بیماری واریس اتیولوژی وانواع درمان

      
دکتر حسین جعفری عضو هیئت علمی دانشگاه آزاد اسلامی واحد پزشکی تهران گروه فارماکولوژی
                                          مدرس فارماکولوژی بیمارستان بوعلی تهران
به نام آنچه جان رافکرت اموخت                    چراغ دل به نورجان برافروخت
به نام خداوند نون و قلم                                خداوند آزادی و عشق و غم
.................................................................................................................................................
واریس چیست؟
واریس به رگهای برجسته و طنابی شکل به رنگ سبز یا همرنگ پوست گفته می شود. تقریبا از هر چهار نفر، یک نفر به بیماری واریس به درجات مختلف در طول زندگی خود گرفتار می شود و بسیاری از افراد از کنار آن به سادگی رد می شوند.
واریس از ریشه لاتین Varix به معنای پیچ خورده گرفته شده، به گشاد شدن سیاهرگ‌ها یا تورّم ورید گفته ود. واریس، شایعترین بیماری عروقی انسان است که حدود ۲۰-۱۰٪ جمعیت را مبتلا می‌کند. سیاهرگ‌های واریسی به صورت رگ‌های دراز، گشاد شده و پرپیچ‌ وخم و غالباً در سطوح درونی اندام تحتانی دیده می‌شوند. بیشترین میزان شیوع واریس در زنان بین سن 50-40 سالگی برآورد شده‌است. رگهای واریس بزرگ، کاملا ً برجسته و گاهی قابل لمس و متسع و طویل می باشند و گاهی قطر بالاتر از ۴ میلی متر پیدا می کنند.

                                

وریدها مسئول بازگردانیدن خون بدون اکسیژن (خون تیره رنگ) از اندامها به قلب هستند. در دیواره داخلی وریدها دریچه های یک طرفه به نام دریچه لانه کبوتری وجود دارد که در رگهای سالم خون را فقط به سمت قلب هدایت می کنند و عملکرد اصلی آنها پیشگیرى از بازگشت خون به سمت پاهاست. اگر دیواره ورید ها خاصیت ارتجاعی خود را ازدست بدهد و این دریچه ها کار خود را به خوبى انجام ندهند، خون به عقب بازمی گردد و در وریدها تجمع می یابد و در نهایت سبب تورم آنها مى شود. واریس هنگامی ‌رخ می‌دهد که این دریچه‌ها دچار نارسایی شده باشند و رگهای واریسی به صورت برآمده و گره گره در زیر سطح پوست پدیدار مــــــی شوند     

                                                                

