بیش فعالی

بیش فعالی(adhd) ،آنژیوتانسین( ||) {Ang2}

دکتر حسین جعفری عضو هیئت علمی دانشگاه آزاد اسلامی گروه فارماکولوژی

دانشکده داروسازی و واحد علوم دارویی تهران ، مدرس فارماکولوژی بیمارستان بوعلی تهران

به نام خداوند لوح و قلم                                    حقیقت نگار وجود و عدم

خدایی که داننده ی رازهاست                          نخستین سرآغاز آغازهاست

***********************************************************************************

بدون شک شما نیز در میان اطرافیان و آشنایان خود کودکان پر جنب و جوش و بی قراری را سراغ دارید که به سختی میتوانند در جایی آرام بنشینند و بر چیزی تمرکز کنند .معمولاً این کودکان با وجود هوش بالا ، از نظر تحصیلی موفقیت های کمتری را کسب میکنند .

اختلال کم توجهی یا بیش فعالی(adhd) اختلالی مربوط به دوران کودکی است تا برخی موارد تا بزرگسالی هم ادامه پیدا میکند  بیش فعالی در بزرگسالان در سال 2011 -11% از کودکان 4تا17 ساله در ایلت متحده ی آمریکا بیش فعالی تشخیص داده شدند اختلال بیش فعالی در کودکان می تواند در محیط های خاص یا حتی در زندگی روزمره آنها اثرات مخربی داشته باشد . این کودکان در کنترل احساسات و رفتار خود در مدرسه یا محیط های اجتماعی مشکل دارند. بیش فعالی میتواند در رشد و پیشرفت یا عملکرد تحصیلی شان تاثیر بگذارد.

کودک بیش فعال رفتار های زیر را دارند:

1-به راحتی دچار حواس پرتی میشوند

2-احساس بی حوصلگی و بی صبری دارند

3-بی قرار و نا آرام .

پزشکان معمولا داروهایی مانند دارو های محرک  یا ضد افسردگی را برای درمان بیش فعالی تجویز میکنند .ممکن است که پزشک کودک را به متخصص مشاوره ارجاع دهد ولی علاوه بر این موارد درمان های دیگری وجود دارد که به کاهش نشانه های بیش فعالی کمک میکند .

دارو های درمان بیش فعالی با افزایش و متعادل کردن پیام رسان های عصبی به بهبود علائم بیش فعالی کمک میکند . پیام رسا های عصبی موادی شیمیایی هستند که سیگنال هایی را از میان نورون های مغز و بدن منتقل میکنند .

دارو های گوناگونی برای درمان بیش فعالی وجود دارد .

دارو های محرک مانند : آمفتامین یا آدرال که به فرد کمک میکند تمرکز بیشتری داشته باشد و عواملی را که باعث پرت شدن حواس او میشود نادیده بگیرد .دارو های غیر محرک مانند : اتوموکستین یا بوپروپیون در صورتی میتوان از این داروها استفاده کرد که عوارض جانبی دارو های محرک به اندازه ای زیاد باشد که کنترل شدنی نباشد یا تداخل دارویی وجود داشته باشد .

استفاده از گیاهان دارویی و مکمل های غذایی برای درمان بیش فعالی

درمان های جایگزین میتواند به کنترل بعضی از علائم مرتبط با پیش فعالی کمک کند از جمله  :

•        مشکل در توجه کردن ،  مشکلات سازمانی

•        فراموش کاری  ،  دائما حرف دیگران را قطع کردن

مکمل های غذایی مفید برای درمان بیش فعالی :

مواد غذایی سرشار از روی (زینک): مرغ" گوشت قرمز " لوبیا " غلات کامل " غلات غنی شده "محصولات لبنی ، ویتامین ب6

اسیدهای چرب امگا۳ بر چگونگی حرکت سروتونین و دوپامین (دو مورد از انواع هورمون شادی) در قشر جلویی مغز تاثیر می‌گذارند. دوکوزاهگزانوئیک اسید نوعی اسید چرب امگا۳ است که مصرف آن برای سلامت مغز ضروری است.

