بیماری های ناشی از مصرف فست فود

بیماری های ناشی از مصرف فست فود

                     

دکتر حسین جعفری عضو هیئت علمی دانشگاه آزاد اسلامی واحد پزشکی تهران گروه فارماکولوژی و سم شناسی

به نام نامی که نام ها از او نامیده شد.             به نام عالمی که علم ها از او خروشیده شد.

                                          به نام عاشقی که عشق ها از او جوشیده شد.

مقدمه

غذاهای آماده یا فست فودها (fast food) حالا جزء لاینفک برنامه غذایی روزانه اغلب ما شده اند. غذاهایی که دیگر احتیاج نیست چند ساعت در آشپزخانه وقت گذاشت و آنها را تهیه کرد.

کالباس، سوسیس، همبرگر،‌پیتزا و ... در ظاهر شیک،‌متنوع و خوشمزه شان، باطن بیماری دارند که اگر بخواهیم در هفته چندین وعده غذایی را به خوردن فست فودها اختصاص دهیم باید از همان موقع که به خوردن این غذاها وابسته شده ایم به سلامتی مان هم شک کنیم.

در اینجا به بررسی بیماری های ناشی از مصرف فست فودها می پردازیم.

فشار خون

این مشکل از دسته تهدید کننده های سلامتی است که در صورت بالا بودن، احتیاج به یک فرایند طولانی مدت دارد که باید در طول سال ها عمر ادامه داده شود. این فرآیند شامل تغییراتی در رژیم غذایی، ورزش کردن و کنترل وزن است. وجود رابطه بین رژیم غذایی و فشار خون، دارای مفاهیم مهمی برای پیشگیری و درمان پر فشاری خون است که حتی در صورت نیاز به درمان دارویی نیز باید رعایت شود.

 

لازم به ذکر است که در برخی موارد، بیماری های کلیوی یا مشکل در غدد درون ریز و… می توانند منجر به پر فشاری خون شوند، ولی در بیش از درصد موارد علتی برای فشار خون بالا یافت نمی شود، که به آن «فشار خون بدون علت» می گویند. در واقع جنبش روی آوری به مواد خوراکی برای پیشگیری و درمان بیماری ها، چند سالی است که مورد توجه مجدد قرار گرفته، اما یافته های نوین در تأیید آن موجب شده که دامنه و سرعت این گرایش به طرز شگفت انگیز افزایش یابد. متاسفانه این نوع غذاها به دلیل لذیذ بودن، طرفداران بسیاری دارند و این در حالی است که فست فودها دارای کالری، نمک و مواد نگهدارنده بسیاری هستند. چربی های فراوان موجود در فست فودها نیز موجب می شود که فرد مصرف کننده در دراز مدت به دیابت، فشار خون

و دیگر بیماری های ناشی از افزایش وزن دچار شود.

 

اختلال در دستگاه گوارش

مواد غذایی موجود در فست فودها املاح و فیبر اندکی دارند و به همین دلیل حرکات دستگاه گوارش را کند می کنند؛ ضمن

 اینکه فست فودها می توانند در دستگاه گوارش به ترکیبات سرطانی خطرناکی تبدیل شوند.

برای حفظ و نگهداری درازمدت غذاهای حاضری و خوش طعم کردن آن ها، از افزودنی های متعددی استفاده می شود، که این

 افزودنی ها به همراه دیگر فرآیندهای که روی غذا انجام می شود، موجب از دست رفتن بخش زیادی از ارزش غذایی فست فود می شود.

 

فست فودها از نظر مواد مغذی ها خصوصاً ویتامین های گروه B و C و همچنین اسید فولیک بسیار فقیر هستند؛ به طوری که یک وعده از وعده های غذایی فرد را پر می کنند، اما مواد مورد نیاز بدن راتامین نخواهند کرد. مصرف فست فودهاخصوصاً برای خانم های جوان که در آستانه بارداری هستند بسیار مضر است و می تواند باعث احتمال نقص عصبی در جنین شود.

فست فود متهم اصلی ایجاد کبد چرب است. علت ایجاد کبد چرب عدم تحرک و مصرف کالری اضافه بر نیاز بدن است که این امر موجب چاقی میشود و همین چاقی خود عامل اصلی در بروز این بیماری است. فست‌فودها متهم اصلی ایجاد کبد چرب هستند چون این غذاها دارای کالری زیادی هستند و بدن افراد جامعه با این بی تحرکی ها نمیتواند آنها را بسوزانند بنابراین در بدن ذخیره میشوند و فرد را مستعد ابتلا به بیماریهای مختلف از جمله کبد چرب میکنند.

پوکی استخوان

با توجه به اینکه امروزه فست فودها یکی از رایج ترین غذاها بین مردم شده اند، مصرف این گونه غذاها به دلیل محتوای بالای چربی که عمدتاً هم چربی های اشباع می باشند برای قلب و عروق بسیار خطرناک است و می تواند باعث افزایش کلسترول خون شود، فست فودها به دلیل مقادیر فراوان چربی احساس سیری را در افراد ایجاد می کنند و این امر می تواند برای کودکان و نوجوانانی که در سن رشد هستند سوء تغذیه را به همراه داشته باشد. همچنین مصرف نوشیدنی از جمله نوشابه همراه

فست فودها باعث پوکی استخوان می شود و مانع از قد کشیدن کودکانی است که در سن رشد هستند.

 

سرطان

چنانچه فست فودها در روغنی که چند بار از آن استفاده شده سرخ شود و این روغن تغییر رنگ داده باشد به راحتی می تواند در بدن فرد سرطان ایجاد کند. نمک بالای موجود در فست فودها می تواند زمینه ساز ابتلا به فشار خون باشد. رنگ صورتی موجود در سوسیس و کالباس به هیچ وجه ناشی از گوشت موجود در آنها نیست، بلکه به دلیل مقادیر فراوان نیترات و نیتریت در این فراورده های غذایی است که سرطان را ایجاد می کند و این مواد حتی بدون آنکه سرخ شوند هم سرطان زا هستند. اگرچه ذائقه اکثر افراد به فست فودها عادت کرده و نمیتوان آنها را به طور کامل از برنامه غذایی افراد حذف کرد، اما پیشنهاد می شود مصرف

 این مواد غذایی به یک بار در ماه و یا هر دو ماه یک بار محدود شود.

 

فست‌فودها عامل مهم بروز سرطان معده است

فست فود ( غذای آماده ) دومین عامل ایجاد سرطان بعد از سیگار

فست فود در تمام دنیا حتی در کشورهای پیشرفته هم اکنون به یک معضل تبدیل شده و طبق تحقیقات 98 درصد تبلیغات محصولات غذایی در آمریکا با استانداردهای جهانی از نظر نمک، سدیم و چربی و شکر تفاوت قابل ملاحظه ای دارد، به گفته سازمان جهانی بهداشت فست فود در مجموع دشمن سلامت است، غذایی عموما بی ارزش، پر از چربی غیر اشباع که منجر به دیابت، سکته مغزی و قلبی، بیماری های قلبی و عروقی می شود. فست فود به خصوص اگر ماده اولیه آن گوشت باشد، فرآوری شده است یعنی با افزودن مواد نگه دارنده که در بدن صد درصد منجر به جهش های ژنتیکی می شود تولید می شود، البته همیشه جهش های ژنتیکی مساوی با بروز سرطان نیست اما می دانیم که گوشت فرآوری شده موجود در فست فود منجر به ایجاد موادی می شود که می توانند در پی جهش ژنتیکی به ابتلای فرد به سرطان بینجامد، به خصوص به علت وجود موادی مثل نیترات سدیم که فست فود را خوشمزه تر می کند و در کالباس، سوسیس و بر گر استفاده می شود. این ماده در بدن تبدیل به نیتروزامین که صد درصد سرطان زا ست می شود. مهم ترین علت ایجاد سرطان های دستگاه گوارش همین ماده است و تاثیر آن در به وجود آمدن سرطان قطعی است. در کشور ما آلودگی مواد غذایی به مواد سرطان زا و روش پخت مواد غذایی 2 علت اصلی افزایش سرطان های دستگاه گوارش است. در هر نوع فرآوری گوشت یا موادی مثل سیب زمینی، ماده ای سرطان زا به نام آکریل آمید تولید می شود که شاید سرطان زا ترین ماده طبیعی است، در فرآوری ممکن است گوشت سرخ، برشته یا کباب شود و یا به وسیله جوش شیرین گریل شود. چنین گوشتی اگر در دمای بالا (200 درجه سانتی گراد) پخته شود تا 300 برابر استاندارد، آکریل آمید ایجاد خواهد کرد. آکریل آمید از اسیدآمینه هایی که به طور طبیعی در مواد غذایی مختلف به خصوص گوشت وجود دارد در دمای بالا تولید می شود. بنابراین به عنوان اولین توصیه باید بگوییم دمای پخت گوشت یا مواد غذایی شبه گوشتی نباید حداکثر

100تا150درجه سانتی گراد بیشتر باشد. شد سرطانهای معده و روده که در سالهای اخیر افزایش یافته است عمدتاً به علت استفاده بی ‌رویه از غذاهای آماده و کنسرو شده به ویژه آن دسته از مواد غذایی است که به روش غیراستاندارد تهیه میشوند.    

  چاقی و اضافه وزن، بیماریهای قلبی و عروقی و اختلالات گوارشی و کبد و ابتلا به برخی سرطانها از عوارض مصرف این نوع   غذاها است. کودکان و نوجوانان از جمله گروههای سنی هستند که از مصرف غذاهای آماده آسیب میبینند.

 

با توجه به این که کودکان در سن رشد قرار دارند و پیش از سایر سنین نیازمند مواد مغذی هستند با مصرف بی‌رویه غذاهای آماده و نوشابه‌ های گاز دار از دریافت مواد غذایی لازم برای رشد محروم میشوند و نوجوانان نیز با مصرف این نوع غذاها در معرض خطر ابتلا به بیماریهای مزمن در سنین بالاتر قرار میگیرند.

مصرف غذاهای آماده توسط مادران باردار به دلیل وجود نیتروز آمینها احتمال ایجاد تومور مغزی در نوزادان را افزایش می دهد.

                                

 مادران باردار از گروههای در معرض خطر مصرف غذاهای آماده هستند گفت: مادران باردار در معرض افزایش فشار خون حاملگی قرار دارند بنابراین نه تنها نمک بالا، بلکه افزودنی های دیگر موجود در این غذاها نیز میتواند در آنها مشکل ساز شوند ، همچنین بسیاری از این ترکیبات به ویژه نیتروز آمینها از جفت عبور میکنند و احتمال ایجاد تومورهای مغزی در نوزادان را افزایش میدهد. نیترات و نیتریت سدیمی که به عنوان نگهدارنده به سوسیس و کالباس اضافه میشوند گرچه دارای خاصیت ضد باکتریایی هستند و مانع رشد باکتریهای خطرناک میشوند اما متاسفانه این دو ماده در بدن به یک ماده سرطان زا به نام «نیتروز آمین» تبدیل میشوند.  مادران باردار باید بدانند مصرف بیش از اندازه شکلات، شیرینی، آبنبات و همبرگر باعث تولد فرزندان زود رنج می شود.

 

مصرف فست فودها سبب عدم رشد مناسب جنینی میشود در این میان ممکن است تولید نوزادی نارس را در پی داشته باشد و در موارد بسیار زیادی سبب مسمومیت حاملگی و مرگ جنین نیز میشود

با توجه به اینکه فست فودها سبب چاقی در مادر و جنین میشود، ادامه داد: خوردن فست فودها در دوران بارداری سبب چاقی میشود و چاقی مادر در دوران بارداری با التهاب جفت و نقص عملکردی جفت و اتصال مرگ جنینی در ارتباط است و ممکن است نوزادان این مادران در آینده بیشتر در معرض دیابت و فشار خون قرار گیرند.

                                  

مصرف فست فود توسط مادران باردار جنین را با مشکلات جدی مواجه میکند

براساس تحقیقاتی که در مجلهchild psychology and psychiatryچاپ شده است خوردن غذاهای چرب و شیرین می تواند بر روی ژن های در حال شکل گیری جنین اثر مخرب گذاشته و حتی نحوه اتصال نورون های مغزی به همدیگر را تغییر دهد و در نهایت جنین را با انواع بیماری های جسمی و روحی در آینده مواجه کند.

بیماری ADHD یا همان اختلال بیش فعالی از دسته بیماری های اعصاب و روان است که از دوران خردسالی خود را نشان می دهد و در کودک مشکلاتی چون پرخاشگری، عصبی بودن، عدم تمرکز بر روی کارها، مشکلات یادگیری ، تغذیه ای و بسیاری دیگر از عوارض جسمی و روحی را ایجاد می کند، براساس تحقیقات این بیماری حتی می تواند تا سنین بزرگسالی نیز ادامه پیدا کند و باعث مشکلاتی چون ترک تحصیل، عدم یادگیری مطالب درسی و مهارت های جدید، چاقی و اضافه وزن در افراد شود.

                                     

فست فود ها غذایی سریع و خوشمزه هستند که به راحتی تهیه می شوند ولی دانشمندان خوردن فست فودها را برای مغز مردان خطرناک می دانند . دانشمندان زیست شناس از مرکز پزشکی جنوب غربی دانشگاه تگزاس با آزمایش روی موش ها دریافتند در حالی که در موش های نر پس از مصرف منظم غذاهای فوری، التهاب مغزی رو به افزایش می رود، موش های ماده به

 علت هورمون استروژن از این خطر محفوظ هستند.

تحقیقات دانشمندان نشان می دهد فست فود برای مغز مردان به حد مرگبار خطرناک است. به گفته این دانشمندان، اگر مصرف فست فود برای زنان افزایش وزن می آورد، برای مردان منجر به التهاب مغزی می شود.

ادویه های استفاده شده در این مواد غذایی باعث ایجاد حساسیت شدید در بعضی افراد می شوند؛ به طور مثال بعضی مواقع افراد که از ادویه های هندی که با نحوه مصرف آنها آشنا نیستند، از این نوع ادویه ها استفاده می کنند که باعث اسپاسم حنجره می شود. همچنین بچه ها که فست فود ها را بسیار دوست دارند مصرف سوسیس و کالباس باعث حساسیت شدید پوستی در بچه ها می شود و پوست شان حالت کهیر پیدا می کند و لوله گوارش آنها هم تحت تاثیر این ادویه ها قرار می گیرد و مشکلاتی را برای شان ایجاد می کند. بعضی ادویه ها هم باعث تحریک معده می شوند که ناراحتی های گوارشی را در پی دارند و حتی منجر به زخم معده می شود؛ به طور نمونه فلفل سبز تازه با اینکه تند هست اما هیچ عارضه ای برای معده ندارد ولی ادویه هایی که در فراورده های گوشتی استفاده می شود بسیار عوارض شدیدی را در پی دارند و سلامت بدن را در معرض خطر قرار می دهند.

 

چربی و روغن هایی که در این مواد غذایی استفاده می شود، بسیار چاق کننده هستند، چاقی که با کمبود مواد مغذی طبیعی همراه هست، فست فودها را می خوریم تا سیر شویم. افراد جامعه باید به عنوان تنقل به این مواد نگاه کنند نه به عنوان یک ماده غذایی سالم. انواع فست فودها در سرخ کردنشان از روغن های اشباع استفاده می شود که بسیار چاق کننده هستند و فردی که به عنوان غذای اصلی از آنها استفاده می کند به افزایش وزن بی دلیل و افزایش کلسترول مبتلا می شود که عوارض شدیدی در پی دارد.

در حال حاضر در اغلب کشورها تولید کننده های فست فود را مجبور کرده اند که به تولید فست فود سالم رو بیاورند و مقدار کالری غذاهای سریع را تحت کنترل درآورده اند که هر وعده نباید بیش از نیاز روزانه کالری داشته باشد و باعث چاقی نشود؛

کی از مضرات فست فود ها،‌سرخ شدن نشاسته در روغن است؛ هر هیدروکربنی که در روغن سرخ شود، حال هر روغنی باشد ایجاد پلی آکریل می کند که ماده ای بسیار سمی است. وقتی یک ماده غذایی نشاسته دار را در روغن سرخ می کنیم زنجیره های نشاسته پشت سر هم قرار می گیرند که ایجاد این رشته ها ترکیبات تازه ای به وجود می آورد که باعث ایجاد یک سری بیماری در بدن می شود. استفاده از روغن مخصوص سرخ کردن حتمی و لازم است؛ اما این روغن ها هم عوارض را کاهش نمی دهند و باز باعث بیماری می شوند ما باید از غذاهای آب پز، بخار پز یا تفت داده شده استفاده کنیم. اما باید این نکته را متذکر شد؛ استفاده از روغن های مایع که اشباع هستند در سرخ کردن مواد غذایی استفاده شوند؛ این روغن ها در اثر حرارت تبدیل به پرکسید می شوند که اکسیژن وارد زنجیره چربی می شود و باعث سمی شدن روغن می شود. روغن نه تنها از شکل طبیعی خارج می شود بلکه تبدیل به ماده ای بسیار مضر می شود. همانطور که مشاهده می کنید وقتی از روغنی که مخصوص سرخ کردن نیست، استفاده می کنیم در ته ظرف یک لایه چربی ایجاد می شود که چسبیده به ظرف و شستن آن بسیار مشکل است؛ این دقیقا همان اتفاقی هست که در سیستم بدن می افتد و این چربی به همین شکل به جدا ره رگ ها می چسبد.

 

یکی از عادت های غذایی شایع میان آنهایی که شب ها دیر به خواب می روند مصرف فست فودها است. در واقع، خلاف رویه ماجرا کمبود خواب و رژیم غذایی ارتباطی دو جانبه با یکدیگر دارند. بنابراین، اگر جزء شب بیدار ها دسته بندی می شوید تلاش کنید تغییری در برنامه زندگی خود ایجاد کنید، ورزش کردن را فراموش نکنید و با دوری از این سبک خودتان را آسیب های احتمالی نجات دهید.

 

نتایج یک مطالعه نشان میدهد ارتباط مستقیمی  بین افسردگی و مصرف مواد غذایی که با آرد سفید تهیه میشوند( فست فودها ) وجود دارد این تحقیق ثابت کرده افراد علاقمند به  مصرف فست فود در مقایسه با کسانی که کمی  از این مواد غذایی مصرف یا اصلا آنها را مصرف نمیکنند ۵۱ درصد بیشتر احتمال دارد افسرده شوند دانشمندان در اسپانیا مصرف زیاد فست فودها با

 افسردگی مرتبط دانسته اند.

در مجله منتشر شده Public Health Nutrition نتایج نشان می دهد که مصرف کنندگان فست فودها در مقایسه با افرادیکه کم یا به هیج وجه فست فود نمی خورند، تقریبا بیش از ۵۱ درصد به افسردگی دچار شده اند.
علاوه بر این، ارتباط واکنش مصرف یک وعده فست فود با افسردگی مشاهده شده بود به عبارت دیگر بدین معنا که با مصرف بیشتر فست فود خطر افسردگی بیشتر می شود.

 

اگر انسان ها در طول عمر خویش کارکرد مغزشان یک ملیونیم معده اشان بود اکنون کره زمین تعریف دیگری داشت.

چارلی چاپلین

---

نوشته شده در تاریخ دوشنبه بیست و هفتم دی ۱۳۹۵ توسط دکتر حسین جعفری عضو هیئت علمی دانشگاه

آرشیو نظرات

خطرات تلفن همراه بر جنین در دوران بارداری

                                     خطرات تلفن همراه بر جنین در دوران بارداری

                              

دکتر حسین جعفری عضو هیئت علمی دانشگاه آزاد اسلامی واحد پزشکی تهران گروه فارماکولوژی و سم شناسی

به نام انکه نامش آرامش بخش قلب هاست.

به نام آنکه که قلم در کف انسان نهاد و  و  بر حرمت آن قسم یاد کرد.

درمقالات نخستین از مجموعه مقالات پزشکی به خطرات وعوارض زیانبار امواج الکترومغناطیس با فرکانس بالا  که امواج موبایل از این دسته هستند به تفصیل بحث گردید. در این مقاله  اختصاصا" این اثرات زیانبار را بر جنین به هنگام استفاده از این وسیله در بانوان بار دار مورد بررسی قرار میدهیم.

از ورود یکی از پرطرفدارترین وسیله های الکترونیکی به کشور زمان زیادی گذشته است اما محبوبیت و فراگیری آن همچنان رو به فزونی است. با افزایش ضریب نفوذ تلفن همراه در کشور به رقم خیلی بالا (70 ذرصد جمعیت ) کمتر کسی را می توان سراغ گرفت که تا به حال یک بار گوشی تلفن همراه به دست نگرفته و با آن کار نکرده باشد. انواع مارک های مختلف تلفن همراه، امکانات فراوان موجود  در گوشی های مختلف و سهولت استفاده از آن وسوسه داشتن یک تلفن همراه را برای هر فردی به وجود می آورد. اما هر چه تعداد و انواع تلفن همراه بیشتر شود، باید به همان نسبت آنتن های تلفن همراه هم افزایش پیدا کند تا کاربران بتوانند از امکانات بیشتر و بهتری استفاده کنند. افزایش این آنتن ها در سطح شهرها همواره با این نگرانی همراه بوده که تشعشعات این آنتن ها برای سلامت افراد بسیار مضر است. با اطلاع رسانی درباره فرهنگ استفاده از تلفن همراه و آگاهی سازی درباره آنتن هایی که گوشه و کنار شهر به چشم می خورد و تشعشع تلفن همراه، می توان به افراد، درباره چگونگی، نحوه استفاده و توصیه های سلامت اطلاعات کافی داد.

زمانی که تلفن همراه خاموش است تشعشع آن کم است و وقتی با تلفن مشغول مکالمه هستیم، تشعشع آن به اطراف پراکنده می شود. زمانی که تلفن همراه روشن است اما با آن مکالمه نمی شود، تلفن هر ۱۰ یا ۱۵ دقیقه در یک لحظه کوتاه به شبکه وصل و اطلاعات آن در شبکه Update می شود؛ در این زمان فرستنده گوشی خاموش و گیرنده، روشن است، و خطری ندارد.

         

توصیه کارشناسان به افراد کم توان، کودکان ، زنان باردار و سالمندان قرار نگرفتن در معرض تشعشع است تا میزان احتمال جذب اشعه در بدن آن ها به حداقل برسد. میزان جذب اشعه در افراد سالم و پرخطر تفاوتی ندارد اما معمولا افراد ضعیف تر در مقابل ناهنجاری ها مقاومت کمتری دارند و زودتر تحت تاثیر قرار می گیرند. در واقع باید گفت: زمانی که در مجاورت اشعه هستیم، به طور طبیعی می توانیم تا حد مجازی اشعه دریافت کنیم اگر دمای بدن به علت دریافت اشعه بالاتر رود، سیستم گردش خون، بدن را خنک می کند در نتیجه مشکلی به وجود نمی آید. اما اگر ناراحتی و بیماری در بدن وجود داشته باشد، ممکن است به دلیل سوء عملکرد سیستم گردش خون، دمای بدن از حد مجاز بالاتر برود و احتمال آسیب به شخص، افزایش پیدا کند. توصیه اکید این است که در بیمارستان و مهدهای کودک از صحبت با تلفن همراه پرهیز شود و افرادی که بیماری های قلبی دارند یا از باتری قلب استفاده می کنند، مدت مکالمه ها را کوتاه کنند و تا حد امکان از همراه داشتن طولانی مدت گوشی تلفن همراه به علت ایجاد میدان مغناطیسی پرهیز کنند.

استفاده مکرر از تلفن همراه، خطر آسیب رسیدن به مغز جنین را افزایش می دهد. هنگامی که جنین در حال رشد است، شکل گیری سلول های عصبی، حیاتی است.

 

تشعشع موبایل می تواند بر جنین اثر بگذارد و نقایص جنینی را بو جود آورد. اشعه موبایل  با تاثیر بر سلول های جنینی، مشکلات ساختاری را برای جنین در حال رشد ایجاد کنند.

حساس ترین زمان برای ابتلای جنین به مشکلات و بیماری ها، از ابتدای حاملگی تا حدود 15 هفته پس از بارداری می باشد.

                                      

اگر جنین طی این مدت در معرض اشعه قرار بگیرد، دچار نقایص هنگام تولد و عقب ماندگی ذهنی می شود.

کاهش رشد و آسیب های شدید مغزی جنین از عوارض تماس مستقیم با اشعه در 15 هفته اول بارداری می باشد.

پس از گذشت 26 هفته از بارداری، اگر جنین در معرض اشعه قرار گیرد، کمتر احتمال دارد دچار عوارض شدید شود، اما باز هم در معرض خطر می باشد و باید مراقب بود.

 Posttraumatic stress disorder یا PTSDسندرمی است که در نوزادان و اطفال تولد یافته از مادرانی که در دوران حاملگی  بسیار زیاد از موبایل استفاده نموده اند ممکن است رخ دهد. کودکان، بیشتر از این که ما بتوانیم تجربه آنها را تصور کنیم و احساسات آنها را درک کنیم از یک واقعه رنج میبرند. همین امر وجه تمایز استرس پس از سانحه با سایر حوادث زندگی است (استرس بیش از حد طبیعی به حادثه)

علائم این سندرم شامل :

                                

1 ) ناآرامی و بی‌قراری، رفتارهای پرخاشگرانه، احساس بیزاری از دیگران.

2) گوشه‌گیری و مشکلات در روابط بین فردی، به‌سختی انس گرفتن با دیگران.

۳) احساس گناه و شرمزدگی، بی‌احساسی و فقر هیجانی که از طریق جمع کردن خود و انقباض عضلات صورت می‌گیرد.

۴) واپس‌روی‌های رشدی (بازگشت به رفتارهای اولیه کودکان، شب‌اداری، مکیدن شست و..

5) رفتارهای تهییجی و برانگیختگی بیش از حد (حالت گوش به زنگ بودن که به محض مواجه شدن با محرک تنش‌زا شوکه می‌شود)

۶) اختلال خواب، کابوس و خواب‌های ترسناک (رویاهای هولناک بدون محتوای مشخص.

۷) اجتناب از افکار و احساسات و حتی اماکنی که وقایع ناخوشایند را یادآوری می‌کند.

۸) تکرار خاطره‌های آسیب‌زا از قبیل مزاحمت، تجاوز و... در ذهن.

۹))مایل به بازی‌های تکراری پیرامون حادثه‌ای که تجربه کردند (درمورد کودکان)

۱۰) اختلال در کار روزانه، مشکلات در تمرکز و آموزش

 

اثرات ژنتیکی ناشی از اشعه موبایل در بارداری

همان طور که می دانیدDNA  مسئول رشد و نمو جنین است و اگر اشعه روی DNA  نوزاد اثر کند و آن را تغییر دهد، رشد طبیعی جنین با مشکلات زیادی روبرو خواهد شد.

DNA مسئول تعیین رنگ پوست، مو و هزاران ویژگی دیگر در جنین است که در صورت جهش DNA به علت تابش اشعه، احتمال سقط جنین بالا می رود و اگر هم منجر به سقط نشود، ناهنجاریهای ژنتیکی زیادی برای نوزاد به وجود می آورد.

 

طبق تحقیقات متعدد مشخص شده است که قرارگیری جنین  در معرض تابش اشعه، شانس ابتلای او را به سرطان افزایش می دهد.

طی یک بررسی معلوم شد، از بین 500 جنینی که در معرض تابش اشعه در دوران جنینی خود بودند، حدود 2 درصد احتمال ابتلا به سرطان در مراحل بعدی زندگی را نسبت به هم سن ‌و سال های خود نشان دادند.

احتمالا تغییراتی که توسط اشعه در DNA  فرد صورت می گیرد، در آینده او را به سرطان دچار می کند. محققان دانمارکی اعلام کردند که استفاده مستمر و طولانی از تلفن همراه در هنگام بارداری موجب اختلالات رفتاری در کودک می شود. مطالعات اخیر نشان داده است که فرزند زنانی که در دوران بارداری از تلفن همراه استفاده می کنند تا 80 درصد در معرض مشکلات رفتاری قرار دارند.

گزارش های پزشکی حاکی از آن است که امواج تلفن همراه روی ضربان قلب جنین پیش از تولد و پس از آن تاثیر می گذارد.

این گزارشات بخشی از نتایج مطالعات علمی 15 ساله در مورد تاثیر تلفن همراه بر سلامت افراد است و در مجله پزشکی “بیماری های مسری ” در دانمارک به چاپ رسیده و در آن 13 هزار مادر در دوران بارداری مورد بررسی قرار گرفته اند.

بر اساس این مطالعات استفاده حتی دو تا سه بار در روز از تلفن همراه توسط مادران باردار می تواند مشکلاتی مانند پیش فعالی و اختلالات رفتاری را در کودکان به دنبال داشته باشد.

مادرانی که از تلفن همراه استفاده می کنند فرزندان خود را تا 54 درصد دچار مشکلات ارتباطات اجتماعی و اختلالات روحی و روانی قرار می دهند استفاده از تلفن همراه پیش از 7 سالگی نیز در کودکان مشکلات رفتاری به وجود می آورد.

25درصد این کودکان در معرض اختلالات روحی، 24 درصد با مشکل ارتباط با کودکان دیگر و 49 درصد در معرض مشکلات رفتاری قرار می گیرند.

 

یکی از بدترین چیزها برای جنینی که در شکم مادر است، امواج الکترومغناطیسی موبایل است. بدن جنین هنوز بافت خوب و کاملی را به خود نگرفته و بسیار حساس است. امواج موبایل منجر به کاهش عکس‌العمل ملکولی در بدن جنین میشود.

این مسأله باعث ضعیف شدن سیستمهای مختلف بدن میشود که شاید هنگامی که فرزند به دنیا آمد در آن دیده نشود، ولی پس از سالها بیماریهای مختلفی خود را نشان دهند. در کشورهای سوئیس و اتریش به خانوادهها بسیار تأکید شده که بچه‌ های زیر 16سال اصلاً با موبایل صحبت نکنند. علت آن را میتوان چنین توجیه نمود :

اگر یک سلول را در نظر بگیرید، دیواره‌ای آن را احاطه کرده است. سلولهای مغز بچه‌ها هنوز شکل و ساختار محکمی به خود نگرفته‌اند. در واقع تکامل یافته نیستند و دیواره محکمی ندارند. به همین دلیل میزان بیشتری از تشعشع را از خود عبور میدهند که باعث اختلالات عصبی در آنها میشود و مسائلی مانند چشم درد و کم‌ اشتهایی در آنها دیده میشود . در برخی کشورهای اروپایی استفاده از موبایل‌ را در فضاهایی که افراد زیادی تجمع کرده‌اند، مانند سالن سخنرانی ، کلاس ، مترو و....، صحیح نمیدانند، زیرا امواج موبایل تنها به شخص استفاده کننده آسیب نمیرساند، بلکه نسبت به میزان فرکانس آن افراد را تحت الشعاع قرار میدهد.

استفاده مکرر از تلفن همراه، خطر آسیب رسیدن به مغز جنین را افزایش می دهد. هنگامی که  جنین در حال رشد است، شکل گیری سلول های عصبی، حیاتی است. شکل گیری ناقص سلول های عصبی، احتمال بروز اختلالات عصبی را در سال های آینده زندگی کودک افزایش می دهد. محققان اسکاندیناوی دریافته  اند، استفاده از تلفن همراه، میزان یافته های عصبی موجود در مغز جنین را از بین می برد. بنابراین، زن باردار باید استفاده از تلفن همراه را کاهش دهد.

قرار گرفتن در معرض امواج تلفن همراه در دوران بارداری باعث می شود که در آینده کودکان دچار مشکلات عاطفی شوند. در واقع این کودکان که نمی توانند عواطف خود را کنترل کنند، دچار آسیب  می شوند.

مشکل برقراری ارتباط با همسالان: اگر در دوران بارداری جنین در معرض اشعه تلفن همراه قرار گیرد، به احتمال  زیاد در آینده این کودک نمی تواند با کودکان دیگر ارتباط برقرار کند. از آن جا که استفاده از تلفن همراه هنگام بارداری در رشد مغز کودک اثر می گذارد این دسته از کودکان به دشواری می توانند با همسالان ارتباط برقرار کنند.

پژوهشگران علوم پزشکی اعلام کردند نتایج بررسی های آنان بر روی موش های باردار ثابت کرده است  که قرار گرفتن مادر در معرض امواج تلفن همراه در دوران بارداری بر تکامل مغز جنین تاثیر می گذارد آنان نتیجه گرفتند که استفاده از تلفن همراه در دوران بارداری به جنین آسیب می زند. اثرات اشعه موبایل بر جنین بسیار خطرناک است.

 

محققان دانشکده پزشکی ییل با انجام مطالعه ای تاثیر امواج تلفن همراه بر مادران در دوران بارداری را بررسی کردند. این مطالعه بر روی موش های باردار انجام شد. دکتر هیوگ تیلور و همکارانش  در دانشکده  پزشکی دانشگاه ییل ، در مطالعه‌ای تاثیر پرتو های تلفن همراه را بر زنان باردار مورد بررسی قرار داده است.

این محققان موش ها را در دو قفس جداگانه قرار دادند و بر روی سقف یکی از قفس ها یک تلفن همراه روشن گذاشتند .بر اساس این پژوهش، موشها در معرض پرتوهایی با فرکانس ۸۰۰ تا ۱۹۰۰ مگاهرتز قرار داشتند. در طول ۱۷ روز آزمون مورد استفاده قرار گرفت.

محققان صبر کردند تا موش ها بچه های خود را به دنیا بیاورند و زمانی که بچه موش ها کمی بزرگ شدند آنها را تحت آزمایش رفتاری قرار دادند.

پس از آن که جنین موشهایی که  در معرض این پرتو افشانی قرار گرفته رشد کرده و بزرگ شدند، پژوهشگران میزان کنش های الکتریکی مغز آنها را اندازه گیری کردند و تعدادی آزمونهای روانشناختی و رفتاری از آنها به عمل آوردند. آنها متوجه شدند، موش هایی که در معرض امواج تلفن همراه قرار گرفته بودند ، فعال تر بودند و حافظه آنها کمی کاهش یافته بود .

بر این اساس، موش هایی که در معرض تلفن های همراه بودند فعال تر شدند اما مغز آنها کوچک تر شده بود و کارهای

غیر ارادی بیشتری از آنها سر می زد.

بنابراین محققان به این نتیجه رسیدند که تلفن های همراه می تواند در دوران بارداری بر مغز جنین اثر بگذارد.

محققان به زنان باردار توصیه می کنند که تلفن های همراه خود را از بدنشان دور نگه دارند.

 

سازندگان تلفن همراه نیز در دفترچه تلفن همراه به کاربران خود توصیه کرده اند که به دلیل خطرات بالقوه امواج تلفن همراه، این وسیله را از بدنشان دور نگه دارند اما اغلب این هشدارها از سوی مادران باردار نادیده گرفته می شود.

بر اساس آمار جدیدی که توسط سازمان مخابرات سازمان ملل منتشر شده است، امروزه در جهان به اندازه جمعیت دنیا ، ‌تلفن همراه وجود دارد.

 

شاخه سرطان سازمان بهداشت جهانی در سال 2011 با اعلام این که تلفن های همراه می توانند موجب بروز سرطان شوند، خواستار انجام تحقیقات بیشتری در این زمینه شد.

در حال حاضر برخی از کشورها از جمله فرانسه تبلیغ تلفن همراه را برای کودکان به دلیل خطرات احتمالی آن ممنوع اعلام کرده اند.

امواج موبایل بالای 900 مگاهرتزاست که بررسی ‌های بسیاری نشان داده‌اند که مضرات زیاد برای سلامتی انسان دارند همچنان در خصوص مضرات آن تحقیقات گسترده ای در حال انجام است.

بر این اساس محققان به زنان باردار هشدار داده اند که در این دوره استفاده از تلفن های همراه را تا حد امکان محدود کنند و از نگه داشتن آن در نزدیک جنین خودداری کنند.

این روزها مردم نمیدانند که باید چه بهای سنگینی را به خاطر این عدم آگاهی ها بپردازند. جالب است بدانید این روزها از هر 5 کودک یکی به بیماریهای روحی – روانی دچار است. این اختلالات گاه بسیار پیچیده هستند و نمیتوان حتی به راحتی آنها را توصیف کرد و والدین حق داشتن و آگاه بودن را دارند.

برخی از پزشکان معتقدند که نسلهای بعدی با اتفاقات عجیب و تکان دهنده جدی مواجه خواهند شد و خطرات استفاده از موبایل ها و تلفنهای همراه مسئول بخش عظیمی از این مشکلات خواهند بود. که این خطرات کمتر از آسیبهای ناشی از مصرف الکل و دخانیات در دوران بارداری نیست.

حضرت پیامبر اکرم(ص) فرموده اند که دوستان فرزند آدم 3 چیز است:

یکی تا وقت مردن با او ست و آن مال است. و

دیگری تا لب گور همراه او میاید و آن اهل و عیال است و سوم

تا محشر او را همراهی میکند که آن اعمالاست.        احیاء العلوم    ج 3 صفحه 201

---

نوشته شده در تاریخ پنجشنبه شانزدهم دی ۱۳۹۵ توسط دکتر حسین جعفری عضو هیئت علمی دانشگاه

آرشیو نظرات

جیوه فلزی خطرناک برای سلامت.محدودیت در مصرف ماهی

                                   هشدار:وجود جیوه سمی در تون های ماهی

دکتر حسین جعفری عضو هیئت علمی دانشگاه آزاد اسلامی واحد پزشکی تهران گروه فارماکولوژی و سم شناسی

به نام نامی که نام ها از او نامیده شد.                               به نام عالمی که علم ها از او خروشیده شد.

                                          به نام عاشقی که عشق ها از او جوشیده شد.

جیوه، ژیوه یا سیماب نام یک عنصر شیمیایی با نماد و عدد اتمی ۸۰ است. جیوه در زبان فارسی به معنی زنده و در زبان‌های دیگر نیز با نام‌های نقره زنده یا hydrargyrum هم شناخته می‌شود. در یونانی "hydr" به معنی آب و "argyros" به معنی نقره است. جیوه یک عنصر سنگین است و تنها فلزی است که در شرایط استاندارد دما و فشار مایع است. عنصر دیگری که در این شرایط مایع باشد، برم است. نام یونانی جیوه هیدراژیروم  به معنی نقره آبگون است، از این رو در علم شیمی، علامتHg  را برای آن در نظر گرفته‌اند. نام لاتین این فلز، آرژینتوم ویووم  به معنای نقره چابک می‌باشد.

جیوه را چینیان و هندیهای باستان شناخته بودند و در گورهای متعلق به 1500سال قبل از میلاد یافت شده‌اند. تا سال 500 قبل از میلاد ، از جیوه به همراه مواد دیگر برای ساخت آمالگامها استفاده می‌شد. یونانیان باستان از این فلز سمی در پمادها و رومیان از آن در لوازم آرایشی استفاده می‌کردند. کیمیاگران تصور می‌کردند تمامی مواد از این ماده ساخته شده‌اند. همچنین می‌پنداشتند در صورتی که جیوه سخت شود، به طلا تبدیل خواهد شد.

جیوه ، تنها فلز مایع دردمای معمولی است و بخاطر این خاصیت ، کاربردهای فراوانی درصنعت ، پزشکی و صنایع روشنایی دارد. جیوه از تمام فلزات ، فرارترو بخار آن کاملا سمی است. جیوه از ششها به جریان خون نفوذ کرده ، سپس از سد خون و مغز گذشته و با وارد شدن به مغز ، آسیب شدیدی به سیستم اعصاب مرکزی می رساند.

