است که خود بتا تالاسمی هم شامل تالاسمی ماژور(تالاسمی شدید) و تالاسمی مینور یا تالاسمی خفیف میباشد. افراد مبتلا به تالاسمی مینور در واقع کم خونی مشکل سازی ندارند، ولی اگر دو فرد تالاسمی مینور با هم ازدواج کنند به احتمال ۲۵% فرزندشان دچار تالاسمی شدید ماژور خواهد بود و ۲۵% فرزندشان سالم و ۵۰% تالاسمی مینور خواهند داشت.

تـــالاسمی مـــاژور

تالاسمی ماژور یا آنمی کولی به علت حذف یا جهش در هر دو ژن سازنده زنجیره بتا ایجاد میشود و به این ترتیب یا هیچ زنجیره بتابی ساخته نمیشود و یا به مقدار کمی ساخته میشود. در نتیجه بدن کمبود این زنجیره ها را با ساخت زنجیرهای آلفا جبران میکند که این زنجیرهای آلفای اضافی برای گلبولهای قرمز سمی هستند و با رسوب بر روی سلولهای گلبول قرمز باعث میشوند که گلبولهای قرمز در مغز استخوان و در داخل خون تخریب شده و زنجیرهای آلفا در مغز استخوان رسوب میکنند. از طرفی به علت خو نسازی غیر موثر ، مراکز خونساز خارج مغز استخوان ، ار جمله کبد و طحال شروع به خو نسازی میکنند و بزرگ میشوند.  بیماری معمولا به صورت کم خونی شدید در ۶ ماهه اول زندگی کودک تظاهر میکند و درصورت عدم شروع تزریق خون ، بافت مغز استخوان و مکانهای خونساز خارج مغز استخوان فعال و بزرگ شده و باعث بزرگی مغز استخوانها بخصوص استخوانهای پهن (صورت و جمجمه) و بزرگی کبد و طحال میشوند.

علایم بیمـــاری

کم خونی شدید طوریکه برای بقاء بیمار تزریق مکرر خون لازم است. افزایش حجم شدید مغز استخوان بخصوص در استخوانهای صورت و جمجمه ، چهره خاص افراد تالاسمی را ایجاد میکند (چهره موش خر مایی( اختلال رشد دربچه های بزرگتر رنگ پریدگی ، زردی و گاهی پوست ممکن است به دلیل رنگ پریدگی و یرقان و رسوب ملانین به رنگ مس در آید. بزرگی کبد و طحال ، در سنین بالاتر گاهی طحال به حدی بزرگ میشود که باعث تخریب بیشتر گلبولهای قرمز میشود. علایم ناشی از رسوب آهن در بافتهای مختلف از جمله پانکراس و قلب و غدد جنسی و ایجاد دیابت و نارسایی قلبی و تاخیر در بلوغ. استخوانها نازک شده و مستعد شکستگی میشوند. تشخیص در آزمایش خون تالاسمی ماژور گلبولهای قرمز خون کوچک و کم رنگ خواهد بود (کم خونی هیپوکروم میکروسیتر). افت شدید هموگلوبین به مقادیر کمتر از ۵ گرم در دسی لیتر وجود دارد. بیلی رو بین سرم به علت تخریب سلولها افزایش مییابد و سایر آزمایشات. تشخیص قطعی با الکتروفورز هموگلوبین انجام میشود که در تالاسمی ماژور هموگلوبین A طبیعی ساخته نمیشود و ۹۸% هموگلوبین ها را هموگلوبین F تشکیل میدهد و هموگلوبین A2 نیز تا ۵% افزایش پیدا میکند

عوارض

از عوارض تالاسمی یک سری از عوارض از جمله اختلال رشد و تغییر قیافه بیمار و بزرگی کبد و طحال که به علت خود بیماری است و یکسری عوارض دیگر ناشی از درمان تالاسمی است. اصلی ترین این عارضه هموسیدوز یا هموکروماتوز است.  هموسیدروز به رسوب آهن در بافتها گفته مینشود که نتیجه غیر قابل اجتناب تزریق طولانی مدت خون است. در هم نیم لیتر خونی که به بیمار تزریق مینشود، حدود ۲۰۰mg آهن به بافتها منتقل می کند که این مقدار آهن نمیتواند از بدن دفع شود و در بافتها رسوب می کند و باعث نارسایی در بافتها میگردد. بخصوص رسوب آهن در قلب و پانکراس و غدد ، مشکل اصلی این بیماران خواهد بود که باعث نارسایی پانکراس و دیابت ، نارسایی قلبی و نارسایی غدد جنسی و تیروئید و … میشود.

درمــان

تالاسمی شدید و درمان نشده همیشه باعث مرگ در دوران کودکی می‌گردد. در صورت تزریق مکرر خون و حفظ سطح مناسبی از خون می‌توان طول عمر ا افزایش داد و تا حد زیادی مانع از تغییرات استخوانی واختلال رشد گردید. پس درمان تالاسمی عبارتند از:

تزریق دراز مدت خون: هدف از تزریق خون مکرر برای بیمار حفظ هموگلوبین بیمار در سطح بالای ۱۰است.

دفروکسامین: مشکل اصلی بیماران تالاسمی بعد از سالها ، هموسیدروز و اضافه بار آهن است، که می‌توان آن را به کمک تزریق مرتب دفروکسامین به صورت زیرجلدی یا وریدی تخفیف داد. این دارو با آهن ترکیب شده و از ادرار دفع می‌شود. البته مقدار زیاد این دارو ممکن است باعث واکنش پوستی در محل تزریق و یاعوارض عصبی به ویژه در دستگاه بینایی و شنوایی شود. بنابراین این دارو به تنهایی برای پیشگیری دراز مدت از مسمومیت با آهن کافی نیست.

برداشتن طحال: اگر بزرگی طحال ، نیاز به تزریق خون را بیشتر کند طحال برداشته می‌شود تا نیاز به خون  کاهش یابد.

پیوند مغز استخوان: درمان قطعی بیماری با پیوند مغز استخوان است. البته این عمل با مرگ ومیر بالایی همراه است. و در برخی بیماران نیز سلولهای تالاسمی مجددا رشد می‌کنند.

تــالاسمی مینور

تالاسمی مینور معمولا بدون علامت بوده و علایم بالینی واضح ندارند و بطور عمده در تستهای چکاب به صورت اتفاقی تشخیص داده میشوند. این افراد کم خونی مختصر (هموگلوبین بیش از ۱۰) با سلولهای گلبول قرمز کوچک و کم رنگ (هیپوکروم میکروسیتر) دارند که معمولا مشکل ساز نمیباشد.  تالاسمی مینور در نتیجه اختلال یکی از دو ژن سازنده زنجیره گلوبین بتا به وجود میآید که این ژن ناقص یا از پدر و یا از مادر به فرد به ارث رسیده است، در نتیجه کاهش یا فقدان ساخت زنجیره بتا از یک ژن اتفاق میافتد و به دنبال آن هموگلوبین A2 تا حدود %۸-۴ افزایش مییابد و گاهی افزایش هموگلوبین F در حدود %۱-۵ دیده میشود تنها نکته‌ای که در تالاسمی خفیف یا مینور جالب توجه است، این است که این افراد موقع ازدواج نباید با یک فرد شبیه خود (تالاسمی مینور) ازدواج کنند.

 

آلفا تــالاسمی

علت آلفا تالاسمی حذف یک یا چند ژن از ۴ ژن سازنده زنجیره آلفاست، هر چه تعداد ژنهای حذف شده بیشتر باشد بیماری شدیدتر میشود و براساس تعداد ژنهای حذف شده به ۴ گروه تقسیم میشوند.

هیدروپس فتالیس: که حذف هر ۴ ژن آلفا را دارند و هموگلوبین ساخته شده فقط از زنجیره های گاما تشکیل شده است که هموگلوبین بارتز گفته میشود و وخیم ترین نوع آلفا تالاسمی است و با حیات خارج رحمی منافات دارد و جنین هنگام تولد مرده است و یا مدت کوتاهی پس از تولد میمیرد. این جنینها دچار ادم شدید هستند.

بیماری هموگلوبین H: که در اثر حذف ۳ ژن آلفا گلو بین بو جود میآید. بیماران دچار کم خونی هیپوکروم میکروسیتیک بوده و بزرگی طحال در آنها دیده میشود. در بعضی مواقع ممکن است نیاز به تزریق خون داشته باشند و در صورت کم خونی شدید و نیاز به انتقال خون باید طحال برداشته شود.

صفت آلفا تالاسمی ۱: که ۲ ژن آلفا حذف شده و از هر لحاظ شبیه بتا تالاسمی مینور است.

صفت آلفا تالاسمی ۲: که فقط یک ژن از ۴ ژن حذف شده و یک حالت ناقل ژن ، خاموش و بدون علامت است.

