اکستازی طاعون خفتۀ عصر ما

   اکستازی طاعون خفتۀ عصر ما

دکتر حسین جعفری عضو هیئت علمی دانشگاه آزاد اسلامی گروه فارماکولوژی

دانشکده داروسازی و واحد علوم دارویی تهران ، مدرس فارماکولوژی بیمارستان بوعلی تهران

 به نام خداوند لوح و قلم                                    حقیقت نگار وجود و عدم

خدایی که داننده ی رازهاست                         نخستین سرآغاز آغازهاست

 ***************************************************************************************************************************************

آیا تا بحال نام اکستاسی را شنیده اید؟ آیا تا به حال در میهمانیهائی موسوم به اکس پارتی شرکت کرده اید؟ احتمالاً در بین دوستان شما کسانی هستند که اسم این ماده را شنیده اند یا آنرا مصرف کرده اند ؟! اکستازی در قالب قرص های شادی بخش به طاعون خفتۀ عصر ما تبدیل می شود.

ایدۀ ابتدائی نوشتار این مطالب نگرانی جمعی از دانشجویان پزشکی است که با توجه به شیوع مصرف این ماده در بین جوانان بر آن شدند تا تحقیقی جامع در این زمینه از بررسی عوارض مصرف تا بررسی میزان مصرف انجام دهند. آنچه در این نوشتار مشاهده می کنید نتیجۀ تحقیقات این جمع است که به منظور اطلاع رسانی عمومی خدمتتان عرضه می شود.

آیا می دانید در صورت دستگیری فرد مصرف کننده یا توزیع کننده قرصهای اکس این فرد به دادگاه انقلاب ارجاع می شود و در این موارد حکم تعزیری صادر می شود ؟

                                                  

اکستازی چیست ؟

3 و 4 متیلن دی اکسی مت امفتامین که به نامهای اکستاسی، اکستازی، XTC ، E (ای) ،X (اکس) هم معروف است. در ایران به نام قرص شادی هم شناخته می‌شود. اکستازی با نام های مولی ، اکس تی سی، اکس، ای، آدم، حوا، صافی، آغوش، قرص عشق، سرعت عشاق و صلح نیز در میان مردم شناخته می شود. این ماده در 1914 در آلمان به عنوان کم کننده اشتها مورد استفاده قرار گرفت که به علت اثرات آن از رده مصرف خارج شد. در دهه 70 میلادی این دارو کاربرد مجدد یافت و در روان درمانی برای کمک به بیان احساسات بیماران استفاده شد که در 1984 با اثبات اثرات آن روی مغز حیوانات آزمایشگاهی، از رده خارج شد. در 1985 در آمریکا، مصرف آن ممنوع اعلام شد. در سالهای اخیر مصرف آن در آمریکا، در پارتی‌های شبانه موسوم به Raves به شدت افزایش یافته است که باعث نگرانی دولت امریکا شده است. در دوره زمانی خاصی در اروپا، مصرف این مواد انرژی زا و شادی‌بخش برای کاهش مصرف سایر مواد مخدر مثل هروئین تشویق شده است بطوری که مصرف آن در اروپا در 1995 از 500 هزار قرص در سال به 30 میلیون قرص در دو سال بعد رسیده است.

اکستازی تقلبی :   بررسی‌ها نشان داده که بیشتر قرص‌های نشاط‌آور مهمانی که با نام اکستازی فروخته می‌شود حاوی مواد محرک دیگر که خطرناک تر و ارزان تر هستند می‌باشند که ساختشان از خود اکستازی ارزان تر است. از این رو برخی مصرف کنندگان برای کم کردن آسیب‌های موجود ماده خود را با کیت مخصوص تست می‌کنند.

                                                    

در حال حاضر، مصرف کننده های اکستازی آن را با داروهای دیگر ترکیب کرده و نام های دلخواه خود را روی آن می گذارند. به طور مثال، «آبنبات» ترکیب اکس با ال اس دی است .

اکستازی یکی از مخدرهایی است که امروز در آزمایشگاه های زیرزمینی و با دستکاری ساختمان شیمیایی داروها تهیه می شود. سازندگان این مخدر به منظور گرفتار نشدن در چنگال قانون، دستکاری های جزئی در فرمول شیمیایی این مواد انجام داده و یک مخدر جدید می سازند. اکستازی دقیقا یکی از داروهایی است که به این صورت کشف و ساخته شده است.

در حال حاضر، پس از الکل، ماری جوانا و آمفتامین ها، اکستازی بیشترین آمار مصرف در میان جوانان را به خود اختصاص داده است.    اکستازی را به دو صورت پودر و قرص مصرف می کننند. پودر را با زبان جذب می کنند و قرص را با آب قورت می دهند. بعضی ها پودر را بسته بندی کرده و سپس قورت می دهند و برخی دیگر آن را تزریق می کنند. روش اول را بمبینگ و روش دوم را پلاگینگ می گویند.