 
از دلایل ایجاد رگ‌های واریسی در پا می‌توان به موارد زیر اشاره کرد :
سابقه خانوادگی
سن : با بالا رفتن سن احتمال ابتلا به واریس بیشتر می شود
شغل : ایستادن در یکجا به صورت ثابت و نشستن طولانی با بروز این بیماری ارتباط مستقیم دارد.
معلمان، داروسازان، پرستاران، مهمانداران، نظامیان که مدت طولانی به صورت ایستاده فعالیت می کنند و مشاغلی همچون آرایشگری، فروشندگی، رانندگی و خیاطی درخطر بالای ابتلا به واریس قرار دارند و به شاغلین این حرفه ها توصیه می شود به صورت ادواری تحت نظر پزشک متخصص بوده و سلامت وریدهای پای خود را چک کنند تا در صورت بروز هر گونه تغییر و مشکل بتوانند در مراحل ابتدایی اقدامات مقتضی را بکار گیرند.
چاقی و اضافه وزن: از عوامل مستعد کننده واریس است. اضافه وزن باعث فشار مضاعف به عروق پا می شود و در نهایت احتمال ابتلا به واریس افزایش می یابد.
جنسیت و هورمون ها : زنان بیشتر از مردان به واریس مبتلا می شوند. به نظر می رسد بعضی از هورمونهای زنانه در این خصوص مسئول هستند و همین امر احتمال ابتلا به واریس در دوران بارداری را بیشتر می کند همچنین تغییر در شدت علائم واریس منطبق با دوره های مختلف در سیکل ماهانه خانمها نشانگر ارتباط بین سطح هورمونهای جنسی زنانه و واریس است. مطالعات صورت گرفته حاکی از بروز بیشتر واریس در بین بانوانی است که از قرصهای پیشگیری از بارداری استفاده می کنند.
بی تحرکی : وقتی فرد راه نرود و مرتبا یکجا بنشیند مانند آنچه درخانمهای چاق و مسن دیده می شود احتمال بروز اختلال در سیاهرگها زیاد می شود.
یبوست : دفع ناراحت و وارد کردن فشار برای دفع ، فشار لگنی را افزایش می دهد و در نهایت باعث انتقال فشار به وریدها و روی دریچه ها و دیواره وریدها می شود.
سیگار: در سرخرگها باعث تصلب و تنگی عروق و در سیاه رگها باعث شل شدن دیواره (گشادی) و واریس می شود.
بیماری ها:ابتلا به واریس در بعضی از بیماریها مانند بیماری کم کاری تیروئید بیشتر دیده می شود.
بارداری : در این دوران تاثیر توام تغییرات هورمونی بر شل شدن دیواره عروق و افزایش فشار وارد بر پاها به دلیل افزایش وزن مادر و از سوی دیگر افزایش حجم خون در گردش باعث ایجاد عروق واریسی در پاها می شود.
لخته خون : لخته خون در وریدهای پا متعاقب مسافرتهای طولانی مدت در حالت نشسته و یا بستری شدن دراز مدت بدنبال جراحی و مانند آن ایجاد می شود می تواند از علل ایجاد و تشدید واریس باشد.
 
علائم واریس:
اکثر موارد واریس پا با سنگینی و درد مبهم و گنگ در پا همراه است که با ایستادن طولانی مدت واضح تر میشود ، در مراحل اولیه بیماری واریس حتی قبل از دیده شدن رگهای واریسی حس سنگینی و درد پا توسط بیماران بیان می شود هرچند در برخی افراد ، واریس هیچگونه تظاهر بالینی ندارد. وریدهای واریسی بزرگ با ظاهری طنابی شکل یا همچون شاخه های درخت در پوست تظاهر می یابد. علامت درد و سنگینی پا از جمله شکایتهای شایع بیماران مبتلا به واریس هست.
از دیگر علایم شایع واریس می توان به گرفتگی عضلات پا در حین خواب، تغییر رنگ مایل به قهوه ای پوست در ناحیه مچ پا ، خارش، ورم پا بخصوص ورم مچ پا و زخمهای پوستی از دیگر علایم واریس هستند. این علایم به عنوان زنگ خطری برای پیگیری و مراجعه به پزشک جهت تشخیص نهایی هستند تا از عوارض جانبی همچون زخم پا و فلبیت (لخته) پیشگیری شود و اقدامات درمانی مورد نیاز صورت گیرد.

               

 
دراغلب افراد مبتلا به رگهای واریسی هیچ عارضه ای دیده نمیشود در موارد کمی هم عوارض دارد و نمی توان تشخیص داد که در چه کسانی عوارض رخ می دهد برخی از عوارض واریس عبارت اند از :
زخم واریسی : زخم‌های به شدت دردناک ممکن است در نزدیکی رگ‌های واریسی بویژه در نزدیک مچ پا ایجاد شوند.

                                                              

 
لخته شدن خون : گاهی اوقات رگ‌های موجود در عمق پا بزرگ می‌شوند. در این موارد ممکن است پا به مقدار قابل ملاحظه‌ای متورم شود.
خونریزی : گاهی اوقات رگ‌های بسیار نزدیک به پوست ممکن است از هم گسیخته شوند. این امر معمولاً تنها موجب خونریزی جزئی می‌گردد.التهاب ورید (ترومبوفلبیت ) -تورم کف و قسمت تحتانی پا.
تغییرات پوستی : بی رنگ شدن پوست، اگزما، زخم های پوستی، سفت و سخت شدن لایه چربی زیر پوست که باعث کلفت شدن پوست در بعضی نواحی و قرمزی پوست می گردد.