                        

منابع عمده جیوه به عنوان یک خطر سمی عبارتند از مواد مورد استفاده در آزمایشگاههای دندانسازی،نگاهدارنده های چوب،علف کش ها،حشره کشها ،آتش بازیها،باتریها،ترمومترها،فشارسنجهای جیوه ای،دستگاههای اندازه گیری که با جیوه درست شده اند. و محصولات کلرین و هیدروکسید سدیم (یکی از محصولات کلرین همین وایتکس هست که در فرایند تولید صنعتی با روش قدیمی تر و ارزانتر از جیوه استفاده می شود. ترکیبات آلی جیوه جهت محافظت از بذر،به عنوان قارچ کش،در پیشگیری از کپک زدن استفاده میشوند.

در قرن 18 و قرن 19 از نیترات جیوه برای کندن موی حیوانات جهت ساختن کلاههای نمدی استفاده می‌کردند. این مسئله موجب بروز آسیبهای مغزی در بین کلاهدوزان شدکه گفته می‌شود عبارت: " دیوانه مثل یک کلاهدوز "

) .  کیمیاگران نام خدای رومیانمرکوری را برای این عنصر در نظر گرفتند. نماد  جیوه Mad hatter (  

 که کلمه یونانی است وبمعنای  آب نقرهاست گرفته شده است.hydra gyros از واژه  ، Hg

 

جیوه یکی از معدود عناصری است که دارای یک نماد کیمیاگری است 

از جیوه و نمکهای آن در ساخت دماسنجها ، رنگها ، مواد منفجره ، لامپهای    جیوه ای ، وسایل برقی، باطریها و بعنوان کاتد در الکترولیز بکار میرود. ترکیبات دی اتیل و نیز دی وینیل مرکوری در تصفیه دانهای روغنی استفاده میشود. کلراید جیوه و برخی ترکیبات آلی آن مصارف پزشکی دارند.

 

خاصیت مهم دیگر جیوه قابلیت حل کردن کلیه فلزات بجز آهن و پلاتین و تشکیل ملغمه است، که در دندانپزشکی کاربرد وسیعی دارد.

 

در حال حاضر بیش از 600 شغل وجود دارد که با جیوه مواجهه دارند. برخی از این مشاغل عبارتند از: تولید وسایل اندازه گیری (مانند دماسنج ها و فشار سنج‌ها)، لامپ‌های الکتریکی، باتری ها (به ویژه باتری‌های آلکالاین تا قبل از سال  ١۹۹۶)، ترموستات‌ها، لامپ‌های فلورسنت و نئون، رنگ‌های لاتکس قدیمی، آینه‌ها، دیگ‌های بخار، اکسیداسیون ترکیبات آلی (به عنوان کاتالیست)، استخراج طلا و نقره از سنگ‌های معدنی، کاتد در الکترولیز، یک سو کننده‌های جریان برق، تولید کلر و کاغذ، آمالگام‌های دندان پزشکی، گریس، رنگ‌های محافظ چوب، مواد منفجره، فتوگراف‌‌ها، حشره کش ها، قارچ کش ها، تولید فولاد، تعمیر دستگاه های هواشناسی، کلیدهای الکتریکی بی صدا، زباله سوزها، آبکاری، چرم سازی، تاکسی درمی، نیروگاه های زغال سوز وگاز سوز، کارهای آزمایشگاهی مرتبط با جیوه، خنک کننده های راکتورهای هسته ای، نقاشی، جواهرسازی و غیره است.

یکی دیگر از مصارف عمده جیوه، تولید لامپ بخار جیوه یا لامپ های کم مصرف می باشد. این لامپ‌ها باعث صرفه‌جویی در مصرف انرژی شده و طول عمر بیشتری دارند. وقتی یک لامپ کم‌مصرف ‌می‌شکند، بخار جیوه سمی آن متصاعد می‌شود.

خطرناکترین شیوه مسمومیت با جیوه همان شیوه ی استنشاق بخارات جیوه یا بخارات ترکیبات فرار جیوه مثل آلکیل جیوه است.جیوه فرار بوده و  از طریق ریه ها جذب می شودو جذب ضعیفی از دستگاه گوارش دارد.جیوه پس از جذب، طی چند ساعت در بافتها توزیع می شود.بیشترین غلظت در لوله های کلیوی پروگزیمال ایجاد می شود.جیوه به راحتی به گروههای سولفیدریل متصل می گردد.دفع جیوه عمدتا از طریق ادرار است،اما مقداری نیز از طریق دستگاه گوارشی و غدد عرق خارج می شود.اکثر

جیوه ی غیر آلی طی یک دوره ی یک هفته ای دفع می شود اما کلیه و مغز، جیوه را به مدتهای طولانی تری نگاه می دارند

وقوع سندروم های مسمومیت حاد و مزمن با جیوه ،بستگی به شکل فلز دارد.جیوه فلزی  و کلرید مرکورو ای که از طریق خوردن وارد بدن شود تاثیر اندکی دارد...کلرید مرکوریک بسیار سمی است و موجب آسیب حاد کلیوی می شود.ترکیبات آلی جیوه،مخصوصا متیل جیوه،جذب کامل تری از دستگاه گوارش دارند.ترکیبات آلی کوتاه زنجیر جیوه،معمولا به سیستم اعصاب مرکزی انتشار می یابند و سمیت کلیوی ندارند.

جیوه از راه تنفس، گوارش و نیز از طریق پوست قابل جذب می باشد، بخار جیوه به سیستم اعصاب مرکزی تمایل دارد، اما هدف  

اصلی کلیه‌ها و کبد است. تا کنون مدارک محدودی در ارتباط با سرطانزا بودن جیوه ارائه شده است .

 

مطالعات جهانی نشان می دهند که در نتیجه تماس مستقیم یا استنشاق بخارات جیوه، اختلالات مختلفی به وجود می آید که برخی از آن ها عبارتند از: اختلال سیستم اتو ایمیون، اختلال در عملکرد کلیه، ناباروری، تاثیرات منفی روی جنین، مشکلات رفتاری– عصبی، ناکارآمدی قلبی، آلزایمر، تاثیرات مخرب بر سیستم عصبی مرکزی و محیطی، تاثیرات چشمی، مشکلات دهانی، نارسایی حاد تنفسی، درماتیت، دمانس، تهوع، استفراغ، اسهال، درد شکم، هماچوری، کونژکتیویت، برونشیت، پنومونی، ادم ریوی، تب بخار فلزی و اختلالات نوروسایکوتیک، اثر بر روی غده تیروئید، تولید مثل و سمیت ژنی.

بخار جیوه به ریه ها، کلیه ها و سیستم عصبی آسیب زده و باعث تحریک پذیری شدید، بی ثباتی احساس،‌ لرزش، کاهش وزن، ورم لثه،‌ سردرد، کاهش رشد، التهاب ریه و آماس پوست می شود.

 

                                 جیوه فلزی خطرناک برای سلامت

بعد از بخار جیوه، متیل جیوه خطرناک ترین شکل جیوه است. استفاده از متیل جیوه به‌ عنوان قارچ‌کش برای محافظت دانه‌ها سبب کاهش قابل ملاحظه پرندگانی شد که از این دانه‌ها مصرف کرده بودند و همچنین صدها مرگ در عراق و آمریکا از مصرف نانی که دانه‌های گندم آن با متیل جیوه در تماس بوده گزارش شده است. ورود سمی ترین شکل جیوه یعنی متیل جیوه به بدن انسان، بیماری میناماتا ایجاد میکند. این بیماری اولین با در دهه 1950 در خلیج میناماتای ژاپن مشاهده شد. بروز این بیماری در انسان با عوارض گوناگون عصبی از جمله اختلال در حواس پنج گانه، بروز آلزایمر در سنین پیری و در موارد حاد با مرگ بیمار، همراه است. متیل جیوه نسبت به نمک‌های جیوه 2+ سمّ قوی تری است، زیرا علاوه بر انحلال‌پذیری در بافت چربی، قابلیت تجمع و بزرگ‌نمایی زیستی دارد. همچنین می‌تواند از سد خونی- مغزی و جفت جنین عبور کند. فرایند متیل‌دار شدن جیوه در ته‌نشست های گل‌آلود رودخانه‌ها و به ویژه در شرایط بی هوازی توسط متیل کوبالامین صورت می‌گیرد. بیش تر جیوه موجود در بدن انسان به صورت متیل جیوه بوده و اغلب از طریق خوردن ماهی وارد بدن انسان می‌شود. متیل جیوه از راه دستگاه گوارش به خصوص در سیستم عصبی مرکزی و کلیه ها توزیع میشود از جمله این اختلالات: آتاکسی، پاراستزی، لرزش، کاهش بینایی، شنوایی، بویایی و چشایی، از دست دادن حافظه، دمانس پیش رونده، ، اختلالات حرکتی و مرگ می باشد.

سیستم عصبی احتمالاً حساس‌ترین ارگان در برابر تماس با بخارات جیوه است. طیف وسیعی از اختلالات تنفسی، روانی، قلبی عروقی، معده ای روده ای، تولید مثلی، کبدی، کلیوی، خونی، پوستی، اسکلتی- عضلانی ایمونولوژیکی، حسی و ادراکی و از اثرات جیوه می تواند باشد.

 

متخصصان به این نتیجه رسیده‌اند که جیوه موجود در ماهی می‌تواند مشکلاتی را بویژه برای کودکان یا جنین در حال رشد به وجود آورد. کوسه، اره‌ماهی از ماهی‌هایی هستند که میزان جیوه موجود در آنها از دیگر ماهی‌ها بیشتر است و توصیه می‌شود که خانم‌های حامله و کودکان از مصرف آنها اجتناب کنند. خرچنگ دریایی، ماهی‌تن، ماهی آبی و قزل‌آلای آب شور از میزان متوسطی جیوه برخوردارند.

مقدار توصیه شده برای مصرف ماهیانی که جیوه کمتری دارند 2 وعده در هفته است. آبزیانی که از مقدار کمی جیوه برخوردارند و مصرف آنها شایع‌تر است عبارتند از: میگو، ماهی تن کنسرو شده، قزل‌آلای آب شیرین. نوع دیگری از ماهی تن به نام آلباکور که گاهی ماهی تن سفید نامیده می‌شود برخلاف ماهی تن معمولی حاوی مقدار بیشتری جیوه است. پس اگر خواستید از این ماهی استفاده کنید، باید فقط‌ هفته‌ای یک بار از آن مصرف کنید. ماهی به دلیل داشتن پروتئین‌های با کیفیت بالا و اسیدهای چرب امگا 3 ، جزء مهمی از یک رژیم غذایی سالم محسوب می شود و نقش مهمی در پیشگیری از بیماری‌های قلبی- عروقی دارد. لذا کلیه افراد جامعه، به ویژه زنان و کودکان بایستی ماهی را به خاطر فواید متعدد تغذیه‌ای آن در رژیم غذایی خود جای دهند.

ولی گاهی اوقات مطالبی در رابطه با وجود جیوه در ماهی‌ها و خطر مسمومیت با آن می‌خوانیم و می‌شنویم. در این مقاله میخواهیم اطلاعاتی هر چند مختصر در این خصوص به دوستداران «ماهی» ارائه دهیم.

مقدار جیوه در چه ماهی هایی بالاست؟  طعم کوسه‌ماهی و شمشیرماهی مخصوصا هنگامی که کبابی شوند، بی‌نظیر است.

گزارش‌ها حاکی از آن است که این ماهی‌ها و تعدادی از ماهی‌های بزرگ دیگر که طول عمر بیشتری دارند، ممکن است حاوی متیل جیوه بیشتر از مقادیر حد مجاز میباشند. البته متخصصان، مصرف کم و به ندرت (حداکثر یک بار در هفته) این دسته از ماهی‌ها را در غالب یک رژیم غذایی متعادل بی خطر می دانند.

ماهی‌هایی که حاوی مقادیر بالایی جیوه هستند، عبارتند از: کوسه‌ماهی، اره‌ ماهی، نیزه‌ ماهی، ماهی‌های درخشان، ماهی روغنی اروپای شمالی، و ماهی نارنجی دریایی

تقریباً در تمام ماهی‌ها مقدار بسیار کمی جیوه وجود دارد، ولی برای بیشتر افراد جامعه، در رابطه با مصرف ماهی و دریافت جیوه، مشکلی وجود ندارد.

بر طبق آمار FDA (اداره غذا و دارو) سالانه به‌ طور طبیعی تقریبا6000- 2700 تن جیوه از سطح زمین و اقیانوس‌ها به اتمسفر آزاد می‌شود. علاوه بر آن، در نتیجه فعالیت‌های انسان و اساساً ضایعات خانگی و صنعتی و به‌خصوص سوخت‌های فسیلی مانند ذغال سنگ، در سال حدود 3000- 2000 تن دیگر جیوه به اتمسفر اضافه می‌شود.

چگونه جیوه وارد بدن ماهی می شود؟

 

مقدار بسیار کمی از جیوه در آب حل شده و تحت تأثیر باکتری‌ها تغییر شیمیایی می‌یابد و به متیل جیوه که شکل سمی‌تر جیوه است، تبدیل می‌شود. متیل جیوه معمولا پس از ورود به معده، به آسانی جذب و به آهستگی دفع می‌گرددمتیل جیوه هنگام عبور آب از آبشش‌های ماهی و تغذیه ماهی از ارگانیسم‌های آبزی جذب بدن ماهی می‌شود. ماهی‌های بزرگ تر که خود از ماهی‌های کوچک تر تغذیه می‌کنند، دارای مقادیر بالاتری از متیل جیوه می‌باشند. متیل جیوه در بدن ماهی، اتصالات محکم را با عضلات و سایر بافت‌ها تشکیل می‌دهد.

تقریباً تمام ماهی‌ها، حاوی مقادیر ناچیزی از متیل جیوه می‌باشند که البته در بعضی گونه‌ها مقدار آن بیشتر است. مقدار جیوه در مناطقی که آلودگی‌های صنعتی جیوه (مانند پسآب‌های کارخانه‌های پتروشیمی) دارند، افزایش چشم‌گیری می‌یابد.

تون ماهی

 

مقدار متیل جیوه در اکثر ماهی ها حدود کمتر از یک صدم تا پنج صدم پی پی ام است.تنها گونه های محدودی از ماهی ها مقدار یک    مصرف آن ها برای انسان مضر است . FDAپی پی ام متیل جیوه دارند که بنا به توصیه ی

علاوه بر کوسه ماهی و شمشیر ماهی گونه های به خصوصی از ماهی تن که برای تهیه استیک استفاده می شود مقادیر بیش از

 یک پی پی ام متیل جیوه دارند.

 حداکثر مقدار مجاز متیل جیوه در ماهی ها یک پی پی ام است و این مقدار بسیار کمتر از میزانی است که FDAطبق توصیه

بتواند در انسان ایجاد بیماری کند. بهترین شاخص برای ارزیابی میزان متیل جیوه بررسی غلظت جیوه در مو و خون است.

کمترین مقدار جیوه در بزرگسالان که باعث بروز علایم ناشی از مسمومیت می شود مقدار 2 پی پی ام در خون و مو است.

یک توصیه بسیار مهم:

در صورت امکان تون ماهی مصرف ننمایید. اگر ناگزیر مصرف آن هستید حداقل 20 دقیقه آنرا بجوشانید زیرا درتون ماهی و سایر کنسرو ها ممکن است سم بوتولینیم  وجود داشته باشد که سبب فلج تنفسی و مرگ می گردد.  در یک خوابگاه دانشجویی اختصاصی  در سال های گذشته  برای 6 نفر دانشجوی دانشگاه شهید چمران این حادثه رخ داد،

این دانشجویان تون ماهی خریداری نموده بودند که آلوده بوده و احتمالا"  آنرا نجوشانده بودند. وقتی  مدت مدیدی در کلاس های درس حاضر نشدند و خانواده آنها نیز بی اطلاع از عدم حضور آنها در دانشگاه  بودند ، دوستان آنها به خوابگاه رفته و متاسفانه با 6 جسد مواجه گشتند.

اگر کنسرو ها  و تون ماهی و کشک  با جوشاندن 20-30 دقیقه عاری از سم بوتولینیم گردند ، جوشاندن قوطی ها با توجه به ساختار قوطی ها که آلیاژی است از قلع و سرب مسئله ساز است چرا که قلع و سرب نقاط ذوب پایینی داشته و این فلزات در آن حرارت  ذوب  و اکسید  گشته و در فرآورده داخل قوطی وارد که سبب بروز مشکلاتی خواهند شد.

 

خطرات تجمع بیش از اندازه جیوه در بدن  تجمع بیش از اندازه جیوه در بدن در سیستم عصبی اختلال ایجاد می‌کند و نهایتاً منجر به بی‌حسی و خارش انگشتان دست، پا و لب‌ها می‌شود. همچنین سبب می‌شود تا کودکان دیرتر از موعد مقرر، شروع به صحبت کردن و راه رفتن کنند. از دیگر عوارض آن می‌توان به دردهای مفصلی و ماهیچه‌ای و افزایش خطر حملات قلبی اشاره کرد

در طول دوران جنینی، جنین به علت رشد سریع سیستم عصبی در برابر اثرات سمی مقادیر بالای متیل جیوه آسیب‌پذیرتر است. متیل جیوه به راحتی از جفت عبور می‌کند و غلظت جیوه در گلبول‌های قرمز خون جنین 30 درصد بیشتر از مقدار خون مادر است. متیل جیوه تأثیرات مخربی بر رشد جنین دارد که 5 تا 10 برابر تأثیرات مخرب آن بر انسان بالغ است.

پژوهشگران دانشگاه ‌هاروارد توصیه می‌کنند، زنان باردار یا زنانی که قصد باردار شدن دارند و نیز مادران شیرده باید از مصرف گورماهی، کوسه‌ماهی و شمشیرماهی خودداری کنند تا میزان دریافت جیوه در آنها به حداقل برسد، اما باید در هفته حدود 360 گرم از سایر انواع ماهی را مصرف کنند.

 هر چند مصرف یک یا دو وعده ماهی در هفته، کمک بسیار زیادی به حفظ سلامت انسان می‌کند، اما باید از انواع ماهی‌هایی که حاوی مقادیر زیادی جیوه هستند خودداری کرد.

به طور کلی در تمامی موجودات زنده، آلودگی‌ها از طرق مختلف نفوذ و تجمع پیدا می‌کنند. این موضوع مختص آبزیان و حتی حیوانات نیست و در مورد گیاهان هم صدق می‌کند

بررسی‌های علمی نشان می‌دهد میزان فلزات سنگین در بافت موجوداتی که در نواحی اطراف صنایع خاصی نظیر کارخانجات تولید باتری و یا کاغذسازی‌ها حضور دارند، بیشتر است. از یک سو مساله قرار گرفتن آبزیان در معرض مواد مطرح است و از سوی دیگر حد و میزان مجاز این مواد قابل تعمق میباشد.

از مسئولان زحمتکش سازمان شیلات خواستاریم تا بررسی‌های بیشتری در این زمینه انجام دهند و در صورت وجود آب‌های آلوده به متیل جیوه، محل آن مناطق را به اطلاع هموطنان برسانند تا ماهی‌گیری و صید در آنجا صورت نگیرد.

مکانیسم‌هایی که به وسیله آن ها جیوه وارد زنجیره غذایی می‌شود به طور کامل شناخته شده نیستند و ممکن است در میان اکوسیستم‌‌ها متفاوت باشند، که در این رابطه برخی باکتری‌ها نقش مهمی را بازی می‌کنند. باکتری‌های موجود در محیط زیست که در پروسه سولفات هستند، جیوه را از فرم معدنی غیرآلی می‌گیرند و آن را به واسطه فرایند متابولیکی به متیل مرکوری تبدیل می‌کنند. تغییر جیوه معدنی به متیل مرکوری مهم است، زیرا سمیت آن بیش تر شده و ارگانیسم‌ها زمان طولانی‌تری را برای حذف متیل مرکوری نیاز خواهند داشت. باکتری‌های حاوی متیل مرکوری ممکن است به وسیله سطح بالاتر در زنجیره غذایی مصرف شده و یا توسط باکتری به داخل آب دفع شوند، که در آن جا سریعا به وسیله پلانکتون ها جذب شده و پلانکتون‌ها نیز به وسیله سطح بعدی در زنجیره غذایی مصرف می‌شوند. به دلیل این که حیوانات متیل مرکوری را سریع تر از آن که دفع کنند، انباشته می‌کنند، لذا غلظت بالاتری از جیوه توسط حیوانات در هر سطح از زنجیره غذایی مصرف می‌شود، از این رو غلظت‌های کم

متیل مرکوری در حیوانات به ویژه ماهی و پرندگانی که ماهی مصرف می‌کنند، به آسانی غلظت‌های بالقوه مضر ایجاد کرده و در نهایت در بدن انسان تجمع می یابد.

 

در حالی که کلرور مرکوریک که مولکول آن یک اتم جیوه و دو اتم کلر دارد یک سم است. فولمینات جیوه که هر مولکول آن یک اتم جیوه، یک اتم اکسیژن، یک اتم ازت و یک اتم کربن دارد، خطرناک بوده و خیلی زود منفجر می شود. همچنین هر مولکول مرکورکروم که برای معالجه زخم ها به کار می رود نیز دارای یک اتم جیوه است.

جیوه از طریق بلعیدن، استشمام و جذب پوستی و تماس چشمی وارد بدن شده و باعث آسیب به کبد ، مغز و سیستم تنفسی ، پوست ، چشمها ، سیستم اعصاب مرکزی و غیره میشود . مسموم شدن با این عنصر به میزان تجمع و انباشت و پخش آن بستگی دارد . فرم غبار و فرم گازی آن نسبت به مایع آن سمیت بیشتری دارد. ترکیبات دو ظرفیتی جیوه از ترکیبات یک ظرفیتی آن سمی ترند .همچنین ترکیبات جیوه به شکل آلی سمی تر از فرم غیر آلی آن می باشد.

اصلی ترین راه جذب جیوه در مواجهات شغلی، استنشاق هوای آلوده یا تماس پوستی در محیط کار دندان پزشکی، خدمات بهداشتی، صنایع شیمیایی و غیره می باشد. در حالی که خوردن ماهی و حلزون های صدف دار آلوده به متیل مرکوری، استنشاق بخارات موجود در هوا، کوره های زباله سوز و صنایعی که سوخت حاوی جیوه را می سوزانند و رها شدن جیوه در اثر امور دندان پزشکی و خدمات بهداشتی درمانی، راه های مهم مواجهه جمعیت های عمومی با جیوه می باشند. جیوه غیر آلی (جیوه فلزی و ترکیبات غیر آلی جیوه) از طریق ته نشست طبیعی، زباله ها و فعالیت های انفجاری، وارد آب یا خاک، و از طریق سنگ معدن، سوزاندن زغال سنگ و زباله و پسآب صنایع وارد آب می شود. فرم آلی جیوه نیز از طریق فضولات بعضی کارخانجات وارد محیط زیست شده و توسط میکروارگانیسم های آب و خاک به متیل مرکوری تبدیل می شود، سپس وارد بدن ماهی و سایر آبزیان می گردد و نهایتاً توسط انسان مصرف می شود. این ترکیبات به علّت حلالیت در چربی زیاد، در مقایسه با ترکیبات معدنی آن سمی تر می‌باشند.

مهم ترین راه مواجهه شغلی با جیوه، استنشاق بخار جیوه می باشد. در حالی که پر کردن دندان با آمالگام، منبع اصلی مواجهه در جمعیت های عمومی است. ریه ارگان هدف اصلی در طی تماس حاد با بخار جیوه بوده و تماس به مدت چند ساعت می تواند ایجاد برونشیولیت و پنومونیت کند

مطالعات جهانی نشان می دهند که در نتیجه تماس مستقیم یا استنشاق بخارات جیوه، اختلالات مختلفی به وجود می آید که برخی از آن ها عبارتند از: اختلال سیستم اتو ایمیون، اختلال در عملکرد کلیه، ناباروری، تاثیرات منفی روی جنین، مشکلات رفتاری– عصبی، ناکارآمدی قلبی، آلزایمر، تاثیرات مخرب بر سیستم عصبی مرکزی و محیطی، تاثیرات چشمی، مشکلات دهانی، نارسایی حاد تنفسی، درماتیت، دمانس، تهوع، استفراغ، اسهال، درد شکم، هماچوری، کونژکتیویت، برونشیت، پنومونی، ادم ریوی، تب بخار فلزی و اختلالات نوروسایکوتیک، اثر بر روی غده تیروئید، تولید مثل و سمیت ژنی.

بعد از بخار جیوه، متیل جیوه خطرناک ترین شکل جیوه است. استفاده از متیل جیوه به‌ عنوان قارچ‌کش برای محافظت دانه‌ها سبب کاهش قابل ملاحظه پرندگانی شد که از این دانه‌ها مصرف کرده بودند و همچنین صدها مرگ در عراق و آمریکا از مصرف نانی که دانه‌های گندم آن با متیل جیوه در تماس بوده گزارش شده است. ورود سمی ترین شکل جیوه یعنی

متیل جیوه به بدن انسان، بیماری میناماتا ایجاد میکند. این بیماری اولین با در دهه 1950 در خلیج میناماتای ژاپن مشاهده شد. بروز این بیماری در انسان با عوارض گوناگون عصبی از جمله اختلال در حواس پنج گانه، بروز آلزایمر در سنین پیری و در موارد حاد با مرگ بیمار، همراه است

سیستم عصبی احتمالاً حساس­ترین ارگان در برابر تماس با بخارات جیوه است. طیف وسیعی از اختلالات تنفسی، روانی، قلبی عروقی، معده ای روده ای، تولید مثلی، کبدی، کلیوی، خونی، پوستی، اسکلتی- عضلانی ایمونولوژیکی، حسی و ادراکی و ژنوتوکسیک از اثرات جیوه می تواند باشد.  

نشانه‌های تماس با جیوه

نشانه‌های اولیه  : تاری دید ،تحریک پذیری  ،سوزش، خارش پوست التهاب لثه ها، زخمی شدن دهان ،راه افتادن آب دهان

نشانه‌های بعدی :           بیحسی و سوزش ، لرزش یا تر مور ، فقدان هماهنگی ،افت بینایی و شنوایی ، تنگی نفس

افراد در معرض خطر  :                  کودکان و به ویژه در دوران جنینی

جمعیتهای که مرتب ماهی و غذاهای دریایی مصرف میکنند.دندانپزشکان ، کارگران کارخانه‌هایی که در محل کار با جیوه مواجه هستند.

درمان :

قطع فوری تماس، درمانهای حمایتی و درمان با ترکیبات شلاتور راههای اصلی درمان مسمومیت با جیوه میباشند.

جیوه فلزی با شلاتورها واکنش نمیدهد، معذالک حدود ۸۰٪ جیوه فلزی در بدن به Hg+۲ اکسید شده و به شلاتورها جواب میدهد. در مقایسه با سایر فلزات سنگین، استفاده از EDTA در درمان مسمومیت با جیوه، نسبت به ترکیبات دارای گروه سولفیدریل از اهمیت زیادی برخوردار نیست.

با توجه به این که این فلز خطرناک ممکن است از طریق مغازه ها، وسایلی مانند فشارسنج و ترمومتر به صورت ناخواسته در دسترس اطفال قرار گیرد، لذا لازم است اطلاع رسانی مناسب در زمینه خطرات و رعایت اصول کار با جیوه و ترکیبات آن مورد توجه بیش تری قرار گیرد.

...........................................................................................................................

لمرض سوط الله فی الارض یؤدب به عباده{از بیانات  حضرت محمد (ص) }

بیماری تازیانهخدا در زمین است که به وسیله آن بندگان خویش را ادب میکند .

منبع:   کنز العمال ، ج 3 ، ص 306 ، ح 6680

درمان تعدادی از بیماری های مهم(سرطان ،دیابت و....) با طب هومیوپات

درمان تعدادی از بیماری های مهم(سرطان ،دیابت و....) با طب هومیوپات

 دکتر حسین جعفری عضو هیئت علمی دانشگاه آزاد اسلامی واحد پزشکی تهران گروه فارماکولوژی

ربیع ماه ولادت خورشید بی غروب، عشق بی پایان، جلوه صفات حسنای الهی، سرچشمه رحمت و عطوفت، مظهر عشق و فداکاری مبارک باد  .                    خدایا: تمام مریضها را به حرمت این ماه شفا بده.

میازم چیست:

از دیدگاه هومیوپاتى در واقع بیماری، ایجاد اختلال در عملکرد انرژی حیاتی (VITAL FORCE)  مى باشد و به دلیل تغییر شکل سلول ها یا تغییر عملکرد آنها به طور اولیه نمیباشد، بلکه این اختلال در عملکرد انرژی حیاتی است که علایم بیماری را به طور ثانویه در سطح سلول ها و اعضا نشان میدهد.

از طرف دیگر باید دانست که برای شکل گیرى یک بیماری و از تعادل خارج شدن نیروی حیاتی معمولاً میبایست که یک سلسله حلقه هایى به دنبال هم ردیف شوند تا فرد را در وضعیت خاصی از نظر جسمی و یا ذهن قرار دهند و این سلسله حلقه ها را میتوان به طورکلى تحت دو عنوان: میازم فرد (پدیده اى است که تا حدودی نزدیک به تعریف زمینه ژنتیک فرد در پزشکی رایج مى باشد) و محیط او طبقه بندى کرد. حال ممکن است در این سلسله حلقه ها نقش یک حلقه واضح تر و برجسته تر از دیگر حلقه ها باشد.مثلاً : در مورد کسى که آسم دارد و یکی از بستگان درجه اولش اگزما دارد هر دوى آنها دارای میازم مربوطه مى باشند. حال اگراین فرد در شغلش هم، با غبار و دود سر و کار داشته باشد و محیط زندگیش هم، در کانون هاى آلوده شهر باشد، نسبت به فرد دیگری که با این مسائل مواجه نیست حتماً دارای بیماری شدیدتر میباشد.بنابراین در همین جا لازم به گفتن است که برای ایجاد بهبودی نیز یک سلسله حلقه هایى باید به دنبال هم قرار گیرند تا فرد بتواند از آن شرایط جسمی و یا ذهنى خارج گردد که این حلقه ها مى توانند داروی هومیوپاتى، ورزش مناسب، تغذیه مناسب، خواب راحت و کافی، پرهیز از استرس ها، زندگی اى با برنامه و هدفمند، مثبت اندیشى، انجام مشاوره هاى گوناگون و یا حتی مطالعه یک کتاب باشند.

تعدادی از بیماری های قابل درمان

تحریک سیستم ایمنی با دارو و درمان به شکل غیر مستقیم :

درمان بیماری‌ها در هومیوپاتی با تجویز دارو صورت می‌گیرد. البته بهتر است بجای استفاده از لفظ دارو از فرآوردههای هومیوپاتی استفاده کرد. این فرآوردها شبیه واکسن عمل می‌کنند. به این ترتیب که با مصرف آنها بدن تحریک می‌شود.

در حقیقت با تحریک سیستم ایمنی، عصبی و هورمونی بدن تعادل از دست رفته به بدن باز می‌گردد. در این شیوه، مقدار اندکی از فرآورده‌های هومیوپاتی اثرپذیری بسیاری در کنترل و درمان بیماری دارد. گاهی 5 سی‌سی از محلول یک دارو کمک بزرگی به درمان و تسکین بیماری می‌کند. در این شیوه مسئله حجم دارو نیست بلکه تحریکی است که به سیستم ایمنی، عصبی و هورمونی بدن وارد می‌کند و به این ترتیب به شکل غیرمستقیم به درمان بیماری کمک می‌کند.

                       

درمان به هم ریختگی تعادل ایمنی و عصبی :

در این شیوه، تمرکز درمان گر به تمامی ارگان ها و اندامهای بدن است و تنها به بررسی اختلال عضو یا اندام درگیر نمی‌پردازد. در حقیقت درمان گر در این شیوه درمانی با بررسی کل بدن، دستگاههای درونی بدن  وضعیت جسمی بیمار را به‌ طور کلی مورد بررسی قرار می‌دهد و از طرفی روحیات و حالات روانی او را نیز در نظر می‌گیرد و پس از بررسی‌ های لازم و تجزیه و تحلیل داده‌های به‌دست آمده، برای تجویز دارو و شروع درمان اقدام می‌کند. در این شیوه، درمانگران بر این باورند که تعادل عمقی در بدن بیمار از دست رفته است و برای درمان بیمار لازم است، تعادل و توازن از دست رفته در بدن او را تصحیح کنند. از دیدگاه هومیوپاتی تعادل ایمنی و عصبی بدن به یکدیگر پیوسته است و نمی‌توان این 2 را از هم تفکیک کرد. بروز اختلال در سیستم ایمنی و عصبی بدن موجب میشود تا فرد مستعد ابتلا به بیماری‌های مختلف شود.

کاربرد طلایی برای سرطانها:

افراد مبتلا به سرطان که برای درمان از شیوه‌های درمانی طب مدرن و شیمی درمانی استفاده کردند، می‌توانند در کنار این درمان‌ها از هومیوپاتی نیز استفاده کنند. درمانگران هومیوپاتی می‌توانند با کمک متدهای این شیوه درمانی عوارض روحی و جسمی درمان‌های طب مدرن را به حداقل ممکن برسانند و به این ترتیب به روند درمانی بیمار کمک کنند. بیماران مبتلا به سرطان با کمک فرآورده‌های دارویی هومیوپاتی می‌توانند عوارض ناشی از شیمی درمانی، دردها و مشکلات روحی خود را راحت تر پشت سر بگذارندوبیشتر توان خود را به درمان بیماری معطوف کنند.                                                                                   

                                                      

کاهش التهاب‌های مفصلی استخوانی

هومیوپاتی اگر چه ممکن است برای درمان شکستگی‌ها راه حل نداشته باشد اما می‌تواند به عنوان یک روش طبیعی و بی‌عارضه به تسکین دردها و التهاب ناشی از ضربه و شکستگی‌ها کمک کند. ‌بعنوان مثال فردی که بر اثر تصادف با ضربه دچار شکستگی استخوان فمور میشود باید با مراجعه به متخصص ارتوپد برای درمان اقدام کند. اما در شیوه هومیوپاتی نیز متدهایی وجود دارد که برای تسکین درد و کاهش التهاب و ورم مفاصل یا موضع شکستگی بسپار مفید و موثر است.

درمان آلرژی‌ها با هومیوپاتی

درمانگران این شیوه درمانی می‌توانند از متدهای این شیوه برای درمان بسیاری از اختلال‌های اضطرابی، عصبی و انواع افسردگی‌ها و استرس بهره بگیرند. ضمن آ‌نکه این شیوه می‌تواند بسیاری از اختلال‌های عملکردی دستگاه گوارش، کلیه‌ها و اختلالات قاعدگی را نیز درمان کند. علاوه بر این، هومیوپاتی یکی از موفقترین شیوه‌های درمانی برای بهبود و درمان انواع آلرژی‌هاست. آلرژی‌ها به دلایل مختلفی در بدن ایجاد می‌شوند و برخی از آنها به‌دلیل اختلال در سیستم ایمنی در بدن بروز می‌کنند،  برخی از آلرژی‌ها فصلی هستند، برخی به‌دلیل حساسیت به موادغذایی خاص در بدن به وجود می‌آیند که فرآوردههای هومیوپاتی می‌تواند در کنترل آنها مفید عمل کنند.

 

تنظیم عملکرد غده تیروئید

 درمانگران هومیوپاتی با تجویز فرآورده‌های دارویی به تنظیم و بهبود عملکرد غده هیپوفیز، تیروئید، تخمدان‌ها و دیگر هورمون‌های بدن می‌پردازند. به این ترتیب با کمک هومیوپاتی نه تنها به پیشگیری از بروز بیماری‌ها می‌توان کمک کرد بلکه در درمان بسیاری از بیماری‌ها مانند چاقی  که به‌دلیل اختلال در عملکرد غده‌های بدن و میزان ترشح

هورمون‌هاایجاد می‌شود، پرداخت.

 

درمان میگرن

در شیوه درمانی هومیوپاتی فرآوردههایی وجود دارد که به درمان این بیماری و سردردهای آن کمک می‌کند. این فرآوردها به حدی موفق عمل می‌کنند که می‌توان آنها را جایگزین داروهای طب رایج است. به این ترتیب، درمان گر هومیوپاتی  می‌تواند با مشاوره با پزشک بیمار به مرور فرآوردههای طبیعی هومیوپاتی را جایگزین داروهای شیمیایی کند و به مرور فواصل حملات سردرد را افزایش داده و به درمان سردردهای میگرن کمک کند.

 

پیشگیری از دیابت نوع 2

درمانگران هومیوپاتی در این شیوه درمانی با اصلاح الگوی زیستی بیمار به پیشگیری از ابتلا به این بیماری در افراد مستعد کمک می‌کنند. در حقیقت درمان گر با کنترل سیستم عصبی بدن، حفظ تعادل این دستگاه با کمک فرآوردههای هومیوپاتی و اصلاح الگوی زیستی بیمار و اصلاح شیوه غذایی او به پیشگیری از ابتلا به دیابت کمک می‌کند

خطرات داروهای هومیوپاتی

بسیاری از کسانی که علاقه مند به هومیوپاتی هستند مهمترین علت گرایش خود به این طب را بی ضرر بودن آن می دانند . گرچه که هومیوپاتی بسیار کم خطر است اما در واقع نباید آن را کاملا بی خطر دانست. اصولا هر ماده دارویی که خاصیت درمانی دارد خاصیت سمی نیز دارد! ماده بی خطر ماده ای است که هیچ خاصیت نداشته باشد.

 

در پزشکی کلاسیک همانگونه که قبلا اشاره کرده ام از یِک ماده دارویی خاص تنها خواص شفا بخش آن اختیار می شود و سایر خواص دارو را بطور قراردادی آثار سویی دارو حساب می کنند و سعی بر این است که خواص درمانی بر خواص سمی برتری داشته باشد . اما در هومیوپاتی تمام خواص داروها با هم در نظر گرفته می شود تقریبا هیچ خصوصیاتی از دارو بی توجه نمی ماند

یک داروی شیمیایی اگر بطور متوسط 3 تا 5 برابر دوز درمانی استفاده شود اثرات سمی خود را نشان می دهد اما در مورد داروی هومیوپاتی دوز آسیب رسانند صدها برابر مقدار درمانی است که باید در فاصله های کوتاه و مکرر مصرف شود. واضح است که تقریبا هیچ هومیوپات مجربی چنین تجویزی نمی کند . اما گاه اتفاق می افتد که بیماران از روی کنجکاوی ویِا به خیال آنکه دارو هیچ اثر ندارد به اینگونه دارو را مصرف می کنند ( مقدار و تکرار دارو به مقدار بسیار زیاد) در اینصورت اتفاقی که می افتد این است که دارو علائم خود را در بدن به شکل شدیدی نشان می دهد . گاه قطع مصرف دارو برای برطرف شدن علائم دارویی کافی می باشد اما گاهی نیاز است تا با داروهای خاص هومیوپانی عمل خنثی سازی صورت بگیرد. به هر صورت اگر این نحوه غلط دارو ادامه یابد می تواند مانند هر درمان دارویی دیگری عوارض جدی داشته باشد. بنابراین بایستی داروهای هومیوپاتی از دسترس کودکان و همینطور افراد روان پریش (که امکان مصرف بی رویه در آنها وجود دارد) دور نگاه داشته شود.

