نگاهی به سرطان کلیه وسایراجزا دستگاه ادراری در مردان(بخش 2)

دکتر حسین جعفری عضو هیئت علمی واحد دانشگاهی بیمارستان خاتم الانبیاء تهران

بنام او که تنها با نام و یادش نهال اندیشه و احساسمان همواره جاودانه میماند.

دستگاه اداری - تناسلی نیز مانند اغلب اندام ها و ارگانهای بدن، میتواند دچار سرطان شود. در مقاله قبلی از سرطان های خیلی شایع این سیستم نظیر سرطان مثانه و پروستات بحث  نمودیم. درای مقاله از سرطانهای کلیه ، مجاری ادراری  ، بیضه ، آلت تناسلی و فوق کلیه صحبت خواهد شد.

سرطان کلیه در واقع سرطانی است که از کلیه ها شروع می شود. کلیه های شما دو عضو لوبیایی شکل هستند که اندازه هر یک در حدود اندازه مشت شماست. آنها در پشت اندام های شکمی شما قرار دارند. بنابراین یک کلیه در هر طرف ستون فقرات شما وجود دارد.

بدخیمی های کلیه جزء کشنده ترین تومورهای دستگاه  ادراری تناسلی به  شمار می رود. در مردان شیوع بیشتری دارد و اغلب  در افراد درسنین 70- 60 سالگی مشاهده می شود.

بین ایجاد سرطان کلیه و سیگار ارتباط مستقیم وجود دارد. چاقی و فشارخون بالا ضریب افزایش خطرایجاد سرطان کلیه می شود . تماس های شغلی با آزبست، نفت،کادمیوم و سرب نیز ممکن است سبب ابتلابه این بدخیمی شود. ابتلا خانوادگی نیز در این  بیمار دیده  شده است. دراین موارد تومورهای کلیه کوچک و در هردو کلیه ایجاد  می شود.

از نظر علائم بالینی تظاهرات گوناگون دارد.تومورهای کوچک اغلب بدون علامت هستند. درگذشته با علائم سه گانه درد پهلو ،دفع خون درادرار و لمس توده درد پهلو تظاهر پیدا می کرد. ولیکن به علت استفاده گسترده از روش های تصویربرداری گوناگون، درحال حاضرکمتر بیماران با این سه گانه مراجعه می کنند .

شایع ترین علامت به صورت منفرد، دفع خون درادرار است. تب، کاهش  وزن ، تعریق شبانه نیز از علائم دیگر به حساب می آیند .

کم خونی به صورت شایع دربیماران مبتلا به سرطان کلیه ، رویت می شود. افزایش سطح کلسیم خون  از اشکالات عمده  الکترولیت های بدن به شمارمی رود. به علت افزایش احتمال بروز سرطان کلیه در بیماران مبتلا به نارسایی مزمن کلیه لازم است این افراد به  صورت منظم  از نظر ایجاد بدخیمی تحت پیگیری  قرار داشته باشند.

درحال حاضر بسیاری از توده های کوچک کلیوی بدون علامت به دنبال  انجام  سونوگرافی ، سی تی اسکن یا  ام آر آی در حین بررسی بیماری های دیگر به صورت تشخیص داده می شوند.

یکی از بهترین روش های تصویربرداری در این زمینه سی تی اسکن شکم و لگن  بدون استفاده از ماده حاجب وبا استفاده از ماده حاجب می باشد.در صورتی که احتمال درگیری عروق بزرگ شکمی به دنبال سرطان کلیه وجودداشته باشد.ام آرآی مناسب ترین  وسیله ارزیابی به حساب می آید .

اساس درمان سرطان کلیه بر پایه جراحی استواراست.این بدخیمی درمقابل پرتودرمانی و شیمی درمانی ازخود مقاومت نشان می دهد.