درمان ها:
1- سونوگرافی داپلر( یک ابزار مهم برای تشخیص انسداد رگ‌های خونی و یا کاهش سرعت جریان خون در رگ ها در طی این سونوگرافی از امواج صوتی با فرکانس بالا (اولتراسوند) استفاده می‌شود تا با گلبول‌های قرمز خون برخورد کنند و پس از بازگشت آن را به صورت سونوگرافی داپلر نشان دهند) 
                                                                    
2- ونوگرافی 
3-   سی‌تی‌اسکن و ام آر آی  
4-  سونوگرافی داخل عروقی
5-لیزر : متخصصین از لیزر برای درمان رگ‌های واریسی و عنکبوتی کوچک‌تر استفاده می‌کنند
لیزر با فرستادن پروتوهای قوی نور به رگ عمل می‌کند و موجب می‌شود که رگ به آرامی محو و ناپدید گردد
به وسیله لیزر نه تنها می توان رگهای واریس دردناک را تا حد زیادی بهبود بخشید ، بلکه می توان این رگهای باریک و ضعیف را دوباره به حالت اولیه بازگرداند. میلیون ها نفر از مبتلایان به واریس از گره های قرمز و دردناک در ناحیه پاها رنج می برند، این افراد امروزه می توانند امیدوار باشند که از طریق لیزردرمانی رگهای واریسی و حتی رگهای مستعد ابتلا به واریس ، درمان خواهند شد.

                           

 
6-اسکلروتراپی : در روش اسکلروتراپی، پزشک محلولی را به رگ‌های کوچک و متوسط تزریق می‌کند که موجب زخم و بسته شدن رگ‌ها می‌گردد. چند هفته پس از درمان واریس، این رنگ‌ها باید ناپدید شوند. با اینکه ممکن است یک رگ به بیش از یک تزریق نیاز داشته باشد، اما اسکلروتراپی در صورت انجام صحیح بسیار موثر خواهد بود.
                                         

7- درمان های جراحی :
 1- برداشتن ورید = این روش شامل بستن رگ پیش از رسیدن به یک رگ
عمقی و برداشتن رگ از طریق برش‌های کوچک می‌باشد
 2- فلبکتومی = پزشک رگ‌های واریسی کوچک را از طریق چند سوراخ پوستی بسیار ریز برمی دارد
                                       
3- جراحی اندوسکوپی رگ = به این عمل تنها در موارد پیشرفته که زخم‌های واریسی بوجود آمده باشد و سایر روش‌ها موفقیت‌آمیز نباشند، نیاز پیدا می‌شود.
8-جوراب سفت و مخصوص واریس
                                          
9-ورزش
10- درمان واریس با طب سنتی و گیاهان دارویی
سرکه سیب- روغن زیتون- فلفل هندی- سیر- جعفری
           
مرکبات به ویژه پرتقال و گریپ فروت همچنین شاتوت، توت فرنگی، فلفل دلمه ای و انواع سبزیجات
دارای برگ سبز دارای ویتامین سی هستند.
این ویتامین برای حفظ استحکام کلاژن ضروری است.
کلاژن ماده‌ای است که به حفاظت از دیواره رگ‌ها کمک می کند.
فقدان ویتامین سی در رژیم غذایی منجر به پارگی وریدهای کوچک و بدتر شدن واریس وریدها می‌شود.
     
هشدارها:
کره، روغن‌ها، کیک، شیرینی، شکلات، پای و بیسکویت سرشار از چربی بوده و تامین کننده مقدار زیادی انرژی هستند که احتمال افزایش وزن و واریس وریدی را افزایش می‌دهند.
هر غذایی که به طور تجربی سبب بروز یبوست می‌شود، باید به میزان کمتر یا به طور ترکیبی همراه با غذاهای ملین مصرف شود.مهم ترین مواد غذایی ملین شامل آلو ، انجیر و زرشک است .
 