 

خطر دیگری که در هومیوپاتی ممکن است پیش آید در رابطه با بیماریهای خطرناک است که اگر هومیوپات، پزشک نباشد به عدم توجه به خطرات احتمالی ممکن است بیمار آسیب ببیند( عده ای تنها با گذراندن دوره کوتاه هومیوپاتی بدون داشتن مدرک پزشکی اقدام به درمان می نمایند). برای نمونه گاهی داروی بیماران آسمی و یا بیماران قلبی بدون در نظر گرفتن شرایط بیمار

( وابستگی دارویی) قطع شده است که دچار ضایعات ناشی از قطع داروها شده است که این اتفاق تنها در موردی پیش آمده است که هومیوپات معالج اطلاعی از خواص داروهای شیمیایی و شرایط داخلی بیمار نداشته است و این لزوم داشتن تحصیلات کامل پزشکی در نزد هومیوپاتها را نشان می دهد. در کشورهایی که هومیوپاتی به رسمیت شناخته شده است برای اجازه طبابت باید هومیوپات قبلا پزشکی خوانده باشد در غیر اینصورت باید دروس سالهای اولیه پزشکی را گذرانده باشد

اما نگرانی هایی نیز در بین بیماران در رابطه با درمان هومیوپاتی وجود دارد که اکثرا بیمورد هستند گاهی بیماران با توجه به اینکه در مدت زمانهای خاص اثر داروی هومیوپاتی از بین رفته و بیماری باز می گردد نگران این مسئله می شوند که شاید به داروهای هومیوپاتی اعتیاد پیدا کنند ! در صورتیکه داروهای هومیوپاتی به هیچ وجه اعتیاد آور نبوده و بیمارانی که به چندین بار تکرار و ادامه طولانی مدت دارو نیاز دارند بعد از مدتی کاملا درمان شده و نیازی به استفاده دارو نخواهند داشت (امری که در مورد اکثر داروهای شیمیایی مورد استفاده در طب رایج رخ نمی دهد و بیماران بایستی گاه تا پایان عمر وابسته به دارو باشند همچون داروهای اعصاب، فشارخون، داروهای قلبی و ضد تشنج)

گاه بیماران نگران هستند که اگر درمان هومیوپاتی را ادامه ندهند ممکن است مشکلی برای آنان ایجاد شود که این مورد نیز کاملا بی مورد است و اگر بیماری به هر دلیل در حین درمان از ادامه آن منصرف شود هیچ مشکلی ایجاد نخواهد شد بلکه احتمالا با وجود آنکه درمان کامل بدست نیامده است اما موارد جزئی بسیاری احتمالا حل شده اند و گاهی بیمار به درمانهای طب رایج که قبلا پاسخ مناسب نداشته است بهتر جواب می دهد(بعلت بازسازی نسبی سیستم ایمنی)

نتیجه گیری:

اگر چه هومیوپاتی به‌ عنوان یک شیوه درمانی موفق در کنار سایر شیوه‌های درمانی طب مکمل موفقیت‌هایی کسب کرده اما این شیوه در درمان برخی از بیماری‌ها موفق است و نمی‌توان انتظار داشت که تمامی بیماری‌ها را با کمک این شیوه بهبود یابند. به‌ عنوان مثال فردی که دچار پارگی بر اثر ضربه  یا حادثه شده است نباید انتظار داشت که این پارگی را با کمک یک شیوه درمانی مثل هومیوپاتی درمان کرد. در این صورت لازم است تا طب مدرن نیز مداخلات در درمان داشته باشد یا فردی که تیروئید شدید دارد و ترشح و تنظیم هورمونها در بدنش با اختلال روبه‌ رو است باید از برخی از شیوه‌های رایج برای کنترل این ‌تعادل نداشتن هورمونی کمک بگیرد و از هومیوپاتی به‌عنوان یک تنظیم‌کننده هورمونی استفاده کند.

..............................................

بهار ماه‏ ها، ربیع الاول است چرا که آثار رحمت الهی و ذخایر برکات خداوندی در این ماه پدیدار می‏ شود و انوار جمال الهی بر زمین و زمینیان می‏ تابد . ولادت رسول اکرم(ص) اشرف و سید موجودات و نزدیک‏ ترین خلق به خدا ، در این ماه بوده است . حلول ماه ربیع الاول، ماه جشن و سرور اهل بیت(ع) مبارک باد.

---

نوشته شده در تاریخ چهارشنبه هفدهم آذر ۱۳۹۵ توسط دکتر حسین جعفری عضو هیئت علمی دانشگاه

آرشیو نظرات

طب هومیوپاتی ( (Homeopathyوداروهای هومیوپات

طب هومیوپاتی ( (Homeopathyوداروهای هومیوپات

دکتر حسین جعفری عضو هیئت علمی دانشگاه آزاد اسلامی واحد پزشکی تهران گروه فارماکولوژی

یامن اسمه دواءوذکره شفا.     تقدیم به همه کسانی که:

در رفع آلام دردمندان جامعه در تلاشند.

هومیوپاتی مانند طب سوزنی یکی از روش های طب مکمل است. هومیوپاتی از دو واژه یونانی "هومیوسن" به معنای "مشابه و همانند" و "پاتوس" به معنای "رنج و بیماری" تشکیل شده است.

حدود 2500 سال پیش اصول کلی "مشابه، مشابه را درمان می کند" توسط بقراط حکیم یونانی مطرح شد. در اوایل قرن نوزدهم، پزشکی آلمانی به نام "ساموئل هانمان" متوجه شد که با خوردن مقداری پوست درخت گنه گنه علایمی شبیه به مالاریا در او بروز پیدا می کند. این در حالی است که از گنه گنه برای درمان مالاریا استفاده می شود. بعد از تحقیق در این زمینه با حیرت به این نتیجه رسید که ماده ای که سبب ایجاد علایم بیماری خاصی در فرد سالم می شود، می تواند علایم همان بیماری را در فرد بیمار معالجه کند.

دکتر هانمان پس از سال ها تحقیق و تجربه مداوم فهرستی از داروهای طبیعی و علایمی که آنها در مردم تندرست تولید می کردند را گردآوری کرد و پس از آن هرگاه شخص بیماری علایم تولید شده در اثر مصرف هر یک از آن داروها را نشان می داد، آن دارو را به او می داد.

                       

                                ساموئل هانمان

از آن زمان تاکنون بیش از 2000 داروی آزموده شده و مؤثر هومیوپاتی به وسیله محققان فهرست شده است.

داروهای هومیوپاتی از موادی که موجب ایجاد علایم مشابه با بیماری مورد نظر می شود استخراج می شوند. دو اصل کلی در هومیوپاتی وجود دارد:

1-مشابه، مشابه را درمان می کند.

2-هر چه دارو رقیق تر و ضعیف تر شود قدرت بیشتری پیدا می کند.

تاریخچه:
هومیوپاتی. در طی 200 سال اخیر هومیوپاتی با اقبال هر چه بیشتر بیماران و توجه پزشکان به این طب روند صعودی خود را طی توسط دکتر ساموئل هانمان پزشک المانی (1843-1755) کشف و سیستم درمانی مبتنی بر آن به جهانیان ارائه شد نموده بخصوص در 20 سال اخیر که مورد توجه شایانی قرار گرفته است.

داروهای هومیوپاتی:

داروهای هومیوپاتی عموما منشا طبیعی دارند که بیش از 70% از گیاهان 20% از عناصر وکانیها مواد طبیعی (فلزات نمکها اسیدها ...) و باقی از منابع حیوانی (سموم مار زنبور …) تهیه می شوند اما نکته قابل توجه در مورد داروهای هومیوپاتی این است که این داروها از غلظت بسیار اندک ماده اولیه برخوردارند بعبارت دیگر بسیار رقیق شده اند اما از سوی دیگر توسط روشهای خاص داروسازی هومیوپاتی از خواص دارویی فوق العاده ای برخوردار می باشند بطوریکه داروهای هومیوپاتی عموما در اندازه ای بسیار کوچک و مقادیر و دفعات بسیار کم تجویز می شوند اما اثرات درمانی فوق العاده زیادی را دارا می باشند.

آخرین تحقیقات بعمل آمده مبین این امر است که خواص بنیادی مواد توسط روشهای داروسازی هومیوپاتی به مولکولهای آب منتقل می شود و تغییر آرایش مولکولهای آب همچون نسخه برداری از ماده اولیه عمل می نماید. به عبارت ساده تر خواص ماده اولیه که دارو از آن تهیه می شود همچون تصویری بر روی مولکولهای آب نقش می بندد.

 

داروهای هومیوپاتی از نظر ظاهری اکثرا بصورت دانه های ریز از جنس قند می باشند که در فواصل زمانی مشخص و در تعداد محدود بایستی مصرف شوند و هیچ طعم و بوی نامطلوبی ندارند

چگونگی عمل

در هومیوپاتی اعتقاد بر این است که ساختار بدن( جسمی و روانی) دارای قدرت ترمیم بیماری می باشد و آنچه باعث عدم بهبودی و مزمن شدن بیماری می شوند اشکال در ساز و کار سیستم حیاتی (ایمنی ) بدن است که در صورت حل این مسئله براحتی می توان بر بیماری غلبه نمود . داروهای هومیوپاتی از آنجایی که خود قدرت تحریک نقاط مختلف سیستم حیاتی بدن را دارند قادرند فیزیولوژی بدن را به نحو مطلوبی در جهت رسیدن به سلامت تحریک و تقویت نمایند. یک تفاوت عمده هومیوپاتی با پزشکی کلاسیک ( رایج) در این است که در هومیوپاتی سعی در باز گرداندن تعادل به بدن است در صورتیکه در پزشکی رایج درمان عموما از طریق از بین بردن عامل بیماریزا به دست می آید که متاسفانه این عوامل بیماریزا را در اکثریت موارد نمی توانیم از بین ببریم و یا حتی شناسایی کنیم ( بجز باکتریها) مثلا اگر عوامل بیماریزا از جنس استرسهای زندگی باشند چه کاری می توان برای آنها نمود ؟ از سوی دیگر حتی قادر به نابودی ویروسها نیز نیستیم.

یک مثال: داروی هومیوپاتی تهیه شده از پیاز از داروهای مهم درمان آلرژی فصلی و سرماخوردگی می باشد چرا که پیاز همانطور که می دانید می تواند ایجاد آبریزش بینی و چشم کند ( موقع پوست کندن) با این شباهت خصوصیت که بین پیاز و سرماخوردگی وجود دارد می توان از داروی هومیوپاتی پیاز برای درمان استفاده نمود. 

مثال دیگر داروی هومیوپاتی قهوه است که در هومیوپاتی برای درمان بی خوابی استفاده می شود ! ( در نظر بگیرید که قهوه خود ایجاد بی خوابی می نماید) تمامی داروهای هومیوپاتی ابتدا روی افراد داوطلب امتحان شده و تمامی خواص آنها بر روی انسان سالم ثبت شده است و سپس با داشتن اطلاعات مربوط به هر دارو پزشک هومیوپات در مواجهه با هر بیمار دارویی را تجویز می کند که بیشترین پوشش علائم را داشته بلاشد و شبیه ترین علائم را بتواند ایجاد نماید. البته در هومیوپاتی تنها بر اساس یک علامت نمی توان دارو داد حتما باید تمام علائم جسمی و روحی بیمار با خواص دارو پوشش داده شوند.

در عمل بیماری که نزد پزشک هومیوپات می آید نه تنها از بابت درد اصلی به دقت مورد سوال قرار می گیرد بلکه تمامی ناراحتیهای به ظاهر بی ربط جسمی و روحی مورد توجه قرار می گیرند و تجویز دارو بر اساس مجموعه نارحتیهای بیمار صورت می گیرد و از سوی دیگر تمام ناراحتیهای بیمار بایستی برطرف شود.

هومیوپاتی یک طب کل نگر می باشد به این معنا که یک بیماری کل بدن را درگیر می کند و هیچ بیماری موضعی ( آنگونه که در پزشکی کلاسیک در نظر گرفته می شود) وجود ندارد منتها ممکن است ناراحتیها در یک قسمت خود را بیشتر نشان دهند علائم مختلف در یک بیمار هریک تکه ای از پازل بیماری اصلی می باشند که در هومیوپاتی به دقت بررسی شده و با کنار هم گذاشتن این جزئیات پراکنده و به ظاهر مختلف به یک تشخیص ریشه ای می رسیم ( مثلا سردرد و نفخ شکم بی خواب ،ی عرق کردن بیش از اندازه و افسردگی  در یک بیمار همگی تنها به عنوان علامت یک بیماری که تمام این خصوصیات را شامل می شود محسوب می گردد و تنها با یک داروی هومیوپاتی تمامی آنها بر طرف می شود.)

 تاکید هومیوپاتی بر مصرف حداقل دارو و کمک به درمانی بدون عوارض در بهترین شکل ممکن است و انسان سالم کسی می باشد که نه تنها از درد جسمی رنج نبرد بلکه فارغ از هر گونه آزار روانی و روحی بی هیچ مانعی از زندگی لذت ببرد و هدف درمان در هومیوپاتی رساندن هر بیمار به این نقطه

ایده آل است.

 

بیماری های قابل درمان:

هومیوپاتی یک طب کامل می باشد و تقریبا برای اکثر قریب به اتفاق بیماریهای رایج راه حل درمانی دارد از بیماریهای جسمی همچون سردرد، کمر دردها، دردهای مزمن، مشکلات گوارشی تنفسی روماتیسمی، بیماریهای با منشا هورمونی و پوستی تا بیماریهای روان همچون افسردگیها،  اضطرابها، ترسها و حتی رفتارها و عادات ناپسند

اما باید توجه نمود که در هومیوپاتی هر بیمار برای درمان شدن باید به دقت تشخیص داده شود امری که همیشه رخ نمی دهد پزشکان هومیوپات مجرب در برخورد با بیماریهای مختلف موفقیتی بیش از 60درصد موارد دارند که بسته به علم و تجربه هومیوپات و نوع و شدت بیماری و اینکه در چه مرحله ای از بیماری مراجعه نموده اند متفاوت خواهد بود در کل اکثر بیماران می توانند به درمانی کامل برسند بدون آنکه نیاز باشد تا آخر عمر از داروهای شیمیایی برای کاهش آلام خود استفاده کنند.

طب هومیوپاتی برای تمام سنین قابل توصیه می باشد بطوریکه از نوزادان تا افراد کهنسال می توانند از درمان هومیوپاتی منتفع شوند.

پزشک هومیوپات :
پزشکان هومیوپات افرادی هستند که بعد از پایان دوره عمومی پزشکی دوره هومیوپاتی ( حداقل دو ساله) را طی نموده اند و علاوه بر تبحر کافی بر پزشکی رایج از علم و تجربه کافی در زمینه طب هومیوپاتی برخوردارند. متاسفانه بعصی از افراد بدون داشتن تحصیلات لازم و طی دوره های آموزشی کافی مبادرت به درمان می نمایند که نتایج ضعیف درمانی این عده گاه به کل جامعه هومیوپاتی منتسب میشود

 هومیوپاتی امیدی دوباره به درمان را به میلیونها بیمار در سرتاسر جهان باز گردانده است آنجا که طب کلاسیک از پاسخ به بیماران ناتوان می ماند و توصیه ای جز داروهای تسکین دهنده ( و نه شفا دهنده) ندارد هومیوپاتی با نگرشی دیگر به بیمار و بیماری تجربه سلامت را بار دیگر به دردمندان نشان می دهد.

 

هومیوپاتی در حال حاضر دومین طب از نظر وسعت بیماران تحت پوشش در جهان است و میلیونها نفر در سراسر جهان برای درمان نزد هومیوپاتها مراجعه می نمایند. در انگلستان بیش از 50% پزشکان بیماران خود را در صورت لزوم نزد پزشکان هومیوپات ارجاع می دهند. در فرانسه بیشترین فروش داروها برای سرماخوردگی و آلرژی مربوط به داروهای هومیوپاتی می باشد. 

در هندوستان بیش از 100000 پزشک هومیوپات فعالیت می کنند هومیوپاتی در بیش از 40 کشور جهان شناخته شده است و روز به روز بر طرفداران این علم افزوده می شود اکثر کشورهای اروپایی بخصوص انگلستان آلمان فرانسه کشورهای آمریکایی همچون کانادا ایالات متحده آرژانتین و حتی کشورهای افریقایی همچون غنا افریقای جنوبی همگی شاهد گسترش هومیوپاتی هستند.

سازمان بهداشت جهانی با حمایت از هومیوپاتی از کشورهای عضو در جهت ارتقا هر چه بیشترجایگاه این طب کمک می نماید

در ایران نیز هومیوپاتی تقریبا از 12 سال قبل به همت اساتید  دانشگاه های تهران آغاز گردیده است.

هومیوپاتی از نظر وزارت بهداشت و درمان ایران به رسمیت شناخته شده است و پزشکان هومیوپات با رعایت ظوابط می توانند درمان بیماران را انجام دهند.

کاربرد ها:

 درطب هومیوپاتی تلاش می‌شود تا با تقویت سیستمهای ایمنی، هورمونی، عصبی و مکانیسمهای فیزیولوژیک، بدن انسان را در شرایط ایده‌ال نگه داشت.  تسکین علایم بیماری کاربرد نداشته بلکه سبب تقویت بدن شده و ریشه بیماری را در بدن درمان می کند. ب هومیوپاتی می تواند مکمل خوبی در کنار پزشکی باشد.

 هومیوپاتی سیستم درمانى کاملى به موازات پزشکى رایج مى باشد، بدان گونه که از بیمارى هاى حادى نظیر سرماخوردگى و اسهال و استفراغ گرفته تا بیمارى هاى مزمنى نظیر سرطان ها و ایدز را مى تواند تحت درمان قرار بدهد. همچنین در حوادثى مثل شوک ها، پیچ خوردگى ها، شکستگى ها و ترمیم زخم ها و سوختگى ها کاربرد دارد. لکن در زمینه یک سرى از بیمارى ها درصد موفقیت، خیلى بالا و در بعضى دیگر درصد موفقیت، خیلى پایین مى باشد. مثلاً در بیمارى هایى مانند سردرد، سینوزیت، حساسیت هاى فصلى، مشکلات تیروئید، مشکلات قلبى و ریوى بخصوص آسم، کیست هاى سینه، ناراحتى هاى گوارشى دردهاى معده و ورم معده، سنگ هاى کلیوى، ناراحتى هاى ادرارى، اختلالات جنسى مثل سردمزاجى یا میل جنسى بیش از حد، مشکلات زنان و زایمان مانند نازایى و دیرزایى، فیبروم هاى رحمى، کیست هاى تخمدان و اختلالات پریود و دردهاى قبل از آن، دردهاى استخوانى و عضلانى و مشکلات پوستى و بخصوص مسائل روحى روانى نظیر افسردگى، اضطراب ها درصد موفقیت بسیار بالا مى باشد. ولى در بیمارى هایى مانند سرطان ها، M.S  و ایدز درصد موفقیت بسیار پایین است.

به طور کلى ما نباید با روش درمانى هومیوپاتى با تعصب بى مورد برخورد کنیم، چرا که هدف، بهبودى بیمار در کوتاهترین، ایمن ترین و کم خرج ترین راه مى باشد. لذا مثلاً در مورد آپاندیسیت که ما فرصت کوتاهى داریم، باید تکلیف مریض را حداکثر در طى 24 ساعت معلوم نماییم. در این موارد ما داروى هومیوپاتى را تجویز کرده، لکن بیمار را سریعاً به بیمارستان معرفى مى کنیم. چنانچه داروى هومیوپاتى دقیق انتخاب شده باشد، بیمار لزومى به جراحى پیدا نخواهد کرد، در غیر این صورت بیمار باید حتماً جراحى شود. پس در این مورد محدودیت ما به علت زمان بوده است.

بیمارانى است که سالیان سال از داروهاى سنگینى مانند کورتون ها، هورمون ها، مخدرها، داروهاى شیمى درمانى و یا داروهایى نظیر لیتیوم و هالوپیریدول استفاده کرده اند. البته سابقه استفاده کردن از این داروها مغایرت صد در صد با استفاده از داروهای هومیوپاتى ندارد، لکن در این موارد مدت درمان بسیار طولانی خواهد بود و یا اینکه بیرون ریزى هاى شدیدى (Aggrevations) را بیمار مى بایست تحمل کند که بسیارى از اوقات این دو مورد ذکرشده خارج از تحمل بیمار مى باشد.

محدودیت دیگر هومیوپاتى در حوادث مى باشد. مثلاً در مورد شکستگى استخوان ها، شما الزاماً مى بایست استخوان را جا انداخته و گچ گیرى نمایید، اما مى توان در این موارد نوعى داروى هومیوپاتى را تجویز کرد که طول مدت جوش خوردن شکستگى را کوتاه نماید و یا رگ پاره شده را حتماً باید با جراحى ترمیم کرد ولى باز مى توان با داروى هومیوپاتى زمان بهبودى را تسریع نمود.

از دیگر موارد محدودیت هومیوپاتى روش زندگى فردى مى باشد. به عنوان مثال کسى که شغل او پر از استرس هاى کارى است، داروهاى هومیوپاتى بر او کم اثرتر خواهند بود، چرا که انرژى فرد دائماً در حال تحلیل رفتن است و یا اگر مثلاً شغل فرد با بى خوابى همراه باشد طبیعتاً این بى خوابى یک سرى مشکلات جسمى و روحى را براى او به همراه خواهد داشت.

هومیوپاتى تلقین نیست !

هومیوپاتى در گیاه پزشکی و دامپزشکی نیز کاربرد دارد و هم اکنون در کشور ما دامپزشکانى هستند که از این شیوه درمانی استفاده مى کنند، لکن باید دانست که روش تلقین درمانی نیز وجود دارد که متفاوت از هومیوپاتى مى باشد. شما مى توانید با تلقین برای خود سرطان درست کنید و یا حتی آن را معالجه نمایید ولی مسلماً برای این کار نیاز به انرژی زیاد و ساعت ها وقت مى باشد در حالی که در هومیوپاتى بیمار بدون آنکه بخواهد تمرکز خاصی را انجام دهد و یا وقت خاصی را برای درمان خود صرف کند، بهبودی مى یابد و این در موارد حاد کاملاً واضح است. به طوری که اغلب در این موارد فقط نام معجزه را مى شود بر آن نهاد. بسیاری از بیماران من بوده اند که با اسهال و استفراغ حاد و یا آنفلوانزاى حاد با حال عمومی کاملاً بد مراجعه کردند ولی با کمک داروهای هومیوپاتى در طی 24 ساعت و یا حتی هنگام خارج شدن از مطب کاملاً بهبود یافته بودند ولی به هر حال این واقعیت وجود دارد که اگر فردی به پزشک خود اعتقاد داشته باشد (صرف نظر از نوع طب به کار رفته) بهتر و سریع تر نتیجه مى گیرد.

 

اثر هومیوپاتی در زنان حامله و نوزادان :

داروهاى هومیوپاتى در مقادیر تجویزشده عارضه اى جانبى ندارند لذا نوزادان و خانم هاى بار دار حتى در سه ماهه اول حاملگى نیز مى توانند از آنها استفاده بکنند و اصولاً از آنجایى که فرزندان، بسیارى از حالات ذهنى و جسمى خود را از والدین شان به ارث مى برند، توصیه مى کنم کسانى که هنوز ازدواج نکرده اند و یا هنوز بچه دار نشده اند هرچه سریعتر، صرف نظر از اینکه احساس سلامت بکنند یا نکنند به یک پزشک هومیوپات مراجعه نمایند تا در طى روند استفاده از داروهاى هومیوپاتى بتوانیم نسلى سالم تر از خود و نه

بیمارتر، به جابگذاریم.

 

داروهای هومیوپاتی

در هومیوپاتى حدود 4000 نوع دارو وجود دارد که پس از شناسایى و آزمایش، روز به روز بر تعدادشان افزوده مى شود. منشأ داروهاى هومیوپاتى عمدتاً گیاهان (حدود 70%) و در درجه هاى بعدی املاح معدنی (حدود 20%) و حیوانات (حدود 7%) و مواد بیولوژیک (حدود 3%) مى باشند. مثال هایى از هر کدام عبارتند از:

گیاهان: بلادونا، که از گیاه بلادون به دست مى آید و دیجیتالیس که از گل انگشتانه به دست مى آید.

املاح: طلا، آهن، کلسیم و فسفر.

حیوانات: آپیس که از زنبور عسل و سپیا که از ماهى مرکب به دست مى آید.

و بیولوژیک: تایروایدینیوم که از تیروئید گوسفند به دست مى آید.

روش های تجویز دارو های هومیوپاتی :

امروزه در هومیوپاتى دو سیستم «هومیوپاتى کلاسیک» و «هومیوپاتى مدرن» وجود دارد که در سیستم هومیوپاتى کلاسیک چهار روش کار وجود دارد. اول سیستم قطره اى، دوم سیستم خشک، سوم سیستم محلول و چهارم سیستم . L.M.

در روش قطره اى، یک داروی خاص به شکل یک یا چند قطره در روز و یا در ماه به بیمار تجویز مى گردد. در سیستم خشک، پزشک حب هاى ریزى را که مى توانند سایزهاى مختلفى داشته باشند به بیمار تجویز مى کند و معمولاً توصیه مى نماید که آنها را در زیر زبان قرار بدهد. تعداد این حب ها مى تواند از یک عدد در ماه تا صرف چندین عدد از آنها در روز متغیر باشد.

در سیستم محلول پزشک یک و یا چند عدد از این حب ها را در آب حل کرده و به اندازه یک قاشق مرباخورى از این محلول و یا تمام آن را، به شکل ماهى یک بار و یا روزی چند بار تجویز مى نماید. در سیستم .L.M پزشک یک دارو را به شکل محلول در شیشه اى ریخته و تحویل بیمار مى نماید تا آن را در فواصل مشخص، از خود شیشه و یا مثلاً از پنجمین لیوان رقیق شده مصرف نماید.

 

داروی هومیوپاتی به شکل شربت و قرص

 نوع دیگرى از داروهای هومیوپاتى نیز هستند که آنها را «داروهای ترکیبی» (Mixed) و یا (Complex) مى نامند که در سیستم پزشکی «هومیوپاتى مدرن» مورد استفاده قرار مى گیرند. براى ساختن این داروهای ترکیبی در واقع چند داروی هومیوپاتى که مثلاً بیشترین کاربرد را در سرماخوردگی دارند با هم مخلوط کرده و تجویز مى نمایند.

لازم به ذکر است که در خارج از کشور موادی به شکل داروهای تقویتی هومیوپاتیک و یا خمیردندان هاى هومیوپاتیک ساخته شده اند که با کاربری چاق کننده، لاغر کننده، تنظیم کننده قد، تقویت مو، تقویت انرژی، تقویت قوای جنسی، جلوگیری از پوسیدگی دندان و… عرضه مى شوند که تماماً در سیستم هومیوپاتى مدرن مى گنجند

به پایان آمد این دفتی حکایت همچنان باقیست ............

مقاله را با پخشی از خطبه اربعینی و تاریخی حضرت زینب (س)به پایان میبریم.

پروردگارا! حق ما را از دشمنان ما بگیر و از آنان که بر ما ظلم کردند، انتقام بکش و آتش غضب را بر کسانی که خون ما و حامیان ما را ریختند، فرو فرست. یزید! بدان که با این جنایت هولناک، پوست خود را شکافتی و با این عمل وحشیانه‌ات، گوشت خود را پاره کردی. به زودی در عرصه محشر به محضر رسول الله صلی الله علیه و آله وسلم کشانده خواهی شد در حالی که بار سنگینی از مسئولیت ریختن خون فرزندان او و هتک حرمت خاندان و پاره‌های تنش را بر دوش داری. آن روز همان روزی است که خداوند همه پراکنده‌ها را یک‌جا جمع می‌نماید و حق هر حق‌داری را به صاحبش باز می‌گرداند. 

---

نوشته شده در تاریخ پنجشنبه چهارم آذر ۱۳۹۵ توسط دکتر حسین جعفری عضو هیئت علمی دانشگاه

گاز خردل ( موستارد)

گاز خردل ( موستارد)

                                                   گاز خردل ( موستارد)

                     نمونه ای از کیموتروریسم از جنگ جهانی اول تا عصر حاضر

دکتر حسین جعفری عضو هیئت علمی دانشگاه آزاد اسلامی واحد پزشکی تهران گروه فارماکولوژی و سم شناسی

منت خدای را عز و جل   سپاس بر یکتای بی همتای  درود و سپاس پرورد گاری که عشق به آموختن را در نهادم قرار داد.

گاز خردل یا سولفور موستارد
گاز خردل یا سولفور موستارد یک ترکیب شیمیایی است که در جنگهای مختلف به عنوان سلاحهای شیمیایی مورد استفاده قرار گرفته است. گاز خردل برای اولین بار در جنگ جهانی اول به عنوان سلاح شیمیایی مورد استفاده قرار گرفت. بسیاری از نظامیان و غیر نظامیان شهرهای مختلف کشور ما هم در دوران دفاع مقدس قربانی استفاده از این سلاح شیمیایی شدند. در این مقاله درباره گاز خردل و نحوه کار و تاریخچه آن به عنوان سلاح شیمیایی میخوانید.

 

ترکیب شیمیایی گاز خردل
قبل از اینکه درباره نحوه کار گاز خردل بنویسیم، باید بدانید که اصطلاح گاز در سلاحهای شیمیایی به چه معناست. ممکن است با شنیدن واژه ” گاز ” یاد ماده ای به شکل بخار بیفتید. این تصور خیلی درست نیست؛ اصطلاح گاز در سلاحهای شیمیایی میتواند به موادی به شکل گاز، جامد و مایع باشد و معمولاً در یکی از سه دسته پزشکی زیر قرار میگیرد:

1-گازهای کشنده که میتوانند منجر به از کار افتادگی یا مرگ شوند.
2-گازهای مزاحم که تلفاتی در پی ندارند اما فعالیتهای سربازان دشمن را مختل میکنند.

3- گازهای تصادفی که شامل گازهایی میشوند که مستقیماً به سلاحهای شیمیایی مربوط نیستند و سربازان در حین جنگ با آنها برخورد میکنند، مثل گازهای بیش از حد مواد آتش زا در حین درگیری.

گاز خردل یا عامل خردل یک گاز سمی است که به همراه گازهای کشنده تری مثل گاز کلر و سارین در دسته اول جا میگیرد.

گازهای غیر سمی مثل گاز اشک آور در دسته دوم قرار میگیرند. اگرچه گاز اشک آور عامل بسیار مهمی در جلوگیری از پیشروی دشمنان محسوب میشود اما اثر کشنده ندارد. اما گار خردل به هیچ وجه اینطور نیست.

 

گاز خردل یا سولفور موستارد، نامش را از رنگ زرد و بوی شبیه به موستاردش گرفته است. این گاز یک عامل تاول زا و تبخال آور است که به شکلهای بخار، جامد و مایع بکار میرود.

گاز خردل در جنگ جهانی اول
در طول جنگ جهانی اول استفاده از سنگر رونق زیادی داشت و ارتش ها میتوانستند خیلی بیشتر از قبل بهم نزدیک شوند. اما به ندرت پیش میآمد که سرباز ها اقدام به حرکت در بین خطوط مشترک کنند چون احتمال مجروح شدن در این نواحی بسیار زیاد بود. بخاطر همین ترس اغلب اوقات نبردهای رو در رو به بن بست میرسید و دو طرف بدون حرکت باقی میماندند. عوامل شیمیایی مثل گاز خردل راهی برای شکستن این بن بست‌های عملیاتی محسوب میشد.
اولین اقدام آلمان برای استفاده از سلاحهای شیمیایی در سال ۱۹۱۵ و در بلژیک به شکل گاز کلر اتفاق افتاد. استفاده از این گاز باعث شد بخش اعظمی ‌از نیروهای خط مقدم پراکنده شوند و فرار کنند. در این نبرد بیش از ۵ هزار نفر از نیروهای مخالف آلمان بخاطر استنشاق گاز کلر کشته شدند. کلر گلوی قربانیان را می سوزاند و باعث مرگ در اثر خفگی میشود؛ درست مثل کسانی که در اثر استنشاق دود ناشی از آتش سوزی دچار خفگی میشوند. آلمان اولین کشوری بود که در سال ۱۹۱۷ و در طی جنگ جهانی اول از گاز خردل استفاده کرد. آنها گلوله های توپ و نارنجک ها را به گاز خردل مجهز میکردند و آنها را به مجاورت نیروهای هدف پرتاب میکردند.

نیروهای متفقین بعد از چندبار مواجهه با گاز خردل اصطلاح Hot Stuff را برای آن انتخاب کردند که بصورت اختصار به آن H.S یا H می‌گفتند. با پایان جنگ جهانی اول، سلاح‌های شیمیایی بکار رفته در این جنگ بیش از ۱ میلیون مجروح و ۱۰۰ هزار نفر کشته بجا گذاشت. بخاطر همین حجم وسیع قربانی و کشته این سلاح‌ها با نام سلاح‌های کشتار جمعی شناخته

شدند.

وقتی فردی برای اولین بار با گاز خردل مواجه می‌شود، ممکن است متوجه تاثیر گذاری آن هم نشود. بهترین راه برای شناسایی گاز خردل بوی آن است. سربازانی که هدف سلاحهای شیمیایی قرار می‌گیرند، به سختی متوجه استفاده از گاز شیمیایی توسط دشمن می‌شوند اما از همان لحظات ابتدایی بوی متفاوتی را احساس می‌کنند. متاسفانه بینی انسان خیلی زود به بوی گاز خردل عادت می‌کند و این توهم را در سربازان ایجاد می‌کند که گاز از بین رفته است. بنابراین یکی از خطرناک ترین ویژگی‌های گاز خردل به یکی از مطلوب ترین ویژگی‌های آن به عنوان یک سلاح شیمیایی تبدیل می‌شود. شناسایی گاز خردل بسیار دشوار است و فقط در صورتی ممکن است که تحت حمله مستقیم قرار بگیرید.

عوارض تنفسی گاز خردل
 
تنگی نفس                                                              

ترشح خلط
- غلیظ بودن اخلاط
- غلیظ شدن خون و ... دلایل متعددی برای سرفه­های مداوم وجود دارد. اولین دلیل برای این سرفه­ها، وجود التهاب در مجاری تنفسی است. این التهاب باعث می­شود که سلول­های التهابی بدن به منطقه آمده و در جدار مجاری هوایی مستقر شوند: استقرار این سلول­های التهابی در مجاری هوایی خود باعث سرفه می­شود. از طرفی این سلول­های التهابی موادی ترشح می­کنند که باعث تخریب بافت­های اطراف و پیشرفت بیماری می­شود.
دومین دلیل این است که در بیماری­های مزمن انسدادی ریه، سلول­های تولید کننده خلط در مجاری هوایی زیاد می­شود، در نتیجه میزان ترشحات در مجاری زیاد شده و باعث ایجاد سرفه می­شود.
علاوه بر دو عامل ذکر شده، درجاتی از افزایش حساسیت مجاری هوایی نیز ایجاد می­شود که در نتیجه با ورود کوچک­ترین عامل تحریک کننده به ریه، سرفه ایجاد می­شود.

بروز درد در قفسه­ی سینه

درد در قفسه سینه چند علت دارد:
گاهی وقتها به علت تنگی نفس شدید و افزایش فعالیت تنفسی، عضلات قفسه صدری که عمل دم و بازدم را انجام میدهند، دچار خستگی شدید شده، درد ایجاد میکنند.  
غلیظ شدن خلط داخل مجاری نیز باعث میشود که تخلیه آنها به خوبی انجام نشود و در برخی مجاری انسداد ایجاد کند، تلاش برای خارج کردن این خلط­های غلیظ شده نیز گاهی موجب بروز درد می­شود.
از طرفی، گاهی وقت­ها پرده های پوشاننده ریه ها نیز ملتهب شده و در نتیجه با هر تنفس به علت روی هم کشیده شدن این پرده­ها درد ایجاد می­شود. در مراحل پیشرفته­ی بیماری، غلظت خون بالا میرود. این مسأله نیز باعث ایجاد درد در قفسه سینه میشود. (هم به علت افزایش تنگی نفس و هم به علت بسته شدن رگها.)
کاهش اکسیژن خون باعث می­شود که اکسیژن کمتری به بافتهای مختلف برسد در نتیجه خود بافت قلب هم که برای انجام فعالیت عادی خود نیاز به اکسیـژن دارد نیز دچار کمبود اکسـیژن شـده و درد در قفسه سینـه ایجاد میگردد

 

چرا دایم از سینه خلط خارج می­شود؟

علت وجود خلط دایمی این است که هم تعداد و هم اندازه سلولهای تولید کننده خلط در مجاری تنفسی در اثر وجود التهاب و تحریک موضعی زیاد میشود. در نتیجه میزان ترشح خلط افزایش مییابد. از طرفی چون مژکهایی که در مجاری هوایی قرار دارند، تخریب شده اند و فعالیت آنها کم شده است، خروج طبیعی خلاء که در حالت عادی به صورت تدریجی انجام میشود، مختل شده و تجمع خلط به صورت محسوسی ایجاد میشود.
از طرف دیگر، بروز عفونتهای پی در پی تنفسی نیز خود عامل دیگر افزایش ترشح خلط است.
چرا گاهی وقت­ها در خلط خون دیده می­شود؟

در فـرد آسیب دیده از گازهای شیمیایی، هم راههای هوایی و هم رگ­های خونی که به این راه­های هوایی وارد می­شوند، آسیب دیده است. گاهی وقت­ها وقتی سرفه میکنید، به علت فشاری که به این کیسه های هوایی و عروق وارد میشود، تعدادی از موی رگها در راههای هوایی پاره میشوند. در نتیجه مقداری خون با خلط مخلوط شده و همراه با سرفه خارج میشوند.

آیا خطر ابتلا به سرطان ریه وجود دارد؟هر چند مطالعات زیادی در مورد سرطان زا بودن گاز خردل بر روی انسان انجام نشده است، ولی با بررسی­های به عمل آمده بر روی سرباز انی که در جنگ جهانی اول در معرض گاز خردل قرار گرفتـه­اند یا افرادی که در کارخانه­های تولید گاز خردل کار می­کرده­اند، مشخص شده است که احتمال بروز سرطان ریه در این افراد نسبت به افراد عادی بیشتر است.
این سرطان بیش­تر در نای و راه­های هوایی بزرگ ایجاد می­شود.
در جانبازان شیمیایی جنگ تحمیلی، هنوز مطالعه­ی وسیعی که نشان افزایش احتمال سرطان ریه باشد، انجام نشده است، ولی با تحقیقات فعلی روی جانبازان، می­شود گفت که افزایش احتمال سرطان ریه در این بیماران قابل توجه نیست. تحقیقات متعددی که در کارخانه­های تولیدی  گاز خردل و در مجروحان جنگ­های اول و دوم جهانی انجام گرفته، نشان می­دهد تماس طولانی مدت با گاز خردل می­تواند درصد ابتلا به سرطان ریه را زیاد کند، ولی افزایش درصد ابتلا با یک بار تماس و به مدت کم ثابت نشده است.

 

ضایعات چشم
ضایعات چشم بستگی به میزان تماس و فرم خردل (بخار یا مایع) دارد. بخار خردل تغییرات دائمی کمتری را نسبت به مایع خردل به‌جای می‌گذارد و بندرت و به تنهایی سبب نکروز قرنیه می‌شود. ملتحمه چشم در تماس با خردل دچار نکروز، پوسته پوسته شدن و ادم می‌گردد. عنبیه و اجسام مژگانی دچار التهاب می‌شوند. یکی از اثرات دیررس آن کوری کامل چشم است که با کراتیت قرنیه همراه است.