تغذیه درمانی در تــالاسمی:

د. یک بیمار تالاسمی باید رژیم غذایی خاصی داشته باشد و اطلاعات تغذیه‌ای خود را بالا ببرد زیرا برخی از مواد غذایی که برای افراد معمولی مفید هستند، ممکن است عوارض خطرناکی برای یک بیمار مبتلا به تالاسمی به وجود آورد. بعلاوه تالاسمی نوعی بیماری ژنتیک است که از ابتدا تا انتهای عمر با فرد است و تغذیه، اثر بسیاری بر این بیماری دارد.  این بیماران برخلاف تصور عموم نه تنها دچار کمبود آهن نیستند، بلکه مستعد ابتلا به مسمومیت با آهن نیز هستند. از این رو به این بیماران توصیه میشود از غذاهایی که حاوی آهن زیادی هستند، پرهیز کنند.  از جمله گوشت یا جگر حیوانات بخصوص گاو و گوسفند و فرآوردههای آنها نظیر همبرگر، سوسیس و کالباس. لوبیا، حبوبات، سویا، کره و خود بادام زمینی، گندم، کلم بروکلی و دیگر سبزیجات برگ سبز، هندوانه، کشمش، نخود فرنگی، آب آلو، آلو، خرما، انگور، باقلا، غلات غنی شده با آهن و نخود، آهن زیادی دارند و بهتر است این بیماران در حد اعتدال از آنها استفاده کنند.البته باید توجه داشت مصرف روزانه میوه و سبزیجات به میزان کافی در تمام افراد بخصوص بیماران مبتلا به تالاسمی توصیه میشود زیرا این مواد، خطر بروز گرفتگی عروق را در بیماران تالاسمی کاهش میدهد.

این بیماران باید به مصرف مواد معدنی دیگر توجه خاصی داشته باشند و تا جایی که میتوانند بدن خود را سالم نگه دارند. یکی از این مواد مغذی، کلسیم است.  کلسیم به تقویت و حفظ سلامت استخوانها کمک شایانی میپکند. بعلاوه بیماران مبتلا به تالاسمی استخوانهای سستی داشته و در معرض مشکلات استخوانی بسیاری قرار دارند بنابراین کلسیم باید به مقدار کافی و بیشتر از یک فرد معمولی در رژیم غذایی این افراد وجود داشته باشد. کلسیم در این بیماران یک فایده دیگر نیز دارد و آن کاهش جذب آهن است.

..................................................................................................

صبح یعنی یک معجزه یعنی یک ایمان دوباره به قدرت خداوند.

                      سلام. روز شما پر از معجزه خداوندی

---

نوشته شده در تاریخ یکشنبه بیست و چهارم مرداد ۱۳۹۵ توسط دکتر حسین جعفری عضو هیئت علمی دانشگاه

آرشیو نظرات

سمیت آرسینیک و پیامد های مرگبار برنج های حاوی آرسینیک

                           به نام یگانه خالق هستی که به بنده نوازی معروف و به مهربانی  مو صوف است.

دکتر حسین جعفری عضو هیئت علمی دانشگاه آزاد اسلامی واحد پزشکی تهران گروه فارماکولوژی و سم شنا سی

 

آرسنیکعنصر شیمیایی است که در جدول تناوبی با علامت As مشخص است و دارای عدد اتمی 33 می باشد. آرسنیک شبه فلز سمی معروفی است که به سه شکل زرد ِ سیاه و خاکستری یافت می شود. آرسنیک و ترکیبات آن به عنوان آفت کش مورد استفاده قرار می گیرند.

تاریخچه

آرسنیک (واژه یونانی arsenikon به معنی اریپمنت زرد) در دوران بسیار کهن شناخته شده است. از این عنصر به کرات برای قتل استفاده شده ِ علائم مسمومیت با این عنصر تا قبل از آزمایش مارش تا حدی نا مشخص بود. آلبرتوس مگنوس را اولین کسی میدانند در سال ۱۲۵۰ این عنصر را جدا کرد. جوان شرودر در سال ۱۶۴۹ دو روش برای تهیه آرسنیک منتشر کرد. همچنین از زرنیخ برای ساخت مواد بهداشتی همچون داروی نظافت بدن(موبر)  (واجبی) استفاده میشود . واجبی از آهک و زرنیخ ساخته تشکیل یافته است. گفتنی است که پایه اصلی کرمها و اسپری های موبر از همین دو ماده میباشد.

 

مهم‌ترین ترکیبات آرسنیک عبارت است از: آرسنیک سفید، سولفید آن گرد حشره کش آرسنیت کلسیم و آرسنیت سرب. آرسنیت سرب به‌عنوان سموم و حشره‌کش‌ها در کشاورزی استفاده می‌شود .این عنصر گهگاه بصورت خالص یافت می‌شود ولی بیشتر به

صورت ترکیب با نقره، کبالت، نیکل، آهن - آنتیموان یا سولفور وجود دارد. این عنصر از حرارت دادن مواد معدنی حاوی آرسنیک و تبلور مجدد بخارات حاصل از تصعید آن به صورت خالص تولید می شود. همچنین این عنصر معمولا به صورت صنعتی به عنوان فرآورده جانبی واحدهای تولید فلزات به دست می آید.

 خصوصیات فیزیکی وشیمیایی:

آرسنیک ،عنصر شیمیایی است و شبه فلز معروفی بوده که به سه شکل سفید، زرد  وخاکستری یافت می شود. با عنوان تری اکسید ارسنیک، تری سولفید ارسنیک (اورپیمنت)  و دی سولفید ارسنیک به ترتیب شناخته شده اند خود ارسنیک خیلی سمی نیست اما فرم دیگر ان یعنی اکسید ارسنیک بی نهایت سمی می باشد.آرسنیک از نظر شیمیایی شبیه فسفر است تا حدی که در واکنش‌های بیوشیمیایی می‌تواندجایگزین آن شود از این رو سمی است وقتی به آن حرارت داده شود، بصورت اکسیدآرسنیک در می آید که بوی آن مانند سیر است به همین دلیل از دهان کسانی که با  مرگ موش مسموم شده اند بوی سیر استنشاق می شود.

آرسنیک و ترکیبات آن می توانند بر اثر حرارت به گاز تبدیل شون  . آرسنیک خاکستری یک شبه فلز بسیار شکننده است. این فولاد خاکستری رنگ کریستالی به راحتی در هوا اکسید شده و تیره می گردد.

 

کاربردها

در قرن بیستم آرسنِت سرب به عنوان یک آفت کش برای درختان میوه به خوبی مورداستفاده قرار گرفت ( استفاده از آن در افرادی که به این کار اشتغال داشتند ایجاد آسیب های عصب شناسی کرد) و آرسنیت مس در قرن نوزدهم به عنوان عامل رنگ کننده در شیرینی ها به کار رفت.

کاربردها ارسنیک را میتوان به طریق زیر دسته بندی کرد:

 1-محافظ چوب:

سمیت ارسنیک برای حشره ها باکتری ها و...آن را یک ترکیب ایده ال برای محافظت از

 چوب می کند.

2-پزشکی

آرسفنامین: (salvarsan)در قرن 18،19 و 20 میلادی تعدادی از ترکیبات ارسنیک جهت مصارف پزشکی استفاده

 می شدند شامل: آرسفنامین یا نئو سالوارسان برای سفلیس و...که البته به و سیله داروهای جدید جانشین شده است

تری اکسید ارسنیک در طی 500 سال گذشته به دلایل مختلف استفاده شده است. ولی معمولترین ان در درمان سرطان است .اداره دارو و غذای امریکا FDA در سال 2000 این ترکیب را جهت درمان بیماران سرطان خون حاد تایید کرد.

3-مواد رنگی: 

استئو ارسنیت مس به عنوان ماده رنگی سبز تحت عناوین مختلف شناخته شده است باعث مسمومیت های زیاد آرسنیک شده است .

 4-ارتش:

بعد از جنگ جهانی اول ایالات متحده انباری حاوی 20000 لویزیت ساخت (یک اسلحه شیمیایی که به عنوان طاول زا عمل می کند و باعث تحریک ریه میگردد).

-کاربرد های دیگر

حشره کش های مختلف کشاورزی و سموم.

استفاده در تغذیه حیوانات به ویژه در ایالات متحده  به عنوان روشی جهت جلوگیری از بیماری.

گالیوم آرسنیک یک نیمه رسانهای مهم است که در ICها به کار میرود

بیش از 2%آرسنیک در آلیاژهای سرب برای گلوله های سربی و تفنگ استفاده می شد.

منابع آرسنیک

- آرسنیک ممکن است در آبی که از میان صخره های غنی از آرسنیک جریان دارد یافت شود.

- آرسنیک به طور وسیع در قشر خاک وجود دارد.

- آرسنیک از طریق حل شدن مواد و سنگ های معدنی وارد آب می شود و به ویژه در مناطقی که فرسایش خاک از صخره ها زیاد است در آب های زیرزمینی متراکم می گردد.

- در برخی مناطق فاضلاب های صنعتی باعث توزیع آرسنیک در آب می شوند.

-آرسنیک به طور تجاری در ساختن آلیاژ و مواد نگهدارنده چوب به کار میرود.

-احتراق سوخت های فسیلی منبعی از آرسنیک است که آلودگی را در هوا منتشر میکند.

آرسنیک آلی به وفور در غذاهای دریایی یافت می شوند که خطرات آن برای سلامتی بسیار کمتر است و به سهولت توسط بدن دفع می شوند.