دارو های مورد تائید واریس :                      
 قرص ونوگل  

                                                           
موارد مصرف قرص ونوگل
ماده موثره اصلی قرص ونوگل عصاره شاه بلوط هندی است که  در درمان واریس پا و فلبیت سطحی در پاها مورد استفاده قرار می گیرد.
منع مصرف:  برای بیماران کبدی و بیماران با سابقه بیماری کلیوی هم نباید تجویز شود .
 برای بیماران کبدی و بیماران با سابقه بیماری کلیوی هم نباید تجویز شود .
تجویز همزمان و استفاده با قرص وارفارین و دیگر داروهای ضد انعقاد می تواند مشکل ایجاد کند.
مصرف این دارو در زمان بارداری و شیردهی توصیه نمی شود
عوارض جانبی ونوگل
مشکلات گوارشی ، تهوع و خارش پوستی در موارد نادری گزارش شده است.
قرص ونوویتال
ماده موثره قرص ونوویتال عصاره دانه شاه بلوط هندی است که با اثر کاهش نفوذ پذیری عروق و جریان خون سیاهرگی و کاهش اثر آنزیم لیزوزمی به حفظ تمامیت دیواره وریدی کمک کرده  و مانع از تجمع خون در رگها و واریس می شود. مطالعات علاوه بر نشان دادن اثر این گیاه در درمان واریس، تاثیر مطلوب در ترومبوفلبیت و فلبیت را نیز نشان داده اند.
این دارو بهتر است جدا از بقیه داروهای مصرفی استفاده شود .
                                                
عوارض قرص ونوویتال
عارضه خاصی برای این قرص واریس گزارش نشده است. در افراد با سابقه مشکلات  گوارشی ممکن است تهوع و استفراغ را باعث شود که توصیه می شود با معده پر دارو مصرف شود.
منع مصرف
بیماران با سابقه نارسایی مزمن کلیوی و اطفال زیر ۱۲ سال نباید این دارو را مصرف کنند.
زنان در دوران بارداری و شیردهی نیز نباید قرص ونوویتال استفاده کنند.
قرص دافلون
این دارو در حفظ قوام و استحکام دیواره مویرگی موثر است  که به صورت موضعی (پماد واریس) و خوراکی (قرص) در واریس و مشکلات مزمن وریدی استفاده می شود. این دارو روی عملکرد سیستم لنفاوی و بازگشت لنفاوی نیز تاثیر مثبت دارد. اثرات ضد ادم (تورم) این دارو تا ۲ ماه پس از قطع مصرف نیز پایدار بوده و نمود دارد. این دارو علاوه بر استفاده در مورد واریس ، ترومبو فیلبیت سطحی و مشکلات وریدی برای کمک به درمان بواسیر نیز تجویز می شود.
                                     
از عوارض جانبی گزارش شده برای این دارو بروز علائم گوارشی است تهوع، ناراحتی معده، اسهال و استفراغ از جمله عوارض ناخواسته این دارو هستند.
در ۳ ماه اول بارداری بهتر است استفاده نشود. همینطور اگر قصد بارداری دارید و یا باردار هستید پزشک خود را حتما مطلع نمایید.
توجه: واریس علاوه بر پاها ممکن است در ارگان های دیگر نظیر واژن در خانم ها ، بیضه در مردان، مری کبد وسایر ارگان ها را شامل گردد.
................................................................................................

شغل شما بخش عمده ای از زندگیتان را تشکیل خواهد داد، پس تنها راهی که از این بخش احساس رضایت خواهید کرد این است که باور داشته باشید در حال انجام کار بزرگی هستید. بهترین راه برای انجام یک کار بزرگ نیز لذت بردن از آن کار است. اگر نمی دانید چه باید انجام دهید سعی نمایید اول راه خود را بیابید.
با پیدا کردن راه درست مانند یک رابطه ی خوب با گذشت سال ها هر روز همه چیز بهتر و بهتر می شود و همواره رو به جلو پیش خواهید رفت. بنابراین به دنبال آن چیزی بگردید که قلباً شما را راضی می کند                                        استیو جابز