 

ضایعات پوست:

ضایعات پوست ناشی از خردل بمانند ضایعات حاصل از سوختگی می‌باشد. معمولاً 4-2 ساعت پس از تماس علائم پوستی (اریتم) ظاهر شده و پس از 18 ساعت پوست تاول زده و نکروز پیشرونده‌ای آغاز می‌شود. 6-4 روز بعد از تماس جای زخم دچار ادم و پرخونی موضعی شده و 19 روز پس از تماس یکاسکار پیگمانته باقی خواهد ماند. لازم به ذکر است که خطر عفونت ثانویه نیز وجود دارد.

علائم و نشانه‌های مسمومیت حاد
فرد پس از تماس با خردل (بخصوص در تماس پوستی)، ممکن است مدت زمانی را بدون علامت بگذارند. طول این مدت به نحوه تماس، دمای محیط و احتمالاً حساسیت فرد بستگی دارد.  علائم پوستی: 2 تا 48 ساعت پس از تماس، اریتم همراه با خارش ایجاد می‌شود. در مرحله بعد از اریتم، ابتدا تاولهای بسیار کوچک تشکیل می‌گردد که بتدریج به تاولهای بزرگ با جدار بسیار نازک تبدیل می‌شوند. کنده شدن تاولها، درد شدید را ایجاد خواهد کرد.
بررسی ها نشان داده است که محتوای تاولها نمی‌تواند تاولزایی مجدد داشته باشد. سرعت روند التیام ضایعات پوست کند است و پس از بهبود زخم که حدود  سه هفته به طول می‌انجامد، اسکار هایپرپیگمانته بر جای خواهد ماند.

 

اقدامات توصیه شده بر اساس تجربیات بالینی:

1-   استفاده از داروهای ضد استفراغ مثل فنوتیازین‌ها
2-   استفاده از هپارین به منظور جلوگیری از ترمبوز وریدی عمیق
3-   استفاده از متیل پردنیزولون بصورت تک‌دوز (2 گرم) جهت محافظت عمومی در برابر صدمات بافتی.
4-   استفاده از H2 بلوکرها جهت جلوگیری از زخمهای استرسی
5-   استفاده از ویتامین‌های C و B12 و فولیک‌اسید

 

نتیجه نهایی گاز خردل
 
گاز خردل حاوی چهار عنصر موجود در جدول تناوبی است : کربن، سولفور، کلر و هیدروژن . سولفور و کربن حالت گازی به این ماده شیمیایی میدهند و بوی آنها در هر دو حالت جامد و مایع مشخص است. فرمول ملکولی دقیق گاز خردل C4H8Cl2S است.

گاز خردل به صورت خام شبیه روغن موتور استفاده شده سنگین و کثیف است. گاز خردل بخاطر دمای انجماد نسبتاً بالایی که دارد (۱۴ درجه سانتیگراد) سلاح شیمیایی خوبی برای نواحی سرد محسوب نمیشود. این گاز در نواحی سردسیر خوب پخش نمیشود و قبل از استنشاق توسط نیروهای دشمن روی زمین خواهد ریخت.

گاز خردل چیزی نیست که بتوان آن را در طبیعت زیر یک سنگ کوهستانی یا داخل سنگهای معدن  پیدا کنید. شیمی دانی که تصادفاً به ترکیب گاز خردل دست یافت، بلافاصله متوجه شد که این ماده در صورت استنشاق مخرب و حتی کشنده است. بسیاری از محققان فریدریش گاتری را به عنوان اولین سازنده گاز خردل در سال ۱۸۶۰ میشناسند. کمپانی داروسازی Dow هم اولین کمپانی بوده است که گاز خردل را به صورت انبوه تولید کرده است (طی جنگ جهانی دوم)

 

پرندگان به برگ های آرام پناه می برند زیرا دل های پاک چون برگ های

آرام هستند بی انتها و قابل اعتماد.

---

نوشته شده در تاریخ شنبه بیست و دوم آبان ۱۳۹۵ توسط دکتر حسین جعفری عضو هیئت علمی دانشگاه

آرشیو نظرات

فلزات سنگین(Heavy Metals)

                                        فلزات سنگین(Heavy Metals)            

    مسمومیت ها و بیماری های ناشی از مواجه با آنها و روش های مقابله              

   دکتر حسین جعفری عضو هیئت علمی دانشگاه آزاد اسلامی واحد پزشکی تهران گروه فارماکولوژی

به نام خداوند گاری که نعمت نفس را بر ما ارزانی داشت باشد که در هر نفسی به جا آوریم شک بی همتایی اش  را                                 

تقدیم  به:  آنان که فرو زندگان چراغ علم و دانش اند

با پیشرفت و توسعه فناوری و افزایش جمعیت، گسترش آلودگی در مناطق مختلف جهان به ویژه مناطق صنعتی، معدنی وکشاورزی رشد چشمگیری داشته است. خاک به عنوان یکی از منابع دیر تجدید شونده نقش مهمی در چرخه عناصر آلی و معدنی ایفا میکند و به عنوان یک محیط پویا، حیات موجودات را میسر می سازد. آلودگی عناصر شیمیایی یکی از عوامل اصلی تخریب محیط زیست محسوب می گردد.

در میان آلاینده های شیمیایی، فلزات سنگین به لحاظ تاثیرهای اکولوژیکی، بیولوژیکی و بهداشتی از اهمیت ویژه ای برخوردارند. آلودگی خاک خطرات روزافزونی برای سلامتی انسانها ومحیط زیست دارد.عناصرسنگین از جمله مهمترین آلاینده های محیط زیست به شمار می آیندکه در چند دهه اخیربه شدت موردتوجه قرارگرفته اند.تجمع عناصر در خاک بویژه در زمینهای کشاورزی,امری تدریجی بوده وغلظت عناصرسنگین میتواند به سطحی برسد که امنیت غذایی بشر راتهدید نماید.سالانه هزاران تن از این عناصرکه ناشی ازفعالیت های شهری,صنعتی وکشاورزی است,وارد خاک میشود.مطالعه محققان مختلف در داخل کشورنشان میدهد تشدید فعالیت های صنعتی کشور از یک سو وعدم رعایت مسائل واستانداردهای زیست محیطی از طرف بعضی از صاحبان صنایع ازسوی دسیگر موجبات آلودگی محیط زیست بعضی از مناطق کشور رافراهم ساخته است.آلودگی خاک به فلزات سنگین اتفاق نادری نیست.آلودگی فلزات سنگین در بیشتراز 56 درصد سایتهای با سرمایه گذاری بالا در ایالت متحده ودر شالیزارهای برنج تایوان وژاپن یافت شده اند.به علاوه سمیت فلزات سنگین مسئول بیش از 100 مرگ درژاپن در چنددهه اخیر بوده اند.

   

خصوصیات فلزات سنگین:

فلزات سنگین، عناصری با وزن اتمی 63  تا 200   و وزن مخصوص بیشتر از  4 هستند. برخی از فلزات سنگین به مقدار کم مورد نیاز ارگانیسمهای زنده هستند؛ هر چند افزایش بیش از حد همین فلزات سنگین ضروری میتواند برای ارگانیسمها مضرباشد . فلزات سنگین غیر ضروری شامل آرسنیک، آنتیمون، کادمیم، کرم جیوه، و سرب است که این فلزات در رابطه با آلودگی خاک و آبهای سطحی بسیار مهم هستند و مورد توجه قرارمیگیرند . فلزات سنگین بدلیل غیر قابل تجزیه بودن و اثرات فیزیولوژیکی آنها بر موجود زنده درغلظتهای کم ، حائز اهمیت شناخته شده اند . در جدول تناوبی به آن تعداد از عناصر که وزن اتمی بالایی داشته و در درجه حرارت اتاق خاصیت فلزی دارند فلز سنگین اطلاق میشود. از آنجایی که تعاریف مختلفی برای این عناصر شده و در این طبقه عناصر مختلفی قرار داده شده اند باید تنها از اصطلاح فلزات و یا شبه فلزات استفاده نمود. بر اساس این تعاریف فلزات مس تا بیسموت در جدول تناوبی که دانستیته بیشتر از4 دارند به عنوان فلزات سنگین تعریف شده اند. در جدول تناوبی به فلزات گروه3 تا 16در تناوب 4 و 5 به بعد فلزات سنگین میگویند. بسیاری از این عناصر نه تنها برای حیات بیولوژیکی ضروری نیستند بلکه بسیار هم خاصیت سمی دارند. ارگانیسمهای زنده به مقادیر بسیار کمی از فلزات سنگین برای ادامه رشد و بقاء نیار دارند که به اصطلاح به آنها Trace Elements میگویند مثل آهن، کبالات، مس، منیزیم، مولیبدن وانادیم، استرنیم و روی و اگر از آن حداقل مورد نیاز و ضروری افزایش یابند باعث اخلال در رشد میگردند.

سایر فلزات سنگین مانند جیوه، سرب و کادمیم عناصر حیاتی نبوده و اثرات سودمندی بر حیات ارگانیسمهای زنده ندارند به طوریکه تجمع آنها در بدن موجودات زنده به خصوص پستانداران باعث بیماریهای خطرناکی میگردد. مسیرهای ورود به بدن پستانداران به طور معمول از طریق هوای آلوده که در مناطق صنعتی پس از بارندگی وارد خاک و آبزیرزمینی میشوند و همچنین از طریق دریاها و اقیانوسها میباشد.

در مسمومیتهای ناشی از مصارف دارویی، فلزات سنگین شامل آهن، منیزیم، آلومینیوم و برلیوم میباشند.   درمبحث حفاظت محیط زیست، بهداشت و سلامت انسانها فلزاتی مانند سرب، جیوه، مس، کادمیوم، نیکل،کروم و..جزء گروه فلزات سنگین بوده که این عناصر و بسیاری از ترکیبات آنها به لحاظ اثرات سوء و زیانبارشان برسلامت انسان و محیط زیست از سموم پرخطر پیرامون ما محسوب میگردند.  

این سموم در هوای تنفسی، آب آشامیدنی، مصالح ساختمانی، لوازم آشپزخانه و حتی البسه موجود میباشند. یکی از اساسی ترین مسئله ها در ارتباط بافلزات سنگین عدم متابولیزه شدن آنها در بدن میباشد. در واقع فلزات سنگین پس از ورود به بدن دیگر از بدن دفع نشده بلکه در بافتهایی مثل چربی، عضلات، استخوانها و مفاصل رسوب کرده و انباشته میگردند که همین امرموجب بروز بیماریها و عوارض متعددی در بدن میشود. فلزات سنگین همچنین جایگزین دیگر املاح و مواد معدنی مورد نیاز در بدن می گردند. مثلا در صورت کمبود روی در مواد غذایی کادمیوم جایگزین آن میگردد. به طور کلی اختلالات عصبی )پارکینسون، آلزایمر، افسردگی، اسکیزوفرنی(، انواع سرطانها،فقر مواد مغذی، بر هم خوردن تعادل هورمونها، چاقی، سقط جنین، اختلالات تنفسی و قلبی عروقی، آسیب به کبد، کلیه ها و مغز،آلرژی و آسم، احتلالات غدد درونریز، عفونتهای ویروسی مزمن، کاهش آستانه تحمل بدن، اختلال در عملکرد آنزیمها، تغییر درسوخت و ساز، ناباروری، کم خونی، خستگی، تهوع و استفراغ، سردرد و سرگیجه، تحریک پذیری، تضعیف سیستم ها، پیری زودرس، اختلالات پوستی، کاهش حافظه، بی اشتهایی، التهاب مفاصل، ریزش مو، ایمنی بدن، تخریب ژن پوکی استخوان و در موارد حاد مرگ از نتایج اثرات ورود فلزات سنگین به بدن انسان میباشد.   رعشه و لرزش در اثر پارکینسون از طرفی خاصیت تجمع پذیری فلزات سنگین در گیاهان و ورود آنها به زنجیره غذایی خطرات ناشی از آنها را دو چندان می کند. با رشد صنعت و افزایش مصرف مواد شیمیایی ورود آنها در آب، خاک و هوا و آلوده شدن محیط احتمال رویاروئی انسان با خطرات ناشی از آنها بیشتر شده است .  

 
اختلال در سیستم هورمونی (غده تیروئید)

مصرف طلا در انگشتان سبب تغییر در مفاصل شده است 

 اثرات سمی فلزات سنگین بر بدن انسان: آلودگی محیطی و تحت تأثیر قرار گرفتن انسان توسط فلزات سنگین مانند جیوه، کادمیوم و سرب یک مشکل جدی و در حال رشد در دنیا شده است. متأسفانه پیدایش و کشف این فلزات در پنجاه سال اخیر باعث افزایش نمایی استفاده از فلزات سنگین در تولیدات و فرآیندهای صنعتی بوده است. ما روزانه به طور غیر مستقیم از طریق ترکیبات زیستی مختلف، غذا، آب و هوا در معرض آلودگی این فلزات هستیم. فلزات سنگین ماده اصلی تشکیل دهنده پوسته زمین هستند. از آنجاییکه این فلزات به آسانی تجزیه نشده و از بین نمیروند، به عنوان مواد آلود کننده محیطی پایدار به شمار میروند. سرب یکی از مهمترین عناصر سنگین و سمی است که از طریق خوردن آب و غذا و از راه تنفس وارد بدن میشود. به محض بلعیدن، این فلز با بیومولکولهای بدن مانند پروتئینها و آنزیمها به شکل ترکیبات بیوتوکسیک پایدار در میآید. در نتیجه ساختار آنها، تغییر کرده و فعل و انفعالات زیستی آنها با مشکل مواجه میشود. آلودگی سرب باعث جلوگیری از سنتز هموگلوبین، آسیب به عملکرد کلیه ها، سیستم باروری، مفاصل، سیستم قلبی عروقی، آسیب حاد و مزمن به سیستم عصبی مرکزی و سیستم عصبی جانبی میشود. در اطفال سمیت سرب باعث رشد ضعیف سلولهای خاکستری مغز، و در نتیجه بهره هوشی کم میشود. سمیت حاد و مزمن سرب باعث بروز بیماریهای روانی میگردد.   مزاح 2 دانشمند  در مورد سمیت های فلز سرب مسمومیت ناشی از فلزات سمی بدیهی است که بدن انسان به مقادیر مختلفی فلزات نیاز دارد ولی درصورتی که این میزان بیش از حد معمول باشد میتواندموجب بیماری و یا حتی مرگ انسان شود. مصرف مقدار کم فلزات سنگین سمی مانند آرسنیک و سرب میتواند آسیب های بسیار جدی برروی سلامت انسان داشته باشد. این در حالی است که فلزاتی مانند باریم، نیکل وکادیوم دارای مصارف پزشکی هستند. زباله های سمی، کار در محیط های خاص، لوله های سربی قدیمی، هوایآلوده، آب و مواد غذائی آلوده می توانند باعث این مسمومیت شوند. فلزات سمی، فلزاتی هستند که به صورت ترکیبات سمی محلول هستند و از لحاظ بیولوژیکی هیچ نقشی ندارند. این بدین معنی است که هیچ گونه موادمعدنی ضرری برای بدن انسان ندارند. فلزات سبک مانند بریلیوم نیز می تواند  سمی باشد. همچنین برخی فلزات سنگین مانند آهن به غیر از اینکه سمی به حساب نمی آید بلکه دارای مقداری مواد مغذی نیز می باشد میزان سمی بودن فلز، رابطه مستقیمی با انحلال پذیری آن فلز دارد . فلزات سنگین سمی: شبه فلز:    آرسنیک فلز باریم ، سرب  و جیوه فلزاتی که حاوی مواد رادیواکتیو هستند: اورانیم ،  رادیوم  و اکتینیم علائم ناشی از مسمومیت های فلزی: از نشانه ها و علائم مشخص این نوع مسمومیت، تغییر رنگ پوست یا تغییرات رفتاری هستند. برخی از علائم نیز تنها توسط فرد مسموم قابل احساس هستند مانند سردرد و یا بی خوابی. از علائم دیگر مسمومیت بر اثر فلزات سنگین سمی می توان گیجی، درد عضلات و مفاصل، سردرد، از دست دادن حافظه کوتاه مدت، ناراحتی های دستگاه گوارش، ناتوانی در هضم غذا، مشکلات بینائی و خستگی مزمن را نام برد. تشخیص نوع مسمومیت: به دلیل دشوار بدون تشخیص اینکه مسمومیت به علت کدام فلز سنگین سمی بوجود آمده، به این منظور یک رویکرد کلی در نظر گرفته می شود. به این صورت که مسمومیت بر اثر فلزات سنگین شامل: جیوه، سرب،آلومینیوم،آنتیموان،آرسنیک، کادمیوم، کروم، مس، نقره، روی، قلع در یک گروه نظر گرفته می شود. همچنین در نتیجه ترکیب جیوه و نقره آلیاژی به نام آمالگام (Amalgam) بوجود می آید که به عنوان مسمومیت ناشی از آمالگام (Amalgam Illness) شناخته شده است.   

درمان و پیشگیری مسمومیت های فلزی

اولین قدم در هرگونه از مسمومیت فلزات سنگین شناسائی عناصر سمی و آغاز فرایند سم زدائی بدن است. استفاده از داروهای کی لیت (chelating) کی لیت فرایندی است که طی آن یک ترکیب شیمیایی با یک یون فلزی ترکیب شده و آن را بصورت محکم نگه میدارد. موادی که دارای چنین خاصیتی هستند در درمان مسمومیت با فلزات بکار میروند نیز تجویز می گردد و به طور همزمان با آن، انجام عمل جمع آوری ادرار به مدت 24 ساعت به منظور تعیین سطح فلز موجود در بدن انجام می پذیرد. علائم بهبود ممکن است در عرض چند هفته قابل رویت باشد ولی درمان کامل ممکن است  6ماه تا 2 سال طول کشد. اگرچه درمان به طور کامل امکان پذیر است ولی بسیاری از افراد از عوارض ناشی از مسمومست ناشی از فلزات مدت طولاتی رنج می کشد. برخی از آسیب ها مانند آسیب های کبدی یا مغزی، ممکن است غیر قابل بازگشت بوده و فرد تا پایان عمر از عواقب ناشی از مسمومیت آن رنج می برد.                   

         بیماران مبتلا به اسکیزوفرنی در اثر مسمومیت با فلزات سنگین

مواد غذائی مناسب برای سم زدائی بدن ناشی از مسمومیت فلزات سنگین سیر اثری محافظت کننده، در برابر مسمومیت بر اثر فلزات سمی را دارد. اگرچه سیر این مواد سمی را از بدن از بین ببرد ولی قادر به مقاوم کردن بدن در برابر این سموم می باشد. گشنیز می تواند به دفع سموم فلزات مانند جیوه از روی سیستم عصبی بدن کمک کند. هنگامی که شما گشنیز مصرف می کنید مواد سمی را از مغز به سمت بافت های همبند)یا همان بافت پیوندی که ازجمله وظایف آن حفاظت و پشتیبانی از بافتهای دیگر است( و یا مدفوع حرکت داده و در نتیجه سموم را دفع می کنید. قابل ذکر است که تأثیر گشنیز تازه نسبت به گشنیز خشک شده بیشتر است. فیبر محلول در سبزیجات و میوه های حاوی پکتین : میوه ها و سبزیجات سرشار از پکتین موجب فرآیند کی لیت شده و میزان دفع سرب توسط ادرار را افزایش می دهند. این سبزیجات و میوه ها شامل:گلابی، سیب سبز، مرکبات، کلم، انگور، چغندر و هویج هستند.  

   

غذاهای غنی از آمینو اسیدها یکی دیگر از عوامل کی لیت به صورت طبیعی هستند. منابع آمینو اسیدهای گیاهی شامل گیاهانی مانند غلات سبوس دار نظیر سبوس جو دو سر، بلغور جو دو سر، ذرت، اسفناج، هویج، شلغم، انگور و انار هستند. غذاهای غنی از گوگرد- این منابع غذائی شامل پیاز، گل کلم، بروکلی و کلم بروکسل هستند که موجب کی لیت طبیعی بدن می شوند. ریشه گیاه بابا آدم به دلیل داشتن خواص ضد قارچی، ضد تومور و ضد باکتری، به عنوان ماده سم زدایی فلزات سنگین از بدن شناخته شده است.  

تصویر گیاه بابا آدم

اگر شما دچار مسمومیت بر اثر فلزات سنگین شده اید، باید مواد غذایی ذکر شده را به رژیم غذائی خود اضافه کرده و در مقابل از مصرف خوراکی های فرآوری شده و حاوی مواد شیرین کننده مصنوعی اجتناب کنید. دانش پزشکی قادر به درمان مسمومیت ناشی از فلزات سمی می باشد ولی باید توجه داشته باشید که انتخاب موادغذائی مناسب تا میزان بسیار زیادی خطرات ناشی از این نوع مسمومیت ها را کاهش می دهد، پس حدالامکان تغذیه ای سالم و مناسب داشته باشید.  

چه دعایی کنمت بهتر از این           خنده ات از ته  دل                  گریه ات از سر شوق دلت کلبه ای از مهر و صفا                             قلب تو جلوه ای از عشق و ارادت  به خدا  کسی که در برابر خداوند زانو میزند می تواند  برابر  هر کسی

بیماری MS چیست ؟ درمان آن چگونه است؟

بیماری MS چیست ؟ درمان آن چگونه است؟

                              بیماری MS چیست ؟ درمان آن چگونه است؟

دکتر حسین جعفری عضو هیئت علمی دانشگاه آزاد اسلامی واحد پزشکی تهران گروه فارماکولوژی و سم شناسی

به مناسبت این ایام سخن را با این بیان روایت شده از حضرت امام حسین (ع)معلم و پرچم دار دین و شهادت آغاز می نماییم:

«إن کان دین محمّد لم‌یستقم الاّ بقتلی فیاسیوف خذینی»

اگر دین جدم محمد جز با کشته شدن من بر پا نمی ماند پس ای شمشیر ها مرا دریا بید.

این جمله یکی از قصار معروف آن حضرت می باشد:

اگر سه چیز نبود , هرگز فرزند آدم سر تسلیم فرو نمی آورد : فقر و نیازمندی , بیماریو مرگ .

(Multiple sclerosis) یاMS یک بیماری ناتوان کننده است که مغز و نخاع را تحت تاثیر قرارداده و باعث از دست دادن کنترل، دید، تعادل و حواس (بی حسی) میشود. در بیماری ام اس اعصاب مغز و نخاع توسط سیستم ایمنی بدن آسیب میبینند، که به این اختلال بیماری خود ایمنی میگویند. بیماری های خود ایمنی بیماری هایی هستند که در آنها سیستم ایمنی بدن که وظیفه شان حفاظت از بدن و نابود کردن آسیب رسانهای خارجی همچون باکتری هاست، اشتباها شروع به حمله به بافتهای بدن مینمایند. در بیماری ام اس، سیستم ایمنی بدن شروع به حمله به مغز و نخاع دوتا از اجزاء مهم که سیستم مرکزی اعصاب را کنترل میکنند، کرده و باعث فلج شدن و از کارافتادگی آنها میشود. سایر بیماریهایی خود ایمنی شامل لو پوس و آرتریت روماتوئید میشود .

                       

آسیب دیدن اعصاب در بیماری ام اس سیستم مرکزی اعصاب از میلیون‌ها عصب تشکیل شده که وظیفه انتقال پیام‌ها بین مغز و اجزای بدن را برعهده دارند. این اعصاب پوشیده از لایه‌ای محافظ بنام myelin (نوعی چربی) که از تداخل اعصاب باهم جلوگیری می‌نماید(کاری که لایه محافظ سیم‌های الکتریکی انجام می‌دهد). در بیماری ام اس سیستم ایمنی بدن شروع به آسیب رساندن به این جربی ها کرده و با این کار باعث می‌شود، انتقال پیام توسط این اعصاب مختل شده و مغز قدرت کنترلی خود بربدن را از دست دهد. در این شرایط بدن دچار کاملا فلج و ناتوان می‌شود.

 

هرچند که شفایی برای بیماری ام اس وجودندارد، اما با درمان و مراقبت می‌توان حملات ام اسی و سرعت پیشرفت بیماری را کاهش داد. برطبق انجمن ملی ام اس آمریکا حدود 400000 آمریکایی به این بیماری مبتلا هستند و این بیماری بین زنان دو تا سه برابر شایع‌تر از مردان است. همچنین بیشترین خطر ابتلا به این بیماری بین نوجوانی و سن 50 سالگی می‌باشد.

علایم ابتلا به بیماری ام اس

نشانه‌ها و علایم ابتلا به ام اس بین افراد مختلف، مکان اعصاب تحت‌تاثیر و در زمان‌های مختلف متفاوت بوده و می‌توانند تغییر یابند، علایم ام اس شامل :

ضعف و یا بحسی یکی یا تعدادی از اعضای بدن.

ازدست دادن نسبی و یا کامل بینایی معمولا در یک چشم بعلاوه درد در حرکت دادن چشم(اختلال عصب بینایی)

    دوبینی یا تاری دید

    سوزن سوزن شدن و یا درد در بعضی از بخش‌های بدن

    شوک الکتریکی هنگام بعضی حرکات خاص سر

    لرزش بدن و یا عدم هماهنگی بدن

    لکنت زبان ،خستگی  و گیجی

حساسیت به گرما در افراد مبتلا به ام اس عادی بوده و کمی افزایش دمای بدن می‌تواند محرک و یا بدترکننده بیماری ام اس باشد.

 

افراد در ابتدای ابتلا به بیماری عودکردن گه‌گاه این علایم و سپس ناپدید شدن موقتی این علایم را احساس می‌کنند. بعضی از افراد مبتلا به نوع خوش‌خیم این بیماری بوده و بعد از حمله اولیه دچار حمله دیگری نشده و بیماری‌شان پیشرفت نمی‌کند.

چگونه این بیماری تشخیص داده می شود؟

مشکوک می شوند که بیمار نسبتاً جوان با علائم حرکتی و یا  MS به حسی که مرتباً حالت فعال و سپس خفته بخود می گیرد مواجه شوند. پزشکان مانند هر بیماری دیگری باید یک تاریخچه پزشکی دقیق را در کنار معاینه فیزیکی فرد قرار داده تا بتوانند به تشخیص MS نزدیک شوند. البته برای رسیدن به یک تشخیص قطعی باید مجموعه ای از تستها را برای کنار گذاشتن سایر بیماریهای مشابه انجام داد. بهترین وسیله برای نشان دادن نقاطی از دستگاه عصبی مرکزی ( مغز و نخاع ) که میلین در آنها از بین رفته است و پلاک ایجاد شده MRI می باشد.

پزشک همچنین ممکن است « آزمایشات پتانسیل برانگیخته » را که می توان روی اعصاب و حواس مختلف مثل بینائی، شنوایی ، ... انجام داد، درخواست کنند. در این آزمایشات این اعصاب تحریک شده و سرعت انتقال پیام الکتریکی در آنها اندازه گیری می شود. بیماران مبتلا به MS پاسخ کندتر و آهسته تری نسبت به تحریک اعصاب از خود نشان می دهند. پزشک همچنین ممکن است آزمایش بررسی مایع مغزی- نخاعی (که از طریق کمر این مایع گرفته می شود و بر روی آن آزمایشاتی انجام می گیرد) را درخواست نماید. مایع مغزی – نخاعی در افراد مبتلا به MS حاوی سطوح بالای پروتئین و WBC سفید بالاتر از حد معمول می باشد

دلایل ابتلا به ام اس

هیچ کس در مورد دلایل اصلی اشتباه سیستم ایمنی بدن برای حمله به اعصاب در بیماری ام اس نمی‌تواند نظر قطعی دهد. بعضی از دانشمندان معتقدند ترکیبی از ژنتیک و چیزی در محیط زیست می‌تواند باعث ابتلا به این بیماری شود. افرادیکه بیشتر از بقیه در خطر ابتلا به ام اس قراردارند، شامل:

افردیکه در سنین 20 تا 40 سالگی قرار دارند در بیشترین خطر هستند.

    زنان دو برابر بیشتر از مردان در خطر ابتلا به بیماری ام اس قراردارند.

    اگر والدین و یا برادر و خواهر شما به بیماری ام اس مبتلا باشند، خطر ابتلای شما به ام اس بین 1 تا 3 درصد افزایش می‌یابد.

    عفونت ها و ویرس‌ های خاص از جمله ویروس ابشتاین بار می‌تواند خطر ابتلا به این بیماری را افزایش دهد.

    افراد سفیدپوست، بخصوص خانواده‌های ساکن اروپای شمالی در بیشترین خطر ابتلا به این بیماری قراردارند. نژادهای آسیایی، آفریقایی یا بومی آمریکا در بین سایر نژادها در کم‌ترین خطر ابتلا به این بیماری هستند.

درصورتیکه شما مبتلا به سایر بیماری‌های خودایمنی از جمله بیماری تیروئید، دیابت نوع 1 یا بیماری التهابی روده هستید، خطر ابتلای شما به ام‌اس افزایش می‌یابد.

    در کشورها و مناطق جغرافیایی خاص از جمله اروپا، کانادای جنوبی، آمریکای شمالی، نیوزلند و استرالیای جنوبی خطر ابتلا به بیماری ام اس بیشتر از سایر مناطق جهان است.

 

عوارض ابتلا به ام اس

در بعضی مواقع افراد مبتلا به ام اس به سایر مشکلات زیر مبتلا میشوند

    خشکی و یا گرفتگی عضلات

    فلج شدن بخصوص فلج شدن پاها

    مشکلات مثانه، شکم و یا مشکلات جنسی

    مشکلات ذهنی، ازجمله فراموشی و یا عدم تمرکز

 صرع یا بیهوشی ،  افسردگی

 چگونگی درمان بیماری ام اس  

طیف گسترده‌ای از داروهای مختلف وجود دارند که میتوانند شدت و تکرار علایم بیماری ام اس را کاهش دهند. همچنین بعضی از انواع داروها میتوانند سرعت پیشرفت بیماری را کاهش دهند. سایر داروها میتوانند حملات بیماری را کوتاه کنند ،   علایم و     مشکلات ام اس را بهبود بخشند(مانند درد، مشکلات ادراری و خشکی ماهیچه‌ها)

داروهای موجود درمان ام اس از نظر کاربرد به سه گروه اصلی تقسیم‌ بندی میشوند:

برای حملات بیماری

برای کنترل علائم بیماری

برای کنترل سیر بیماری

هنوز درمان قطعی برای MS پیدا نشده است. امروزه ترکیب درمان داروئی و درمان فیزیکی برای کاهش علائم و یا حتی به مرحله نهفته بردن بیماری توصیه می شود. درمان بیماری MS توسط یک تیم شامل متخصص مغز و اعصاب و متخصص درمان فیزیکی انجام می گیرد. استفاده از داروهای استروئیدی مثل متیل پردنیزون و پردنیزون برای تخفیف علائم بیماری مفید می باشند البته اگر در یک دوره کوتاه مدت مصرف شوند. استروئیدها همچنین می توانند به بهبود اشکالات بینایی در این بیماران کمک کنند. ایمونوگلوبین داخل وریدی در  مواردی که حمله به درمان با کورتیکواستروئیدها پاسخ مناسبی ندهد پزشک ممکن است از ایمونوگلوبولین وریدی ( IVIG) کمک بگیرد . این ترکیبات در واقع آنتی بادی هائی هستند که توسط سیستم ایمنی افراد ساخته میشوند و بدن را از عفونت ها و بیماریها محافظت می نمایند. این مواد از خون افراد داوطلب جمع آوری شده از سایر مواد موجود در خون جدا میشوند و به صورت تزریقی مورد استفاده قرار می گیرند . دوره درمان با این دارو معمولاً 5 روز است

سایر داروها مثل « بتا اینترفرون » و « گلاتیامر » هم می توانند تعداد حمله های حاد بیماری را کاهش دهند. داروهای اخیر که تزریقی هستند باعث جلوگیری از حمله سیستم ایمنی به پوشش اعصاب میلین می شوند.

انترفرون ها پروتئین هایی هستند که بطور طبیعی در بدن ساخته میشوند و دفاع بدن را در مقابل و ویروسها تأمین می کنند. سه نوع انترفرون طبیعی وجود دارد ، الفا، بتا، و گاما که از بین آنها نوع بتا در بیماری MS نقش درمانی دارد . این نوع انترفرونها خود به اشکال تزریقی در بازار وجود دارند.

انترفرون بتا – یک آ شامل آونکس .( و معادل ایرانی آن سینووکس) که به صورت عضلانی هفته ای یک بار تزریق میشوند.

وریبف و معادل ایرانی ان رسیژن که به صورت زیر جلدی ، هفته ای سه بار تزریق میشوند .

انترفرون بتا – یک ( بتافرون) که به صورت زیر جلدی یک روز در میان تزریق میشود.

تعویض خون ( پلاسما فرز ) هم در مواردی از بیماری مورد استفاده قرار می گیرد که به ترکیبات کورتون پاسخ مناسبی داده نشده باشد. در این نوع درمان حجم مشخصی از خون در طول مدت ۴-۳روز تعویض می شود.

برای کنترل علائم بیماریبسته به اینکه فرد در حال حاضر چه علائم و مشکلاتی دارد، از داروهای مختلفی برای کنترل و به حداقل رساندن مشکلات استفاده میشود. مثلاً از آمانتادین برای درمان خستگی و از باکلوفن برای مقابله با سفتی عضلانی (اسپاسم) استفاده مینشود

سایر داروها هم ممکن است برای رفع علائم همراه بیماری مثل افسردگی، مشکلات ادراری و یا اسپاسم عضلات مورد استفاده قرار گیرند. اسپاسم عضلات بخوبی به تزریق « سم بوتولینوم » پاسخ می دهد که با رفع اسپاسم، درد ناشی از آن نیز بر طرف می شود.

بیماران با مشکلات شدید مثانه ممکن است برای تخلیه ادرار خود به نصب لوله ادرای نیاز پیدا کنند. درمانهای فیزیکی و شغلی نیز به بیمار کمک می کند که محدوده حرکات خود قدرت عضلات و انعطاف پذیری آنها را حفظ کنند و همچنین تکنیکهایی را برای جبران اختلال هماهنگی بین حرکات در تعادل را بیاموزند تا بتواند علیرغم نا توانائی هائی که دچار آن شده اند، کارکرد خود را حفظ کرده و به شغل خود ادامه دهند. برای رفع خستگی نیز علاوه بر بعضی از داروها، تنظیم روش زندگی خود برای قرار دادن دوره های مکرری از زمان جهت استراحت و تجدید قوا می تواند مفید باشد

درمان خانگی ام اس با تغییر سبک زندگی

مواردیکه در مورد سبک زندگی در ادامه بیان میکنیم، میتواند به شما در زندگی با ام اس کمک کنند، این نکات شامل :

     استراحت کافی نمایید، اینکار باعث میشود کمتر احساس ضعف و خستگی نمایید

    ورزش کنید، انجام مرتب ورزش و فعالیت بدنی از جمله ورزشهای مثل پیاده روی، شنا، کاهش وزن و سایر فعالیتهای متعادل به شما در تقویت عضلات، مثانه و روده و همچنین حفظ تعادل شما کمک مینماید

    بدنتان را خنک کنید، بعضی اوقات  شدت بیماری ام اس با گرم شدن بدن افزایش مییابد. با ریختن آب خنک روی خود، شنا در آب خنک و خوردن نوشیدنیهای خنک بدنتان را خنک نمایید

    خوردن رژیم غذایی مناسب، چراکه رژیم غذایی مناسب میتواند به شما در حفظ تناسب اندام، تقویت سیستم ایمنی بدن و سلامت استخوانها کمک نماید.    استرس تان را کاهش دهید، چراکه استرس میتواند شدت بیماری تان را افزایش دهد

 

نکاتی در مورد مراقبت بیمار مبتلا

هنوز محققان راهی را که بتوان از ابتلا به این بیماری جلوگیری نماید، پیدا نکرده اند.

در قدم اول و مهمترین مورد حمایت خوب خانواده را طلب مینماید.  در گام بعدی حمایت  دوستان و اعضای تیم درمانی از وی می باشد تا او خود را تنها احساس نکند.

مصرف منظم داروهای تجویز شده، برنامه منظم برای فعالیت فیزیکی و ورزش، داشتن استراحت به میزان کافی که می تواند فرد را به وضعیت بهتری از سلامت رهنمون شود از وظایف خود بیمار است.

همچنین کاهش سطوح استرس فرد بیمار می تواند در کاهش علائم او مؤثر باشد. همچنین اجتناب از فعالیت زیاد در محیطهای بیرون خصوصاً در هوای زیاد گرم که می تواند باعث تشدید بیماری شود، لازم است. حمام سونا، وان حاوی آب خیلی گرم، دوش با آب گرم گرفتن همگی می توانند باعث بدتر شدن علائم شوند که پرهیز از آنها مفید بنظر می رسد.

کوپاکسون -2

داروی گلاتیرامراستات با نام تجاری کوپاکسون و معادل ایرانی کوپامر و اُسویمر، از آنجاکه به تازگی در کشور تولید شده است.

این دارو که در حال حاضر فقط در بیماری ام اس کاربرد دارد، زنجیره ای از چهار ملکول اسید آمینه بنام های گلوماتیک اسید، لیزین، آلانین و تیروزین است که بطور طبیعی در ملکول پروتئینی میلین ( غلاف عصب) هم یافت میشود. بنابراین از نظر ساختمان شیمیایی این دارو با میلین دور تنه عصب ، مشابهت دارد.

 

کوپاکسون -2 از سال 1996 توسط سازمان غذا وداروی امریکا برای کم کردن تعداد حمله های بیماری ام اس استفاده میشود،اگرچه مشاهدات نشان میدهد که در جلوگیری از پیشرفت ناتوانی هم موثر است . این دارو بصورت تزریق زیر جلدی روزانه

مورداستفاده قرار میگیرد . مکانیسم اثر دارو بدرستی معلوم نیست . اما به نظر می رسد با تغییراتی که در سیستم ایمنی بدن ایجاد می کند، واکنشهای التهابی را مهار میکند و شاید با توجه به شباهتی که به غلاف میلین دارد واکنشهای ایمنی ایجاد شده علیه این غلاف را به گونه ای ″منحرف″ میکند.

عوارض شایع دارو عبارتنداز : واکنش های محل تزریق که در 30% ممکن است روی دهد .

علائم شبیه آنفولانزا نیر در 10% موارد بروز میکند.  علائم قید شده معمولاً خفیف هستند.

احساس گُر گرفتگی ، اضطراب ، افزایش ضربان قلب در 5% افراد روی میدهد. (اگر دارو اداخل رگ تزریق شود)

پس از مدتی در اثر تغییراتی که در نسج چربی محل تزریق روی میدهد ،حالت گود افتادگی ممکن است دیده شود.

بندرت ممکن است عوارض دیگری در دستگاههای مختلف بدن ( گوارشی، عصبی، ادراری، تنفسی ...) نیز روی دهد .

در حال حاضر گروه زیادی از داروها در دست تحقیق قرار دارند که مطمئنا برخی از آنها در سالهای آینده از بوته آزمایش موفق بیرون خواهند آمد.

داروهای فوق الذکر و مشابهین آنها در حال حاضر  قادر به کنترل بیماری می باشند و توانایی ریشه کن کردن آن را ندارند.