منابع خوراکی آرسنیک

آرسنیک تقریبا در تمام غذاها و نوشیدنی‌ها یافت می‌شود، اما مقدار آن بسیار ناچیز است.اما برخی غذاها حاوی مقدار فراوانی آرسنیک هستند، از جمله:آب‌های نوشیدنی آلوده:

میلیون‌ها نفر در سراسر جهان در معرض آب‌های نوشیدنی آلوده هستند که حاوی مقدار فراوانی آرسنیک غیرآلی است. این امر در آسیا و امریکای جنوبی بسیارشایع است  طبقWHO استاندارد  در سال 1993 مقدار مجاز آرسنیک در آب آشامیدنی کمتر 0.01 میلی گرم در لیتر می باشد. اما به وضوح دیده می شود که آرسنیک معدنی از راه های گوناگون به آب آشامیدنی راه می یابد ، آرسنیت 3 ظرفیتی و آرسنات 5 ظرفیتی در آب آشامیدنی بیشتر یافت می شود. مسمومیت آب آرسنیک می توان در اثر گذر آب از صخره های غنی از آرسنیک و یا آرسنیک موجود در قشر خاک بستر آب رودخانه ها و یا ورود فاضلاب های صنعتی به رودخانه ها حاصل می شود . این آب آلوده توسط گیاهان و جانوران یا به طور مستقیم توسط خود انسان مصرف می شود و وارد چرخه غذایی انسان شده و سلامت آن را به مخاطره می اندازد. به طور مثال بیماری کبدی شایع در ماهیگیران ژاپنی که به علت مصرف ماهی های آلوده به آرسنیک بوجود آمده است

غذاهای دریایی:

ماهی، میگو، صدف و دیگر غذاهای دریایی حاوی مقدار قابل توجهی آرسنیک آلی، نوع کمتر سمی آرسنیک، می‌باشند. با این وجود، صدف‌های رودخانه‌ایی و برخی از انواع دیگر غذاهای دریایی نیز شامل آرسنیک غیرآلی است.

برنج و غذاهای برنجی:

برنج بیش از هر محصول غذایی دیگر آرسنیک را در خود ذخیره می‌کند. در واقع، برنج بزگترین منبع غذائی روی زمین است که حاوی آرسنیک غیر آلی، سمی‌ترین نوع آرسنیک، می‌باشد

 

افزایش سم آرسنیک در خون با مصرف زیاد برنج

نتایج تحقیقاتی که اخیرا منتشر شده نشان می‌دهد که افرادی که غالبا برنج مصرف می کنند درخطر وجود سطوح بالای سم آرسنیک در خون قرار دارند.  نتایج تحقیقاتی که در مجله " Consumer Reports" منتشر شده نشان می دهد که برنج حاوی سطوح بالایی از سم آرسنیک است که این امر می تواند خطرناک باشد. نتایج این تحقیقات موجب شده که سازمان غذا و داروی آمریکا تحقیقاتی را در این زمینه آغاز کند. براساس نتایج تحقیقات منتشر شده، خوردن برنج یک بار در روز می توان سطح ارسنیک بدن را تا 44 درصد افزایش دهد، اگر این ماده غذایی در روز دوباره مصرف شود سطح آرسنیک تا 70 درصد افزایش پیدا می کند. مارگارت هامبورگ عضو کمیسیون سازمان غذا و دارو

اظهار داشت: نتایج به دست آمده به این معنا نیست که مصرف برنج می تواند تهدید سریعی برای افزایش سطح آرسنیک در بدن مصرف کنندگان باشد.

برنجبهویژهبهآلودگیباآرسنیک،بهسهدلیلحساساست:

1-   زمین کشت برنج پر از آب میماند ونیاز به مقادیر بالایی آبیاری دارد، در بسیاری از مناطق این آب به آرسینیک آلوده است.

       2-آرسینیک ممکن است در خاک مزارع برنج یافت شود وسبب بدتر شدن مشکل شود.

3-برنج آرسینیک را بیشتر از آب و خاک  درمقایسه بادیگر محصولات غذایی معمول جذب  میکند.

استفاده آز آب آلوده برای پخت وپزیکی دیگر از نگرانی هاست زیرادانه های برنج به راحتی آرسینیک را از آب پخت وپز ، زمانی که جوشانده شود جذب می کند. دوز بالا ی آرسینیک به شدت سمی  وممکن است سبب بروز علائم وحتی  مرگ شود. افزایش خطر مبتلا به بیماریهای مزمن  وجود دارد که این بیماری ها شامل :

انواع مختلفی از سرطان ، انسداد عروق خونی ، فشارخون بالا ، بیماری های قلبی و دیابت نوع 2

درکودکان و نوجوانان اختلالات در سلول های مغزی ( اختلال در تمرکز، حافظه و یادگیری) در زنان باردار اثرات سوء برجنین  ،ممانعت در رشد جنین  و افزایش خطر نقص تولد را به دنبال دارد.

                                    آیاآرسنیکدربرنجیکنگرانیاست؟

بله ، شکی وجود ندارد که آرسینیک در برنج مشکل ساز است. آرسنیک در زمره یکی از سمی‌ترین عناصر جهان محسوب می‌شود.

در طول تاریخ، آرسنیک در زنجیره‌ی غذایی ما نفوذ و راه خود را در غذاهای مصرفی ما پیدا کرده است.اما این روزها اوضاع بسیار

.

وخیم‌تر از گذشته است شیوع روز افزون انواع آلودگی‌ها موجب افزایش سطح آرسنیک در غذاها شده و خطرات جبران‌ناپذیری برای سلامت بشر پدید آورده است.در مطالعات اخیر مشخص شده است که برنج حاوی مقدارقابل‌ توجهی آرسنیک است.

نگرانی درباره‌ی آرسنیک از آنجایی نشأت می‌گیرد که برنج بخش عمده‌ایی از غذای اصلی اکثر جمعیت جهان را شکل می‌دهد.

برخی از غذاهای برنجی که حاوی مقدار قابل‌توجهی آرسنیک غیرآلی هستند، عبارتند از :

شیربرنج  ، سبوسه برنج،   غلات صبحانه‌ی متشکل از برنج  ،  غلات برنج( برنج نوزاد) 

شیرینی برنجی

شهد برنج قهوه‌ایی

کلوچه‌ی غلات حاوی شهد برنج و یا برنج قهوه‌ایی

 

منابع آلودگی

زهاب معادن فلزی متروک، تشویه کانه های سولفیدی حاوی آرسنیک   زهابهای حاصل از فعالیتهای معدن کاری و فرآوری ،  سنگها و سدهای باطله آلوده به آرسنیک ، سوزاندن زغالهای غنی از آرسنیک

علائم مسمومیت با ارسنیک:

تغییر رنگ ناخن ،حالت تهوع و اسهال،ریزش مو و درد معده ،خون در ادرار و تشنج ازعلائم مسمومیت با آرسنیک هستند.

اثرات حاد:

به طور کلی علائم بالینی حاد در اثر مواجه با ارسنیک بستگی به نوع ترکیبی شیمیایی ارسنیک ،طول مدت مواجهه و راهها ی مواجهه داد. این علائم به صورت تحریک خفیف پوست غشاهای مخاطی و ملتحمه می باشد. نکروز بافت نیز ممکن است ایجاد شود که البته سطوح مرطوب مانند لب ها ،تیغه بینی، پلکها، حلق بیشتر دچار مشکل می شوند. راه دیگر مواجهه خوردن غذا های آلوده می باشد که علائم اصلی ان التهاب دستگاه گوارش، تحریک پذیری آن به همراه خون ریزی احتمالی است. بزرگی کبد

درد شکم، استفراغ و اسهال آبکی، فشار خون پایین و نامنظمی نبض است که تمام این علائم شبیه به علائم بیماری وبا است که البته می تواند منجر به خواب آلودگی نبض است که تمام این علائم شبیه به علائم بیماری وبا است که البته می تواند منجر به خواب آلودگی، تشنج؛ کما و مرگ شود به طوری که خطرناک ترین نشانه های بالینی التهاب شدید دستگاه گوارش و ناهنجاری های قلبی است..

اثرات مزمن:

به دلیل ترکیبات متعدد و راههای متعدد برای ارسنیک ،مسمومیت مزمن با این ماده در اندام های مختلف متفاوت است. اثرات سوء ارسنیک بر پوست، دستگاه تنفس، سیستم عصبی، کبد، دستگاه قلب و عروق و سیستم خون ساز دیده شده است. مهمترین مکان های اثر ازسنیک در پوست و دستگاه تنفس است. مواجهه مزمن شغلی و محیطی با ترکیبات آرسنیک باعث درماتیت می شوند. هیپرپیگمانتاسیون پوست به صورت پچ هایی بر روی پوست یک یافته شایع در مسمومیت با ارسنیک است.

ضایعاتی با حدود مشخص قرمز پوسته دار و گاهی تیره رنگ تظاهر می کند، این بیماری در ارتباط با سرطان های احشایی می باشد). باقی ماندن ضایعات پوستی هیپر پیگمانته ممکن است منجر به سرطان بازو سلولار یا کراتوز آرسنیک حتی در صورت برطرف شدن مواجهه با آرسنیک شوند.

از نظر بالینی کراتوز ارسنیک که به صورت پاپول های کرا تونیک نقطه ای در کف دست ها و پاهای افراد در معرض تماس تظاهر می کند منحصر به فرد است. قطر این ضایعات 1 تا 5 میلی متر است.

بیماری های ناشی از قرار گیری در معرض آرسنیک

سرطان پوست  ،   سرطان بیضه و مثانه ، سرطان ریه  ،قانقاریا  ،فشار خون و بیماریهای قلبی

هضم مقادیر بالای آرسنیک کشنده است.