توده های کوچکتراز4 سانتیمترامکان جراحی به صورت پارتیال نفروکتومی را دارا هستند (جراحی به صورت  برداشتن تومورکلیه بایک حاشیه مطمئن و فاصله مناسب ازبافت سرطانی) اما در بدخیمی های بزرگتر از4 سانتیمتراساس درمان جراحی ، برداشتن  کامل کلیه و بافت های چربی اطراف  کلیه  و توده کلیوی می باشد.

امکان جراحی  به  هر دو صورت لاپاراسکوپی  )   یک سری برش های کوچک در شکم (نفرکتومی لاپاراسکوپیک یا نفرکتومی لاپاراسکوپیک به کمک روبات) (و جراحی باز وجود دارد.

امکان انتشار بدخیمی کلیه به غدد لنفاوی ، ریه، کبد و استخوان وجود دارد.

دسته دیگری از بدخیمی های کلیه و همچنین سرطان های حالب تومورهای بافت پوشاننده لگنچه و همچنین مخاط حالب است. مهمترین  عامل ایجاد این دسته از سرطان ها نیز مصرف سیگار می باشد.

مصرف طولانی مدت مسکن ها و همچنین عوامل شغلی مثل تماس با آسفالت،قیرو صنایع لاستیک سازی نیز با احتمال  افزایش ایجاد این بدخیمی ها  همراه است تماس طولانی مدت با آرسنیک نیز جزء عوامل افزایش  بروز سرطان لگنچه  کلیه  و حالب می باشد.

1-4 % بیماران  مبتلا به سرطان مثانه  ممکن است در سیر بیماری مبتلا به سرطان حالب شوند. تومورهای حالب در حالب تحتانی  شایع تر هستند شایع ترین تظاهر این  بیماری به  صورت دفع  خون در ادرار است.درد پهلو ، درد استخوانی و کاهش وزن از علائم دیگری تومورهای  حالب است.

بهترین روش تصویربرداری تومورهای لگنچه  و حالب استفاده  از  سی تی اسکن  می باشد. درمان اصلی بدخیمی  های لگنچه  و حالب خصوصاً در موارد  گسترده  با درجه تهاجمی بالای  سلول های سرطانی ، برپایه جراحی برداشتن کلیه ، حالب و قسمتی از مثانه استوار  است.

در مواردی که سرطان لگنچه  و حالب به بافتهای دیگر بدن سرایت کرده  باشد (متاستاز). درمان  شیمی درمانی است که به ندرت به درمان پاسخ کامل داده می شود.

علل ایجاد سرطان کلیه

هنوز دقیقا مشخص نیست که چه عواملی باعث بروز سرطان کلیه می شود. پزشکان می دانند که سرطان کلیه از زمانی شروع می شود که برخی از سلول های کلیوی تغییرات یا جهشی را در DNA خود ایجاد می کنند.

DNA سلول حاوی دستورالعمل‌هایی است که به سلول می گوید چه کاری باید انجام شود. این تغییرات به سلول‌ها می گویند که به سرعت رشد و تقسیم شوند. سلولهای غیرطبیعی تجمع یافته توموری را تشکیل می دهند که می تواند از کلیه نیز فراتر بروند. بعضی از سلول‌ها می توانند در قسمت‌های دوردست بدن پخش شده و گسترش یابند.

چه عواملی خطر ابتلا به سرطان کلیه را افزایش می‌دهند؟

عواملی که می توانند خطر ابتلا به سرطان کلیه را افزایش دهند عبارتند از:

سن بالا
خطر ابتلا به سرطان کلیه با افزایش سن افزایش می یابد.

سیگار کشیدن
افراد سیگاری نسبت به افراد غیر سیگاری خطر بیشتری برای سرطان کلیه دارند. بعد از ترک، ریسک خطر نیز کاهش می یابد.

چاقی
افرادی که چاق هستند نسبت به افرادی که وزن سالم دارند خطر بیشتری برای ابتلا به سرطان کلیه دارند.

فشار خون بالا (هایپرتنشن)
فشار خون بالا خطر ابتلا به سرطان کلیه را افزایش می دهد.