اسیدهای چرب امگا۳ در ماهی‌های چرب وجود دارد، ازجمله:

ماهی سالمون؛  ماهی تن؛  شاه‌ماهی

اسید چرب امگا۳ به کاهش علائم بیش‌ فعالی کمک می‌کنند.

آهن:

بعضی از پژوهشگران عقیده دارند که میان بیش‌ فعالی و کمبود آهن در بدن رابطه وجود داردکمبود آهن موجب افزایش احتمال بروز اختلالات سلامت روانی در کودکان و جوانان می‌شود. آهن برای تولید دوپامین و نوراپی‌نفرین مهم است. این پیام‌رسان‌های عصبی در تنظیم سیستم پاداش مغز، احساسات و استرس نقش دارند.

اگر کودک دچار کمبود آهن باشد، مصرف مکمل غذایی آهن برای او مفید خواهد بود. گاهی مکمل‌های آهن موجب کاهش علائم بیش‌ فعالی در افرادی می‌شوند که دچار کمبود آهن هستند.

منیزیم

منیزیم نیز ماده‌ی معدنی مهم دیگری برای سلامت مغز است. کمبود منیزیم موجب تحریک‌پذیری و کج‌خلقی، سردرگمی ذهنی و کوتاه شدن بازه‌ی زمانی توجه می‌شود. ولی اگر کودک شما دچار کمبود منیزیم نباشد، مکمل‌های منیزیم کمکی به او نخواهند کرد. به‌علاوه درمورد چگونگی تاثیرگذاری مکمل‌های منیزیم بر علائم بیش‌فعالی، بررسی‌های کافی انجام نشده است.

پیش از اضافه کردن مکمل‌های منیزیم به برنامه‌ی درمانی کودک، حتما با پزشک مشورت کنید. زیرا منیزیم در دوزهای بالا سمّی می‌شود و باعث ایجاد حالت تهوع، اسهال و گرفتگی عضلات می‌شود. از رژیم‌ غذایی نیز می‌توان مقدار کافی منیزیم را دریافت کرد. موادغذایی سرشار از منیزیم عبارت‌اند از:   محصولات لبنی؛  غلات کامل؛  لوبیا؛  سبزیجات برگ‌دار.

سایر روش‌های موثر در درمان بیش فعالی

۱. از مصرف رنگ‌های خوراکی و مواد نگهدارنده خودداری کنید

سعی کنید مواد غذایی تشدید کننده‌ی بیش‌ فعالی را از رژیم‌ غذایی فرزندتان حذف کنید. این مواد غذایی شامل خوراکی‌ها و نوشیدنی‌های دارای رنگ‌های مصنوعی و مواد افزودنی هستند، مانند نوشیدنی‌های گازدار، آب میوه وغلات دارای رنگ روشن.

2. . بازخورد زیستی EEG  را امتحان کنید. 

نوعی نوروتراپی درمانی امیدوارکننده برای بیش‌ فعالی است.

3. . در کلاس‌های یوگا یا تای‌چی شرکت کنید.           غلبه بر براضطراب

4. زمانی را در بیرون از خانه سپری کنید.

فضای سبز و طبیعت، بیشترین فایده را برای این کودکان دارد.

5.از رفتار درمانی یا درمان ازطریق والدین (Parental therapy)استفاده کنید.

6. از مواد آلرژی‌زا پرهیز کنید.

از مصرف موادغذایی زیر پرهیز کنید و تاثیر آن را بر کودک خود مشاهده کنید:

مواد افزودنی/ مواد نگهدارنده‌ی شیمیایی مانند (BHT)بوتیلیتد هیدروکسی تولوئن بوتیلیتد هیدروکسی انیسول، که معمولا برای جلوگیری از پایین آمدن کیفیت روغن در محصولات استفاده می‌شود و در موادغذایی فراوری‌شده‌ای مانند: چیپس سیب‌زمینی، آدامس، ترکیبات خشک کیک، غلات، کره و پوره‌ی سیب‌زمینی فوری یافت می‌شود؛

شیر و تخم‌مرغ؛  شکلات

موادغذایی حاوی سالیسیلات‌ها شامل انواع توت‌فرنگی، پودر فلفل چیلی، سیب و آب‌سیب، انگور، پرتقال، هلو، انواع آلو، آلوخشک و گوجه‌فرنگی (سالیسیلات‌ها مواد شیمیایی‌ای هستند که به‌طور طبیعی در گیاهان یافت می‌شوند و ماده‌ی اصلی موجود در بسیاری از داروهای ضددرد به‌شمار می‌روند).