به طور خلاصه اثرات آرسنیک بر انسان را می توان به شرح زیر خلاصه نمود:

  اثرات تنفسی ، اثرات قلبی – عروقی ، بیماری آرسنیکوزیس (در اثر اختلال گردش خون در پا و دست به وجود می آید که نتیجه آن قانقاریای دردناک اعضا است و در اکثر موارد منجر به قطع عضو می شود بروز این بیماری بی سر و صدا و غافلگیر کننده است که با کرخی اعضا شروع و نهایتاً منجر به قانقاریا می شود) ، اثرات روده ای – معدی(علائم کلینیکی شامل تحریکات روده ای – معده ای ، سوزش لبها ، بلع همراه با درد ، تشنگی ، تهوع و قولنج شکمی است ) ، اثرات خونی

کم خونی و کاهش گلبول های سفید زمانی که آرسنیک از طریق خوراکی وارد بدن شود بر اثر مهار سنتز گلبول های قرمز رخ می دهد .   مقادیر بالای آرسنیک سبب ایجاد ضعف در مغز استخوان می گردد .

فواید آرسینیک :

علی رغم سمی بودن و عوارض جانبی این ماده برای بدن انسان، از مقدار اندک آن و ترکیبات آن در درمان بیماری ها استفاده می شود.تری اکسید آرسنیک در خون‌شناسی برای درمان بیماران سرطان خون حاد که در برابر  داروهای درمانی مقاومت نشان می‌دهند بکار می‌رود. همچنین بیماری آمیزشی سیفلیس نخستین بار با استفاده از این عنصر درمان شد.

داروهاى محتوى آرسنیک نیز به‌منظور درمان کم‌اشتهایى، اختلالات تغذیه، بیماریهاى عصبى،روماتیسمى، مسلولین، دیابت و اختلالات سلولهاى خونى استفاده مى‌شود.

حیوانات نسبت به اثرات سمی ارسنیک حساسیت کمتری دارند و سیاری از اثرات تماس طولانی مدت انسان با ارسنیک نیز در حیوانات مشاهده نمی گردد.

عوامل ژنتیکی ممکن است نقش مهمی بر روی این زنجیره های متابولیکی ایفا کنند و بنابراین احتمال دارد در ایجاد اثرات کلینیکی ارسنیک نیز دخیل باشد.

اگر ارسنیک موجود در آ ب و خاک و غذا خورده شود میزان زیادی از آن سریعا وارد بدن می شود. میزان وارد شدن ارسنیک خورده شده به بدن به این بستگی دارد که چه میزان و چه نوعی از آرسنیک خورده شده است.

موارد مصرف کنونی :

ساختن نیمه هادی ها ، صنایع چوب ، علف کشها ، خشک کننده های پنبه ای ، آلیاژهای غیر آهنی ، شیشه، حشره کشها و داروسازی دامپزشکی. در برخی از مناطق جهان که آبهای مصرفی آنها از زمینهای غنی از ارسنیک عبور می کنند، مقادیر بالایی از این ماده وجود دارد. آرسنیک موجود در آب آشامیدنی دلتای رود خانه گنگ در هند به یکی از بزرگترین معضلات بهداشت عمومی در جهان مبدل شده است.

ترکیبات آرسنیک دار نخستین آنتی بیوتیک های مصرفی بودند وتا نیمه نخست قرن بیستم به طور گسترده تجویز می شدند تا اینکه پنی سیلین و سایر داروهای مؤثرترجایگزین آنها شدند سایر ترکیبات آرسنیکی آلی، به ویژه lewisite (دی کلروآرسین)، در قرن بیستم به عنوان یک
ترکیب شیمیایی در جنگها به کار گرفته شد. تری اکسید آرسنیک در سال 2000 جهت درمان لوسمی حاد راجعه در ایالات متحده وارد بازار شد.

اشکال اصلی مسمومیت باترکیبات آرسینیک

الف) مسمومیت حاد با آرسنیک غیر آلی

چند دقیقه تا چند ساعت پس از تماس با دوزهای بالایی(دهها تا صدها میلی گرم) از ترکیبات آرسنیکی غیر آلی محلول ، بسیاری از دستگاههای بدن تحت تا"ثیر قرار می گیرند.

ب) مسمومیت مزمن با آرسنیک غیر آلی

مسمومیت مزمن با آرسنیک غیر آلی نیز منجر به مجموعه ای از نشانه ها و علایم در دستگاههای مختلف بدن می گردد.تأثیرات غیر سرطانزای آشکار هنگامی نمایان می شوند که جذب مزمن به فراتر از 500 تا 1000 میکروگرم در روز برسد.

پ) مسمومیت با گاز آرسین

مسمومیت با گاز آرسین یک الگوی مشخص کننده از مسمومیت را بوجود می آورد که بیشترین تأثیر آن به صورت کم خونی همولیتیک شدید است. ازاین گاز برای اعدام استفاده میشد (وارد کردن گاز در اتاقکی که فرد خاطی درآن قراردارد)

سمیت هر یک از ترکیبات  آرسنیک به سرعت دفع از بدن و درجه تجمع در بافت های بدن بستگی دارد. به طور کلی میزان سمیت آرسنیک آلی از همه کمتر بوده و سپس به ترتیب AS +5 و AS+3 وarsine AsH3 قرار می گیرد. مکانیسم سمیت آرسنیک به صورت مهار گروه های سولفیدریل آنزیم های سلولی است. آرسنیک غیر آلی تمایل بیشتری جهت اتصال به پروتئین های حاوی گروه  SH دارد و به همین علت سمی تر است. آرسنیک پنج ظرفیتی نیز نسبت به فرم سه ظرفیتی تمایل کمتری برای اتصال به گروه های تیول دارد و سمیتش کمتر است. مهار آنزیم های دارای سولفیدریل منجر به نقص در فسفریلاسییون اکسیداتیو می شود و در حقیقت این اثر به سه طریق ایجاد می گردد : فعال کردن بعضی کینازها، مهار فسفاتازهای وابسته به تیول، دخالت در واکنش های فسفوترانسفراز .

 اندازه گیری آرسنیک موجود در آب به روش های مختلفی صورت می گیرد ، اهم این روش ها استفاده از دستگاه جذب اتمی بصورت هیدرید، استفاده از روش یدومتری بوسیله نقره در اتیل دی یتو کاربامات به روش اسپکترو فتو متری می باشد. در صورتی که مقدار آرسنیک موجود در آب بیشتر از حد استاندارد بود می توان از طریق آهک زنی و ته نشینی الکتریکی اسمز معکوس و تعویض یون مقدار اضافی را حذف نمود .

از روش های امید بخشی که میتوان به راحتی آرسنیک را از آب جدا نمود و آن را به آب سالم تبدیل کرد استفاده از بلورهای نازک زنگ آهن است . محققان دانشگاه رایس در تگزاس نتایج تحقیقات خود را در نشریه "ساینس" منتشر نموده و اعلام کردند ذرات اکسید آهن می توانند به مقدار زیاد با آرسنیک موجود در آب پیوند برقرار نمایند .

وقتی آهنربای قوی در بالای ذرات قرار داده شوند این ذرات همانند براده های آهن جمع می شوند و خارج کردن آنها آسان است . محققان مرکز نانو تکنولوژی دانشگاه رایس ذراتی به ضخامت 12 نانومتر تهیه کرده اند که 5 هزار بار نازکتر از موی سر انسان است که به هنگام ترکیب با آب ذرات آرسنیک را مانند براده های آهن جمع آوری می کند . به گفته پرفسور داگ ناتلسون برای خروج این نانو ذرات نیازی به الکترومغناطیس های قوی نیست.

.........................................................................

                                     اگر خدا  دعا های مان را مستجاب کند  ایمان مان را افزایش داده

                                      اگر با تاخیر مستجاب کنـــــــــد   صبر مان را زیاد  کرده

                                     اگر مستجاب نکـنــــــــد چیز بهتری برایمان در نظر دارد.

---

نوشته شده در تاریخ پنجشنبه چهاردهم مرداد ۱۳۹۵ توسط دکتر حسین جعفری عضو هیئت علمی دانشگاه

آرشیو نظرات

عوارض مرگبار 2 داروی پر مصرف و بدون نسخه (آسپیرین وقاتلی به نام استامینوفن)

دکتر حسین جعفری عضو هیئت علمی دانشگاه آزاد اسلامی واحد پزشکی تهران گروه فارماکولوژی

حمد و سپاس بیکران پروردگار یکتا را که هستی امان بخشیده و به طریق علم و دانش رهنمون مان شد و به همنشینی رهروان علم و دانش مفتخر مان نمود و بهره وری از علم و معرفت را روزی مان ساخت .

2 داروی  مسکن  که خود سرانه  توسط افراد  مصرف میشود آسپیرین ، استامینوفن بوده  که آسپیرین و استامینوفن در کاهش تب نیز استعمال  میگردد. آسپیرین ضد التهاب نیز می باشد و بهترین اثر آن در این زمان استفاده  از آن در پیشگیری از سکته است .  این 2 دارو از یک گروه دارویی نیستند  آسپیرین سر دسته مجموعه ای از داروها ا ست که در فارماکولوژی به داروهای

NSAIDs (داروهای ضد درد و ضد التهاب غیر استروییدی) شهرت دارند و در حال حاضر به 3 نسل اول ، دوم و سوم تقسیم

شده اند. داروهای نسل اول شامل : آسپیرین ، ایندومتاسین ، دیکلوفناک ، پیروکسیکام ، فنیل بوتازون ، ژلوفن ، مفنامیک اسید ترامادول و.... هستند .این گروه  خطرناک ترین هستند چرا که به مقدار خیلی زیاد آنزیمی را که از نظر فیزیولوژی برای انسان مفید است مهار می نمایند و  متعاقباً" عوارض گوارشی ،خونی و عصبی داشته و ایمنی بدن را تضعیف می نمایند. نام آنزیم مهارکننده  سیکلواکسیژناز – 1 میباشد. بر عکس نسل 3 این گروه کمترین عارضه را دارند. این نسل آنزیم سیکلواکسیژناز – 2 را مهار می نمایند که این آنزیم پاتولوژیک است. ملوکسیکام ، سلبراکس و رومفوکسیب از این گروه هستند. اخیرا" آنزیم سیکلواکسیژناز -3 نیز کشف گردیده که بعضی از اثرات آسپیرین با مهار این آنزیم صورت می گیرد.