سخن آخر:  چگونه به بیماران ام اس کمک کنیم ؟

محرم اسرار و مشکلات بیمار باشید و گاهی اجازه دهید با شما درد دل کند و مشکلاتش را بازگو نماید. کمترین فایده این کار، سبک شدن و آرام شدن اوست. علاوه بر این شما با مشکلات او آشنا می شوید و سعی می کنید آنها را برطرف نمایید.

اگر چه درمانی برای بیماری ام اس وجود ندارد، اما راه مناسبی که برای کمک به این بیماران وجود دارد این است که همیشه در دسترس آنها باشیم و آنها را تنها نگذاریم. اگر چه ممکن است معلولیت آنها جزئی باشد و بتوانند از پس کارهای روزانه خود برآیند، اما بروز حملات عصبی به آنها خبر نمی دهد و اگر این بیماران خود را در شرایط حمله تنها و ناتوان ببینند، شرایط روحی شان آسیب می بیند و ممکن است خیلی زود بیماری، آنها را از پا درآورد.

بنابراین سعی کنید در دسترس بیمار باشید و او را تنها نگذارید. در صورت لزوم برایش پرستار بگیرید و کارهای سخت را به او نسپارید. شرایط منزل را طوری فراهم کنید که سرشار از صمیمیت باشد و کمترین استرسی به بیمار وارد نشود، چون استرس بیماری را بدتر می کند. از کم هزینه ترین چیزها برای بهبود شرایط او استفاده کنید، مثل خندیدن و شاد بودن.

.................................................................................................................................

این مقاله را با گفتاری از سالار شهیدان به پایان میبریم.

خداوندا مرا با احسان خود , فزون طلب منما و با بلا و گرفتاری ادب مکن.

شکرگزاری تو بر نعمت گذشته موجب روی آوردن نعمت های جدید است.

با مداوا هر درد را درمان می کنی در صورتی که برای بیماری گناهت هیچ درمانی وجود ندارد، به جز زاری خالصانه به درگاه خداوند رحمان همراه با خواست هراسمندانه و یقینی از  روی امید.

آنچه را طاقت نداری به عهده مگیر، به آنچه نخواهی رسید، مپرداز، آنچه را قادر نیستی به شمار میاور، جز به اندازه ای که سود می بری هزینه مکن، پاداش، جز به اندازه کارکرد خویش مخواه، جز به فرمانبرداری از خدای سبحان که به دست آورده ای شادمان مشو و جز آنچه که خود را برای آن شایسته می بینی دریافت نکن.

---

نوشته شده در تاریخ دوشنبه بیست و ششم مهر ۱۳۹۵ توسط دکتر حسین جعفری عضو هیئت علمی دانشگاه

آرشیو نظرات

آزبست ( Azbast) ماده ای بسیار مصرفی اما آلاینده ای خطرناک و سرطان زا

آزبست ( Azbast) ماده ای بسیار مصرفی اما آلاینده ای خطرناک و سرطان زا

دکتر حسین جعفری عضو هیئت علمی دانشگاه آزاد اسلامی واحد پزشکی تهران گروه فارماکولوژی و سم شنا سی

حمد و سپاس بی کران خداوندی راست که از سررحمتش انسان را آفرید و او را از انواع نعمت ها بهره مند نمود تا با اراده ای استوار ، راههای فضیلت و کمال را طی نموده و در حرم امن الهی و فردوس برین جاودانه گردد

تاریخچه
حدود ۲۵۰۰ سال قبل از میلاد در فنلاند از پنبه کوهی برای ساخت ظرفهای گلی استفاده میشده است
هرودوت (۴۵۰ سال قبل از میلاد) نقل میکند که چگونه رومیان مردگان خود را قبل از سوزاندن درون پارچه‌های بافته شده از این نوع پنبه می پیچیدند. گفته میشود شارلمانی لباسی از پنبه کوهی داشت که با پوشیدن آن از درون آتش عبور کردو تطهیر شد.
خسرو پرویز دوم دستاری داشت از جنس پنبه کوهی که برای پاکیزه کردن آن را در آتش می انداخت و نابود نمیشد.  در سال ۱۸۲۰ یک دانشمند ایتالیایی، برای نخستین بار لباس ضد آتش را با استفاده از الیاف پنبه کوهی تولید کرد.
در اوایل قرن بیستم، یک مهندس اتریشی به نام لودویک هاچک از ترکیب الیاف این ماده با سیمان، موفق به اختراع سیمان نسوز شد.
اولین مورد بیماری «آزبستوسیس» که عامل آن الیاف پنبه کوهی است یکصد سال پیش در انگلستان شناسایی شد. بیمار مردی بود که چهارده سال روی ماشین پنبه زنی کار کرده بود و در ۳۴ سالگی در بیمارستان درگذشت. در کالبد شکافی، تصلب بافتهای شش وی کاملاً آشکار بود. در شکل زیر انواع آزبست را مشاهده مینمایید.

  

آزبست نام گروهی از ترکیب های معدنی منیزیوم و سیلیسیوم است که بیشتر در طبیعت به صورت الیاف معدنی و سنگ یافت میشود. این مواد به خاطر مقاومت زیادی که در برابر گرما و آتش دارند به عنوان مواد نسوز به کار میروند.

                                                    مهم ترین فراورده های آزبست  
الف- محصولات آزبست  سیمان:
شامل لوله های آزبست سیمانی، ناودانی، صفحات ایرانیت، دیوارهای پیش ساخته گچی و تو فال های سقف، پوشش های سیمانی، برخی کاشی ها مثل کاشی کف های آسفالتی و کاشی کف های وینیلی، پلاس تر های ضد صوت و پوشش های دکوری یا سقف.
ب-مواد مالشی و اصطکاکی:
صفحه کلاچ، لنت ترمز، انواع واشر، پانل های تجهیزات آسانسور، کفشک های ترمز آسانسور و بالابر و...
پ- جامه های نسوز:
 لباس، جلیقه، نمدها، هود های ازمایشگاهی، دستکش های آزمایشگاهی، پتوهای آتش نشانی، پرده های ضد آتش و دیگر مواد نسوز.
ت-ماده پرکننده و عایق: 
عایق آزبست افشانه شده، ترکیبات درزگیر نواری شکل و کاغذهای آزبستی(عایق لوله و...)، مواد کاغذی ضد حرارت، مواد درزگیر ضد حرارت، عایق های ضد حرارت، عایق های ضد آتش،
ث-سایر:
برخی رنگهای شیمیایی،  پلاستیک و...

در کشورهای در حال توسعه به طور گسترده ای از لوله های آزبست سیمان استفاده می شود، بطوری که 30 درصد لوله های انتقال رسانی آب شهری در هندوستان را شامل می شود   درصد از شبکه آبرسانی کانادا نیز از جنس آزبست سیمان است.

 

بیماری‌های ناشی از استنشاق آزبست:
آزبستوزیس
 ازبستوز عبارت است از التهاب ریه ها به علت استنشاق ذرات آزبست . این یک اختلال مزمن است اما مسری نیست . آزبستوز ممکن است منجر به سرطان ریه شود
آزبستوز شاید مهمترین بیماری ریوی ناشی از کار باشد.
سرطان ریه
مزوتلیوما
 در این بیماری تومورهای سفید رنگی در اطراف ریه ها تشکیل می شود، که بتدریج رشد می کنند و افزایش پیدا می یابد. و با

 

فشار به دیواره ریه ها از گنجایش آنها می کاهد. بعلت عدم وجود عوارض اولیه معمولاً پزشک زمانی بیماری را تشخیص می دهد که دیگر راهی برای معالجه و نجات بیماری وجود ندارد.
سرطان حنجره
و بطور جانبی: سرطان های لوله گوارش
 ابتلا به سرطان های روده و معده در کار گرانی که با این ماده در تماس می باشند بیشتر است. این کارگران اکثراً با نوعی ضعف ریوی دست به گریبان هستند که ابتلای به بیماریهای ریوی دیگر از جمله سل، برونشیت و سینه پهلو را تشدید می نماید.
گاه در دست و انگشتان کار گرانی که با آزبست کار می کنند بعلت تأثیر الیاف آزبست نوعی زگیل ایجاد می شود.

عوامل خطر
امروزه مشخص شده است که میزان خطر بروز بیماری های ناشی از الیاف توسط سه عامل اساسی و معرف به سه «D» تعیین می گردد.
1) مقدار الیاف:(Dose)منظور مقدار غباری است که در زمان معین تنفس می گردد.
2) ابعاد ((Dimension: منظور این است که آیا ماده حاوی آزبست، گرد و غبار قابل تنفس ایجاد می کند؟ (غباری که حاوی الیاف با طول بیش از 5 میکرون و قطر کمتر از2 میکرون یا نسبت ظاهری طول به قطر بزرگتر از 3 به 1 باشد گرد و غبار قابل آزبست محسوب می شود ).
3) دوام و پایداری الیاف: (Durability)یا میزان پایداری چنین غباری در داخل ریه انسان، که الیاف با طول کوتاهتر از 5 میکرون برای انسان خطری محسوب نمی شود. براساس مطالعات انجام شده بر روی انسان و حیوان، آژانس بین المللی تحقیق در مورد سرطان IARCتمام گونه های آزبست را به عنوان گروه I شناخته شده، در انسان به عنوان ماده سرطان زا طبقه بندی کرده است.

دیگر عوامل خطر:
نوع آزبست :
آزبست نوع کریزوتیل در انواع مختلف آزبست نسبت به نوع آمفیبول کم خطرتر می باشد.

آنتوفیلیت ، آکتینولیت و ترمولیت به دلیل انعطاف ناپذیری و خاصیت شکنندگی مصارف محدود دارند. آموسیت دارای الیاف طویل و مقاوم در برابر واکنشهای شیمیایی است، لذا از آن در ساخت ظروف شیمیایی استفاده می‌شود.

مصرف‌کنندگان عمده آزبست
عمده‌ترین کشورهای مصرف کننده آزبست در سال ۱۹۹۴ به ترتیب:

کشورهای همسود(مشترک المنافع)، چین، ژاپن، برزیل، تایلند، هندوستان، کره جنوبی، ایران،فرانسه، اندونزی، مکزیک، کلمبیا، اسپانیا، آمریکا.

از دید تولید کنندگان محصولات آزبست، از آنجا که صنعت آزبست سیمان، نیاز به انرژی کمتری در مقایسه با محصولاتی که از پتروشیمی و استخراج فلزات بدست می آید، دارد، دوستدار محیط زیست است.

در سال 1996 نخست وزیر فرانسه فرمانی مبنی بر قدغن کردن استفاده از آزبست صادر کرد. این فرمان شش ماده

ای مقرر کرده بود که استفاده از آزبست در کلیه محصولات تا سال 2001 محدود و سپس بطور کامل قطع گردد.

کانادایی ها اعتقاد دارند که به صورت کنترل شده و با احتیاط می توان از آن استفاده کرد.ازاین درگیری تحت

عنوان جنگ آزبستیاد شده است.

روسیه، چین و کانادا 65 درصد تولید آزبست در جهان را در اختیار دارند و کانادایی ها در حال گسترش فعالیتهای خود هستند.

آزبست در ایران

ایران طی 5 دهه گذشته مصرف آزبست خود را از حدود 20-10 هزار تن به 60-55 هزار تن در سال افزایش داده یعنی مصرف خود را حدوداً چهار برابر کرده است.

حدود 90 درصد از آزبست وارد اتی در کارخانجات آزبست- سیمان در محصولات سیمانی مانند لوله و ورق بکار گرفته می شود و حدود 9-7 درصد از آن در صنعت تولید لنت ترمز و کلاچ استفاده می شود.
اولین شواهد مصرف آزبست در ایران به قبل از جنگ دوم جهانی بازمی گردد که آلمانها از این ماده در ساختمان ایستگاههای راه آهن استفاده کردند. تولید محصولات آزبست سیمان در ایران به سال 1958 باز میگردد که کارخانه ای در تهران آغاز به کار کرد و مهمترین محصول آن ورقه های موج دار آزبست سیمان بود. این کارخانه "ایرانیت"نام داشت
ایران در برهه هایی از زمان آزبست نیز تولید کرده است. یک معدن تولید آزبست در نواحی شرق ایران وجود دارد که از سال 1974 شروع به کار کرده و تا سال 2003 به کار خود خاتمه داده است که  سالیانه حدود 3000 تن آزبست تولید کرده است. -آزبست به عنوان ماده اولیه در بیش از 50 کارخانه و کارگاه در ایران به محصولات آزبست تبدیل میشود. طی سالیان گذشته 10 تا 15 کارخانه تولید آزبست سیمان در ایران فعال بوده اند که در حال حاضر حدود 500000 تن محصولات حاوی آزبست تولید

میکنند.
*تعداد کارگران که در این کارخانجات فعّالیت کرده اند بالغ بر 5000 نفر تخمین زده می شوند. حدود 30 کارخانه و کارگاه تولید لنت ترمز و کلاچ نیز در ایران فعالیت میکنند.

 

 آزبست ماده‌ای سمی در لنت‌های ترمز که با هر بار ترمزگیری، بخشی از آن وارد هوای اطراف می‌شود و در نهایت عاملی برای مرگ شهرنشین‌ها است. تلاش‌های زیادی در این مدت انجام گرفته است تا به هر شکل ممکن، آزبست را از مواد مختلف و به ویژه بخش‌هایی از خودرو حذف کنند تا جایی که گفته می‌شود در حال حاضر هیچ لنت ترمز دارای آزبستی در کشور تولید نمی‌شود . مهم‌ترین خصوصیت آزبست، تحمل دمای بالای آن است و به همین دلیل از آن حتی در تهیه لباسهای آتش نشان‌‌ها و تولید سیمان نسوز هم استفاده میشود ضمن آنکه به دلیل خواص شیمیایی و فیزیکی دیگری که دارد استفاده از آن در تولید مواد دیگری از جمله سیمان و قطعات پوشش سقف نیز رایج بوده است. از نخستین استفاده های صنعتی از آزبست بیش از یکصد سال می‌گذرد اما از همان آغاز، تأثیرات آن بر سلامت افرادی که به طور مستقیم با آن درگیر بوده‌اند آشکار شد. ذرات بسیار ریز آزبست درون هوا معلق و به داخل ریه افرادی که در این محیطها کار میکنند، وارد میشوند. این ذرات آنقدر کوچک هستند که با راحتی تا اعماق شش‌ها نفوذ می‌کنند و در نهایت بیماری‌های مختلفی از جمله سرطان ریه و بیماری که بعدها آزبستوسیس نامیده شد را باعث میشوند که همگی مرگ بیمار را به دنبال دارند. به همین دلیل کارگران این کارگاهها باید با لوازم حفاظتی کامل وارد محیطهای دارای غبار آزبست میشدند.
آزبست سالها جزو اصلی تشکیل دهنده لنت های ترمز و البته سیستم کلاچ خودرو بود و کارآیی مناسبی هم داشت چون هم اصطکاک بالایی دارد و هم می‌تواند دمای بالایی را تحمل کند تا آنجا که ترکیبات آزبست میتوانند بدون آنکه از بین بروند با حضور ماده مشتعله (مانند نفت) بسوزند. اما به مرور تأثیرات مخرب آزبست موجود در این قطعات بر سلامت انسان آشکار شد. لنت ترمز در اثر اصطکاک به صورت گرد ریزی در میآید که حاوی آزبست است و این گرد ریز در هوا پراکنده شده و در نهایت در ریه افراد رسوب میکرد. کته قابل توجه در این زمینه آن است که برخی از بزرگترین صادرکنندگان آزبست در جهان خود از کشورهایی هستند که ممنوعیت استفاده از آن را در کشور خود وضع کرده‌اند ولی بسیاری از کشورهای جهان سوم، به دلیل نبود جایگزین برای آن و یا گرانتر بودن مواد جایگزین به ناچار استفاده از آزبست را ادامه میدهند.

حذف آزبست از تمامی صنایع هر چند ایده‌آل است اما در حال حاضر نا ممکن به نظر میرسد و به همین دلیل در زمینه‌های مختلف، دانشمندان به دنبال یافتن جایگزینی برای آن هستند. در خودرو، حذف آزبست به معنی حذف سیستم ترمز کلاچ است و به همین دلیل امروزه جایگزین های نیمه فلزی و غیر فلزی مناسبی (ترکیباتی از مس و فولاد و گرافیت و سرامیک) برای آزبست در سیستم ترمز و کلاچ وجود دارد.

و اما:

بر طبق مصوبه شورای عالی حفاظت محیط زیست در دوم مرداد ۱۳۷۹، مصرف پنبه کوهی در ایران از اول مرداد ۱۳۸۶ ممنوع شده ‌است.
در تاریخ ۱ آذر ماه ۱۳۹۰، سازمان حفاظت محیط زیست استفاده از هر گونه آزبست را بطور کلی ممنوع اعلام کرد.همچنین بنابراین مصوبه از تاریخ اول شهریور ماه سال ۱۳۹۱ واردات آزبست سفید هم ممنوع اعلام شد. این تصمیم بر طبق جلسه مورخ ۱۷ مهرماه ۱۳۹۰ شورای عالی محیط زیست اعلام عمومی شده‌ است.
مواجهه با آزبست در محیط های کاری
راه اصلی:  دستگاه تنفسی یا ریه ها
راههای فرعی:
بلعیدن با دستگاه گوارش  ،   پوست (برخی کارگران ساختمانی)
سالانه بیش از صد میلیون نفر در جهان در مواجهه با آزبست قرار می گیرند که بیش از صد هزار  نفر از آنها در هر سال جان خود را از دست می دهند.
حتّی کارگرانی که با لباس های خود آزبست را به منزل ببرند ممکن است افراد خانواده آنها به خصوص فرزندانشان را به بیماری مبتلا سازند.

باید یادآور شد چون این الیاف سبب زمینه سازی برای سرطان خون و لو سمی می شود ورود گلبول های سفید

 WBC)) های نا بالغ از مغز استخوان به خون محیطی هم در افراد مبتلا به سرطان را داریم. سرطان خون در شهرهای بزرگ افزایش یافته که این افزایش با میزان آلاینده های هوا از جمله آزبست و بنزن بی ارتباط نیست. با توجه به اینکه شاخص آلودگی آزبست و بنزن در فصولی از سال از حد اضطرار هم فراتر می رود، افزود: ارتباط بسیاری از انواع سرطان های خون با میزان آلودگی هوا و بویژه، ترکیبات آروماتیکی مانند بنزن که از سوخت ناقص بنزین ایجاد می شود ثابت شده است.

همچنین آزبست ناشی از لنت ترمزهای فاقد استانداردهای لازم با برخی سرطان های پوشش های احشایی بدن ارتباط دارد.

همچنین در مبتلا به آزبستوز، تنگی نفس در هنگام فعالیت و سرفه بدون خلط تحریکی است. با پیشرفت بیماری شدت این علائم افزایش یافته و ممکن است سرفه ها همراه با خلط باشد. فیبروز پلور ممکن است به قدری وسیع باشد که موجب تنگی نفس شدید و حتی مرگ بیمار گردد. که علت این حالات سیستم ایمنی بدن بالاخص ازدیاد انواع زیر گروه هایWBCمی باشد.

فاگوسیتوز (بیگانه خواری) که احتمالاً سبب آزاد شدن آنزیمهای لیزوزومی از ماکروفاژها می شود در ایجاد بیماری دخیل است.

در این تابلو تغییرات در هموگلوبین ، پلاکت ها ، گلبول های دفاعی و سایر پارامتر های خونی ملاحظه میگردد.

تاثیرات کبدی

این مواد می‌توانند باعث آسیب به سلولهای کبدی و افزایش آنزیم‌های کبدی در خون شوند. این مواد در درازمدت می‌توانند سرطان‌های کبدی و گوارشی ایجاد کنند. سطح ALT و AST ( 2آنزیم مهم کبد )در چنین شرایطی معمولاً بین 2برابر حالت عادی تا چندین صد واحد در لیتر متغیر است.

 بیماری عفونت ریوی مزمن(emphysema )
 این عفونت در طولانی مدت بروی مغز استخوان و سیستم ایمنی اثر گذاشته و سبب کاهش سلولهای خونی بخصوص رده های گلبول های قرمز میشود.
عفونت ریه و راه یافتن آن به خون سبب ایجاد عفونت خونی می شود که به دلیل آن سبب افزایش شدید WBC ( گلبول های سفید )می شود.
 این مسمومیت بطور کلی سبب 4عامل اصلی می شود:کم خونی ، افزایش فشار خون، افزایش  تری گلیسرید  ،هایپوکسی ( کمبود اکسیژن)

.............................................................................................................................

خدایا:

نعمت عافیت مبدا همه نیازهاست           و عاقبت بخیری مقصد همه نیازهاست

            بین این مبدا تا ان مقصد والاترین نیازها دلخوشی ست

                 به بزرگیت ان را به تمامی دل پا کانت عطا فرما

---

نوشته شده در تاریخ دوشنبه پنجم مهر ۱۳۹۵ توسط دکتر حسین جعفری عضو هیئت علمی دانشگاه

یک سوال خیلی مهم : چرا این همه سرطان؟

پاسخ را با مطالعه این مقاله دریافت نمایید .

دکتر حسین جعفری عضو هیئت علمی دانشگاه آزاد اسلامی واحد پزشکی تهران گروه فارماکولوژی و سم شناسی

اللهم اخرجنی من   ظللمات اوهم و اکرمنی بنورالفهم                     اللهم افتح علینا خزائن  علومک برحمتک یا ارحم الراحمین

پروردگارا خارج کن مرا از تاریکی های فکر و گرامی بدار به نور فهم    پروردگارا بگشای برما درهای رحمت را

بگستر گنج های دانش را به امید رحمت                             تو ای  مهربان ترین مهربانان

کارشناسان و محققین اعلام میدارند که مهم ترین عوامل مرگ در جهان فعلی موارد زیر است:

1-   تصادفات و حوادث رانندگی

2-  سرطان ها

3-    بیماری های قلبی و عروقی

4-   مصرف داروهای زیاد و نا بجا

در این مقاله  مورد شماره 2 مورد بحث قرار می گیرد.

سازمان های جهانی از جمله سازمان جهانی بهداشت ( WHO ) و انجمن بین المللی شیمیدان ها (IARC  ) ،آژانس بین المللی محیط زیست EPA))و غیره

پارامتر های زیر را در بروز سرطان موثر دانسته اند:

                       

-       رادیکال های آزاد یا Free Radicals

-       نیترات و نیتریت ( به ویژه نیترات)

-       فست فود ها ، سوسیس ، کالباس ، خیار شور ، تنقلات و آجیل و سایر غذاها و سبزیجات  حاوی نیترات

-       حشره کش ها (ارگانو فسفره ها، نیکوتین ،بنزن و سایر حلال های آلی

-       آلاینده های محیطی PCBs (Poly Chlorine Biphenyls)، PVC و مواد پلاستیکی)

-       گازهای شیمیایی صنعتی ( گاز کلر ، دی اکسید گوگرد و مونوکسید گوگرد و ...)

-       امواج الکترومغناطیس با فرکانس  های بالا از جمله موبایل ، مایکروفر

-       استفاده بیش از حد از کامپیوتر  و وارد شدن به فضاهای مجازی

-       مواجه شدن با فلزات سنگین ( Heavy Metals )

-       هوای آلوده

-       سموم و داروهای خطرناک

 

رادیکال‌های آزاد مولکول‌هایی با پوسته الکترونی ناقص هستند که در همه جا، هوایی که تنفس می‌کنیم، در موادی که در اطراف ما هستند و در داخل بدن ما وجود دارند و می‌توانند با تخریب سلول‌های بدن و انتشار مواد سمی به بافت‌های

طراف خود خسارات جبران ناپذیری به بدن وارد می‌کنند.

به زبان ساده، رادیکال‌های آزاد یعنی مولکول یا اتم‌های ناپایداری که یک الکترون جفت نشده داشته باشند.

رادیکال‌های آزاد در اثر شکستگی یک پیوند از یک مولکول پایدار ایجاد می‌شوند. همین ویژگی باعث افزایش واکنش‌های

شیمیایی آنها می‌شود. در انسان مهم‌ترین رادیکال آزاد اکسیژن است. مولکول اکسیژن در معرض تشعشعاتمختلف، استرس، دودهای ناشی از استعمال دخانیات و ... با گرفتن یک الکترون از دیگر مولکول‌ها، دست به کار تخریب دیگر مولکول‌ها، سلول‌ها و  DNA می‌شود.

حاصل فعالیت رادیکال‌های آزاد در بدن انواع سرطان، دیابت، نارسایی‌های قلبی، آسیب‌های مغزی، مشکلات عضلانی،

پیری زودرس، آسیب‌های چشمی و در کل ضعف سیستم ایمنی بدن است.

در هر جا که نامی از رادیکال‌های آزاد به میان می‌آید، آنتی اکسیدان‌ها به عنوان اصلی‌ترین راه مبارزه با آنها و بازسازی سلول‌های تخریب شده مطرح می‌شوند. زیرا آنتی اکسیدان‌ها باعث از بین بردن رادیکال‌های آزاد و افزایش ایمنی بدن در

مقابل انواع بیماری‌ها می‌شوند.

مصرف مناسب و به مقدار کافی ویتامین‌های E و C و مواد ضد اکسیداسیون که به فراوانی در میوه‌ها و سبزیجات و غذاهایی مانند انگور بنفش، انار، هندوانه، کیوی، هلو،زردآلو، طالبی، توت‌ها، کلم، کلم بروکلی، کدو، اسفناج، گوجه فرنگی، سیر، فلفل سبز، گوشت قرمز، تخم مرغ، حبوبات و آجیل‌ها و ... یافت می‌شوند، یکی از مناسب‌ترین شیوه‌های

مبارزه با رادیکال‌های آزاد است.

-      نیترات و نیتریت ( به ویژه نیترات)

فاضلاب های شهری، صنعتی، مواد دفعی حیوانی وگیاهی در شهرهای بزرگ که دارای نیتروژن آلی هستند به خاک دفع می شوند. دراثر فعالیت میکروارگانیزم های خاک نیتروژن آلی به یون مثبت آمونیوم NH4)) تبدیل شده که به این پدیده Ammonifcationگفته می شود. خاک توانائی نگهداری این ترکیب رادر خود دارد اما به مرور طی پدیده دیگری به نام Nitrificationبخشی از یون آمونیوم ابتدا به نیتریت(NO2) وسپس به نیترات تبدیل می شود لایه سطحی خاک قادر به حفظ ونگهداری این دو ترکیب نبوده ودر نتیجه نیتروت ونیترات به آبها ی زیر زمینی راه می یابند. 

ازآن جائی که نیتراتدرآببهصورتمحلولوجوددارد روش های معمول تصفیه آب قادر به حذف آن نیستند ازاین‌رو نیاز به آن دسته ازروش های تصفیه پیشرفته می باشد که قادر به کاهش آلاینده های محلول هستند. از سوی دیگر چرخه نیترات سازی در شهرها یی که دفع نادرست فاضلاب ازطریق چاههای جذبی انجام میشودهمچنان ادامه داردومشکل تولیدپیوسته نیترات و انتشارآن به آبهای زیرزمینی راسبب میگردد.

- فست فود ها ، سوسیس ، کالباس ، خیار شور ، تنقلات و آجیل

این مواد حاوی نیترات هستند وذا در بده به نیتریک اکساید که یک رادیکال آزاد قویست مبدل میشود.

هر ماده غذایی حاوی نیترات  ،داروی نیتراته  و آب حاوی نیترات در بدن  رادیکال آزاد NOتولید نموده که بسیار خطرناک سرطانزا ، عامل پیری Aging)) می باشد. در جوامعی که گوشت خوک را مصرف می نمایند بعلت وجود نیترات زیاد در آن  چین وچروک ها  در بدن آنها زیاد وپیری زودرس  را در انتظار باید داشته باشند. رادیکال آزاد NO عامل Aging (پیری) است.       کسانی که فراورده های پروتئینی(مواد گوشتی) زیاد مصرف مینمایند زود پیر میشوند.

               نیتریک اکساید دارای الکترون منفرد  ویک رادیکال آزاد  خطرناک است.

- حشره کش ها ، بنزن و سایر حلال های آلی

 حشره کشها بسیار درچربی محلول هستند. یک گروه مهم از آنها ترکیبات ارگانو فسفره ها میباشد که هسته مرکزی آنها فسفر که در اطراف آن 2بنیان آلی ،اتم اکسیژن یا گوگرد با پیوند مضاعف واتم هالوژن قرار دارد.طرفی که هالوژن میباشد بسیار مهم است .مالاتیون، پاراتیون، سومان، سارین و تابون از مهمترین ارگانو فسفره‌ها هستند که در سم پاشی بکار

میروند.

متاسفانه در جنگ‌های شیمیایی گذشته و دوران کنونی در بعد کلان ازاین مواد استفاده شده واساس کیمو تروریسم را تشکیل داده است. ایران ما مهمترین قربانی کیموتروریسم بوده که تقریبا" در جنگ تحمیلی قربانیان شیمیایی با این مواد 400000 نفر هستند. متاسفانه خانواده های ایرانی از این نوع مواد برای کشتن حشرات در منزل استفاده می نمایند .معمولا" درو پنجره ها را بسته واسپری این مواد را مورد استفاده قرار میدهند وبدینسان افراد شیمیایی و متعاقبآبه  سرطان ریه مبتلا می گردند.

DDTنیز در رده حشره کش‌ها بوده بعضی مطالعات حاکی از آنست که متابولیت آن ( DDE) سرطان مغز و پروستات میدهد. بعضی از مطالعات حیوانی تومور و اختلال در سیستم هورمونی را نشان داده است.

Nicotine

نیکوتین یک ترکیب آلی نیتروژن‌دار است که بیش تر در گیاهانی مانند تنباکو و در اندازه‌های کم تر در گوجه‌فرنگی و... یافت می‌شود. ۰٫۳ تا ۵ درصد گیاه خشک تنباکو را نیکوتین می‌سازد و یک زهر اثرگذار بر سامانه عصبی است که در بسیاری از حشره‌کش‌ها به کار می‌رود.

نیکوتین تقریباً روی تمامی سیستم‌های عصبی و غددی بدن موثر است. 15 تا 30 ثانیه بعد از مصرف سیگار، نیکوتین حتی تا انگشت شست پا نیز می‌رسد. از دیگر آثار نیکوتین می‌توان به بالا رفتن چربی خون و افزایش چسبندگی پلاکت‌ها (ایجاد لخته خونی) اشاره کرد. همچنین این ماده با تاثیر بر روی هورمون‌های جنسی مانند استروژن، سبب یائسگی زودرس می‌‌شود.

 

نیکوتین یک آکالویید با عوارض خطرناک که بعضی از مطالعات  سرطانزایی آن را تایید نموده اند.

نیکوتین به سادگی از راه پوست جذب می‌شود و با نظر به حل‌شوندگی آن در آب یکی از راه‌‌های به دست آوردن آن خیساندن تنباکوی تکه شده در آب برای زمان ۱۲ ساعت است.

نیکوتین با تاثیر بر روی لوزالمعده و جلوگیری از ترشح هورمون انسولین، باعث می‌شود تا قند خون بالا رفته و فرد احساس سیری کند. 7 ثانیه پس از استعمال دخانیات، به دلیل عبور آسان آن از سد خونی- مغزی، نیکوتین خود را به مغز می‌رساند.

-آلاینده های  محیطی

1- بنزن (  C6H6  (        

                                             

 بنزن ماده ایست که در بنزین ها وارد می نمایند وبا این کار آنرا بهینه می نمایند. از زمان تحریم که پالایشگاههای ما  بنزین تولید نمودند این ماده سرطانزا را  با بنزین مخلوط نموده اند.

در مسمومیت مزمن سبب دپرسیون مغز استخوان شده در دوز بالاتر انمی آپلاستیک، لکوپنی وترومبو سیتوپنی، لوسمی وانواع لیمفوم میدهد. بنزن سرطان زاست. سلول‌های بنیادی تحت تاثیر بنزن قرار می‌گیرند. مطالعات اخیر نشان داده که در اثرppm 2 بنزن لوسمی رخ میدهد.

2-آزبست   AZBAST

مهمترین بیماری‌های ناشی از استنشاق آزبست:

سرطان ریه ، سرطان حنجره و  : سرطان های لوله گوارش

آزبست نام گروهی از ترکیب های معدنی منیزیوم و سیلیسیوم است که بیشتر در طبیعت به صورت الیاف معدنی و سنگ یافت میشود. این مواد به خاطر مقاومت زیادی که در برابر گرما و آتش دارند به عنوان مواد نسوز به کار میروند.

در مقاله بعدی به تفصیل  در باره آز بست  و جنگ آزبست صحبت خواهد شد.

 

نمونه ای از آزبست

3-PCBs (Poly Chlorine Biphenyls)، PVC و مواد پلاستیکی

این مواد در رده آلاینده‌های محیطی هستند. ترکیباتی هستند پایدار وکمتر در کبد متابولیسم میگردند.

بیماری یاشو در سال 1968 به هنگام طبخ غذا در ظروفی که از این مواد تشکیل شده در ژاپن رخ داده است.خشکی و هیپر پیگمانتاسیون پوستی از عوارض این مواد بوده است.این مواد سبب افزایش تری گلیسیرید در پلاسما شده ومشکلات کبدی به همراه داشته است .سرطان‌های سینه و تیرویید در مواجهه با این مواد گزارش گردیده است. درسال 1977 کارسینوژن بودن آنها توسط IARCاعلام شده است، اختلال درسیستم توسط این مواد گزارش شده است.

پلی‌وینیل کلراید ( Polyvinyl chloride) یا  (PVC) نوعی پلاستیک بسیار پرکاربرد است. در شرایط حاضر یکی از ارزشمندترین محصولات صنعت پتروشیمی است. به طور عمومی بیشتر از ۵۰٪ از پی وی سی ساخت بشر در ساختمان سازی استفاده می‌شود؛ زیرا پی وی سی ارزان بوده و به سادگی سر هم‌بندی می‌شود. در سالهای اخیر پی وی سی جایگزین مواد ساختمان سازی سنتی نظیر چوب، سیمان و سفال در بسیاری از مناطق شده است. با وجود ظهور یک ماده ایده‌آل در ساختمان همچنان نگرانی در رابطه با هزینه پی وی سی برای محیط زیست طبیعی و سلامتی انسان وجود دارد.

موارد استفاده فراوانی برای پی وی سی شامل: وینیل سایدینگ، علامت مغناطیسی کارت‌ها، برش عمودی پنجره‌ها، صفحات گرامافون، لوله، لوله کشی، کانال و لوازم نصب کردنی، کیف‌های ارزان قیمت، پنجره‌های تاریک (بدون دید) و در شکل نرم آن برای لباس، اثاثه یا لوازم داخلی نظیر پرده، کف سازی و ساختن سقف، پوسته کابل‌های الکتریکی، توپ‌های بازی سبک وزن وجود دارد.

 

مونومر وینیل کلرید در اواخر ۱۹۶۰دکتر جان گریچ ودکتر موریس جانسون اولین کسانی بودند که به وضوح سرطان زایی مونومر وینیل کلراید برای انسان را شناسایی کردند زمانیکه بر روی کارگران دایره پلیمریزاسیون وینیل کلراید در

بی اف گود ریچ آزمایش کردند . تعدادی از افزودنیها و نرم کننده‌ها از محصول وینیلی می‌توانند نشت کنند حتی با وجود اینکه پی وی سی اسباب بازی‌های نرم به منظور نوزادان برای سالها ساخته شده است این نگرانی وجود دارد که این افزودنیها از اسباب بازی‌های نرم به دهان کودکانی که آنرا به دهان می‌برند نشت کند. با وجود اینکه محصولات پی وی سی تولید شدهاند یکی از بیشترین مواد سمی شیمیایی بنام دیوکسین را منتشر می‌کنند.
محصولات پی وی سی زمانیکه می‌سوزند یا دفن می‌شوند می‌توانند مضرانه نفوذ کنند. سوزاندن تولید وآزاد سازی مقدار زیادی دیوکسین است و اجزای تشکیل دهنده کلرین که مخیط زیست را می‌آلاید. در ژانویه ۲۰۰۶ اتحادیه ازوپا یک تحریم برای ۶ نوع فتالیت نرم کننده در اسباب بازی‌ها قرار داد. در سال ۲۰۰۳ کمیسیون امنیتی مخصولات مصرفی آمریکا تحریم مشابه در ایالات متحده را انکار کرد. با وجود این در آمریکا بیشتر کمپانی‌ها به طور اختیاری اسباب بازی‌های بشر ساخت پی وی سی برای نوزادان را متوقف کرد.

 

از جمله گازهای شیمیایی صنعتی دی اکسید گوگرد است که در هوای شهرهای صنعتی در بعد کلان وجود دارد .

دی‌اکسید گوگرد (SO2) که بیشتر از دیگر اکسیدهای گوگرد در هوا منتشر می‌شود، گازی است بی‌رنگ و بدبو که باعث تحریک مجاری تنفسی بخصوص حلق، بینی و حنجره شده و ایجاد برونشیت‌های مزمن، آسم و آمفیزم می‌کند. دی‌اکسید گوگرد به مقدار زیاد در آب محلول بوده و در نتیجه بوسیله رطوبت در سیستم تنفس فوقانی جذب می شود. مهمترین اثر تنفسی غلظت های بالای SO2 عبارت از نارسایی های تنفسی، کاهش سیستم دفاعی ریه ها و تشدید بیماری قلبی و ریوی می‎باشد و افراد دارای بیماریهای آسم، برونشیت یا آمفیزم و بیماران قلبی و همچنین بچه ها و افراد مسن به این گاز حساس می باشند. دی‌اکسید گوگرد بطور عمده موجب برونشیت و تنگی نفس در غلظت‌های نسبتاً پایین (0.5-0.25 ppm) می‎شود. تأثیر این آلاینده در سیستم تنفسی در حضور ذرات معلق تشدید می‎شود.

در مطالعاتی که انجام شده  تاثیر دی اکسید گوگرد  برمیزان آنزیمهایی مانند کاتالاز، گلوتاتیون پراکسیداز، سوپراکسید دسموتازوگلوتاتیون که نقش مهمی درحذف رادیکالهای آزاد  دارد بررسی شد که سبب آسیبهای جبران ناپذیری به بافتها می شود.

در مجموع با توجه به مطالعات آنزیمی انجام شده ونتایج حاصل از انها میتوان به این نتیجه رسید که اثرات سمی گاز دی اکسید گوگرد میتواند با کاهش میزان آنتی اکسیدانها وتضعیف سیستم دفاعی وآنتی اکسیدانی به بدخیمی و حالات سرطانی منجر شود.

در مورد گازهای صنعتی کلر و منو اکسید کربن انشاء الله در آینده در مقالاتی جدا گانه بحث کافی خواهیم نمود.

 فلزات سنگین :در جدول تناوبی 80 فلز وجود دارد که 30 فلز سمی هستند. آرسینیک، جیوه، سرب و کادمیم از جمله این فلزات هستند که از سال 2007 خطرناک بودن آنها مطرح شده است و بجز سرب سرطان زایی انها مشخص شده است. در شمای زیر عوارض مواجهه با جیوه ملاحظه میگردد. جیوه تنها فلز مایع بوده و منابع آن لامپ‌ های حاوی بخار آن، وسایل آزمایشگاهی(ترمومتر، فشارسنج ...)، آمالگام، ماهی. کشورهای آسیایی سهم خیلی زیادی در پخش این فلز و ترکیبات آن در هوا دارند فلزات سنگین را  در آینده انشاء الله مورد بحث قرار خواهیم داد، هرچند قبلا"در مورد آرسینیک  و آهن مقالاتی داشته ایم.  در مورد امواج الکترومغناطیس با فرکانس بالا و موبایل  در مقالات  اولیه این سایت پزشکی صحبت و خطرات آنرا به وضوح بیان کرده ایم.