بیماری ADHD یا همان اختلال بیش فعالی از دسته بیماری های اعصاب و روان است که از دوران خردسالی خود را نشان می دهد و در کودک مشکلاتی چون پرخاشگری، عصبی بودن، عدم تمرکز بر روی کارها، مشکلات یادگیری ، تغذیه ای و بسیاری دیگر از عوارض جسمی و روحی را ایجاد می کند، براساس تحقیقات این بیماری حتی می تواند تا سنین بزرگسالی نیز ادامه پیدا کند و باعث مشکلاتی چون ترک تحصیل، عدم یادگیری مطالب درسی و مهارت های جدید، چاقی و اضافه وزن در افراد شود.

...................................................................................

آنژیوتانسین ||

  اثرگزاری در : عضله صاف عروقی، قشر آدرنال،کلیه،قلب و مغز                                                             

سیستم رنین – آنژیوتانسین - آلدسترون

آنژیوتانسینوژن...........رنین..........آنژیوتانسین(ا)..........آنزیم مبدل ................ آنژیوتانسین (||)

آنژیوتانسین(||)................ آنژیوتانسین (ااا)

آنژیوتانسین(||)................ آلدسترون

 

عملکرد سیستم رنین_آنژیوتانسین –آلدسترون

 تنظیم تعادل مایع و الکترولیت بدن

اختلالات هوموستاز مایع و الکترولیت بدن

تنظیم فشارخون شریانی

آنژیوتانسینوژن : پیش ماده پروتینی که از کبد ترشح می شود.

آنزیوتانسین ||      اثرگزاری در : عضله صاف عروقی، قشر آدرنال،کلیه،قلب و مغز و

فشار خون بالا زیرا یک عامل تنگ کننده بسیار قوی از طریق اثر بر روی عضله صاف عروقی (تنگ کننده عروق) و تحریک عقده های خودکار ودر نتیجه     رهاسازی اپی نفرین و نوراپی نفرین (ازمدولای آدرنال)

ودر  قشر آدرنال   تحریک آزاد شدن آلدوسترون

ودر کلیه ها   تنگی عروق کلیوی و افزایش بازجذب سدیم از لوله پیچیده نزدیک

داروهایی که به طور اختصاصی بر سیستم رنین _آنزژیوتانسین اثر می گذارند:

1-مهار کنندگان آنزیم مبدل ACE (انالوپریل ، کاپتوپریل ، لیزینوپریل وپریندوپریل ، کوییناپریل و فوزینوپریل)

در درمان نارسایی قلبی و پس ازسکته قلبی بسیار مفیدند و و مقدار آن ها باید در مبتلایان به نارسایی کلیوی کاهش یابد.

2-مهارکننده رقابتی آنژیوتانسین  (لوزارتان ، وارسارتان ، کاندسارتان ، آلزارتان ،اپروسارتان  ، ایربسارتان ، تلمی سارتان ، اولمسارتان)

مکانیسم اثر: مهار گیرنده های AT1

کاربردهای بالینی : فشارخون بالا ، نارسایی قلبی

3-آنتاگونیست رنین (آلیسکایرین(

مهار فعالیت آنزیم رنین وکاهش آنژیوتانسین |و|| و آلدوسترون وکاهش فشار خون بالا

 - مهارکننده های گیرنده آلدوسترون( آلداکتون یا اسپیرونولاکتون ، اپلرنون  وتریامترنH )

اسپرونولاکتون   داروی کمکی در کنترل حالات خیزدار مثل نارسایی احتقانی قلب،سیروزکبدی و...

................................................................................................................

انسان بزرگ نیست جز به وسیله فکرش ، شریف نیست جز به واسطه رفتارش  و قابل احترام نیست جز به سبب اعمال نیک

                  تقدیم به انسان های بزرگ ، انسان های شریف و انسان های شایسته احترام .