بروفن و ایبو بروفن نسل دوم این داروها هستند و 2 آنزیم فوق را بطور یکسان مهار می نمایند و کمتر از نسل اول عارضه دارند .

استامینوفن یک داروی شبه NSAID به حساب  میاید و مکانیسم آن احتمالا" مانند داروهای نسل 2 NSAIDs میباشد.

در این مقاله درمورد 2 داروی آسپیرین و استامینوفن  بحث شده و بیشتر  عوارض خطرناک آنها را  که ممکن است بسیاری از کاربران عزیز ندانند توصیه می نماییم.

آسپیرین  با نام شیمیایی استیل سالیسیلیک اسید (ASA) ترکیب آروماتیک به حساب می آید زیرا در ساختار آن یک حلقه بنزنی وجود دارد. آسپیرین به طور طبیعی در پوست  درخت بید یافت میشود.

آسپرین یکی از پر طرفدارترین داروها در دنیاست. هر سال 50000 میلیون قرص آسپرین در جهان مصرف میشود. در بریتانیا هر فرد سالانه 70 قرص آن را جدا یا همراه با مسکنهای دیگر، کافئین یا ویتامین “ ث”مصرف میکند. آسپرین علاوه بر خاصیت تسکین دهندگی، تب بر و ضد التهاب هم هست، ضمن اینکه اثرهایی نظیر ایجاد زخمهای گوارشی و جلوگیری ازلخته شدن خون را نیز از خود نشان میدهد. اما مصارف امروزه آسپرین عبارتند از:پیشگیری از بیماریهای قلب6 /37٪ ورم مفاصل 3/23 ٪ سر درد 8/13 ٪ بدن درد 2/12%و دردهای دیگر 1/ 14 درصد.

بسیاری از مردم نمیدانند آیا آسپرین برای افراد سالم خوب است یا نه؟ آیا از بیماریها پیشگیری میکند یا فرقی ندارد . امروز به این مبحث میپردازیم که سوال بسیاری از مردم است. وقتی هیچ ناراحتی قلبی و عروقی ندارند خوردن شبانه یک قرص آسپرین بچه  خوب است یانه؟

 

تاریخچه

پیشینه استفاده از ترکیبات دارویی حاوی سالیسیلیک اسید به دوران باستان بازمیگردد. بیش از 3500 سال پیش بشر این پودر را میشناخت. در سال ی1800یک باستان شناس آلمانی که در مصر تحقیق میکرد، باترجمه یکی از پاپیروسهای مصری متوجه شد که بیش از877 نوع مواد دارویی برای مصارف مختلف در مصرباستان شناخته شده بود که یکی از آنها سالیسیلیک اسید بود که برای برطرف کردن درد از آن استفاده میشد. در نوشته های دیگری که در یونان بدست آمده است نیز مشخص شده که بشر حدود 400 سال پیش از میلاد از شیره پوست درخت بید برای درمان تب و درد استفاده میکرده است. همچنین آنها هنگام زایمان زنان از این ماده برای کاهش درد استفاده میکردند. امروزه مشخص شده که ماده موجود در این شیرهاسیدسالیسیلیک است. در سال 1763 یک کشیش انگلیسی به نام ادوارد استون مقالهای در جلسه سلطنتی انگلستان ارائه داد که در آن استفاده از برگ درخت بید را حتی در درمان مالاریا نیز موثر معرفی کرده بود. 100سال بعد یک پزشک اسکاتلندی با همین ترکیب توانست عوارض ناشی از رماتیسم را به طرز معجزهآسایی کاهش دهد. بعدها چارلز فردریگ گرهارت در سال1859وفق به تهیه استیل سالیسیلیکاسید

ناخالص شد. و در ماه مارچ 1899 کمپانی بایرمحصولذخودبنام آسپرین رابه ثبت رساند.

            

 کاربردومصارف

موارد مصرف آسپیرین شامل انواع دردهای متوسط تا خفیف، تب، بیماریهای التهابی همچون روماتویید آرتریت و بعنوان مهار کننده تجمع پلاکتی است.

چگونه آسپرین دردو التهاب راتسکین میدهد؟

سلول های آسیب دیده و ایجاد کننده ی درد مقدار زیادیآنزیم سیکلواکسیژناز- ۳تولید می کنند. این

آنزیم هم ماده ی شیمیایی پروستاگلاندین را تولید می کند که این ماده به مغز دستور می دهد بخشی از

بدن درد کند. همچنین باعث می شود منطقه ی آسیب دیده مایعاتی آزاد کند که باعث تورم و التهاب آن

قسمت می شوند. آسپرین به آنزیمسی کلواکسیژناز- ۳ متصل شده و جلوی تولید پروستاگلاندین را می گیرد.

در نتیجه پیام های عصبی کمتری منتقل شده و ما درد کمتری حس می کنیم. به علاوه به خاطر کمبود

پروستاگلاندین التهاب کمتر می شود.

چگونه آسپرین تب راکاهش میدهد؟

آسپرین روی هیپوتالاموس )بخشی از مغز که وظیفه ی تنظیم دمای بدن را دارد( تأثیر می گذارد و باعث

برعکس شدن عملکرداینترلوکین که افزایش دهنده ی دمای بدن است می شود. اینترلوکین را اغلب سلول

های بدن تولید می کنند.

چگونه آسپرین ازقلب محافظت میکند؟

آسپرین با جلوگیری از انباشتگی پلاکت های خون که باعث لختگی خون می شود، از حمله ی قلبی پیش

گیری می کند. پلاکت ها سلول های کوچک خونی هستند که در جریان خون وجود دارند. وقتی یک زخم

خون ریزی می کند، پلاکتهاکنارهم قرارگرفته ولخته ایجادمیکنند و باعث جلوگیری از خون ریزی

می شوند. در این مورد لختگی خون مفید است، ولی در بعضی موارد خطرناک شده و باعث ایست قلبی می

شود. آسپرین بامهارکردن تولیدترومبوکسان خطر حمله ی قلبی و مغزی را کاهش می دهد. ترومبوکسان

باعث به هم چسبیدن پلاکت ها می شود. در نتیجه لخته تشکیل نشده و انسداد عروق ایجاد نمی شود .

منع مصرف

مصرف این دارو در موارد زیر منع پزشکی دارد یا لازم است با احتیاط صورت گیرد :

1-      در موارد مصرف طولانی مانند آرتریت روماتوئید و پروفیلاکسی بیماریهای قلبی عروقی مصرف این دارو به علت افزایش احتمال خونریزی شدیدناشی ازاثرمهارتجمع پلاکتی آ سپرین،حداقل یک هفته قبل از انجام عمل جراحی باید قطع شود.خونریزی سفیدی چشم مخصوصا پس ازعمل چشم که بعد از قطع مصرف دارو تایک هفته هم ممکن است ادامه داشته باشد.

2-      در موارد وجود زخم معده یا اختلالات انعقادی خونریزی دهنده .

3-      بیماران مبتلا به بیماریهای تنفسی همچون آسم یا بیماریهای کلیوی

4-      پولیپ بینی

5-      در کودکان مبتلا به آنفلوآنزا، آبله مرغان و  فاویسم

6-      همراه با وارفارین

7-      در کودکان زیر 11 سال احتمال وقوع سندروم کشنده رای را بسیار بالا میبرد.

 

آسپرین برای همه خوب نیست

فرقی نمیکند زن باشید یا مرد مستعد بیماری قلبی باشید یا نباشید. فقط لازم است بعداز40سالگی روزی 3 الی4قرص آسپرین بچه بخوریدتا از بیماریهای قلبی و عروقی مصون بمانید.آسپیرین زیاد در بزرگسالان mسالیسیلیسم      Salicylisمیدهد که علائم آن  حساس چرخش خود بدور اشیاء و یا اشیاء بدور خود ، وزوز گوش ، اختلال شنوایی ، در مقادیر بالاتر بالا علائمی مانند تهوع ، استفراغ ، تعریق ، اسهال، خواب آلودگی ، سردرد ، تاری دید و یا اختلالات روانی بروز می کند . 