بنده های شاکر زشتی های دیگران را می پوشانند بدی ها را نادیده میگیرند

سختی ها را با لبخند و امید میگذرانند و باور دارند که پایان شب سیه سفید است    چون دلشان را نور خدا گرفته است.

---

نوشته شده در تاریخ چهارشنبه بیست و چهارم شهریور ۱۳۹۵ توسط دکتر حسین جعفری عضو هیئت علمی دانشگاه

آرشیو نظرات

نانو و کاربردهای آن در خواص دارویی و درمانی(طراحی انسولین استنشاقی)

               نانو و کاربردهای آن در خواص دارویی و درمانی(طراحی انسولین استنشاقی)

دکتر حسین جعفری عضو هیئت علمی دانشگاه آزاد اسلامی واحد پزشکی تهران گروه فارماکولوژی و سم شنا سی

در سحرگاه زیبای قربان دل را به قربانگاه عشق روانه کن که تنها، دل، لایق قربان کردن او ست.

عید عشق و زندگی پیشاپیش بر کاربران عزیز مبارک باد.

این مقاله تقدیم میشود به آنانی که برای برقراری عدالت و خدمت به انسانیت تلاش می کنند.

فناوری نانو یکی از آخرین دستاوردهای علمی است. طبق بررسی های شورای پژوهش های اجتماعی  اقتصادی انگلستان، فناوری نانو از جمله موارد رو به گسترش و مورد توجه اجتماعی  اقتصادی است. بحث هایی کم و بیش در زمینه کاربرد این نوع فناوری چه منتقدانه و یا طرفدارانه وجود دارد. بیشترین اشکالی که منتقدان در این زمینه وارد می کنند، ترس از انباشته شدن کره زمین از وجود موادی است که ممکن است این فناوری در پی داشته باشد و به نوعی خطرناک باشد. اما نقطه نظر طرفداران سرسخت این نوع فناوری بیشتر متوجه تاثیر مثبت آن در ارتقای زندگی، تولیدات جدید و توسعه گرانه و تولید محصولات ارزان تر است.

                       

امروزه نانوذرات مصارف گسترده ای پیدا کرده اند که میتوان به موارد چندی اشاره کرد: دارورسانی پوستی، بهعنوان حامل عوامل ضد میکروبی و ضد سرطانی، حامل داروهای پپتیدی و پروتئینی مثل انسولین و نیز به عنوان حامل داروهای ضد التهاب و تنفسی. در اواخر دهه 60 قرن بیستم میلادی Markle و Speiser اولین نانوذرات را در داروسازی، به منظور تهیه واکسنها علیه کزاز و دیفتری فرموله کردند . اولین مقاله مروری در مورد نانوذرات در داروسازی توسط Jorg Kreuter آلمانی در سال 1978 منتشر شد . امروزه مقالات مروری زیادی در زمینه نانوذرات دارویی در مجلات معتبر به چشم می خورد. در این مقالات نانوذرات را از جنبه های مختلف از قبیل تهیه آنها با بهره گیری از حامل های خاص از نانوذرات و نیز موارد مختلف درمانی

آنها مرور گردیده اند.

فناوری نانو چیست؟ 

به طور کلی این فناوری عبارت از کاربرد ذرات در ابعاد نانو است. یک نانومتر، یک میلیاردم متر است. از دو مسیر به این ابعاد می توان دسترسی پیدا کرد. یک مسیر دسترسی از بالا به پایین و دیگری طراحی و ساخت از پایین به بالا است. در نوع اول، ساختارهای نانو با کمک ابزار و تجهیزات دقیق از خرد کردن ذرات بزرگ تر حاصل می شوند. در طراحی و ساخت از پایین به بالا که عموما آن را فناوری مولکولی نیز می نامند، تولید ساختارها، اتم به اتم و یا مولکول به مولکول تولید و صورت می گیرند. به این طریق تولید مواد، تجهیزات و سامانه هایی با ابعاد نانو انجام می شود. درحقیقت فناوری نانو به ما امکان ساخت طراحی موادی را می دهد که کاملا دارای خواص و اختصاصات جدید هستند. 

تغییر در خصوصیات دارویی

فناوری نانو در پزشکی تاثیرات مهمی دارد. شرکت Elan یکی از شرکت هایی است که از فناوری نانو در تغییر ذرات دارویی استفاده می کند. این شرکت فرایند آسیاب کردن کریستال های نانو را در اختیار دارد که اجازه می دهد بعد از این پروسه، ذراتی مانند داروی Sirolimns  متعلق به شرکت Wyeth که اجبارا می بایست در فرمولاسیون محلول خوراکی به کار برند، بهبود یافته و آن را بتوانند به فرم قرص ارایه نمایند. یعنی با تهیه ذرات نانو فرم محلول این ماده به فرم جامد تبدیل می شوند. داروی Sirolimns به عنوان یک تضعیف کننده سیستم ایمنی همراه سایر فرآورده های دارویی در موارد پیوند اعضا مانند پیوند کلیه به کار می رود. این شرکت مدعی است که با کاهش سایز ذره سرعت انحلال Sirolimns به مقداری که بتواند به فرم قرص ارایه شود افزایش می یابد. از نظر تجاری این نوع فناوری آسیاب نمودن فقط مختص داروهای با حلالیت بسیار ضعیف است، اما به عقیده این شرکت 40 الی 50 درصد فرآورده های جدید تقریبا در این رده قرار می گیرد. فناوری نانو همچنین در زمینه داروهای پپتیدی که عمدتا برای محفوظ ماندن از متابولیسم می بایست به فرم تزریقی تجویز شوند به کمک آمده است و شرایطی را می تواند فراهم نماید تا آنها را بتوان از طریق سایر روش های داروسازی ونیز مورد پذیرش بیمار تجویز کرد. 

شرکت Xstal Bio که با دانشگاه های Glasgow Strathelyde همکاری می کند، توانسته است کریستال های نوینی بسازد که با ذرات پروتئینی پوشش داده شده اند. مدیر اجرایی شرکت Xstal Bio معتقد است که اغلب شرکت ها، برای تهیه ذرات نانو از مسیر خرد کردن ذرات بزرگ تر به ذرات کوچک تر استفاده می کنند، اما آنها فرایندی را در اختیار دارند که مستقیما ذرات کوچک از آن تهیه می شود، بدون آنکه احتیاج به فرایند زیادتری داشته باشند. این فرمولاسیون انسولین استنشاقی را انجام می دهد. بیماران می توانند به سادگی با اسپری کردن و تنفس آن، پودر خشک انسولین و یا یک پروتئین دیگری را دریافت کنند. برای اینکه این راه تجویز به طور موثر در اختیار باشد، ذرات محتوی آن باید آنقدر ریز باشند تا بتوانند در بخش های عمقی مجاری تنفسی نفوذ کنند والبته آنقدر ریز هم نباشد تامبادا پس از مصرف از دهان و بینی خارج شوند. بنابر این شرکت Xstal Bio مسیر اثباتی خاصی را پشت سر گذرانده است و هم اکنون این فرآورده در بیماران تحت آزمایش است. فناوری نانو در زمینه تشخیص ساده بیماری ها، تصویربرداری ها و برآوردسریع از کارایی مصرف دارو در افراد نیز کاربردهایی دارد. به طور کلی این فناوری در تولید اعضای مصنوعی، کاشت داروها، استفاده از تشخیص های فردی در کنترل آزمایش های درون تنی و تشخیصی و داروسازی نوین کاربرد دارد. درخصوص آخرین مواردی که اشاره شد، یعنی مونیتورینگ تشخیصی و داروسازی، این فناوری قادر است ریز وسیله داروهایی بسازد تا پس از کاشتن آن در بدن و کمک آن، سطح خونی مواد بیولوژیک درون بدن دائما تحت کنترل باشد و در صورت نیاز مقداری دارو آزاد و ارایه شود. 

 

داروسازی به کمک فناوری نانو

نانوتکنولوژی یک پدیده علمی چندمنظوره ، شامل ساخت و استفاده از مواد ، ابزارها وسیستم‌ها در مقیاس نانو است. در واقع به معنای علم دستیابی به زیر ساخت‌های پدیده‌ها و استفاده ازسیستم‌هایی در سطح مولکولی با عملکرد جدید است. امروزه نانو تکنولوژی در زمینه‌های بسیاری رسوخ کرده که شاید بتوان گفت مهم‌ترین آن داروسازی است که منجربه وجودآمدن دارورسانی نوین شده است. دارورسانی در بهبود روند درمان امیدهای بسیاری ایجاد کرده است که از جمله می‌توان به کاربردهای آن در بیماری‌های صعب العلاج اشاره کرد.

دارورســانــی نــویـن مـوفقیـت‌هـای چشمگیـر خود را مدیون نانو ذرات است که نانو ذرات نیز به نوبه خود مدیون خصوصیاتی چون:

ظرفیت بالا برای حمل دارو

سطح فعال بسیار وسیع برای واکنش                          قابلیت تجمع دربافت هدف  

کوچکی مناسب برای عبور ازسطوح خونی                   سمیت پایین  و  .............         می باشد.

صــنــعـــت داروســـازی از نــقـطــه نـظــر دارورسـانـی ، تـاکـنـون از طـریـق فـنـاوری نانو به دسـتــاوردهــای چـشـمـگـیــری رسـیـده اسـت. در سیستم دارویی قدیم به علت غیرواقعی بودن دوز دارویی ، از لحاظ مقدار نیاز برای درمان ، بسیاری از آن در دســتــگــــاه گــــوارش ، گـــردش خـــون و بافت‌های واسط به هدر می‌رفت تا مقدار مورد نظر به سلول‌های هدف برسد که می‌تواند این داروهـــای جـــذب شــده در طــول مـسـیــر ایـجــاد عـوارض جانبی کند که در بیماری‌های دیابتی و سـرطان ، باعث ریزش مو و عوارض بسیاری خواهد شد یا تزریق مکرر باعث دردناک شدن بافت‌ها می‌شود که برای بیمار غیر قابل تحمل اســت ؛ امـــا فــنــاوری نــانـو در دارورسـانـی  راه حل‌هایی اندیشیده است. دارورسانی نوین عبارتند از: رساندن دارو در یک زمان و با دز کنترل شده به اهداف دارویی خاص ، این کار به نحو چشمگیری ، ایمن تر و بسیار مؤثرتر از پخش دارویی در تمام بدن است که سبب می‌شود عوارض جانبی و دز مصرفی کاهش یابد. در واقع رساندن دارو در یک زمان معین با دز کنترل شده به اهداف خاص که باعث کاهش عوارض جانبی ، درمان سریع تر و اختصاصی برای هر یک از افراد است. این شیوه دوزهای مصرفی را کاهش می‌دهد و می‌تواند باعث دل گرمی بیماران برای ادامه رژیم مصرف دارویی صحیح شود. استفاده بهتر از دارورسانی ، اجازه استفاده از روش‌های درمانی جدید را می‌دهد. این فناوری جدید ، امکان استفاده از داروهای بسیار سمی را نیز می‌دهد.

فرمولاسیون داکسیل در قیاس با فرمولاسیون‏ های رایج آن سمیت قلبی، تهوع و عوارض جانبی کمتری را نشان می ‏دهد  

سیستم‌های دارورسانی نوین برای این‌که قادر به رساندن دوز مورد نیاز دارو در زمان معین به سطح هدف باشند از سیستم‌های طراحی شده نانومتری فعال یا غیر فعال استفاده می‌کنند ،پس باید این گونه گفت که گذر از گذرگاه نانوتکنولوژی برای رسیدن به اهداف نهایی دارورسانی الزامی است. مهم‌ترین نانو ساختارها و نانو داروهایی که در دارورسانی نوین کاربرد دارند عبارتنداز

 لیپوزوم‌ها برای نفوذ بهتر

کپسوئید و ویروس‌ها برای انتقال دارو

نانو ذرات مورد استفاده برای انتقال دارو                دارورسانی با نانوسوسپانسیون

       نانوکپسول ها

   نانوسرنگ‌های سلولی                                      استفاده از ماکرومولکول‌های خود تجمع دهنده برای حمل دارو

پرواضح است که امروزه داروهای قدیمی و تا حدودی کنونی دیگر مورد استقبال شرکت‌های داروسازی واقع نمی شود. حال آن که رسوخ نانو تکنولوژی در صنعت داروسازی منجر به دگرگونی‌های شگرفی شده است که از جمله آن‌ها دارورسانی نوین است. شاید بتوان گفت دارورسانی نوین انقلاب علمی- تجاری داروسازی و پزشکی بوده است که نسیم نوید بخش بیشتر و بهتر زندگی کردن را به انسان می‌دهد.   

دارورسانی با نانوسوسپانسیون ها

قسمت اعظم ترکیبات شیمیایی جدیدی که به منظور ساخت داروهای جدید منتشر می‌شوند ، نامحلول و یا کم محلول در آب هستند و بنابراین جذب کمی نیز دارند و این مسأله ، مانع بزرگی در برابر ساخت فرمولاسیون‌های کارامد از این ترکیبات به شمار می‌رود. نانو سوسپانسیون‌ها نوعی توزیع کلوئیدی ذرات خالص داروها در اندازه‌های کـوچـک‌تـر از میکـرون هستنـد از نانو سوسپانسیون‌ها برای فرمولاسیون داروهایی که هم در آب و هم در روغن نامحلول هستند  نیز می‌توان استفاده کرد. استفاده از فناوری نانو درسوسپانسیون ها ، باعث فراهم آوردن امکان استفاده از این داروها بدون نیاز به استفاده ازحلال‌ها می‌شود.‌ به کمک این فناوری ، دارو در حالت بلوری مدنظر نگهداری شده در حالی که اندازه نانو ذرات آن کاهش یافته و این نکته باعث افزایش سرعت حل شدن و افزایش جذب دارو می‌شود.

از نانوسوسپانسیون‌ها برای انتقال مقادیر زیادی از داروهای کم محلول در آب به مغز همراه با کاهش عوارض جانبی داروها نیز می‌توان استفاده کرد. نانو سوسپانسیون‌ها در انواع مختلف ، روش‌های تجویز دارند از جمله: روش‌های تزریقی ، خوراکی ، موضعی ‌، ریوی و انتقال هدفمند دارویی. از نانوسوسپانسیون‌های خوراکی به طور اختصاصی برای افزایش سرعت و جذب داروها استفاده می‌شود. علاوه بر افزایش سرعت اثر داروها ، کاهش دفع داروها ، افزایش دز موثر دارو و کاهش تحریک پذیری معده نیز گزارش شدهاست. برای دارورسانی به ریـه‌هـا ، افشـانـه‌هـا دارای ذرات ریـز دارویـی هستنـد ، اما از مشکلات این سیستم‌های دارورســــانـــی ، تـــوزیـــع نـــاهـمـگـــون ذرات دارویـــی در قـطـــرات حـــامـــل آن‌هـــا.نانوسوسپانسیون‌ها این مشکل را با افزایش تعداد ذرات در هر قطره  برطرف ساخته اند و بدین ترتیب ، سرعت اثر داروها و میزان جذب آن‌ها نیزافزایش یافته است. در مجموعنانو سوسپانسیون‌ها نه تنها مشکل حلالیت دارو رابرطرف کرده اند ، بلکه با تغییر خواص دارویی دارو ، باعث بهبود کارایی وکاهش عوارض جانبی آنها نیز شده اند.

 

لیپوزوم‌ها

لیپوزوم‌ها در دارورسانی با استقبال زیادی روبرو شده‌اند. این مواد می‌توانند به طور کروی مواد داروئی را در بر گرفته و احاطه کنند. تاکنون بسیاری از ترکیبات از جمله ضدسرطان‌ها و آنتی بیوتیک‌ها توسط لیپوزوم‌ها مورد استفاده قرار گرفته اند. در مقابل نـیـز شـرکـت‌هـائـی مانند Anosys وجود دارند که توانسته‌اند از لیپوزوم‌ها به صورت حامل‌های دارویی استفاده کنند. اغلب سلول‌ها برای انتقال پیام و سیگنال مهم خود به سلول دیگر از حامل‌هایی به نام Dexosomeها استفاده می‌کنند. در سیستم ایمنی ، این سلول‌های دندانه‌دار ، عوامل ویروسی و عفونت زا را حس می‌کنند. در حقیقت این شرکت توانسته است Dexosomeهای مصنوعی برای هدف قراردادن سرطان را بسازد. محققان Anosys به کمک این روش خواهند توانست نوعی ایمنی اکتسابی بر علیه انواعی از سرطان‌ها ایجاد کنند.

 

نانو داروهای ضد سرطان

سرطان به عنوان یکی از مهلک ترین و مرگبارترین بیماری‌هایی است که بشر با آن مواجه است. با ورود مواد شیمیایی گوناگون به زندگی بشر و آلودگی روز افزون زیست محیطی ، آمار سرطان نیز افزایش یافته است. در این میان اگر چه داروها و روش‌های درمانی زیادی برای سرطان ارائه شده ولی به دلیل آسیب‌های جدی که این داروها به دیگر قسمت‌های بدن می‌رساند ، عوارض جانبی درمان سرطان نیز از دیگر مشکلات همراه سرطان است. لذا برای اولین بار در سال 1906 ایده ساخت دارویی که بدون آسیب به سلامتی سایر بافت‌ها و جوارح بدن به هدف خود برسد ، توسط پل ارلیخ مطرح شد. وی اسم این داروی فرضی راگلوله جادوی نامی  نامید.

محققان کشور نیز طی ماه‌های اخیر موفق به ساخت نانو داروی ضدسرطان سیناد اکسوزوم شدند. در اغلب موارد هدف از ارائه و مصرف چنین سیستم‌های دارویی بالا بردن اثر درمانی ، کاهش عوارض جانبی ، نگهداری مقدار دارو در یک دز مطلوب ، بهینه کردن مصرف دارو و رساندن دارو به بافت مورد نظر بدون آسیب به دیگر قسمت‌های بدن است. بسیاری از داروهایی که ظرفیت بالای درمانی دارند ، به خاطر عوارض جانبی یـا مشکـل تـولیـدشـان بـه شکلـی کـه بـه راحتی قابل واگذاری به بیماران باشد ، توسعه نمی‌یابند.
در ایـن گـونـه مـوارد فنـاوری نـانـو راه کـارهـایـی را بـا ترکیب اجزای فعال داروها با مولکول‌های دوام آور یا با فناوری‌های جدید تولید دارو به صورت پودرهای خیلی ریزتر ارائه داده است. به عنوان مثال برخی از شرکت‌ها در حال حاضر داروهای تنگی نفس و مسکن را به صورت پودری با ابعاد نانومتری تولید می‌کنند که با استنشاق آن نسبت به روش‌هایسنتی جذب سریع‌تری از دارو به بدن صورت می‌گیرد.

نانو داروی ماده دوکسوروبیسین که برای درمان سرطان استفاده می‌شود و در واقع یک سم سلولی است که چون انتخابی عمل نمی‌کند ، غلظت آن در بافت‌های سالم و توموری تقریباً برابر است. درون نانو کپسول‌های لیپوزومی محبوس می‌شود تا هم اثرات جانبی آن کاهش یابد هم اثرگذاری دارویی آن بالا رود. قطر این نانو دارو در حدود 100 نانومتر است و علاوه بر این‌که کوچکی آن برای ورود به بافت پر عروق تومورها مناسب است ، توانایی انتقال یک حجم قابل توجه از دارو را نیز دارد. همچنین حلالیت بهتر دارو ، سمیت کمتر ، مدت زمان بیشتر باقی ماندن در سلول هدف و تسهیل ورود به داخل سلول از دیگر مزایای آن عنوان شده است.
 ‌ویواژل داروی ضد ویروس ایذر بر پایه دندریمر است. دندریمر نوعی پلیمر است. پلیمرها می‌توانند به صورت خطی یا شبکه‌ای باشند .در یک دندریمر ، زنجیره‌های مولکولی پلیمری شده شبکه ای که هر کدام شعبـه‌هـای جـدیدی می‌سازند در نهایت یک مغز یا هسته مرکزی را شکل می‌دهند. درمان‌های جدید سرطان از راه فناوری‌های نانومواد مغناطیسی در حال توسعه هستند. ‌این درمان‌ها بر اساس نانو ذرات آهن مغناطیسی است که با تغییر یک میدان مغناطیسی اعمال شده قابل گرم شدن  است. این حرارت باعث می‌شود که سلول‌های سرطانی که از سلول‌های معمولی به دما حساس تر هستند از بین بروند.

 

فاکتورهای مؤثر بر اکتشافات داروئی مبتنی بر فناوری نانو

افــــزایــــش حـــلالـیـــت: از مـــزایـــای عـمـــده سیستم‌های دارورسانی مبتنی بر نانو ، تأثیر سریع آن‌هـا اسـت. ‌ایـن مـسـئـلـه تـاحـدودی مـربـوط به فناوری‌های کپسوله‌‌کردن و به دنبال آن افزایش سرعت حل ماده در مایعات بدن است. در همین راستا می‌توان به این نکته اشاره کرد که ذرات 10 میکرونی سطحی معادل 2 تا 5 مترمربع به ازای هــرگــرم دارنــد در حــالــی کــه نــانـوذرات 3 تـا 5 نــانــومـتــری دارای سـطـحــی مـعـادل 400 تـا 500 مــتـــرمـــربــع بــه ازای هــرگــرم هـسـتـنــد.

 شــرکــت داروسازی  Elan روش‌ روکش‌دهی پیشرفته‌ای را دارا است که از کنترل گسترده‌ای بر روی این نــوع ذرات بــرخــوردار اســت. ‌افـزایـش کـارایـی داروها نسبت به دوز در سیستم‌های دارورسانی مـبـتـنـی بـر نانو نیاز کلی مصرف دارو را کاهش مـی‌دهـد و احـتـمـالا بـاعـث کـاهـش هـزیـنـه‌هـا و عوارض ناخواسته در بدن می‌شود.

کاهش هزینه‌های توسعه: ‌تحقیق و توسعه فـنــاوری نـانـو نیـازمنـد روش‌هـای جـدیـد آنـالیـز است. توسعه این روش‌ها و تجاری‌شدن آن‌ها بـاعـث افـزایـش بـازده و بهبود وضعیت صنعت دارورسـانـی خــواهــد شـــــد. از آن جـــمـــلـــــه شناساگرهای زیستی مبتنی بر نانوذرات هستند که در تست‌های بررسی کارایی و میکروآرایه‌ها کـاربـرد دارنـد. بـرخـی شـرکـت‌ها از نانوبلور‌ها (مــعـمــولا ژرمــانــیــوم و سـیـلـیـکــون) بـــــرای نشان‌دارکردن فلورسانت مواد استفاده می‌کنند در حـالـی کـه امـروزه شـرکـت‌هـایـی چون Evident Technologies , Quantum Dots و Kereos از مزایای ویژهِ نقاط کوانتومی برای تحقیقات خود استفاده می‌کنند.

هدفمندسازی بیشتر: ‌افزایش کارایی داروها نسبت به دوز در سیستم‌های دارورسانی مبتنی بر نانو نیاز کلی مصرف دارو را کاهش می‌دهد و احـتـمــالا بــاعــث کــاهــش هــزیـنـه‌هـا و عـوارض ناخواسته در بدن می‌شود.

ســودمـنـدی بیشتـر بـرای بیمـاران: ‌از دیگـر مـزایـای فـنـاوری نـانـو کـه بـاعـث تـقـویت صنایع داروســـازی مـــی‌شـــود ، مــشــتـــری‌هـــا هــســتــنـــد. داروهای مبتنی بر فناوری نانو شاید پاسخی به نیاز روزافزون به مصرف راحت‌تر داروها باشند. به عنوان مثال چندین داروی جدید برای انتقال به ریـه فـرمولاسیون می‌شوند که الزاماً بافت ریه محل اثرگذاری آن‌ها نیست. آزاد شدن کنترل شده و افزایش تأثیر دارو ، کاهش عوارض جانبی و سمیت دارویی ، هدف قراردادن بافتی خاص یا توده ای بدخیم و همچنین بهبود قابلیت پذیرش بیماران از ویژگی‌های منحصر به فردی است که صنایع دارویی با استفاده از فناوری نانو به دنبال
تحقق آن هستند. در ادامه به بررسی بخشی دیگر از داروسازی نوین با کمک فناوری نانو پرداخته می‌شود.

 

ذرات مغناطیسی در دارو رسانی هدفمند

اخیرا دارورسانی هدفمند به دلایل منفعتهای مختلف، مورد توجه زیادی قرارگرفته است. در میان راه های فراوانی که دارو رسانی هدفمند را نشان می دهند، . به دلیل دارورسانی موضعی، اثرات جانبی کاهش یافته و رهایش داروی کنترل شده طی مدت زمان طولانی، مورد توجه قرار گرفته اند. آنچه در مقاله حاضر می خوانیم شامل بیان اهمیت پوشش دار کردن نانو ذرات مغناطیسی به عنوان یک نیاز اساسی برای کاربردهای پزشکی، نحوه ی بارگذاری دارو در نانوذرات مغناطیسی، ورود ذرات به بدن و هدف یابی می باشد.

 

نانوذرات مغناطیسی به دلیل زیست سازگاری، سهولت اصلاح سطح و خواص مغناطیسی، در کاربری بیوپزشکی و صنایع موردتوجه قرار گرفته اند. نانوذرات مغناطیسی می توانند به شیوه های مختلف مورد استفاده قرارگیرند. تمایل به سمت میدان مغناطیسی توسط نانوذرات مغناطیسی، ویژگی ای است که منجر به دستاوردهای جدید می شود به طوریکه داروهای متصل شده به این ذرات در بدن با استفاده از میدان مغناطیسی، هدفمند خواهند بود. لذا نانوذرات مغناطیسی راه حلی برای حمل دارو به نواحی مد نظر در بدن هستند. اما این عمل به سهولت اتفاق نخواهد افتاد و موانع متعدد داخل و خارج سلولی در مقابل این عمل قرار می گیرند. راه برون رفت از این مشکل پوشاندن سطح نانو ذرات با مواد قابل پذیرش توسط بدن است. اصطلاحا" به این عمل اصلاح سطح گفته می شود. ترکیبات گوناگون معدنی و آلی برای این عمل به کار گرفته می شوند و موجب تسهیل فرایند ورود نانوذرات مغناطیسی به بدن می شوند. با عمل اصلاح سطح بر نانوذرات مغناطیسی فرایند بارگیری و حمل ترکیباتی نظیر دارو با سهولت بیشتری اتفاق خواهد افتاد و تحویل درون تن این ترکیبات با دقت بیشتری صورت خواهد پذیرفت.

طراحی و سنتز نانو ذرات نیازمند دانستن اصولی از طبیعت نانوساختارهاست. این ذرات به عنوان یک دارویی که به طرف بافت خاصی حرکت می کنند و ضرری برای بیمار ندارند.

به طور خلاصه برای هدفگیری مغناطیسی، دارو یا رادیوترکیب درمانی به ترکیب مغناطیس متصل و به بدن معرفی شده و توسط میدان مغناطیسی در ناحیه مدنظر تجمع می کند. سپس براساس کاربرد، ذرات دارو را رها کرده و یا موجب اثرات موضعی می شوند. رهایش دارو از طریق نفوذ ساده یا از طریق مکانیسم هایی که نیازمند فعالیت های آنزیمی هستند و یا با تغییرات در شرایط فیزویولوژیک مثل pH، اسمولالیته ویا دما رخ می دهد. چون گرادیان مغناطیس با فاصله از هدف کاهش می یابد، مهمترین محدودیت دارورسانی مغناطیسی به قدرت میدان خارجی برای اعمال گرادیان مغناطیسی لازم برای دست یافتن به ناحیه مد نظر، مربوط می شود. محدودیت دیگر به ابعاد نانوذرات مربوط می شود. همچنین در قیاس کردن مدلهای حیوانی به انسان محدودیتهایی وجود خواهد داشت. چالش دیگرآنها در مورد مکانیسم پاکسازی آنها است که با توجه به ساختار به کار رفته در آنها متنوع خواهد بود. فارماکینتیک نانوذرات و برداشت آنها توسط سلول ها در شرایط درون تن به قدرت آنها در عبور از موانع بیولوژیکی و افزایش مدت زمان حضور آنها در گردش خون، بستگی دارد.

یکی از مهمترین دلایلی که به نانوذرات مغناطیسی کاربری بیوپزشکی بخشیده است، زیست سازگاری آنها می باشد. همانگونه که این ذرات به عنوان ابزارهای دارو رسان مورد استفاده قرارمی گیرند، جزئیات سمیت آنها نیز می بایست مد نظر قرار گیرند. در بررسیهای متعدد درون تن و برون تن، این ذرات سمیت پایینی نشان می دهند.

البته اگر میزان بارگیری این ذرات از حد مشخصی افزایش یابد، نانوذرات مغناطیسی سمیت خود را بروز می دهند.

 

                                                  هدف یابی مغناطیسی نانوذرات مغناطیسی حاوی دارو

نتیجه گیری

دارو رسانی به کمک نانو حامل ها به سبب تغییر فارماکنتیک دار،افزایش مدت زمان حضور دارو در جریان خون،کاهش سمیت،افزایش نیمه عمر دارو، کاهش توزیع سیستماتیک دارو ، کاهش میزان مصرف دارو و هدف یابی دقیقتربه عنوان یکی از راهکارهای خوش آتیه در درمان سرطان و بیماری های صعب العلاج مطرح هستند که با تکیه بر دلایل ذکر شده در مقاله کارایی نانو ذرات مغناطیسی در این زمینه چشمگیرتر خواهد بود. این ذرات به سبب خواص ناشی از مغناطیس ذاتی شان، گوی سبقت را از سایر نانو حامل ها ربوده اند. به طور کلی ساختار این ذرات منجر به تسهیل کاربری های این ذرات در علوم و فنون مختلف شده است علی الخصوص در پزشکی که به سبب سمیت کم این ذرات در شاخه های گوناگون علاوه بر دارو رسانی از جمله در تصویربرداری بر پایه تشدید رزونانس مغناطیسی وگرما درمانی(هایپر ترمیا)کاربرد دارد. از بهترین مزایا این ذرات، قابلیت کنترل حرکت آنها از طریق اعمال میدان مغناطیسی خارجی به ذرات است که هدف اصلی دارو رسانی یعنی انتقال هدفمند دارو به بافت مورد نظر را تسهیل کرده و سرعت بخشیده است. به هر حال موفقیت های نسبی با استفاده از نانوذرات و میکرو ذرات مغناطیسی بر پایه انتقال هدفمند در حیوانات و آزمایش های کلینیکی دیده شده است و تحقیقات بیشتری در حال انجام است.

..........................................................................................................

خدایا

پنجره ای  برای تماشا و حنجره ای برای  صدازدن ندارم

امیدم به توست، پس بی آنکه نامم را بپرسی ودفترهای دیروزم را ورق بزنی رحمتت را

در شب و روز ذی الحجه بر همه کسانی که برایم با ارزشند جاری کن. عیدتان مبارک.

---

نوشته شده در تاریخ پنجشنبه هجدهم شهریور ۱۳۹۵ توسط دکتر حسین جعفری عضو هیئت علمی دانشگاه

آرشیو نظرات

سندرم کودک آبی ، بیماری صبح دوشنبه و پیری زود رس

                    به نام انکه نامش آرامش بخش قلب هاست

به نام آنکه که قلم در کف انسان نهاد  و  بر حرمت آن قسم یاد کرد.

.....................................................................................................................

                      (سندرم کودک آبی ، بیماری صبح دوشنبه و پیری زود رس)

                      عوارض زیانبار  نیترات  موجود در آب و مواد غذایی و داروها

دکتر حسین جعفری عضو هیئت علمی دانشگاه آزاد اسلامی واحد پزشکی تهران گروه فارماکولوژی و سم شناسی

 

نیترات چیست ؟  یکی از آنیون ها ی معدنی است که در نتیجه اکسید اسیون نیتروژن عنصری حا صل می شود. این ماده یکی از عنا صر بسیار ضروری برای سنتز پروتئین در گیا هان است ونقش مهمی رادر چرخه نیتروژن دارد، نیترات از طریق اکسیداسیون طبیعی تولید وبنا براین در تمام محیط زیست یافت می شود. 
فاضلاب های شهری، صنعتی، مواد دفعی حیوانی وگیاهی در شهرهای بزرگ که دارای نیتروژن آلی هستند به خاک دفع می شوند. دراثر فعالیت میکروارگانیزم های خاک نیتروژن آلی به یون مثبت آمونیوم NH4)) تبدیل شده که به این پدیده Ammonifcationگفته می شود. خاک توانائی نگهداری این ترکیب رادر خود دارد اما به مرور طی پدیده دیگری به نام Nitrificationبخشی از یون آمونیوم ابتدا به نیتریت(NO2) وسپس به نیترات تبدیل می شود لایه سطحی خاک قادر به حفظ ونگهداری این دو ترکیب نبوده ودر نتیجه نیتروت ونیترات به آبها ی زیر زمینی راه می یابند. 

ازآن جائی که نیترات در آب به صورت محلول وجود دارد روش های معمول تصفیه آب قادر به حذف آن نیستند ازاین‌رو نیاز به آن دسته ازروش های تصفیه پیشرفته می باشد که قادر به کاهش آلاینده های محلول هستند. از سوی دیگر چرخه نیترات سازی در شهرها یی که دفع نادرست فاضلاب ازطریق چاههای جذبی انجام میشودهمچنان ادامه داردومشکل تولیدپیوسته نیترات و انتشارآن به آبهای زیرزمینی راسبب میگردد.

متاسفانه در اکثر مواد غذایی ، فست فود ها ، سوسیس ، کالباس ، خیار شور ، تنقلات و آجیل نیترات وچود دارد.

کودهای شیمییایی نیتراته ، مواد انفجاری ( باروت سیاه ، دینامیت ، پنبه باروتی و TNT وغیره ) جاوی نیترات هستند.در تعدادی از داروها نظیر تری نیترو گلیسیرین ، نیترات آمیل ، ایزو سورباید  دی نیترات وغیره نیترات وجود دارد. گوشت خوک ( در کشورهای غربی از آن سوسیس وکالباس می سازند ) و بسیاری از مواد پروتئینی سرشار از نیترات است.

 

نیترات مولد رادیکال آزاد NO است. هر ماده غذایی  ،داروی نیتراته  و آب حاوی نیترات در بدن  رادیکال آزاد NO

تولید نموده که بسیار خطرناک سرطانزا ، عامل پیری Aging))می باشد. در جوامعی که گوشت خوک را مصرف می نمایند بعلت وجود نیترات زیاد در آن  چین وچروک ها  در بدن آنها زیاد وپیری زودرس  را در انتظار باید داشته باشند.رادیکال آزاد NO عامل Aging (پیری) است.

کسانی که فراورده های پروتئینی(مواد گوشتی) زیاد مصرف مینمایند زود پیر میشوند.

لازم به ذکر است کهNOدر مقدار کم فوایدی نیز دارد. نیتریک اکساید تاثیرات مهمی در فرآیندهای فیزیولوژیک
دارد.

        NOدارای الکترون منفرد

Nitric oxide: شکل ظاهری این ترکیب، گاز بی‌رنگ است. این ترکیب با فرمول شیمیایی NO یک رادیکال آزاد است و یک ماده‌ی حدواسط مهم در صنایع شیمیایی به حساب می‌آید. نیتریک اکسید یک محصول جانبی است که در اثر سوختن مواد در هوا به تشکیل می‌شود. مانند آن‌چه در موتور خودرو و نیروگاه‌های سوخت‌های فسیلی تولید می‌شود. علاوه بر این‌ها، این ماده به صورت طبیعی در اثر تخلیه‌ های الکتریکی تولید می‌شود.
در پستانداران همچون انسان، NO یک مولکول مهم در سیگنالینگ سلولی است که در بسیاری ازفرایندهای فیزیولوژیک و پاتولوژیک دخالت دارد. این ترکیب دارای خاصیت گشادکنندگی عروق (Vasodilator) بوده تا رگهای خونی از هم باز شوند و جریان خون تسهیل گردد و فشار خون کاهش پیدا نماید .دارای نیمه‌عمر کوتاهی در خون در حد چند ثانیه است. سطوح اندک تولید نیتریک اکسید در محافظت از ارگان‌هایی مانند کبد از آسیب ایسکمیک مهم است. کسید نیتریک که توسط بدن وجود آن کمک می کند بعلاوه اکسید نیتریک مانع از تشکیل لخته در عروق خونی می شود که می تواند به دفع لخته های خونی خطرناک  که در سرخرگها باعث سکته قلبی و مغزی heart attack or stroke. می شوند  کمک نماید.

بیماری صبح دوشنبهMonday Morning Disease     (MMD)

غیر از نقش احتمالی بالایی که زمینه ارثی در مورد این بیماری دارد می‌توان گفت که همه کیسهای درگیر، این بیماری را بدنبال فعالیت و تمرین ورزشی نشان داده‌اند ولی همیشه عوامل دیگری جز فعالیت بدنی نیز در بیماری نقش دارند که می‌توان موارد زیر را نام برد. بیشتر از همه عاملی که مسبب بیماری صبح دوشنبه است عدم توازن بین جیره دریافتی و فعالیت بدنی است بویژه وقتی رژیم غذایی سرشار از غلات دریافت می‌کند (کربوهیدرات). 

یکی دیگر از عوامل ،کار در کارخانه های  تولید مهمات ومواد منفجره است وکسانی که این مواد را مورد استفاده قرار میدهند. این مواد حاوی نیترات هستند  ومواد ، داروهای حاوی نیترات در بدن ایجاد تحمل ( Tolerance ) می نمایند بدین معنا که که شخص بعد از مصرف ویا مواجهه به تدریج بایستی  مواد رابیشتر دریافت و یا بامقدیر زیادترآن مواجهه گردد.

تازمانی که افراد در محیط کارخانه هستند مشکلی برای قلب ،عروق  ، کلیه و ریه ندارند اما با ترک نمودن  محل کار وفاصله گرفتن از بخارات نیترات با مشکل در ارگان های حیاتی روبرو میگردند. رمان ترک از کارخانه هرچه بیشتر باشد مشکل بیشتر میگردد. این افراد با مرخصی  انفارکتوس نموده وبعد از بازنشستگی  سریع فوت می نمایند. وقتی این افراد شنبه ویکشنبه هفته را تعطیلی دارند بنابر این صبح دوشنبه قبل ازشروع ساعت کاری (10 صبح) با مشل قلب ، عروق وریه مواجه میشوند که بیماری صبح دوشنبه  حادث می گردد. این بیماری شامل افراد نظامی ، کارگران سازنده مواد انفجاری ، کارگران سازنه متر و وکسانی که در ساخت جاده ، تونل  و سد نقش دارند رخ میدهد.

 

در هر حال  نیترات شمشیر 2 لبه است . بیشتری کارهای تحقیقاتی بر آن انجام شده است ( بیش از 25000 مقاله) درسال 1996 بزرگترین کنگره جهانی  NO در سانفرانسیسکو  برگزار ودر آن سال ملکول سال شناخته شده است.

هنوز  بعدز  گذشت 19 سال تریبون های تحقیقاتی جهان در ارتباط با این ملکول وجود داشته وخواهد داشت.