                                                             

اکستازی عنوان قرص مهمانی مشهور است که در بسیاری از پارتی های پر جمعیت آمریکایی مرسوم است. برخی از مصرف کننده ها آن را «دومین تابستان عشق» نیز خطاب می کنند. اما این روزها شاهد ورود این دارو به حوزه های خصوصی تر و اجتماعات کوچک تر همانند مدارس، کالج ها و خوابگاه ها نیز هستیم.

اکستازی موجب آزادسازی سروتونین در مغز می شود. سپس از جذب دوباره آن پیشگیری کرده و مغز مملو از این ماده شیمیایی می شود. به همین خاطر مصرف کننده دچار حس شادی بیش از اندازه و سرخوشی می شود. این فرایند موجب می شود تا فرد، رنگ ها و صداها را در بالاترین درجه حس کرده و صمیمیت زیادی با دیگران احساس کند.

آمین‌های مغز – بویژه نوراپی نفرین و سرتونین نوروترانسیمترهای مسیرهایی هستند که کارشان بروز خلق است. با توجه به فرضیه آمینی، کاهش عملکرد این آمین‌ها باعث افسردگی خواهد شد و افزایش فعالیت‌ آنها باعث بالا رفتن خلق می‌شود.

اثرات اکستازی بر مغز

افزایش آزادسازی سروتونین در سیناپس‌های مغزی

2 - بلوک بازجذب سروتونین

3 - افت میزان سروتونین مغز

4 - اثرات غیرمستقیم بر میزان دوپامین مغز

حداقل یازده و هفت دهم درصد دانش‌اموزان کلاس آخر دبیرستان در آمریکا یکبار “اکس” مصرف کرده‌اند مصرف این قرصها در ایران به خصوص در یکسال اخیر در پارتی‌های شبانه به شدت افزایش یافته است. جوانان تحصیل کرده و مرفه مصرف کنندگان اصلی این داروها هستند.

عوارض پس از مصرف اکستازی

اثرات مثبت

افزایش شدید احساس خوب بودن در فرد         ،       افزایش انرژی در فرد ،  احساس روشنایی

احساس تمایل برای ارتباط با دیگران و احساس تعلق و نزدیکی به دیگران

احساس عشق و سرخوشی     ،     دست و دلبازی ،   افزایش هوشیاری و درک موسیقی

افزایش حسهای بویایی و چشایی ،  احساس تجربیات و حالات روحی جدید در زندگی   ،تمایل برای آغوش گرفتن و بوسیدن دیگران

به علت افزایش انرژی در افراد مصرف کنندگان تمایل برای فعالیت شدید و رقصهای طولانی دارند.

                                        

یک تجربه: الکساندر شوگیلین بیوشیمیت آمریکایی که برای اولین بار روی عوارض این دارو کار می‌کرد پس از یکبار مصرف اکستاسی مینویسد کوهی که نزدیک منزلم بود و هر روز آنرا می‌دیدم پس از مصرف اکستاسی طوری به نظرم می‌آمد که دوست داشتم ساعتها آنرا تماشا کنم؟

   اثرات منفی                                               

کاهش اشتها

تغییرات بینایی گشاد شدن مردمکها (میدریاز) افراد مصرف کننده در محل‌های مصرف مثل پارتی‌ها با وجود کم بودن نور مجبور به استفاده از عینکهای آفتابی در شب هستند که علت آن تحریک‌پذیری با نور است.

حرکات غیرطبیعی چشم (نیستاگموس) ، توهم بینایی (هالوسیناسیون )

افزایش ضربان قلب و فشار خون (تاکی‌کاردی و هیپرتانسیون)

تمایل شدید برای مصرف مجدد این ماده پس از افت تاثیر اولیه

فک زدنهای طولانی (افراد مصرف کننده برای جلوگیری از حالت قفل شدن فک مجبور به مصرف آدامس هستند، تا ساعتها پس از مصرف این حالت فک زدنهای غیر طبیعی موجود است).

لرزیدن، عصبی شدن، عدم تمایل برای استراحت ،  تمایل شدید برای مصرف مجدد این ماده پس از افت تاثیر اولیه

 عدم تمرکز، فراموشی، اختلال در یادگیری

افزایش دمای بدن و کاهش آب بدن (در پارتی‌هایی که این دارو مصرف می‌شود افراد مجبور به مصرف آب فراوان و مکرر هستند و این مساله خطرات خاص خود را به دنبال دارد). تغییر در نظم حفظ دمای بدن ،

اختلال در مکانیسم نعوظ و نرسیدن به اوج لذت جنسی (ارگاسم)     ، تهوع و استفراغ

کاهش سدیم خون در اثر مصرف زیاد مایعات (هیپوناترمی) ،  سردرد و سرگیجه و تشنج

                                                                 

آنمی آپلاستیک (سرکوب شدید خونسازی مغز استخوان) ،  افت شدید خلق در روزهای پس از مصرف

خستگی و افسردگی شدید تا یک هفته پس از مصرف ، احتمال سمیت کبدی ، صدمه به اعصاب مغزی

احتمال اعتیاد جسمی کم است ولی احتمال اعتیاد روانی بسیار زیاد است.