درمان نارسایی کلیه
افرادی که دیالیز طولانی مدت برای درمان نارسایی مزمن کلیه دریافت می کنند، خطر بیشتری برای ابتلا به سرطان کلیه دارند.

برخی از سندرم های ارثی
در افرادی که با سندرم های ارثی خاصی به دنیا می آیند، ممکن است خطر ابتلا به سرطان کلیه بیش‌تر باشد.

سابقه خانوادگی سرطان کلیه
اگر نزدیکان و خانواده فرد به این بیماری مبتلا باشند، خطر ابتلا به سرطان کلیه بیشتر است.

سرطان مجاری ادرار

سرطان مجرای ادرار نوعی سرطان نادر است که ممکن است مردان و زنان به آن مبتلا شوند. سرطان مجرای ادرار نوعی سرطان دستگاه تناسلی و ادراری است که منشاء آن مجرای ادراری است. مجرای ادرار لوله‌ای است که ادرار را از مثانه به خارج بدن هدایت می‌کند.

از گزینه‌های مختلف درمان سرطان مجرای ادرار می‌توان به جراحی، پرتودرمانی یا شیمی‌درمانی اشاره کرد. انتخاب نوع درمان معمولا به موقعیت تومور، مرحله سرطان وعوامل دیگری بستگی دارد که پزشک با بیمار مشاوره  وبررسی خواهد کرد.

سرطان بیضه

سرطان بیضه (Testicular cancer) رشد سرطانی یاخته‌های بیضه می‌باشد که به صورت یک توده سفت اغلب بدون درد در بیضه خود را بروز می‌دهد. سرطان بیضه شایع‌ترین سرطان در مردان ۲۰ تا ۳۵ ساله است، اما ممکن است در هر سنی دیده شود. و احتمال ابتلای هر مردی به این سرطان ۴٪ است. به‌طور کلی این سرطان اگر متاستاز نداده باشد بالای نود درصد با شیمی درمانی و سایر روش‌ها قابل درمان است. سرطان بیضه اغلب یک طرفه است اما گاهی ممکن است دوطرف بیضه را نیز درگیر نماید. منشأ این نوع سرطان سلول‌های مختلفی از بافت بیضه است

علائم و نشانه های سرطان بیضه

مهمترین چیزی که این بیماری را خطرناک می‌کند بدون درد بودن علائم اولیه آن است. بیشتر نشانه‌های اولیه ابتلا به این سرطان، تورم و غیر عادی شدن ظاهر بیضه‌ها است و خود فرد با معاینه فردی زودتر از سایرین می‌تواند پی به نشانه‌های آن ببرد. شایع‌ترین علامت بیماران بزرگ شدن و سفتی بیضه بدون درد یا لمس توده‌ای سفت در بیضه می‌باشد. بیضه مبتلا معمولاً به تدریج بزرگ شده و بیمار در بیضه احساس سنگینی می‌کند. در برخی موارد بیماران با درد حاد بیضه یا علائم درد پشت، تهوع، استفراغ، بی اشتهایی، سرفه، تنگی نفس، درد استخوان یا تورم اندام‌ها مراجعه می‌نمایند.

علائم و نشانه های سرطان بیضه

مهمترین چیزی که این بیماری را خطرناک می‌کند بدون درد بودن علائم اولیه آن است. بیشتر نشانه‌های اولیه ابتلا به این سرطان، تورم و غیر عادی شدن ظاهر بیضه‌ها است و خود فرد با معاینه فردی زودتر از سایرین می‌تواند پی به نشانه‌های آن ببرد. شایع‌ترین علامت بیماران بزرگ شدن و سفتی بیضه بدون درد یا لمس توده‌ای سفت در بیضه می‌باشد. بیضه مبتلا معمولاً به تدریج بزرگ شده و بیمار در بیضه احساس سنگینی می‌کند. در برخی موارد بیماران با درد حاد بیضه یا علائم درد پشت، تهوع، استفراغ، بی اشتهایی، سرفه، تنگی نفس، درد استخوان یا تورم اندام‌ها مراجعه می‌نمایند.