چاههای فاضلاب، عامل اصلی افزایش نیترات :

 

تحقیقات نشان می دهد در مناطقی که دفع فاضلاب به صورت سنتی و از طریق چاههای فاضلاب انجام میشود، به دلیل نفوذ فاضلاب به سفره های آب زیرزمینی، میزان نیترات موجود در آب بسیار بالاست. همچنین در شهرهای صنعتی به دلیل وارد شدن آلاینده های صنعتی به سفره های آب زیرزمینی، میزان نیترات آب بسیار بالاست.

اثرات نیترات بر سلامتی انسان :

نیتریت حاصل از احیای نیترات معدنی وآلی پس از ورود به سیستم گردش خون آهن همو گلوبین را اکسید نموده و از ظرفیت II به ظرفیت III تبدیل می نماید که در نتیجه هموگلوبین به متهموگلوبین تبدیل ظرفیت اکسیژن رسانی بسیارکمتری از هموگلوبین دارد ودر نتیجه به بافت ها اکسیژن کافی نمی رسد بعداز مدتی رنگ پوست (در نا حیه دورچشم ودهان ) به تیرگی میگراید وازاین رو به آن سندرم BIueBaby (سندرم کودک آبی)می گویند 

این عارضه اولین نشانه مسمومیت با نیترات است ونوزادان زیر شش ماه آسیب پذ یرترین گروه سنی دراین مورد هستند. زیرا نوزادان برخلاف بزرگسا لان علا وه بر PHبالای معده وزیادی با کتری های طبیعی احیاء کننده نیترات فاقد آنزیم برگشت دهنده متهموگلوبین به هموگلوبین هستند.ازدیگر علائم افزایش متهموگلوبین می توان به سردرد واشکال در تنفس اشاره نمود.

 

                                در تصویر بالا طفل مبتلا به سندرم  کودک آبی دیده میشود.

نیترات باعث سرطان می شود :

نیترات معدنی ویا آلی به عنوان یک عامل سرطان‌زا عمل نمایند بستگی به احیای نیترات به نیترت و واکنش های بعدی نیترت با سایر مولکول ها به خصوص آمین های نوع دوم آمیدها وکاربا مات ها دارد که منجر به تشکیل ترکیبات nitroso-N می گردد. 
مطالعات انجام شده در کلمبیا نشان داده که رابطه معنی داری بین شیوع سرطان معده وغلظت نیترات درآب آشامیدنی برداشت شده از چاه ها وجود دارد. 
اما بررسی های اپید میولوژیکی در دیگر نقاط دنیا رابطه مطمئنی رادر این زمینه نشان نداده است در کشور آلمان تحقیقاتی برروی جمعیت در معرض نیترات بالا در آب آشامیدنی انجام گرفت که رابطه معنی داری بین غلظت نیترات وافزایش تومورهای سرطان مغز به دست نیامد. مطا لعات دیگر در دانشگاه نبراسکان نشان داد که رابطه معنی داری بین غلظت نیترات آب وافزایش شیوع یک نوع سرطان به میزان دوبرابر گردیده است. 
با توجه به این که تعداد متغیرها دراین مطا لعات زیاد بوده است رابطه منطقی بین افزایش داده های موجود برای اظهار نظر قطعی کافی نیستند.

 اما ثابت شده است که ترکیبات N-nitroso در حیوانات آزمایشگا هی سرطان زا می باشند.

 

استاندارد نیترات در آب آشامیدنی :

با توجه به مطا لعات به عمل آمده توسط سازمان بهداشت جهانی در مورد نیترات، این سازمان حداکثر مجاز 50 میلیگرم درلیتر (برحسب نیترات) را اعلام نموده است.استاندارد ملی ایران نیز برای نیترات همین مقدار می باشد سازمان حفاظت محیط زیست ایالات متحده حداکثر مجاز نیترات را10 میلی گرم در لیتر (برحسب نیتروژن ) قرار داده که معادل با 82/ 44 میلی گرم در لیتر برحسب نیترات است.

نیترات و نیتریت  2 یون محلول در آب  هستند که در بدن انسان به رادیکال آزاد نیتریک اکساید (NO) تبدیل می گردند . NO در بدن میتواند از آمینو اسید آرژنین تحت شرایطی تولید گردد. NO یک رادیکال آزاد است چون در ساختارش

الکترون منفرد دارد.از خانواده و فرزندان خود محافظت کنید :

آنچه مسلم است امروزه با رشد روز افزون جمعیت در شهرهای بزرگ آلودگی آب آشامیدنی رو به افزایش است. دفع نادرست فاضلاب های شهری از طریق چاهای جذبی، مصرف بی رویه مواد شوینده و پاک کننده بهداشتی که از طریق چاههای جذبی فاضلاب به اعماق زمین نفوذ کرده و سفره های آب زیرزمینی را آلوده می کنند، استفاده از کودهای شیمیایی و حیوانی، استفاده از آفت کش ها و حشره کش ها و ... از جمله دلایل اصلی آلودگی آب آشامیدنی انسانها هستند. در این میان سمومی مانند نیترات، آهسته و پیوسته سلامتی فرزندان ما را تهدید می کنند. این درحالی است که اثرات منفی نیترات حداقل 15 سال بعد از مصرف آشکار خواهد شد. وجود این ماده خطرناک در آب آشامیدنی خصوصا برای نوزادان و زنان باردار عوارض جبران ناپذیری را در پی خواهد داشت.کارشناسان و متخصصان اذعان دارند که یکی از موثر ترین روشهای حذف نیترات از آب آشامیدنی، روش اسمز معکوس  است. این فناوری در دستگاه های تصفیه آب خانگی استفاده شده و درست در لحظه مصرف، آب آشامیدنی را تا 90 درصد تصفیه می کند و آبی سالم و گوارا در اختیار خانواده و فرزندان شما قرار می دهد.
کارشناسان ضمن توصیه این دستگاه ها به شهروندان، تاکید دارند که از دستگاه های تصفیه آب بهداشتی که از مواد اولیه استاندارد و مناسب جهت مصارف بهداشتی و خوراکی تهیه شده اند استفاده شود. 

 

                                                                    چرخه نیترات در طبیعت

نیترات درآب آشامیدنی وروشهای حذف آن :

نیترات اغلب در آبهای آشامیدنی وجود داشته و دلیل آن فعالیت های بشری مانند استفاده بیش از حد از کودهای شیمیایی مانند نیترات پتاسیم و نیترات آمونیوم ، کامل نبودن سیستم سپتیک و دفع نامناسب زباله های صنعتی ، انسانی و حیوانی است. این موارد منبع اصلی تولید نیتروژن بوده که در خاک به نیترات تبدیل می‌شوند و از آنجا که نیترات در آب به صورت محلول است از طریق باران وارد آب های زیر زمینی و در نهایت آب‌های آشامیدنی می‌شود.

عوارض ناشی از نیترات بر روی بدن انسان :

نیترات موجود در آب تبخیر نشده و به صورت پایدار در آب باقی می‌ماند. نیترات به طور معمول برای سلامتی خطرناک نبوده اما مصرف مداوم و بیش از اندازه آن می‌تواند اثرات زیادی بر سلامتی انسان به خصوص نوزادان داشته باشد. نیترات با هموگلوبین خون ترکیب شده و سبب اختلال در حمل اکسیژن توسط آن شده و توسط دستگاه گوارش به NO2 تبدیل می‌شود و نوزاد از کمبود اکسیژن رنج ‌برده و سبب نارسایی در نوزادان می‌شود. سایر عوارض استفاده از نیترات در مدت زمان طولانی شامل کاهش اسیدیته معده ، کمبود آنزیم ، کاهش هموگلوبین های طبیعی خون ، افسردگی ، تاثیر بر سیستم عصبی و زمانیکه غلظت آن بالای 70% باشد سبب مرگ خواهد شد.

میزان مجاز نیترات در آب آشامیدنی : به گفته سازمان بهداشت جهانی اکثر افراد بالغ روزانه بین 20 تا 70 میلی گرم نیترات را به همراه مواد غذایی مثل کاهو ، کرفس ، اسفناج و .... مصرف می‌کنند. این نشان می‌دهد که علاوه بر آب آشامیدنی مواد غذایی نیز حاوی نیترات می‌باشد.آنالیز آب در ایالات متحده و کانادا نشان داده است که مقدار نیترات در این آب‌ها 10 میلی گرم در لیتر است. اما طبق بهداشت جهانی (WHO) مقدار استاندارد نیترات در آب‌های آشامیدنی حداکثر باید ppm50 باشد.

 

حذف بیولوژیکی نیترات :    تصفیه بیولوژیکی نیترات شامل تبدیل نیترات به نیتروژن توسط باکتری‌های موجود در بیوراکتورها است. باکتری‌های موجود در این راکتورها نیترات موجود در آب را به نیتروژن موجود در هوا تبدیل می-کند. در برخی از موارد از اتانول و متانول در این بیوراکتورها استفاده می‌شود.

نکته: استفاده از این بیوراکتورها برای حذف نیترات از آب‌های آشامیدنی کاربرد ندارد و بیشتر برای نیترات زدایی از فاضلاب مورد استفاده قرار می‌گیرد.

امروز طیف وسیعی از مواد باعنوان افزودنی به مقدار کم در تهیه موادغذائی استفاده می شوند. افزودنی ها ترکیباتی هستند که برای جلوگیری از فساد و حفظ طعم موادغذائی در مدت نگهداری، جلوگیری از رشد و نمو میکروبی، تشدید رنگ مخصوص، پایداری و اصلاح ساختمان فیزیکی محصول و اصلاح ظاهر محصول غذائی استفاده می شوند. یکی از این افزودنی ها نگه دارنده هاست. نگه دارنده های ضدمیکروبی غذائی، علاوه بر تأمین سلامت موادغذائی، باعث طولانی تر شدن عمر این مواد و کاهش ضایعات هزینه فرآوری و مشکلات فروش می شوند. ترکیبات نگه دارنده فراوانی سال هاست که به موادغذائی افزوده می شوند. یکی از این نگه دارنده ها ترکیبات نیتریت و نیترات است که به صورت نیتریت سدیمE250، نیتریت پتاسیم E 249، نیترات سدیم E252 و نیترات پتاسیم E251 استفاده می شود.

ترکیبات نیتریتی به خصوص نیتریت سدیم افزودنی چندمنظوره ای است که در گوشت های عمل آوری شده کاربرد دارد، علاوه بر خاصیت ضدمیکروبی در مقادیر کم، برای ایجاد رنگ و عطر و طعم نیز استفاده می شود. در حقیقت ترکیبات نیتریتی و نیتراتی برای جلوگیری از رشد میکروارگانیسم ها، به خصوص کلستریدیوم بوتولینوم و ایجاد رنگی صورتی و طعم مناسب در گوشت های عمل آوری شده، استفاده می شود. سم بوتولینوم خطرناک ترین ترکیب سمی شناخته شده است که 15 هزاربار خطرناک تر از گاز اعصاب است. نیتریت و نیترات در محصول گوشتی، مرغ (ماکیان)، پنیر و همچنین محصولاتی از ماهی نیز به عنوان نگه دارنده استفاده می شوند. نیتریت به تنهائی ولی نیترات زمانی که در اثر احیا به نیتریت تبدیل می شود اثر ضدمیکروبی دارد. چگونگی مکانیسم اثر نیتریت روی باکتری ها هنوز کاملاً روشن نیست، ولی تصور می شود که نیتریت با تأثیر بر روی ترکیبات سولفیدریل موجود در میکروارگانیسم ها تغییراتی در آنها ایجاد می کند که سبب اختلال در متابولیسم و در نهایت رشد و تکثیر میکربی می شد.

میزان مجاز نیتریت و نیترات :   مقدار مجاز نیترات و نیتریت را قوانین ملی هر کشوری تعیین می کند. طبق بررسی های انجام شده مقدار این ترکیب از 120 تا 200 قسمت در میلیون (ppm) متغیر است، البته به ندرت ممکن است این مقدار از  ppm 150تجاوز کند. سازمان غذا و داروی آمریکا متذکر شده که نباید مقدار نیتریت از ppm200 و مقدار نیترات از ppm 500 بیشتر باشد، به طور کلی برای جلوگیری از نشو و نمای باکتری های بیماری زا 80 تا  ppm 150ضروری است. در کشور ما، طبق استاندارد شماره 2302 (ویژگی های سوسیس و کالباس) میزان نیتریت در فراوده های نهائی نباید از 125 ppm تجاوز نماید .

کلام آخر                                                                                                                                              

این روزها که آلودگی هوا بیش از پیش شده، متخصصان تغذیه هم بیشتر به مصرف انواع میوه و سبزی برای حفظ سلامت مان و در امان ماندن از اثر منفی آلاینده های موجود در هوا تاکید می کنند. این در حالی است که بیشتر ما از گوشه و کنار شهر، زمزمه هایی مبنی بر آلوده بودن خود میوه ها و سبزی هابه انواع آفت کش ها و سموم کشاورزی را می شنویم و نمی دانیم که بالأخره تکلیفمان چیست؟ بالأخره بهتر است که برای حفظ سلامت مان میوه و سبزی بخوریم یانخوریم؟ آلوده بودن برخی میوه ها و سبزی ها به آفت کش ها و سموم کشاورزی، صحت دارد؟ بله، از آنجا که در کشور ما نظارت چندانی بر باقی ماندن آفت کش ها در محصولات باغی و کشاورزی وجود ندارد، درصدی از این محصولات دارای آلودگی هستند. احیای شان به وسیله باکتری ها، آغاز می شود. حدود 7 درصد از نیترات، در دهان به وسیله باکتری های احیاکننده نیترات، 24 ساعت پس از مصرف، به نیتریت تبدیل می شود و 90 درصد از نیتریتی که وارد دستگاه گوارش می شود، از همین جا منشأ می گیرد. تولید نیتریت در بدن به وسیله باکتری ها، باعث ایجاد ماده ای سمی به نام نیتروزامین می شود و نیتروزامین و نیتروزامید، مواد سرطان زای قوی ای هستند. تجمع نیترات، کودها و مواد شیمیایی در سبزی های برگی مانند کاهو و بعد از آن، در سبزی های غده ای یا همان ریشه ای بیشتر است.

.............................................................................................
بعضی از آدمها

پراز مفهوم هستند    پراز حس های خوبند              پر از حرف های نگفته اند

                             چه هستند، هستند و چه نستند هستند

                            یادشان ، خاطرشان ،  حس های خوبشان

آدم ها                   بعضی ها یشان    سکوتشان هم پر از حرف است

---

نوشته شده در تاریخ سه شنبه دوم شهریور ۱۳۹۵ توسط دکتر حسین جعفری عضو هیئت علمی دانشگاه

آرشیو نظرات

بیماری تــالاسمی در مسمومیت آهن

                              بیماری تــالاسمی در مسمومیت آهن

دکتر حسین جعفری عضو هیئت علمی دانشگاه آزاد اسلامی واحد پزشکی تهران گروه فارماکولوژی و سم شنا سی

یک دنیا " ارادت"    یک جام "شفق "    تقدیم به دوستانی که بهانه مهر ند   سر آمد " عشق اند"

تـــالاسمی چیست ؟

تالاسمی یک واژه یونانی است که از دو کلمه تالاسا Thalassa به معنی دریا و امی Emia   به معنی خون گرفته شده است و به آن آنمی مدیترانه ای یا آنمی کولی و در فارسی کم خونی میگویند. در تالاسمی، هموگلوبین ساختار طبیعی ندارد و نمیتواند اکسیژن را به‌ طور مطلوب حمل کند. در سلولهای قرمز خون نوعی مولکول به نام هموگلوبین وجود دارد که وظیفه مهم حمل گازها بویژه اکسیژن را به عهده دارد.  این مولکول ممکن است به طرق مختلف دچار مشکل شده و منجر به بیماریهای خونی شود. یکی از بیماریهای خونی مرتبط با اختلالات هموگلوبین، تالاسمی است. هموگلوبین در افراد بالغ دو زنجیره آلفا و بتا دارد. تالاسمی یک بیماری همولتیک مادرزادی است که طبق قوانین مندل به ارث میرسد . اولین بار یک دانشمند آمریکایی به نام دکتر کولی در سال ‌١٩٢۵ آن را شناخت و به دیگران معرفی کرد . این بیماری به صورت شدید (ماژور) و خفیف (مینور) ظاهر میشود. اگر هر دو والدین دارای ژن معیوب باشند به صورت شدید یعنی ماژور ( (Majorو اگر یکی از والدین فقط ژن معیوب داشته باشد به صورت خفیف یعنی مینور (Minor) ظاهر میشود. تالاسمی برای کسانی که نوع (مینور) را داشته باشند، مشکل ایجاد نمیکند و آنها هم مثل افراد سالم میتوانند زندگی کنند و فقط در موقع ازدواج باید خیلی مراقب باشند. اما برعکس این بیماری حداکثر آزار خود را به بیماران نوع ماژور میرساند. تالاسمی چگونه منتقل میشود؟ اگر یک زن و شوهر هر کدام دارای نوع کم خونی خفیف (مینور) تالاسمی باشند، هر یک از فرزندان آنها ‌٢۵ درصد احتمال ابتلا به تالاسمی ماژور (کم خونی شدید) را داشته و ‌۵٠ درصد احتمال تالاسمی مینور و ‌٢۵ درصد ممکن است سالم باشند. علائم و عوارضی که تالاسمی در بیماران ایجاد میکند در نوع ماژور تالاسمی (کم خونی شدید) هموگلوبین خون غیرطبیعی به نام F  یا جنینی افزایش یافته و هموگلوبین قرمز خون کاهش پیدا میکند، کودکی که این بیماری را در خود دارد کم خون است و این کم خونی باعث بزرگ شدن طحال و کبد و تغییر قیافه ظاهری او میشود.

                       

بنابراین به علت پایین آمدن مداوم خون، بیمار مجبور است مدام خون تزریق کند و در اثر تزریق خون که دارای مقدار زیادی آهن است و در اثر خود بیماری که باعث شکسته شدن هموگلوبین (گلبولهای قرمز) و آزاد شدن آهن میشود ، میزان آهن خون افزایش یافته و در بافتهای عمده بدن چون؛ قلب، کبد، طحال و رسوب میکند و سبب ایجاد مشکلات دیگری میشود که تنها به کمک آمپول دسفرال مینتوان از تجمع آهن جلوگیری کرد. مصرف مداوم دسفرال با قیمت بالای آن موجب بروز مشکلات اقتصادی میشود.

هموگلوبین:

هموگلوبین مولکول اصلی داخل گویچه های قرمز است که از هم و زنجیره های پروتئینی یا گلو بین تشکیل شده است. در هر زنجیره گلو بین یک مولکول هم وجود دارد که اکسیژن را توسط آهن خود حمل میکند. پس تولید هموگلوبین نیاز به تامین آهن و ساخت هموگلوبین دارد.

بر اساس نوع زنجیره پروتئینی چند نوع هموگلوبین وجود دارد:

هموگلوبین A   هموگلوبین طبیعی در بالغین عمدتا هموگلوبین A میباشد که تقریبا حدود ۹۸% از هموگلوبین جریان خون را تشکیل میدهد و از زنجیره ۴ تایی حاوی دو زنجیره آلفا و دو زنجیره بتا ساخته میشود. (α۲β۲)

´     HGbA2هموگلوبین A2 از ۲ زنجیره آلفا و ۲زنجیره دلتا تشکیل میشود.(α۲δ۲) که بطور طبیعی ۲-۱% هموگلوبین در بالغین را تشکیل میدهد.

  HGbFهموگلوبین F که هموگلوبین اصلی دوران جنینی است و کمتر از ۱% هموگلوبین در بالغین را نیز شامل میشود،

از زنجیره ۴ تایی ۲ تا آلفا و ۲ تا گاما (α۲δ۲) تشکیل گردیده است و هموگلوبین های C , H و … که در بعضی بیماریها بوجود می‌آید. برای ساخت زنجیره بتا هر فرد از هر والد خود (پدر و مادر) یک ژن سازنده این زنجیره را دریافت میکند برای زنجیره های δ,α از هر والد ۲ ژن دریافت میپکند. و بر اساس جهش یا حذف هر کدام از این ژنها ساخت و زنجیره مربوطه مختل شده و انواع بیماری تالاسمی را خواهیم داشت.  هموگلوبین نه تنها برای حمل و تحویل طبیعی اکسیژن لازم است، بلکه در شکل و اندازه و بد شکلی گلبول قرمز دخالت دارد. مقدار کل هموگلوبین خون بطور طبیعی در خانمها ۲±۱۲ و در آقایان ۲±۱۴ گرم در دسی‌لیتر میباشد.

 

آهن نقش مهمی در بدن ایفا میکند. نقش آهن در حمل اکسیژن بویژه در طی ورزش حائز اهمیت است. بدون آهن بدن قادر به ساخت گلبولهای قرمز سالم و رساندن اکسیژن کافی به عضلات مغز و سایر احشاء نمیباشد. افت محسوس در ذخایر آهن،

آنمی کمبود آهن نامیده میشود. در کل زنان نسبت به مردان نیاز به آهن بیشتری دارند تا آهن از دست رفته در طی قاعدگی را جبران نمایند ولی ورزشکاران احتمالاً نیاز به آهن خیلی بیشتری نسبت به غیر ورزشکاران ندارند. هرچند ابهاماتی در این مورد در تحقیقات پزشکی وجود دارد. آهن کافی را میتوان از رژیم غذایی بدست آورد. البته این امر مستلزم عادات خوب تغذیه ای است.  بزرگترین مشکل در رابطه با آهن آن است که خیلی فراوان نیست. هر ۱۰۰۰ کالری بطور متوسط حاوی ۶ میلی گرم آهن است و زنان نیاز به ۱۵ میلی گرم در روز دارند(مردان به ۱۰ میلی گرم در روز نیاز دارند).در زنانی که رژیم کم کالری دارند در اغلب موارد نیاز به آهن تأمین نمیشود(از آنجا که مردان دریافت کالری بیشتر و نیاز کمتری دارند برای آنها کمبود آهن کمتر اتفاق می افتد).

میوگلوبین نیز که در ساختمان خود از آهن بهره می برد، در ذخیره کردن و در انتقال اکسیژن در درون عضلات، نقشی مهم و اساسی را بر عهده دارد. 

همانگونه که ملاحظه می کنید پاسخ به این سوال که آیا ورزشکاران زن نیاز به آهن بیشتری دارند واضح و قطعی نیست. با این وجود از آنجا که آهن یک ماده مغذی مهم برای کارآیی است در یک ورزشکار زن در صورتی که از رژیم گیاهی استفاده میکند یا سعی در کاهش وزن دارد احتمالاً عاقلانه این است که از یک مکمل آهن برای رفع نقص رژیم غذایی خود بهره مند شوند.

راه هــای پیشگیری از تــــالاسمی

‌١-  انجام آزمایش خون از نظر کم خونی  CBC و هموگلوبین A2

٢-انجام آزمایش روی جنین در هفته‌های اول حاملگی در دوران بارداری

 

انـــواع تـــالاسمی:

تالاسمی به دو نوع آلفا تالاسمی و بتا تالاسمی است که خود بتا تالاسمی هم شامل تالاسمی ماژور(تالاسمی شدید) و تالاسمی مینور یا تالاسمی خفیف میباشد. افراد مبتلا به تالاسمی مینور در واقع کم خونی مشکل سازی ندارند، ولی اگر دو فرد تالاسمی مینور با هم ازدواج کنند به احتمال ۲۵% فرزندشان دچار تالاسمی شدید ماژور خواهد بود و ۲۵% فرزندشان سالم و ۵۰% تالاسمی مینور خواهند داشت.

تـــالاسمی مـــاژور

تالاسمی ماژور یا آنمی کولی به علت حذف یا جهش در هر دو ژن سازنده زنجیره بتا ایجاد میشود و به این ترتیب یا هیچ زنجیره بتابی ساخته نمیشود و یا به مقدار کمی ساخته میشود. در نتیجه بدن کمبود این زنجیره ها را با ساخت زنجیرهای آلفا جبران میکند که این زنجیرهای آلفای اضافی برای گلبولهای قرمز سمی هستند و با رسوب بر روی سلولهای گلبول قرمز باعث میشوند که گلبولهای قرمز در مغز استخوان و در داخل خون تخریب شده و زنجیرهای آلفا در مغز استخوان رسوب میکنند. از طرفی به علت خو نسازی غیر موثر ، مراکز خونساز خارج مغز استخوان ، ار جمله کبد و طحال شروع به خو نسازی میکنند و بزرگ میشوند.  بیماری معمولا به صورت کم خونی شدید در ۶ ماهه اول زندگی کودک تظاهر میکند و درصورت عدم شروع تزریق خون ، بافت مغز استخوان و مکانهای خونساز خارج مغز استخوان فعال و بزرگ شده و باعث بزرگی مغز استخوانها بخصوص استخوانهای پهن (صورت و جمجمه) و بزرگی کبد و طحال میشوند.

علایم بیمـــاری

کم خونی شدید طوریکه برای بقاء بیمار تزریق مکرر خون لازم است. افزایش حجم شدید مغز استخوان بخصوص در استخوانهای صورت و جمجمه ، چهره خاص افراد تالاسمی را ایجاد میکند (چهره موش خر مایی( اختلال رشد دربچه های بزرگتر رنگ پریدگی ، زردی و گاهی پوست ممکن است به دلیل رنگ پریدگی و یرقان و رسوب ملانین به رنگ مس در آید. بزرگی کبد و طحال ، در سنین بالاتر گاهی طحال به حدی بزرگ میشود که باعث تخریب بیشتر گلبولهای قرمز میشود. علایم ناشی از رسوب آهن در بافتهای مختلف از جمله پانکراس و قلب و غدد جنسی و ایجاد دیابت و نارسایی قلبی و تاخیر در بلوغ. استخوانها نازک شده و مستعد شکستگی میشوند. تشخیص در آزمایش خون تالاسمی ماژور گلبولهای قرمز خون کوچک و کم رنگ خواهد بود (کم خونی هیپوکروم میکروسیتر). افت شدید هموگلوبین به مقادیر کمتر از ۵ گرم در دسی لیتر وجود دارد. بیلی رو بین سرم به علت تخریب سلولها افزایش مییابد و سایر آزمایشات. تشخیص قطعی با الکتروفورز هموگلوبین انجام میشود که در تالاسمی ماژور هموگلوبین A طبیعی ساخته نمیشود و ۹۸% هموگلوبین ها را هموگلوبین F تشکیل میدهد و هموگلوبین A2 نیز تا ۵% افزایش پیدا میکند

عوارض

از عوارض تالاسمی یک سری از عوارض از جمله اختلال رشد و تغییر قیافه بیمار و بزرگی کبد و طحال که به علت خود بیماری است و یکسری عوارض دیگر ناشی از درمان تالاسمی است. اصلی ترین این عارضه هموسیدوز یا هموکروماتوز است.  هموسیدروز به رسوب آهن در بافتها گفته مینشود که نتیجه غیر قابل اجتناب تزریق طولانی مدت خون است. در هم نیم لیتر خونی که به بیمار تزریق مینشود، حدود ۲۰۰mg آهن به بافتها منتقل می کند که این مقدار آهن نمیتواند از بدن دفع شود و در بافتها رسوب می کند و باعث نارسایی در بافتها میگردد. بخصوص رسوب آهن در قلب و پانکراس و غدد ، مشکل اصلی این بیماران خواهد بود که باعث نارسایی پانکراس و دیابت ، نارسایی قلبی و نارسایی غدد جنسی و تیروئید و … میشود.

درمــان

تالاسمی شدید و درمان نشده همیشه باعث مرگ در دوران کودکی می‌گردد. در صورت تزریق مکرر خون و حفظ سطح مناسبی از خون می‌توان طول عمر ا افزایش داد و تا حد زیادی مانع از تغییرات استخوانی واختلال رشد گردید. پس درمان تالاسمی عبارتند از:

تزریق دراز مدت خون: هدف از تزریق خون مکرر برای بیمار حفظ هموگلوبین بیمار در سطح بالای ۱۰است.

دفروکسامین: مشکل اصلی بیماران تالاسمی بعد از سالها ، هموسیدروز و اضافه بار آهن است، که می‌توان آن را به کمک تزریق مرتب دفروکسامین به صورت زیرجلدی یا وریدی تخفیف داد. این دارو با آهن ترکیب شده و از ادرار دفع می‌شود. البته مقدار زیاد این دارو ممکن است باعث واکنش پوستی در محل تزریق و یاعوارض عصبی به ویژه در دستگاه بینایی و شنوایی شود. بنابراین این دارو به تنهایی برای پیشگیری دراز مدت از مسمومیت با آهن کافی نیست.

برداشتن طحال: اگر بزرگی طحال ، نیاز به تزریق خون را بیشتر کند طحال برداشته می‌شود تا نیاز به خون  کاهش یابد.

پیوند مغز استخوان: درمان قطعی بیماری با پیوند مغز استخوان است. البته این عمل با مرگ ومیر بالایی همراه است. و در برخی بیماران نیز سلولهای تالاسمی مجددا رشد می‌کنند.

تــالاسمی مینور

تالاسمی مینور معمولا بدون علامت بوده و علایم بالینی واضح ندارند و بطور عمده در تستهای چکاب به صورت اتفاقی تشخیص داده میشوند. این افراد کم خونی مختصر (هموگلوبین بیش از ۱۰) با سلولهای گلبول قرمز کوچک و کم رنگ (هیپوکروم میکروسیتر) دارند که معمولا مشکل ساز نمیباشد.  تالاسمی مینور در نتیجه اختلال یکی از دو ژن سازنده زنجیره گلوبین بتا به وجود میآید که این ژن ناقص یا از پدر و یا از مادر به فرد به ارث رسیده است، در نتیجه کاهش یا فقدان ساخت زنجیره بتا از یک ژن اتفاق میافتد و به دنبال آن هموگلوبین A2 تا حدود %۸-۴ افزایش مییابد و گاهی افزایش هموگلوبین F در حدود %۱-۵ دیده میشود تنها نکته‌ای که در تالاسمی خفیف یا مینور جالب توجه است، این است که این افراد موقع ازدواج نباید با یک فرد شبیه خود (تالاسمی مینور) ازدواج کنند.

 

آلفا تــالاسمی

علت آلفا تالاسمی حذف یک یا چند ژن از ۴ ژن سازنده زنجیره آلفاست، هر چه تعداد ژنهای حذف شده بیشتر باشد بیماری شدیدتر میشود و براساس تعداد ژنهای حذف شده به ۴ گروه تقسیم میشوند.

هیدروپس فتالیس: که حذف هر ۴ ژن آلفا را دارند و هموگلوبین ساخته شده فقط از زنجیره های گاما تشکیل شده است که هموگلوبین بارتز گفته میشود و وخیم ترین نوع آلفا تالاسمی است و با حیات خارج رحمی منافات دارد و جنین هنگام تولد مرده است و یا مدت کوتاهی پس از تولد میمیرد. این جنینها دچار ادم شدید هستند.

بیماری هموگلوبین H: که در اثر حذف ۳ ژن آلفا گلو بین بو جود میآید. بیماران دچار کم خونی هیپوکروم میکروسیتیک بوده و بزرگی طحال در آنها دیده میشود. در بعضی مواقع ممکن است نیاز به تزریق خون داشته باشند و در صورت کم خونی شدید و نیاز به انتقال خون باید طحال برداشته شود.

صفت آلفا تالاسمی ۱: که ۲ ژن آلفا حذف شده و از هر لحاظ شبیه بتا تالاسمی مینور است.

صفت آلفا تالاسمی ۲: که فقط یک ژن از ۴ ژن حذف شده و یک حالت ناقل ژن ، خاموش و بدون علامت است.

تغذیه درمانی در تــالاسمی:

د. یک بیمار تالاسمی باید رژیم غذایی خاصی داشته باشد و اطلاعات تغذیه‌ای خود را بالا ببرد زیرا برخی از مواد غذایی که برای افراد معمولی مفید هستند، ممکن است عوارض خطرناکی برای یک بیمار مبتلا به تالاسمی به وجود آورد. بعلاوه تالاسمی نوعی بیماری ژنتیک است که از ابتدا تا انتهای عمر با فرد است و تغذیه، اثر بسیاری بر این بیماری دارد.  این بیماران برخلاف تصور عموم نه تنها دچار کمبود آهن نیستند، بلکه مستعد ابتلا به مسمومیت با آهن نیز هستند. از این رو به این بیماران توصیه میشود از غذاهایی که حاوی آهن زیادی هستند، پرهیز کنند.  از جمله گوشت یا جگر حیوانات بخصوص گاو و گوسفند و فرآوردههای آنها نظیر همبرگر، سوسیس و کالباس. لوبیا، حبوبات، سویا، کره و خود بادام زمینی، گندم، کلم بروکلی و دیگر سبزیجات برگ سبز، هندوانه، کشمش، نخود فرنگی، آب آلو، آلو، خرما، انگور، باقلا، غلات غنی شده با آهن و نخود، آهن زیادی دارند و بهتر است این بیماران در حد اعتدال از آنها استفاده کنند.البته باید توجه داشت مصرف روزانه میوه و سبزیجات به میزان کافی در تمام افراد بخصوص بیماران مبتلا به تالاسمی توصیه میشود زیرا این مواد، خطر بروز گرفتگی عروق را در بیماران تالاسمی کاهش میدهد.

این بیماران باید به مصرف مواد معدنی دیگر توجه خاصی داشته باشند و تا جایی که میتوانند بدن خود را سالم نگه دارند. یکی از این مواد مغذی، کلسیم است.  کلسیم به تقویت و حفظ سلامت استخوانها کمک شایانی میپکند. بعلاوه بیماران مبتلا به تالاسمی استخوانهای سستی داشته و در معرض مشکلات استخوانی بسیاری قرار دارند بنابراین کلسیم باید به مقدار کافی و بیشتر از یک فرد معمولی در رژیم غذایی این افراد وجود داشته باشد. کلسیم در این بیماران یک فایده دیگر نیز دارد و آن کاهش جذب آهن است.

..................................................................................................

صبح یعنی یک معجزه یعنی یک ایمان دوباره به قدرت خداوند.

                      سلام. روز شما پر از معجزه خداوندی

---

نوشته شده در تاریخ یکشنبه بیست و چهارم مرداد ۱۳۹۵ توسط دکتر حسین جعفری عضو هیئت علمی دانشگاه

آرشیو نظرات

سمیت آرسینیک و پیامد های مرگبار برنج های حاوی آرسینیک

                           به نام یگانه خالق هستی که به بنده نوازی معروف و به مهربانی  مو صوف است.

دکتر حسین جعفری عضو هیئت علمی دانشگاه آزاد اسلامی واحد پزشکی تهران گروه فارماکولوژی و سم شنا سی

 

آرسنیکعنصر شیمیایی است که در جدول تناوبی با علامت As مشخص است و دارای عدد اتمی 33 می باشد. آرسنیک شبه فلز سمی معروفی است که به سه شکل زرد ِ سیاه و خاکستری یافت می شود. آرسنیک و ترکیبات آن به عنوان آفت کش مورد استفاده قرار می گیرند.

تاریخچه

آرسنیک (واژه یونانی arsenikon به معنی اریپمنت زرد) در دوران بسیار کهن شناخته شده است. از این عنصر به کرات برای قتل استفاده شده ِ علائم مسمومیت با این عنصر تا قبل از آزمایش مارش تا حدی نا مشخص بود. آلبرتوس مگنوس را اولین کسی میدانند در سال ۱۲۵۰ این عنصر را جدا کرد. جوان شرودر در سال ۱۶۴۹ دو روش برای تهیه آرسنیک منتشر کرد. همچنین از زرنیخ برای ساخت مواد بهداشتی همچون داروی نظافت بدن(موبر)  (واجبی) استفاده میشود . واجبی از آهک و زرنیخ ساخته تشکیل یافته است. گفتنی است که پایه اصلی کرمها و اسپری های موبر از همین دو ماده میباشد.

 

مهم‌ترین ترکیبات آرسنیک عبارت است از: آرسنیک سفید، سولفید آن گرد حشره کش آرسنیت کلسیم و آرسنیت سرب. آرسنیت سرب به‌عنوان سموم و حشره‌کش‌ها در کشاورزی استفاده می‌شود .این عنصر گهگاه بصورت خالص یافت می‌شود ولی بیشتر به

صورت ترکیب با نقره، کبالت، نیکل، آهن - آنتیموان یا سولفور وجود دارد. این عنصر از حرارت دادن مواد معدنی حاوی آرسنیک و تبلور مجدد بخارات حاصل از تصعید آن به صورت خالص تولید می شود. همچنین این عنصر معمولا به صورت صنعتی به عنوان فرآورده جانبی واحدهای تولید فلزات به دست می آید.

 خصوصیات فیزیکی وشیمیایی:

آرسنیک ،عنصر شیمیایی است و شبه فلز معروفی بوده که به سه شکل سفید، زرد  وخاکستری یافت می شود. با عنوان تری اکسید ارسنیک، تری سولفید ارسنیک (اورپیمنت)  و دی سولفید ارسنیک به ترتیب شناخته شده اند خود ارسنیک خیلی سمی نیست اما فرم دیگر ان یعنی اکسید ارسنیک بی نهایت سمی می باشد.آرسنیک از نظر شیمیایی شبیه فسفر است تا حدی که در واکنش‌های بیوشیمیایی می‌تواندجایگزین آن شود از این رو سمی است وقتی به آن حرارت داده شود، بصورت اکسیدآرسنیک در می آید که بوی آن مانند سیر است به همین دلیل از دهان کسانی که با  مرگ موش مسموم شده اند بوی سیر استنشاق می شود.

آرسنیک و ترکیبات آن می توانند بر اثر حرارت به گاز تبدیل شون  . آرسنیک خاکستری یک شبه فلز بسیار شکننده است. این فولاد خاکستری رنگ کریستالی به راحتی در هوا اکسید شده و تیره می گردد.

 

کاربردها

در قرن بیستم آرسنِت سرب به عنوان یک آفت کش برای درختان میوه به خوبی مورداستفاده قرار گرفت ( استفاده از آن در افرادی که به این کار اشتغال داشتند ایجاد آسیب های عصب شناسی کرد) و آرسنیت مس در قرن نوزدهم به عنوان عامل رنگ کننده در شیرینی ها به کار رفت.

کاربردها ارسنیک را میتوان به طریق زیر دسته بندی کرد:

 1-محافظ چوب:

سمیت ارسنیک برای حشره ها باکتری ها و...آن را یک ترکیب ایده ال برای محافظت از

 چوب می کند.

2-پزشکی

آرسفنامین: (salvarsan)در قرن 18،19 و 20 میلادی تعدادی از ترکیبات ارسنیک جهت مصارف پزشکی استفاده

 می شدند شامل: آرسفنامین یا نئو سالوارسان برای سفلیس و...که البته به و سیله داروهای جدید جانشین شده است

تری اکسید ارسنیک در طی 500 سال گذشته به دلایل مختلف استفاده شده است. ولی معمولترین ان در درمان سرطان است .اداره دارو و غذای امریکا FDA در سال 2000 این ترکیب را جهت درمان بیماران سرطان خون حاد تایید کرد.

3-مواد رنگی: 

استئو ارسنیت مس به عنوان ماده رنگی سبز تحت عناوین مختلف شناخته شده است باعث مسمومیت های زیاد آرسنیک شده است .

 4-ارتش:

بعد از جنگ جهانی اول ایالات متحده انباری حاوی 20000 لویزیت ساخت (یک اسلحه شیمیایی که به عنوان طاول زا عمل می کند و باعث تحریک ریه میگردد).

-کاربرد های دیگر

حشره کش های مختلف کشاورزی و سموم.