بزرگ شدن پستان در آقایان (ژنیکوماستی)    ، احتباس ادراری (Retension)

تخریب عضلات مخطط که در نتیجۀ افزایش دمای بدن رخ می دهد و می تواند بعلت رسوب مواد حاصل از این تخریب در کلیه باعث آسیب به این ارگان شود.

                                     

میزان بروز مرگ در اثر مصرف اکستاسی 2 در 100000 مصرف کننده است.

دختران جوان بعلت اثرات هورمونهای جنسی زنانه، در صورت مصرف اکستاسی در معرض خطر بیشتری برای ابتلا به افت سدیم خون و بدنبال آن تشنج هستند

میزان مراجعه به اورژانس‌ها در امریکا در اثر سوء مصرف این دارو به شدت افزایش یافته است. دو درصد از کل حمعیت ایالات متحده حداقل یکبار اکستاسی مصرف کرده اند.

با توجه به اثرات اکستاسی در افزایش فشار خون و تعداد نبض و با توجه به اینکه گروهی از مردم پاسخ و واکنش بیشتری نسبت به این ماده نشان می‌دهند افراد با سابقه فشار خون بالا، مشکلات قلبی (اختلالات ضربان قلب و…) یا افراد با سابقه سکته قلبی نباید از این ماده استفاده کنند. افراد با سابقه مشکل کبدی و کلیوی نیز منع مصرف قطعی دارند

مشکل اصلی در مصرف این مواد عوارض مزمن آن می‌باشد. عوارض حاد مصرف بیشتر در مرتبه اول مصرف و در صورت تداخل با بعضی داروهای ضدافسردگی پیش می‌آید.

در صورت مصرف همزمان قرص‌های اکستاسی با الکل عوارض ناشی از دهیدراتاسیون و کاهش آب بدن تشدید می‌‌شود و در عین حال عوارض اکستاسی بر خلق کاهش می‌یابد

ترک کردن اکستازی پس از یک دوره طولانی مصرف می تواند به افسردگی شدید در فرد منجر شود. نشانه های ترک این دارو شامل خستگی، افسردگی، نیاز به مصرف اکس، اضطراب و مشکلات خواب است.

                                                                 

پس از تجربه هیجان و شادی زیاد، فرد دچار تنزل احساس شده و اصطلاحا پائین ( Down)می آید. از نشانه های داون شدن می توان به بدبینی، ترس، افسردگی، اضطراب و اختلال خواب اشاره کرد. این موارد زمانی احساس می شوند که سروتونین مغز به طور کامل از بین می رود.

مصرف اکستازی موجب می شود تا فرد به انجام رفتارهای پر خطر مبادرت بورزد. روان گردان بودن اکس باعث می شود تا فرد به طور موقت توان تشخیص خطرات فعالیت های خود را متوجه نشده و مثلا از پشت بام یا از ماشین در حال حرکت به بیرون بپرد. 

با اینکه اکستازی به عنوان داروی مضر و پرخطر شناخته می شود اما محققان به دنبال کشف مزیت های آن به منظور درمان برخی اختلالات همانند استرس و اضطراب در بیماران سرطانی هستند.

اکستازی روی سروتونین مغز و واکنش های ارتباطی فرد تاثیر می گذارد. گفته می شود که ام دی ام ای روی مغز تاثیرات مخرب داشته و در طولانی مدت می تواند  موجب از بین رفتن حافظه و قدرت یادگیری فرد شود. از آنجا که در سیستم دمایی بدن نیز اختلال ایجا می کند، می تواند به بیماری هایی همانند هیپوترمی، مشکل کبد یا کلیه منجر شده و موجب انسداد رگ های قلبی بشود.

                                                     

نتایج آخرین تحقیقات

در یک بررسی انجام شده با کمک اسکن(PET Positron Emission Tomography) که روی 2 گروه 14 نفری از مصرف کنندگان اکستاسی (حداقل 3 هفته مصرف) که هیچ داروی روان‌گردان دیگری مصرف نکرده‌اند و 15 نفر که هیچ دارویی مصرف نمی‌کنند نشان داده شد که میزان سروتونین در مغز بشدت کاهش یافته است و سلولهای عصبی حاوی سروتونین آسیب دیده‌اند. لازم به ذکر است که افراد مورد مطالعه از لحاظ سن و تعداد زن و مرد مشابه بوده‌اند.

             .

درمان

برای درمان اعتیاد به این ماده به روان درمانی و کار سخت گروهی نیاز است. هیچ پادزهر (آنتی‌دوتی) برای مسمومیت با اکستاسی وجود ندارد. در صورت بروز علائمی مثل تب شدید، تشنج و تغییرات ضربان قلب (تاکی‌ آریتمی)، درمان علامتی است. از ترکیبات ضد افسردگی و آنتی‌سایکوتیک برای درمان عوارض در روزهای پس از مصرف استفاده می‌شود.

..........................................................................................................................................................................................

الهی !

حجاب ها از راه بردار و ما را به ما وامگذار!

به امید رحمتت یا عزیز یا غفار!