  آسپرین دارویی است که به عنوان ضد درد و تب مورد استفاده قرار میگیرد که با ممانعت از تجمع پلاکتهادر خون از ایجاد لخته جلوگیری میکند بنابراین یکی از موثرترین داروها در پیشگیری از سکتههای قلبی و مغزی است، بویژه برای کسانی که سابقه بیماریهای قلبی و عروقی دارند یا دچار سکته قلبی و مغزی شده اند  مصرف این دارو با میزان مشخص تجویز میشود. کسانی که سابقه سکته قلبی دارند باید روزانه یک قرص آسپرین بچه که حدود 80 تا 100میلیگرمی است را تا پایان عمر مصرف کنند. همچنین افرادی که عمل جراحی بایپس عروق کرونر شده اند و رگهای قلبشان پیوند شده است یا بیمارانی که رگ قلبشان تنگی یا گرفتگی داشته و آنژیوپلاستی شده اند و استنت یا فنر دارند باید روزانه آسپرین بخورند. بیمارانی که تنگی عروق دارند افرادی که سابقه سکته مغزی دائم یا گذرا دارند باید روزانه آسپرین بخورند. برای

کسانی که بیماری عروقی محیطی یعنی تنگی شریانهای دست یا پا دارند نیز مصرف این دارو تجویز میشود.

مصرف آسپرین پس ازتعویض مفصل زانو

افرادی که جراحی تعویض مفصل زانو یا مفصل رانی برایشان صورت میگیرد باید به مدت40 روز آسپرین مصرف کنند.

به مردان دیابتی بالای 50 و زنان بالای ۶0 سال و افراد دیابتی که فشار یا چربی خون بالا یا سابقه سکته قلبی در خانواده خود دارند، مصرف روزانه این دارو توصیه میشود. همچنین به کسانی که سابقه بیماری قلبی  عروقی ندارند، اما پزشک معالج از روی معاینات و آزمایشات احتمال بروز بیماریهای قلبی  عروقی در آنها را طی ده سال آینده بیش از 10 درصد پیش بینی میکند، مصرف آسپرین توصیه میشود.

افرادسالمند بایدآسپرین مصرف کنند

قبلا" گفته میشدتمام افراد مذکر بالای 50 سال و مونث بالای 60 سال آسپرین بخورند؛ ولی براساس نتایج مطالعات جدیدی که روی صد هزار نفر انجام شده، در افراد سالم که ریسک ابتلا به بیماریهای قلبی  عروقی طی ده سال آینده کم است، نیازی نیست روزانه آسپرین مصرف شود. توجه داشته باشید احتمال بروز عوارض مصرف نابجای آسپرین مانند خونریزی گوارشی ومغزی زیاداست پس بایدازمصرف خودسرانه این داروجلوگیری کرد.

کسانی که به علت سردرد داروهای مسکن مانند پروفن و دیکلوفناک مصرف میکنند از مصرف توام این داروها همراه با آسپرین به دلیل احتمال خطر خونریزیهای گوارشی پرهیز کنند. همینطور در بیماران مبتلا به آسم ممکن است مصرف آسپرین این بیماری را تشدید نماید.

آسپرین بدون عارضه نیست

مهمترین عارضه مصرف آسپرین امکان بروزخونریزی است که بندرت میتواند به بروز خونریزیهای مغزی منجر شود، اما شایعترین عارضه آن بروز خونریزیهای زیرجلدی در افرادی است که روزانه آسپرین مصرف میکنند. در چنین شرایطی ممکن است فرد خودبه خود یا در برخورد با اجسام دچار یکسری کبودیهای پوستی شود. همچنین خون دماغ شدن یا خونریزی از لثه عارضه دیگر مصرف آسپرین به شمار میرود. از دیگر عوارض این دارو ایجاد زخمهای گوارشی است که البته امکان دارد از هر هزار نفری که آسپرین مصرف میکنند در یک نفر به بروز زخم اثنی عشر و خونریزی منجرشود. پژوهشگران می گویند کسانی که بیماری های جدی قلبی وعروقی ندارند،نبایدبرای جلوگیری ازحمله قلبی وسکته مغزی آسپرین مصرف کنند .

از مطالعه ای که در این باره صورت گرفته، چنین نتیجه گیری می شود که مصرف آسپرین می تواند موجب خونریزی جدی داخلی شود و همچنین مانع مرگ های ناشی از بیماری های قلبی و عروقی نیز نمی شود.

کالج سلطنتی پزشکان خانواده، در بریتانیا این توصیه را تایید کرده است .

استفاده از آسپرین با دوز پایین در کسانی که دارای بیماری های قلبی و عروقی هستند و دچار سکته قلبی یا

مغزی شده اند برای جلوگیری از تشدید این بیماری ها توصیه می شود .ولی در بریتانیا هزاران نفر معتقدند که مصرف آسپرین برای جلوگیری از دچار شدن به این بیماری ها موثر است.

نتیجه مطالعاتی که برروی95000هزاربیمارصورت گرفته واکنون درنشریه پزشکیلانست، چاپ شده از

این توصیه به دلیل عارضه جدی خونریزی معده برای این گروه ازمصرف کنندگان آسپرین،حمایت نمیکند.به خصوص که تاثیرمصرف آن درجلوگیری ازمرگ بیماران چندان قابل توجه نیست .

بنیاد قلب بریتانیا می گوید: “ما به مردم توصیه می کنیم که قبل از مشورت با پزشک خود، آسپرین را به طورروزانه مصرف نکنند. بهترین راه برای کاهش خطر بیماری قلبی سیگار نکشیدن، مصرف غذاهایی که چربی اشباع شده اش کم است، خوردن میوه و سبزیجات و نیز فعالیت های منظم بدنی است .

تداخلات داروییدر صورت مصرف همزمان داروهایی همچون وارفارین و اسید والپروئیک خطر بروز خونریزی وجوددارد.ایبوپروفن)پروفن( میتواند اثرات محافظتی آسپرین بر قلب را که با میزان دوز کم آسپیرین ایجاد میشود، خنثی کند .

آسپرین فعالیت داروهای خوراکی ضددیابت همچون گلیبنگلامید را افزایش میدهدومیتواندباعث افت بیش ازحدموردنظردرقندخون گردد. مصرف همزمان با ایبوپروفن و پیروکسیکام میتواند آسیبها و عوارض گوارشی را افزایش دهد.

خواب‌آلودگی، گیجی، صدای زنگ در گوش‌ها، هیجان و تنفس‌های تند و عمیق علائم مسمومیت با آسپرین است.

داروهای ضدانعقاد خون مثل وارفارین، کورتیکواستروئیدها همچون دگزامتازون، هیدروکورتیزون یا پردنیزون، داروهای دیابت، نقرس یا فشارخون با آسپیرین ممکن است تداخل داشته باشند..

بیماران حساس به آسپرین همچون مبتلایان به آسم که دارای پولیپ بینی نیز هستند ، به دلیل خطر بروز

علائم شدید ناشی از حساسیت باید از داروهای جایگزین استفاده کنند .

استفاده از آسپرین با دوز پایین در کسانی که دارای بیماری های قلبی و عروقی هستند و دچار سکته قلبی یا مغزی شده اند برای جلوگیری از تشدید این بیماری ها توصیه می شود .

در بیماریهای خونریزی دهنده همچون هموفیلی و کمبود پلاکت، خطر بروز خونریزی شدید وجود دارد.اگر بیمار دارای سابقه ای از زخمهای گوارشی یا مبتلا به بیماریهای کبدی شدید مانند هپاتیت است، باید بااحتیاط از این دارو استفاده کند. زنان باردار مخصوصا در سه ماهه سوم بارداری و زنان شیرده نیز در استفاده

از دارو باید احتیاط کنند . قبل از جراحی بهتر است برای مدت یک هفته بیمار آسپرین خود را قطع کرده باشد.

دوز 75 میلی گرم آسپیرین در روز به عنوان دوز پایین آسپیرین معمو لاً مصرف آن برای جلوگیری

از ابتلا به بیماری قلبی به افراد توصیه می شود و دوز 325 میلی گرم آن عنوان مسکن درد یا با اهداف ضدالتهابی تجویز می شود. آسپیرین علاوه بر رقیق نمودن خون و ظرفیت شناخته شده ی آن در ایجاد خونریزی، از ترمیم زخم جلوگیری

می کند. ترمیم زخم یک فرآیند پیچیده است که به ترمیم لایه ی اپی تلیوم بستگی دارد. اپی تلیوم بیرونی ترین لایه ی پوست است و بروی سطح زخم تشکیل می شود.

دانشمندان امیدوارند بتوانند داروهایی تولید کنند که به ترمیم زخم های مزمن در انسان کمک کند.

این روزها بهیچوجه توصیه نمیشه که به افراد سالم هرشب آسپرین بدیم! چون ضررش بیشتراز نفعشه ! و این آسپرین، بیشتر از اینکه بخواد خطر بیمارى قلبى رو در این افراد کم کنه، خطر خونریزى مغزى روافزایش داده

استامینوفن Acetaminophen        نام ژنریک دیگر :پاراستامول (Paracetamol)

استامینوفن دارویی مسکن و تب ‌بُر است که بطور گسترده مورد استفاده قرار میگیرد. واز آنجاکه برای خرید و مصرف استامینوفن نیازی به نسخه پزشک نیست، این دارو به صورت آزاد در دسترس همگان است. این دارو معمولاً برای درمان تب،سردرد و دردهای خفیف استفاده میشود. ‌در صورتی که پاراستامول به همراه ضدالتهاب‌های غیراستروئیدی استفاده شود، میتواند در درمان دردهای شدید نیز موثر باشد. استامینوفن معمولاً در بیشتر نسخه‌های تجویز شده، برای درمان سرماخوردگی و آنفلوآنزا به‌ کار میرود. مصرف بسیار بیش از حد آن میتواند به مسمومیت کبدی منجر شود. مهمترین علت نارسایی برق آسای کبددر غرب، مسمومیتهای ناشی از پاراستامول است. این دارو عامل اصلی بسیاری از زیاده روی در مصرف ها در ایالات متحده، انگلستان، نیوزلند و استرالیا است. مشروبات الکلی خطر مسمومیت با پاراستامول را افزایش می‌ دهند.