درمان سرطان بیضه بستگی به نوع، مرحله و درجه بدخیمی آن دارد ولی ترکیبی از جراحی (برداشتن بیضه یا بیضه‌ها با یا بدون برداشتن غدد لنفاوی) شیمی درمانی و رادیوتراپی است. لازم به ذکر است؛ در صورتی که بیضه سمت دیگر سالم باشد، خارج کردن یک بیضه تأثیری در عملکرد جنسی و باروری بیمار ندارد.

سرطان آلت تناسلی

سرطان آلت تناسلی به رشد سلول‌های بدخیم پوست یا بافت آلت تناسلی مردان گفته می‌شود.

علائم و نشانه های سرطان آلت تناسلی

تشکیل توده در آلت   ،   خونریزی و ترشح چرک مانند از آلت تناسلی

احساس درد   ،   افزایش ضخامت پوست آلت تناسلی

تشکیل برجستگی یا پوسته روی الت تناسلی ،بثورات مخملی و مایل به قرمز در آلت

درمان سرطان آلت تناسلی

شیوه های درمانی این بیماری شامل موارد زیر می‌شود:

1.    عمل جراحی     2.   پرتودرمانی      3.     شیمی درمانی

...................................................................................................................

غدد فوق کلیوی غدد درون‌ریزی هستند که در بالای کلیه‌ها قرار گرفته و بسیاری از هورمون‌های مهم مانند آدرنالین، الدسترون و کورتیزول را به طور منظم در بدن ترشح می‌کنند. این هورمون‌ها به کنترل فشار خون، ضربان قلب، تولید هورمون‌های جنسی و تنظیم چربی، پروتئین و کربوهیدرات‌ها کمک می‌کنند. در حالی که بسیاری از توده‌ها در غدد فوق کلیوی غیر سرطانی هستند ممکن است لازم باشد برای ایجاد تعادل هورمونی یکی از غدد فوق کلیوی برداشته شود اما مانند بقیه قسمت‌های بدن این غدد نیز در برابر تومورهای خوش‌خیم و یا بدخیم ایمن نیستند. اگر این تومورها در غده فوق کلیوی بیمار ایجاد شد ممکن است اثرات منفی داشته باشد.

سرطان غده فوق کلیوی به شدت نادر است و بسیاری از آنها به طور اتفاقی تشخیص داده می‌شوند به این معنی که این بیماری در هنگام انجام آزمایش‌های رادیولوژی برای تشخیص بیماری‌های نامرتبط دیگر مشخص می‌شود.

   

برخی از علائم تومورهای غده فوق کلیوی عبارتند از:

فشار خون بالای غیرقابل ‌کنترل ، حالات عصبی، اضطراب و تومور، افسردگی یا بدخلقی

افزایش وزن بدون دلیل که معمولاً در بالای استخوان گردن و اطراف شکم دیده می‌شود.

چربی‌های موضعی پشت گردن و شانه‌ها ،پوکی استخوان که باعث شکستگی می‌شود.

عدم تعادل در پتاسیم و نمک (مانند کاهش سطح پتاسیم خون)

ضعف،  گرفتگی عضلانی،علائم کشیدگی پوست روی شکم که به رنگ بنفش دیده می‌شوند..

حسین بیشتر از آب تشنه ی لبیک بود.افسوس که به جای افکارش، زخم های تنش را نشانمان دادند و بزرگترین دردش را بی آبی نامیدند.

گر در جامعه ای فقط یک حسین و یا چند ابوذر داشته باشیم هم زندگی خواهیم داشت هم آزادی هم فکر و هم علم خواهیم داشت و هم محبت هم قدرت و سرسختی خواهیم داشت و هم دشمن شکنی و هم عشق به خدا...

 آنان که رفتند، کاری حسینی کردند. آنان که ماندند باید کاری زینبی کنند، وگرنه یزیدی‌اند.

                                                                                                                          دکتر علی شریعتی