 

                                                                          نارسایی برق‌آسای کبد

استامینوفن یک ترکیب آروماتیک است و جزء داروهای خانواده ی NSAIDS نیست و در حقیقت یک داروی شبه NSAIDS است ؛ این دارو ضد تب و نیز ضد درد است ولی ضد التهاب نیست و به NSAIDS نسل دوم بیشتر شباهت دارد. این دارو دو آنزیمCOX-1 و COX-2 را مساوی مهار میکند و COX-2 در افراد باعث ایجاد تب و نیز باعث ایجاد درد و التهاب میشود.

تاریخچه : داستان کشف اتفاقی استامینوفن ( قاتلی به نام استامینوفن )

در سال ۱۸۸۶ پروفسور أدولف کوسمال در دانشگاه استراسبورگ در حال مطالعه بر روی تاثیرات ماده ضد انگل نفتالین بود، هنگامی که نفتالین موجود در آزمایشگاه تمام شد دو تن از همکاران جوانش برای تهیه نفتالین به داروخانه رفتند لیکن داروساز به اشتباه اسیتانیلید را به جای نفتالین به آنها فروخت. آنان پس از مطالعه، از اثرات کاهنده حرارت اسیتانیلید شگفت‌زده شدند و به لطف اشتباه داروساز، خواص کاهنده حرارت استانیلید کشف گردید. اما خواص ضددرد اسیتانیلید، سال‌های زیادی پس از این ماجرا کشف شد. اسیتانیلید در واقع پدر پاراستامول و فیناسیتین است. دکتر هپ  برادری داشت که در شرکت کوچکی به نام "کاله و شرکاء" که تولیدکننده اسیتانیلید بود، فعالیت می‌کرد او به دکتر هپ پیشنهاد داد این یافته جدید را برای رقابت با سایر کاهنده های حرارت موجود، مانند اسید سالیسیلیک، روانه بازار کند. پس از آن اسیتانیلید شد. در پایان سال ۱۸۸۰ پارانیتروفینول با قیمتی ارزان‌تر از اسیتانیلید وارد بازار شد. کارل دویسبورگ مسئول تحقیقات در شرکت بایرن که به نام شرکت فردریک بایر و شرکاء معروف بود، از کارکنان بخش پارانیتروفنول خواست تا کاربرد مفیدی برای این محصول بیابند. اسکار هینزبرگ به تبدیل این ماده به اسیتوفینیتیدین می‌اندیشید. ایده اولیه ساخت این ماده جدید تنها براساس اهدافی تجاری بود لیکن بخت با آنها یار بود و آزمایشها نشان داد که این ماده از آنتیفیبرین قویتر بوده و عوارض جانبی کمتری دارد، در سال ۱۸۷۸ هارمون نورثروپ مورسه برای اولین بار پاراستامول را از طریق اکسایش و کاهش پارانیتروفینول با قلع دراسید استیک خلق کرد با اینحال پاراستامول تا سال ۱۸۹۳ در درمانهای پزشکی به کار نرفت تا اینکه در همان سال پاراستامول در نمونه ‌های ادراری افرادی که فیناسیتین استفاده کرده بودند مشاهده گشت. در سال ۱۹۴۶ به موسسه تحقیقات مسکن ها و داروهای آرام بخش، بودجه‌ای به منظور مطالعه روی مشکلات مرتبط با مسکن‌ها، از سوی مقامات نیویورک اختصاص داده شد و برنارد برودی و جولیوس اکسلرود^[  برای بررسی علل ظهور متهموگلوبین، که در واقع حالتی است که خون توانایی حمل اکسیژن را از دست داده و ممکن است به فوت بیمار منجر شود، تعیین شدند. در سال ۱۹۴۸ برودی و اکسلرود متهموگلوبینمیا را به مصرف استانیلید ربط دادند و تاکید کردند تاثیرات مسکن استانیلید به دلیل متابولیت فعال آن یعنی پاراستامول است. آنان تاکید کردند حال که پاراستامول تاثیرات منفی اسیتانیلید را ندارد باید جایگزین آن شود.

 

فیلکس هوفمان شیمیدان شرکت آلمانی بایر(از پیشگامان سازنده مسکن ها)

هشدارها و عوارض جانبی :

در صورتی که دچار هریک از نشانه‌های جدی زیر شدید، استامینوفن خود را قطع نمایید زردی پوست یا چشمها، اسهال، بی اشتهایی، تهوع، یا استفراغ، معده درد، درد، تورم یا حساسیت در بالای شکم، مدفوع سیاه و قیری شکل، ادرار خونی یا کدر، کاهش ناگهانی ادرار، کبود شد گی یا خونریزی غیرعادی، بثوراتی جلدی، زخمهای دهانی، یا تب یا گلودرد که پیش از درمان وجود نداشته و ناشی از بیماری ای که به خاطرش تحت درمان قرار گرفته‌اید، نباشد. مصرف بیش از 4 گرم استامینوفن در روز در دراز مدت باعث بروز نارسایی شدید کبدی می گردد.

زمانی که این دارو به کبد میرود، در فاز2متابولیسم تبدیل به 3 ماده میشود :

      65٪ : که شامل ماده ی A میشود. 

  30٪  :  که شامل ماده ی B میشود. 

 5٪  : که بسیار زیان آور است و شامل ماده ی C میشود.  این ماده گلوتاتیون کبد را که ضد رادیکال های آزاد است از بین میبرد .     در نتیجه خود استامینوفن داروی بدی نیست بلکه ماده C که در کبد تولید میشود مضر است.

استامینوفن Acetaminophen یا پاراستامول Paracetamol یک داروی ضد درد و ضد تب است. از استامینوفن در درمان بسیاری از دردها مانند سردرد، دردهای عضلانی، کمردرد و درد دندان استفاده میشود. تاثیر این دارو حدود 12 دقیقه بعد از مصرف خوراکی آن شروع میشود. استامینوفن یک داروی ضد التهاب نبوده و اثرات ضد التهابی اندکی دارد. مصرف زیاد استامینوفن میتواند موجب آسیب کبد شود و در بعضی کشورها این دارو شایعترین علت آسیب حاد کبدی است. استامینوفن یکی از شایعترین داروهایی است که اوردوز میشود. این دارو بدون نسخه پزشک قابل دسترس است.

اثرات ضد درد استامینوفن در حد آسپیرین است در حالیکه اثرات ضد التهابی کمتری دارد. از استامینوفن میتوان در کاهش درد آرتریت یا التهاب مفاصل استفاده کرد گرچه این دارو تاثیر زیادی بر خود التهاب و یا کاهش قرمزی یا تورم مفصل ندارد. این دارو را میتوان بطور موثری در کنترل درد ساییدگی مفاصل مصرف کرد و اثر این دارو در کاهش درد آرتروز زانو با اثر ایبوپروفن قابل مقایسه است.

مکانیسم اثراستامینوفن :  مکانیسمی که استامینوفن به وسیله آن عمل میکند به درستی شناخته شده نیست ولی بنظر میرسد که اثر آن به علت کاهش تولید پروستاگلاندین ها به توسط بدن باشد. پروستاگلاندین ها موادی هستند که موجب بروز التهاب و تب میشوند. با این حال برعکس داروهای ضد التهابی دیگر که موجب کاهش تولید پروستاگلاندین در تمام بدن میشوند استامینوفن فقط در سیستم عصبی مرکزی (مغز و نخاع) تولید این ماده را کاهش میدهد.

مهمترین عارضه آن در کبد است. احتمال بروز عارضه کبدی استامینوفن با مصرف همزمان الکل بیشتر میشود پس در زمان مصرف استامینوفن باید از مصرف الکل پرهیز کرد. قبل از مصرف استامینوفن اگر سابقه بیماری کبدی وجود دارد باید آن را به اطلاع پزشک معالج رساند.  استامینوفن رایج ترین دارویی است که در درمان تب و درد بکار میرود. این دارو در بسیاری از ترکیباتی که معمولا برای رفع درد بکار میروند و یا در قرص های ضد سرماخوردگی وجود دارد. مصرف همزمان این داروها و استامینوفن ممکن است دوز مصرفی آن را بالا برده و موجب بروزمسمومیت بااستامینوفن شود.

عوارض جانبی:

اعصاب مرکزی : تغییرات روانی، بهت زدگی، اغتشاش شعور، آشفتگی (با مصرف مقادیر سمّی)، ضعف.

پوست : بثورات پوستی، کهیر، خارش، کبودی غیرعادی پوست، اریتم.

گوش، حلق و بینی: گلودرد بی دلیل.

دستگاه گوارش: تهوع، استفراغ، اسهال، دلپیچه، دل درد، کاهش اشتها.

ادراری ـ تناسلی : کدورت یا خون آلودگی ادرار، دفع مشکل یا دردناک ادرار، کاهش ناگهانی مقدار ادرار.

خون : خونریزی غیر عادی، احساس خستگی یا ضعف، کم خونی همولیتیک، نوتروپنی، لُکوپنی، پانسیتوپنی، ترومبوسیتوپنی و متهموگلوبینمی.

کبد : صدمات شدید کبدی (با مصرف مقادیر سمّی).     سایر عوارض : هیپوگلیسمی، یرقان، تب بی دلیل.

توجه : در صورت بروز حساسیت مفرط یا علائم و نشانه های سمیت کبدی، باید مصرف دارو قطع گردد.

تداخل دارویی:

غذا و ضد اسیدها باعث کاهش و تأخیر در جذب استامینوفن می شوند.

ترکیب استامینوفن و کافئین اثر درمانی استامینوفن را افزایش می دهد.

مصرف همزمان فنوتیازینها و استامینوفن به مقدار زیاد، ممکن است به هیپوترمی منجر شود. داروهای ضد تشنج و ایزونیازید ممکن است خطر سمیت کبدی ناشی از استامینوفن را افزایش دهند.

نکات مهم:

از مصرف شکل شیاف این دارو در صورت سابقه خونریزی رکتال خودداری کنید. در صورت استفاده، باید حداقل تا یک ساعت در رکتوم نگه داشته شود.

مصرف مشروبات الکلی، خطر مسمومیت کبدی را افزایش می دهد.

اگر تب بالای 39.5 درجه سانتی گراد بیش از سه روز طول بکشد و یا تب راجعه داشته باشید، ضمن مراجعه به پزشک از خوددرمانی پرهیز کنید.

از مصرف منظم داروهای ضد التهاب غیر استروئیدی همراه استامینوفن خودداری کنید.

از مصرف این دارو در بیماری آرتریت روماتوئید خودداری کنید، زیرا این دارو فقط درد را تسکین میدهد، ولی نشانه های دیگر را برطرف نمی کند.

این دارو را بیش از 10 روز مصرف نکنید

مصرف بی‌ رویه استامینوفن و عوارض جانبی آن:

به خانواده‌ها توصیه می شود که نسبت به داروهای مصرفی بویژه مسکن‌ها حساسیت بیشتری داشته باشند؛ چرا که داروهای مسکن به صورت بالقوه می‌توانند خاصیت وابستگی و اعتیاد به آن دارو را به دنبال داشته باشند.

علی رغم عوارض مصرف خودسرانه داروهای مسکن، اغلب دیدگاه عموم جامعه نسبت به استامینوفن، یک داروی مسکن ساده، بی‌خطر، ضد تب و ضد درد است. از آنجا که افراد نسبت به این دارو احساس خطر نمی‌کنند با احساس کوچک‌ترین درد به مصرف استامینوفن اقدام می‌کنند.  این درحالی است که علیرغم آن که استامینوفن دارویی کم خطر به نظر می‌رسد اما از شایع‌ترین داروهایی است که در موارد مسمومیت می‌تواند نارسایی کبد و حتی پیوند کبد و در نهایت مرگ فرد را به دنبال داشته باشد.

عوارضی چون زردی پوست یا چشمها، اسهال، بی‌اشتهایی، تهوع، یا استفراغ ، دردمعده ، درد، تورم یا حساسیت در بالای شکم، زخمهای دهانی، یا تب یا گلودردی که پیش از درمان وجود نداشته را نشان دهد . مصرف خودسرانه و طولانی مدت (بیش از ده روز) استامینوفن علاوه بر عوارض بالای کبدی، عوارض کلیوی را نیز به دنبال دارد. از طرف دیگر مصرف مسکن‌ها از جمله استامینوفن ممکن است به صورت موقت درد را تسکین دهد اما علت درد همچنان باقی است و سیر پیشرفت بیماری ادامه دارد.

مصرف خودسرانه استامینوفن که دارای ترکیبات کدئین است و از آنجا که کدئین خود ماده‌ای مخدر است، مصرف طولانی مدت آن می‌تواند علاوه بر عوارض ناشی از دارو، وابستگی به این دارو را نیز در پی داشته باشد.
ترکیب استامینوفن کدئین برای کاهش دردهای خفیف تا شدید به کار می‌رود. کدئین یک ماده مخدر است که برای تخفیف درد بر روی سیستم اعصاب مرکزی (مغز و طناب نخاعی) اثر کرده درد را کاهش می‌دهد.

از کار افتادگی کبد :

دانشمندان پس از آنکه معلوم شد مسکن استامینوفن یکی از علل عمده از کار افتادگی کبد در آمریکا بوده است، نسبت به عواقب مصرف زیاد این دارو هشدار داده‌اند. به گفته محققان موارد سالانه از کار افتادگی کبد در اثر مصرف استامینوفن از 28 درصد در سال 1998 به 51 درصد در سال 2003 افزایش یافته است. کارشناسان می‌گویند اعمال محدودیت بر فروش این دارو در انگلستان به کاهش موارد از کار افتادگی کبد در این کشور کمک کرده است. گروه مطالعه از کارافتادگی حاد کبد در آمریکا، که با شرکت پژوهشگران از دانشگاه‌های مختلف این کشور تشکیل شد، داده های 662 بیمار که در فاصله سال های 1998 تا 2003 به خاطر ازکارافتادگی حاد کبد بستری و درمان شده بودند را تجزیه و تحلیل کرد.از میان 275 موردی که به مصرف استامینوفن مربوط می شد، 48 درصد آنها غیرعمدی، 44 درصد ناشی از تلاش برای خودکشی و باقی نامعلوم بود.معلوم شد افرادی که دچار مسمومیت غیرعمدی شده بودند چندین داروی مختلف که حاوی استامینوفن بوده است را مصرف کرده‌اند. محققان دریافتند که مصرف 10 گرم استامینوفن در روز - معادل 20 قرص 500 میلی گرمی - می‌تواند باعث از کار افتادن کبد شود.

• · استامینوفن و آسم :

 در پژوهشی که از سوی موسسه ملی پژوهشی آزمایشی بهداشت و تغذیه دانشگاه ناتینگهام انگلیس صورت گرفته است، محققان دریافتند که مصرف دائم و بدون تجویز مسکن استامینوفن، خطر ابتلا به آسم و بیماری مزمن گرفتگی ریوی را افزایش داده و در صورت مصرف روزانه باعث آسیب فعالیت ریه‌ها می‌شود.پژوهشگران حدود 13 هزار و 500 آمریکایی را طی سال‌های 1988 تا 1994 از نظر میزان مصرف آسپرین، استامینوفن و ایبوپروفن مورد مطالعه قرار دادند. به گفته این محققان، مصرف میزان بالای استامینوفن میزان آنتی‌اکسیدان گلوتاتیون را در بافت شش‌ها کاهش می‌دهد که این امر منجر به آسیب ریه و بروز بیماری‌های تنفسی و آسم می‌شود. در این مطالعات در مورد سایر مسکن‌ها از جمله آسپرین و ایبوپروفن این نتایج به دست نیامد.

مصرف بیش از حد :

 مصرف بیش از حد استامینوفن سبب تهوع، استفراغ، تعریق و خستگی می‌شود. استامینوفن نباید بیش از 4 گرم 4000(میلی گرم) در 24 ساعت مصرف شود، چون ممکن است به کبد صدمه بزند.در صورتی‌ که‌ به‌ مصرف‌ بیش‌ از حد استامینوفن‌ شک‌ کردید، حتی‌ در صورت‌ عدم‌ وجود هرگونه‌ علامت‌ مسمومیت‌ از اورژانس‌ تقاضای‌کمک‌ کنید. درمان‌ مسمومیت‌ باید هرچه‌ زودتر آغاز شود. در صورتی‌ که‌ درمان‌ مصرف‌ بیش‌ از حد‌ ‌استامینوفن‌ ظرف‌ 24 ساعت‌ اول‌ آغاز نشود، ممکن‌ است‌ نتوان‌ از آسیب‌ کبدی‌ یا‌ ‌مرگ‌ جلوگیری‌ کرد‌.

توصیه‌های آخر:

‌استامینوفن را نباید بیش از 10 روز 5( روز در بچه ها) برای تسکین درد و بیش از سه روز برای کاهش تب استفاده کنید.

سیگار ممکن است با اثر استامینوفن تداخل کند. سیگاری ها ممکن است به مقادیر بیشتری از دارو نیاز داشته باشند اما نباید بیش از میزان توصیه شده روزانه مصرف کنند.

مصرف همزمان الکل و استامینوفن خطر آسیب کبدی را به دنبال دارد.

استامینوفن نتایج برخی از آزمایش‌های پزشکی را تغییر می دهد بنابراین باید مصرف آن را چند روز قبل از آزمایش مورد نظر قطع کرد. شیاف‌های استامینوفن‌ را در یک‌ جای‌ خنک‌ نگا ه‌ دارید،‌ ‌ولی‌ شیاف‌ و انواع‌ مایع‌ استامینوفن‌ (قطره‌ و شربت‌) را منجمد نکنید. ‌استامینوفن‌ را دور‌ ‌از دسترس‌ کودکان‌، دور از حرارت‌، نور مستقیم‌ و حرارت‌ مرطوب‌ نگاه‌ دارید استامینوفن‌ تاریخ‌ گذشته‌ را دور از دسترس‌ کودکان‌ در توالت‌ دور‌  بریزید.

بسی شایسته است از اساتید فرهیخته و فرزانه که با کرامتی چون خورشید سرزمین رل راروشنی بخشیدند وگلشن سرای علم ودانش رابا راهنمایهای سازنده بارور ساختند تقدیر وتشکر نمایم.

---

نوشته شده در تاریخ چهارشنبه ششم مرداد ۱۳۹۵ توسط دکتر حسین جعفری عضو هیئت علمی دانشگاه