استفاده در تغذیه حیوانات به ویژه در ایالات متحده  به عنوان روشی جهت جلوگیری از بیماری.

گالیوم آرسنیک یک نیمه رسانهای مهم است که در ICها به کار میرود

بیش از 2%آرسنیک در آلیاژهای سرب برای گلوله های سربی و تفنگ استفاده می شد.

منابع آرسنیک

- آرسنیک ممکن است در آبی که از میان صخره های غنی از آرسنیک جریان دارد یافت شود.

- آرسنیک به طور وسیع در قشر خاک وجود دارد.

- آرسنیک از طریق حل شدن مواد و سنگ های معدنی وارد آب می شود و به ویژه در مناطقی که فرسایش خاک از صخره ها زیاد است در آب های زیرزمینی متراکم می گردد.

- در برخی مناطق فاضلاب های صنعتی باعث توزیع آرسنیک در آب می شوند.

-آرسنیک به طور تجاری در ساختن آلیاژ و مواد نگهدارنده چوب به کار میرود.

-احتراق سوخت های فسیلی منبعی از آرسنیک است که آلودگی را در هوا منتشر میکند.

آرسنیک آلی به وفور در غذاهای دریایی یافت می شوند که خطرات آن برای سلامتی بسیار کمتر است و به سهولت توسط بدن دفع می شوند.

منابع خوراکی آرسنیک

آرسنیک تقریبا در تمام غذاها و نوشیدنی‌ها یافت می‌شود، اما مقدار آن بسیار ناچیز است.اما برخی غذاها حاوی مقدار فراوانی آرسنیک هستند، از جمله:آب‌های نوشیدنی آلوده:

میلیون‌ها نفر در سراسر جهان در معرض آب‌های نوشیدنی آلوده هستند که حاوی مقدار فراوانی آرسنیک غیرآلی است. این امر در آسیا و امریکای جنوبی بسیارشایع است  طبقWHO استاندارد  در سال 1993 مقدار مجاز آرسنیک در آب آشامیدنی کمتر 0.01 میلی گرم در لیتر می باشد. اما به وضوح دیده می شود که آرسنیک معدنی از راه های گوناگون به آب آشامیدنی راه می یابد ، آرسنیت 3 ظرفیتی و آرسنات 5 ظرفیتی در آب آشامیدنی بیشتر یافت می شود. مسمومیت آب آرسنیک می توان در اثر گذر آب از صخره های غنی از آرسنیک و یا آرسنیک موجود در قشر خاک بستر آب رودخانه ها و یا ورود فاضلاب های صنعتی به رودخانه ها حاصل می شود . این آب آلوده توسط گیاهان و جانوران یا به طور مستقیم توسط خود انسان مصرف می شود و وارد چرخه غذایی انسان شده و سلامت آن را به مخاطره می اندازد. به طور مثال بیماری کبدی شایع در ماهیگیران ژاپنی که به علت مصرف ماهی های آلوده به آرسنیک بوجود آمده است

غذاهای دریایی:

ماهی، میگو، صدف و دیگر غذاهای دریایی حاوی مقدار قابل توجهی آرسنیک آلی، نوع کمتر سمی آرسنیک، می‌باشند. با این وجود، صدف‌های رودخانه‌ایی و برخی از انواع دیگر غذاهای دریایی نیز شامل آرسنیک غیرآلی است.

برنج و غذاهای برنجی:

برنج بیش از هر محصول غذایی دیگر آرسنیک را در خود ذخیره می‌کند. در واقع، برنج بزگترین منبع غذائی روی زمین است که حاوی آرسنیک غیر آلی، سمی‌ترین نوع آرسنیک، می‌باشد

 

افزایش سم آرسنیک در خون با مصرف زیاد برنج

نتایج تحقیقاتی که اخیرا منتشر شده نشان می‌دهد که افرادی که غالبا برنج مصرف می کنند درخطر وجود سطوح بالای سم آرسنیک در خون قرار دارند.  نتایج تحقیقاتی که در مجله " Consumer Reports" منتشر شده نشان می دهد که برنج حاوی سطوح بالایی از سم آرسنیک است که این امر می تواند خطرناک باشد. نتایج این تحقیقات موجب شده که سازمان غذا و داروی آمریکا تحقیقاتی را در این زمینه آغاز کند. براساس نتایج تحقیقات منتشر شده، خوردن برنج یک بار در روز می توان سطح ارسنیک بدن را تا 44 درصد افزایش دهد، اگر این ماده غذایی در روز دوباره مصرف شود سطح آرسنیک تا 70 درصد افزایش پیدا می کند. مارگارت هامبورگ عضو کمیسیون سازمان غذا و دارو

اظهار داشت: نتایج به دست آمده به این معنا نیست که مصرف برنج می تواند تهدید سریعی برای افزایش سطح آرسنیک در بدن مصرف کنندگان باشد.

برنجبهویژهبهآلودگیباآرسنیک،بهسهدلیلحساساست:

1-   زمین کشت برنج پر از آب میماند ونیاز به مقادیر بالایی آبیاری دارد، در بسیاری از مناطق این آب به آرسینیک آلوده است.

       2-آرسینیک ممکن است در خاک مزارع برنج یافت شود وسبب بدتر شدن مشکل شود.

3-برنج آرسینیک را بیشتر از آب و خاک  درمقایسه بادیگر محصولات غذایی معمول جذب  میکند.

استفاده آز آب آلوده برای پخت وپزیکی دیگر از نگرانی هاست زیرادانه های برنج به راحتی آرسینیک را از آب پخت وپز ، زمانی که جوشانده شود جذب می کند. دوز بالا ی آرسینیک به شدت سمی  وممکن است سبب بروز علائم وحتی  مرگ شود. افزایش خطر مبتلا به بیماریهای مزمن  وجود دارد که این بیماری ها شامل :

انواع مختلفی از سرطان ، انسداد عروق خونی ، فشارخون بالا ، بیماری های قلبی و دیابت نوع 2

درکودکان و نوجوانان اختلالات در سلول های مغزی ( اختلال در تمرکز، حافظه و یادگیری) در زنان باردار اثرات سوء برجنین  ،ممانعت در رشد جنین  و افزایش خطر نقص تولد را به دنبال دارد.

                                    آیاآرسنیکدربرنجیکنگرانیاست؟

بله ، شکی وجود ندارد که آرسینیک در برنج مشکل ساز است. آرسنیک در زمره یکی از سمی‌ترین عناصر جهان محسوب می‌شود.

در طول تاریخ، آرسنیک در زنجیره‌ی غذایی ما نفوذ و راه خود را در غذاهای مصرفی ما پیدا کرده است.اما این روزها اوضاع بسیار

.

وخیم‌تر از گذشته است شیوع روز افزون انواع آلودگی‌ها موجب افزایش سطح آرسنیک در غذاها شده و خطرات جبران‌ناپذیری برای سلامت بشر پدید آورده است.در مطالعات اخیر مشخص شده است که برنج حاوی مقدارقابل‌ توجهی آرسنیک است.

نگرانی درباره‌ی آرسنیک از آنجایی نشأت می‌گیرد که برنج بخش عمده‌ایی از غذای اصلی اکثر جمعیت جهان را شکل می‌دهد.

برخی از غذاهای برنجی که حاوی مقدار قابل‌توجهی آرسنیک غیرآلی هستند، عبارتند از :

شیربرنج  ، سبوسه برنج،   غلات صبحانه‌ی متشکل از برنج  ،  غلات برنج( برنج نوزاد) 

شیرینی برنجی

شهد برنج قهوه‌ایی

کلوچه‌ی غلات حاوی شهد برنج و یا برنج قهوه‌ایی

 

منابع آلودگی

زهاب معادن فلزی متروک، تشویه کانه های سولفیدی حاوی آرسنیک   زهابهای حاصل از فعالیتهای معدن کاری و فرآوری ،  سنگها و سدهای باطله آلوده به آرسنیک ، سوزاندن زغالهای غنی از آرسنیک

علائم مسمومیت با ارسنیک:

تغییر رنگ ناخن ،حالت تهوع و اسهال،ریزش مو و درد معده ،خون در ادرار و تشنج ازعلائم مسمومیت با آرسنیک هستند.

اثرات حاد:

به طور کلی علائم بالینی حاد در اثر مواجه با ارسنیک بستگی به نوع ترکیبی شیمیایی ارسنیک ،طول مدت مواجهه و راهها ی مواجهه داد. این علائم به صورت تحریک خفیف پوست غشاهای مخاطی و ملتحمه می باشد. نکروز بافت نیز ممکن است ایجاد شود که البته سطوح مرطوب مانند لب ها ،تیغه بینی، پلکها، حلق بیشتر دچار مشکل می شوند. راه دیگر مواجهه خوردن غذا های آلوده می باشد که علائم اصلی ان التهاب دستگاه گوارش، تحریک پذیری آن به همراه خون ریزی احتمالی است. بزرگی کبد

درد شکم، استفراغ و اسهال آبکی، فشار خون پایین و نامنظمی نبض است که تمام این علائم شبیه به علائم بیماری وبا است که البته می تواند منجر به خواب آلودگی نبض است که تمام این علائم شبیه به علائم بیماری وبا است که البته می تواند منجر به خواب آلودگی، تشنج؛ کما و مرگ شود به طوری که خطرناک ترین نشانه های بالینی التهاب شدید دستگاه گوارش و ناهنجاری های قلبی است..

اثرات مزمن:

به دلیل ترکیبات متعدد و راههای متعدد برای ارسنیک ،مسمومیت مزمن با این ماده در اندام های مختلف متفاوت است. اثرات سوء ارسنیک بر پوست، دستگاه تنفس، سیستم عصبی، کبد، دستگاه قلب و عروق و سیستم خون ساز دیده شده است. مهمترین مکان های اثر ازسنیک در پوست و دستگاه تنفس است. مواجهه مزمن شغلی و محیطی با ترکیبات آرسنیک باعث درماتیت می شوند. هیپرپیگمانتاسیون پوست به صورت پچ هایی بر روی پوست یک یافته شایع در مسمومیت با ارسنیک است.

ضایعاتی با حدود مشخص قرمز پوسته دار و گاهی تیره رنگ تظاهر می کند، این بیماری در ارتباط با سرطان های احشایی می باشد). باقی ماندن ضایعات پوستی هیپر پیگمانته ممکن است منجر به سرطان بازو سلولار یا کراتوز آرسنیک حتی در صورت برطرف شدن مواجهه با آرسنیک شوند.

از نظر بالینی کراتوز ارسنیک که به صورت پاپول های کرا تونیک نقطه ای در کف دست ها و پاهای افراد در معرض تماس تظاهر می کند منحصر به فرد است. قطر این ضایعات 1 تا 5 میلی متر است.

بیماری های ناشی از قرار گیری در معرض آرسنیک

سرطان پوست  ،   سرطان بیضه و مثانه ، سرطان ریه  ،قانقاریا  ،فشار خون و بیماریهای قلبی

هضم مقادیر بالای آرسنیک کشنده است.

به طور خلاصه اثرات آرسنیک بر انسان را می توان به شرح زیر خلاصه نمود:

  اثرات تنفسی ، اثرات قلبی – عروقی ، بیماری آرسنیکوزیس (در اثر اختلال گردش خون در پا و دست به وجود می آید که نتیجه آن قانقاریای دردناک اعضا است و در اکثر موارد منجر به قطع عضو می شود بروز این بیماری بی سر و صدا و غافلگیر کننده است که با کرخی اعضا شروع و نهایتاً منجر به قانقاریا می شود) ، اثرات روده ای – معدی(علائم کلینیکی شامل تحریکات روده ای – معده ای ، سوزش لبها ، بلع همراه با درد ، تشنگی ، تهوع و قولنج شکمی است ) ، اثرات خونی

کم خونی و کاهش گلبول های سفید زمانی که آرسنیک از طریق خوراکی وارد بدن شود بر اثر مهار سنتز گلبول های قرمز رخ می دهد .   مقادیر بالای آرسنیک سبب ایجاد ضعف در مغز استخوان می گردد .

فواید آرسینیک :

علی رغم سمی بودن و عوارض جانبی این ماده برای بدن انسان، از مقدار اندک آن و ترکیبات آن در درمان بیماری ها استفاده می شود.تری اکسید آرسنیک در خون‌شناسی برای درمان بیماران سرطان خون حاد که در برابر  داروهای درمانی مقاومت نشان می‌دهند بکار می‌رود. همچنین بیماری آمیزشی سیفلیس نخستین بار با استفاده از این عنصر درمان شد.

داروهاى محتوى آرسنیک نیز به‌منظور درمان کم‌اشتهایى، اختلالات تغذیه، بیماریهاى عصبى،روماتیسمى، مسلولین، دیابت و اختلالات سلولهاى خونى استفاده مى‌شود.

حیوانات نسبت به اثرات سمی ارسنیک حساسیت کمتری دارند و سیاری از اثرات تماس طولانی مدت انسان با ارسنیک نیز در حیوانات مشاهده نمی گردد.

عوامل ژنتیکی ممکن است نقش مهمی بر روی این زنجیره های متابولیکی ایفا کنند و بنابراین احتمال دارد در ایجاد اثرات کلینیکی ارسنیک نیز دخیل باشد.

اگر ارسنیک موجود در آ ب و خاک و غذا خورده شود میزان زیادی از آن سریعا وارد بدن می شود. میزان وارد شدن ارسنیک خورده شده به بدن به این بستگی دارد که چه میزان و چه نوعی از آرسنیک خورده شده است.

موارد مصرف کنونی :

ساختن نیمه هادی ها ، صنایع چوب ، علف کشها ، خشک کننده های پنبه ای ، آلیاژهای غیر آهنی ، شیشه، حشره کشها و داروسازی دامپزشکی. در برخی از مناطق جهان که آبهای مصرفی آنها از زمینهای غنی از ارسنیک عبور می کنند، مقادیر بالایی از این ماده وجود دارد. آرسنیک موجود در آب آشامیدنی دلتای رود خانه گنگ در هند به یکی از بزرگترین معضلات بهداشت عمومی در جهان مبدل شده است.

ترکیبات آرسنیک دار نخستین آنتی بیوتیک های مصرفی بودند وتا نیمه نخست قرن بیستم به طور گسترده تجویز می شدند تا اینکه پنی سیلین و سایر داروهای مؤثرترجایگزین آنها شدند سایر ترکیبات آرسنیکی آلی، به ویژه lewisite (دی کلروآرسین)، در قرن بیستم به عنوان یک
ترکیب شیمیایی در جنگها به کار گرفته شد. تری اکسید آرسنیک در سال 2000 جهت درمان لوسمی حاد راجعه در ایالات متحده وارد بازار شد.

اشکال اصلی مسمومیت باترکیبات آرسینیک

الف) مسمومیت حاد با آرسنیک غیر آلی

چند دقیقه تا چند ساعت پس از تماس با دوزهای بالایی(دهها تا صدها میلی گرم) از ترکیبات آرسنیکی غیر آلی محلول ، بسیاری از دستگاههای بدن تحت تا"ثیر قرار می گیرند.

ب) مسمومیت مزمن با آرسنیک غیر آلی

مسمومیت مزمن با آرسنیک غیر آلی نیز منجر به مجموعه ای از نشانه ها و علایم در دستگاههای مختلف بدن می گردد.تأثیرات غیر سرطانزای آشکار هنگامی نمایان می شوند که جذب مزمن به فراتر از 500 تا 1000 میکروگرم در روز برسد.

پ) مسمومیت با گاز آرسین

مسمومیت با گاز آرسین یک الگوی مشخص کننده از مسمومیت را بوجود می آورد که بیشترین تأثیر آن به صورت کم خونی همولیتیک شدید است. ازاین گاز برای اعدام استفاده میشد (وارد کردن گاز در اتاقکی که فرد خاطی درآن قراردارد)

سمیت هر یک از ترکیبات  آرسنیک به سرعت دفع از بدن و درجه تجمع در بافت های بدن بستگی دارد. به طور کلی میزان سمیت آرسنیک آلی از همه کمتر بوده و سپس به ترتیب AS +5 و AS+3 وarsine AsH3 قرار می گیرد. مکانیسم سمیت آرسنیک به صورت مهار گروه های سولفیدریل آنزیم های سلولی است. آرسنیک غیر آلی تمایل بیشتری جهت اتصال به پروتئین های حاوی گروه  SH دارد و به همین علت سمی تر است. آرسنیک پنج ظرفیتی نیز نسبت به فرم سه ظرفیتی تمایل کمتری برای اتصال به گروه های تیول دارد و سمیتش کمتر است. مهار آنزیم های دارای سولفیدریل منجر به نقص در فسفریلاسییون اکسیداتیو می شود و در حقیقت این اثر به سه طریق ایجاد می گردد : فعال کردن بعضی کینازها، مهار فسفاتازهای وابسته به تیول، دخالت در واکنش های فسفوترانسفراز .

 اندازه گیری آرسنیک موجود در آب به روش های مختلفی صورت می گیرد ، اهم این روش ها استفاده از دستگاه جذب اتمی بصورت هیدرید، استفاده از روش یدومتری بوسیله نقره در اتیل دی یتو کاربامات به روش اسپکترو فتو متری می باشد. در صورتی که مقدار آرسنیک موجود در آب بیشتر از حد استاندارد بود می توان از طریق آهک زنی و ته نشینی الکتریکی اسمز معکوس و تعویض یون مقدار اضافی را حذف نمود .

از روش های امید بخشی که میتوان به راحتی آرسنیک را از آب جدا نمود و آن را به آب سالم تبدیل کرد استفاده از بلورهای نازک زنگ آهن است . محققان دانشگاه رایس در تگزاس نتایج تحقیقات خود را در نشریه "ساینس" منتشر نموده و اعلام کردند ذرات اکسید آهن می توانند به مقدار زیاد با آرسنیک موجود در آب پیوند برقرار نمایند .

وقتی آهنربای قوی در بالای ذرات قرار داده شوند این ذرات همانند براده های آهن جمع می شوند و خارج کردن آنها آسان است . محققان مرکز نانو تکنولوژی دانشگاه رایس ذراتی به ضخامت 12 نانومتر تهیه کرده اند که 5 هزار بار نازکتر از موی سر انسان است که به هنگام ترکیب با آب ذرات آرسنیک را مانند براده های آهن جمع آوری می کند . به گفته پرفسور داگ ناتلسون برای خروج این نانو ذرات نیازی به الکترومغناطیس های قوی نیست.

.........................................................................

                                     اگر خدا  دعا های مان را مستجاب کند  ایمان مان را افزایش داده

                                      اگر با تاخیر مستجاب کنـــــــــد   صبر مان را زیاد  کرده

                                     اگر مستجاب نکـنــــــــد چیز بهتری برایمان در نظر دارد.

---

نوشته شده در تاریخ پنجشنبه چهاردهم مرداد ۱۳۹۵ توسط دکتر حسین جعفری عضو هیئت علمی دانشگاه

آرشیو نظرات

عوارض مرگبار 2 داروی پر مصرف و بدون نسخه (آسپیرین وقاتلی به نام استامینوفن)

دکتر حسین جعفری عضو هیئت علمی دانشگاه آزاد اسلامی واحد پزشکی تهران گروه فارماکولوژی

حمد و سپاس بیکران پروردگار یکتا را که هستی امان بخشیده و به طریق علم و دانش رهنمون مان شد و به همنشینی رهروان علم و دانش مفتخر مان نمود و بهره وری از علم و معرفت را روزی مان ساخت .

2 داروی  مسکن  که خود سرانه  توسط افراد  مصرف میشود آسپیرین ، استامینوفن بوده  که آسپیرین و استامینوفن در کاهش تب نیز استعمال  میگردد. آسپیرین ضد التهاب نیز می باشد و بهترین اثر آن در این زمان استفاده  از آن در پیشگیری از سکته است .  این 2 دارو از یک گروه دارویی نیستند  آسپیرین سر دسته مجموعه ای از داروها ا ست که در فارماکولوژی به داروهای

NSAIDs (داروهای ضد درد و ضد التهاب غیر استروییدی) شهرت دارند و در حال حاضر به 3 نسل اول ، دوم و سوم تقسیم

شده اند. داروهای نسل اول شامل : آسپیرین ، ایندومتاسین ، دیکلوفناک ، پیروکسیکام ، فنیل بوتازون ، ژلوفن ، مفنامیک اسید ترامادول و.... هستند .این گروه  خطرناک ترین هستند چرا که به مقدار خیلی زیاد آنزیمی را که از نظر فیزیولوژی برای انسان مفید است مهار می نمایند و  متعاقباً" عوارض گوارشی ،خونی و عصبی داشته و ایمنی بدن را تضعیف می نمایند. نام آنزیم مهارکننده  سیکلواکسیژناز – 1 میباشد. بر عکس نسل 3 این گروه کمترین عارضه را دارند. این نسل آنزیم سیکلواکسیژناز – 2 را مهار می نمایند که این آنزیم پاتولوژیک است. ملوکسیکام ، سلبراکس و رومفوکسیب از این گروه هستند. اخیرا" آنزیم سیکلواکسیژناز -3 نیز کشف گردیده که بعضی از اثرات آسپیرین با مهار این آنزیم صورت می گیرد.

بروفن و ایبو بروفن نسل دوم این داروها هستند و 2 آنزیم فوق را بطور یکسان مهار می نمایند و کمتر از نسل اول عارضه دارند .

استامینوفن یک داروی شبه NSAID به حساب  میاید و مکانیسم آن احتمالا" مانند داروهای نسل 2 NSAIDs میباشد.

در این مقاله درمورد 2 داروی آسپیرین و استامینوفن  بحث شده و بیشتر  عوارض خطرناک آنها را  که ممکن است بسیاری از کاربران عزیز ندانند توصیه می نماییم.

آسپیرین  با نام شیمیایی استیل سالیسیلیک اسید (ASA) ترکیب آروماتیک به حساب می آید زیرا در ساختار آن یک حلقه بنزنی وجود دارد. آسپیرین به طور طبیعی در پوست  درخت بید یافت میشود.

آسپرین یکی از پر طرفدارترین داروها در دنیاست. هر سال 50000 میلیون قرص آسپرین در جهان مصرف میشود. در بریتانیا هر فرد سالانه 70 قرص آن را جدا یا همراه با مسکنهای دیگر، کافئین یا ویتامین “ ث”مصرف میکند. آسپرین علاوه بر خاصیت تسکین دهندگی، تب بر و ضد التهاب هم هست، ضمن اینکه اثرهایی نظیر ایجاد زخمهای گوارشی و جلوگیری ازلخته شدن خون را نیز از خود نشان میدهد. اما مصارف امروزه آسپرین عبارتند از:پیشگیری از بیماریهای قلب6 /37٪ ورم مفاصل 3/23 ٪ سر درد 8/13 ٪ بدن درد 2/12%و دردهای دیگر 1/ 14 درصد.

بسیاری از مردم نمیدانند آیا آسپرین برای افراد سالم خوب است یا نه؟ آیا از بیماریها پیشگیری میکند یا فرقی ندارد . امروز به این مبحث میپردازیم که سوال بسیاری از مردم است. وقتی هیچ ناراحتی قلبی و عروقی ندارند خوردن شبانه یک قرص آسپرین بچه  خوب است یانه؟

 

تاریخچه

پیشینه استفاده از ترکیبات دارویی حاوی سالیسیلیک اسید به دوران باستان بازمیگردد. بیش از 3500 سال پیش بشر این پودر را میشناخت. در سال ی1800یک باستان شناس آلمانی که در مصر تحقیق میکرد، باترجمه یکی از پاپیروسهای مصری متوجه شد که بیش از877 نوع مواد دارویی برای مصارف مختلف در مصرباستان شناخته شده بود که یکی از آنها سالیسیلیک اسید بود که برای برطرف کردن درد از آن استفاده میشد. در نوشته های دیگری که در یونان بدست آمده است نیز مشخص شده که بشر حدود 400 سال پیش از میلاد از شیره پوست درخت بید برای درمان تب و درد استفاده میکرده است. همچنین آنها هنگام زایمان زنان از این ماده برای کاهش درد استفاده میکردند. امروزه مشخص شده که ماده موجود در این شیرهاسیدسالیسیلیک است. در سال 1763 یک کشیش انگلیسی به نام ادوارد استون مقالهای در جلسه سلطنتی انگلستان ارائه داد که در آن استفاده از برگ درخت بید را حتی در درمان مالاریا نیز موثر معرفی کرده بود. 100سال بعد یک پزشک اسکاتلندی با همین ترکیب توانست عوارض ناشی از رماتیسم را به طرز معجزهآسایی کاهش دهد. بعدها چارلز فردریگ گرهارت در سال1859وفق به تهیه استیل سالیسیلیکاسید

ناخالص شد. و در ماه مارچ 1899 کمپانی بایرمحصولذخودبنام آسپرین رابه ثبت رساند.

            

 کاربردومصارف

موارد مصرف آسپیرین شامل انواع دردهای متوسط تا خفیف، تب، بیماریهای التهابی همچون روماتویید آرتریت و بعنوان مهار کننده تجمع پلاکتی است.

چگونه آسپرین دردو التهاب راتسکین میدهد؟

سلول های آسیب دیده و ایجاد کننده ی درد مقدار زیادیآنزیم سیکلواکسیژناز- ۳تولید می کنند. این

آنزیم هم ماده ی شیمیایی پروستاگلاندین را تولید می کند که این ماده به مغز دستور می دهد بخشی از

بدن درد کند. همچنین باعث می شود منطقه ی آسیب دیده مایعاتی آزاد کند که باعث تورم و التهاب آن

قسمت می شوند. آسپرین به آنزیمسی کلواکسیژناز- ۳ متصل شده و جلوی تولید پروستاگلاندین را می گیرد.

در نتیجه پیام های عصبی کمتری منتقل شده و ما درد کمتری حس می کنیم. به علاوه به خاطر کمبود

پروستاگلاندین التهاب کمتر می شود.

چگونه آسپرین تب راکاهش میدهد؟

آسپرین روی هیپوتالاموس )بخشی از مغز که وظیفه ی تنظیم دمای بدن را دارد( تأثیر می گذارد و باعث

برعکس شدن عملکرداینترلوکین که افزایش دهنده ی دمای بدن است می شود. اینترلوکین را اغلب سلول

های بدن تولید می کنند.

چگونه آسپرین ازقلب محافظت میکند؟

آسپرین با جلوگیری از انباشتگی پلاکت های خون که باعث لختگی خون می شود، از حمله ی قلبی پیش

گیری می کند. پلاکت ها سلول های کوچک خونی هستند که در جریان خون وجود دارند. وقتی یک زخم

خون ریزی می کند، پلاکتهاکنارهم قرارگرفته ولخته ایجادمیکنند و باعث جلوگیری از خون ریزی

می شوند. در این مورد لختگی خون مفید است، ولی در بعضی موارد خطرناک شده و باعث ایست قلبی می

شود. آسپرین بامهارکردن تولیدترومبوکسان خطر حمله ی قلبی و مغزی را کاهش می دهد. ترومبوکسان

باعث به هم چسبیدن پلاکت ها می شود. در نتیجه لخته تشکیل نشده و انسداد عروق ایجاد نمی شود .

منع مصرف

مصرف این دارو در موارد زیر منع پزشکی دارد یا لازم است با احتیاط صورت گیرد :

1-      در موارد مصرف طولانی مانند آرتریت روماتوئید و پروفیلاکسی بیماریهای قلبی عروقی مصرف این دارو به علت افزایش احتمال خونریزی شدیدناشی ازاثرمهارتجمع پلاکتی آ سپرین،حداقل یک هفته قبل از انجام عمل جراحی باید قطع شود.خونریزی سفیدی چشم مخصوصا پس ازعمل چشم که بعد از قطع مصرف دارو تایک هفته هم ممکن است ادامه داشته باشد.

2-      در موارد وجود زخم معده یا اختلالات انعقادی خونریزی دهنده .

3-      بیماران مبتلا به بیماریهای تنفسی همچون آسم یا بیماریهای کلیوی

4-      پولیپ بینی

5-      در کودکان مبتلا به آنفلوآنزا، آبله مرغان و  فاویسم

6-      همراه با وارفارین

7-      در کودکان زیر 11 سال احتمال وقوع سندروم کشنده رای را بسیار بالا میبرد.

 

آسپرین برای همه خوب نیست

فرقی نمیکند زن باشید یا مرد مستعد بیماری قلبی باشید یا نباشید. فقط لازم است بعداز40سالگی روزی 3 الی4قرص آسپرین بچه بخوریدتا از بیماریهای قلبی و عروقی مصون بمانید.آسپیرین زیاد در بزرگسالان mسالیسیلیسم      Salicylisمیدهد که علائم آن  حساس چرخش خود بدور اشیاء و یا اشیاء بدور خود ، وزوز گوش ، اختلال شنوایی ، در مقادیر بالاتر بالا علائمی مانند تهوع ، استفراغ ، تعریق ، اسهال، خواب آلودگی ، سردرد ، تاری دید و یا اختلالات روانی بروز می کند . 

  آسپرین دارویی است که به عنوان ضد درد و تب مورد استفاده قرار میگیرد که با ممانعت از تجمع پلاکتهادر خون از ایجاد لخته جلوگیری میکند بنابراین یکی از موثرترین داروها در پیشگیری از سکتههای قلبی و مغزی است، بویژه برای کسانی که سابقه بیماریهای قلبی و عروقی دارند یا دچار سکته قلبی و مغزی شده اند  مصرف این دارو با میزان مشخص تجویز میشود. کسانی که سابقه سکته قلبی دارند باید روزانه یک قرص آسپرین بچه که حدود 80 تا 100میلیگرمی است را تا پایان عمر مصرف کنند. همچنین افرادی که عمل جراحی بایپس عروق کرونر شده اند و رگهای قلبشان پیوند شده است یا بیمارانی که رگ قلبشان تنگی یا گرفتگی داشته و آنژیوپلاستی شده اند و استنت یا فنر دارند باید روزانه آسپرین بخورند. بیمارانی که تنگی عروق دارند افرادی که سابقه سکته مغزی دائم یا گذرا دارند باید روزانه آسپرین بخورند. برای

کسانی که بیماری عروقی محیطی یعنی تنگی شریانهای دست یا پا دارند نیز مصرف این دارو تجویز میشود.

مصرف آسپرین پس ازتعویض مفصل زانو

افرادی که جراحی تعویض مفصل زانو یا مفصل رانی برایشان صورت میگیرد باید به مدت40 روز آسپرین مصرف کنند.

به مردان دیابتی بالای 50 و زنان بالای ۶0 سال و افراد دیابتی که فشار یا چربی خون بالا یا سابقه سکته قلبی در خانواده خود دارند، مصرف روزانه این دارو توصیه میشود. همچنین به کسانی که سابقه بیماری قلبی  عروقی ندارند، اما پزشک معالج از روی معاینات و آزمایشات احتمال بروز بیماریهای قلبی  عروقی در آنها را طی ده سال آینده بیش از 10 درصد پیش بینی میکند، مصرف آسپرین توصیه میشود.

افرادسالمند بایدآسپرین مصرف کنند

قبلا" گفته میشدتمام افراد مذکر بالای 50 سال و مونث بالای 60 سال آسپرین بخورند؛ ولی براساس نتایج مطالعات جدیدی که روی صد هزار نفر انجام شده، در افراد سالم که ریسک ابتلا به بیماریهای قلبی  عروقی طی ده سال آینده کم است، نیازی نیست روزانه آسپرین مصرف شود. توجه داشته باشید احتمال بروز عوارض مصرف نابجای آسپرین مانند خونریزی گوارشی ومغزی زیاداست پس بایدازمصرف خودسرانه این داروجلوگیری کرد.

کسانی که به علت سردرد داروهای مسکن مانند پروفن و دیکلوفناک مصرف میکنند از مصرف توام این داروها همراه با آسپرین به دلیل احتمال خطر خونریزیهای گوارشی پرهیز کنند. همینطور در بیماران مبتلا به آسم ممکن است مصرف آسپرین این بیماری را تشدید نماید.

آسپرین بدون عارضه نیست

مهمترین عارضه مصرف آسپرین امکان بروزخونریزی است که بندرت میتواند به بروز خونریزیهای مغزی منجر شود، اما شایعترین عارضه آن بروز خونریزیهای زیرجلدی در افرادی است که روزانه آسپرین مصرف میکنند. در چنین شرایطی ممکن است فرد خودبه خود یا در برخورد با اجسام دچار یکسری کبودیهای پوستی شود. همچنین خون دماغ شدن یا خونریزی از لثه عارضه دیگر مصرف آسپرین به شمار میرود. از دیگر عوارض این دارو ایجاد زخمهای گوارشی است که البته امکان دارد از هر هزار نفری که آسپرین مصرف میکنند در یک نفر به بروز زخم اثنی عشر و خونریزی منجرشود. پژوهشگران می گویند کسانی که بیماری های جدی قلبی وعروقی ندارند،نبایدبرای جلوگیری ازحمله قلبی وسکته مغزی آسپرین مصرف کنند .

از مطالعه ای که در این باره صورت گرفته، چنین نتیجه گیری می شود که مصرف آسپرین می تواند موجب خونریزی جدی داخلی شود و همچنین مانع مرگ های ناشی از بیماری های قلبی و عروقی نیز نمی شود.

کالج سلطنتی پزشکان خانواده، در بریتانیا این توصیه را تایید کرده است .

استفاده از آسپرین با دوز پایین در کسانی که دارای بیماری های قلبی و عروقی هستند و دچار سکته قلبی یا

مغزی شده اند برای جلوگیری از تشدید این بیماری ها توصیه می شود .ولی در بریتانیا هزاران نفر معتقدند که مصرف آسپرین برای جلوگیری از دچار شدن به این بیماری ها موثر است.

نتیجه مطالعاتی که برروی95000هزاربیمارصورت گرفته واکنون درنشریه پزشکیلانست، چاپ شده از

این توصیه به دلیل عارضه جدی خونریزی معده برای این گروه ازمصرف کنندگان آسپرین،حمایت نمیکند.به خصوص که تاثیرمصرف آن درجلوگیری ازمرگ بیماران چندان قابل توجه نیست .

بنیاد قلب بریتانیا می گوید: “ما به مردم توصیه می کنیم که قبل از مشورت با پزشک خود، آسپرین را به طورروزانه مصرف نکنند. بهترین راه برای کاهش خطر بیماری قلبی سیگار نکشیدن، مصرف غذاهایی که چربی اشباع شده اش کم است، خوردن میوه و سبزیجات و نیز فعالیت های منظم بدنی است .

تداخلات داروییدر صورت مصرف همزمان داروهایی همچون وارفارین و اسید والپروئیک خطر بروز خونریزی وجوددارد.ایبوپروفن)پروفن( میتواند اثرات محافظتی آسپرین بر قلب را که با میزان دوز کم آسپیرین ایجاد میشود، خنثی کند .

آسپرین فعالیت داروهای خوراکی ضددیابت همچون گلیبنگلامید را افزایش میدهدومیتواندباعث افت بیش ازحدموردنظردرقندخون گردد. مصرف همزمان با ایبوپروفن و پیروکسیکام میتواند آسیبها و عوارض گوارشی را افزایش دهد.

خواب‌آلودگی، گیجی، صدای زنگ در گوش‌ها، هیجان و تنفس‌های تند و عمیق علائم مسمومیت با آسپرین است.

داروهای ضدانعقاد خون مثل وارفارین، کورتیکواستروئیدها همچون دگزامتازون، هیدروکورتیزون یا پردنیزون، داروهای دیابت، نقرس یا فشارخون با آسپیرین ممکن است تداخل داشته باشند..

بیماران حساس به آسپرین همچون مبتلایان به آسم که دارای پولیپ بینی نیز هستند ، به دلیل خطر بروز

علائم شدید ناشی از حساسیت باید از داروهای جایگزین استفاده کنند .

استفاده از آسپرین با دوز پایین در کسانی که دارای بیماری های قلبی و عروقی هستند و دچار سکته قلبی یا مغزی شده اند برای جلوگیری از تشدید این بیماری ها توصیه می شود .

در بیماریهای خونریزی دهنده همچون هموفیلی و کمبود پلاکت، خطر بروز خونریزی شدید وجود دارد.اگر بیمار دارای سابقه ای از زخمهای گوارشی یا مبتلا به بیماریهای کبدی شدید مانند هپاتیت است، باید بااحتیاط از این دارو استفاده کند. زنان باردار مخصوصا در سه ماهه سوم بارداری و زنان شیرده نیز در استفاده

از دارو باید احتیاط کنند . قبل از جراحی بهتر است برای مدت یک هفته بیمار آسپرین خود را قطع کرده باشد.

دوز 75 میلی گرم آسپیرین در روز به عنوان دوز پایین آسپیرین معمو لاً مصرف آن برای جلوگیری

از ابتلا به بیماری قلبی به افراد توصیه می شود و دوز 325 میلی گرم آن عنوان مسکن درد یا با اهداف ضدالتهابی تجویز می شود. آسپیرین علاوه بر رقیق نمودن خون و ظرفیت شناخته شده ی آن در ایجاد خونریزی، از ترمیم زخم جلوگیری

می کند. ترمیم زخم یک فرآیند پیچیده است که به ترمیم لایه ی اپی تلیوم بستگی دارد. اپی تلیوم بیرونی ترین لایه ی پوست است و بروی سطح زخم تشکیل می شود.

دانشمندان امیدوارند بتوانند داروهایی تولید کنند که به ترمیم زخم های مزمن در انسان کمک کند.

این روزها بهیچوجه توصیه نمیشه که به افراد سالم هرشب آسپرین بدیم! چون ضررش بیشتراز نفعشه ! و این آسپرین، بیشتر از اینکه بخواد خطر بیمارى قلبى رو در این افراد کم کنه، خطر خونریزى مغزى روافزایش داده

استامینوفن Acetaminophen        نام ژنریک دیگر :پاراستامول (Paracetamol)

استامینوفن دارویی مسکن و تب ‌بُر است که بطور گسترده مورد استفاده قرار میگیرد. واز آنجاکه برای خرید و مصرف استامینوفن نیازی به نسخه پزشک نیست، این دارو به صورت آزاد در دسترس همگان است. این دارو معمولاً برای درمان تب،سردرد و دردهای خفیف استفاده میشود. ‌در صورتی که پاراستامول به همراه ضدالتهاب‌های غیراستروئیدی استفاده شود، میتواند در درمان دردهای شدید نیز موثر باشد. استامینوفن معمولاً در بیشتر نسخه‌های تجویز شده، برای درمان سرماخوردگی و آنفلوآنزا به‌ کار میرود. مصرف بسیار بیش از حد آن میتواند به مسمومیت کبدی منجر شود. مهمترین علت نارسایی برق آسای کبددر غرب، مسمومیتهای ناشی از پاراستامول است. این دارو عامل اصلی بسیاری از زیاده روی در مصرف ها در ایالات متحده، انگلستان، نیوزلند و استرالیا است. مشروبات الکلی خطر مسمومیت با پاراستامول را افزایش می‌ دهند.

 

                                                                          نارسایی برق‌آسای کبد

استامینوفن یک ترکیب آروماتیک است و جزء داروهای خانواده ی NSAIDS نیست و در حقیقت یک داروی شبه NSAIDS است ؛ این دارو ضد تب و نیز ضد درد است ولی ضد التهاب نیست و به NSAIDS نسل دوم بیشتر شباهت دارد. این دارو دو آنزیمCOX-1 و COX-2 را مساوی مهار میکند و COX-2 در افراد باعث ایجاد تب و نیز باعث ایجاد درد و التهاب میشود.

تاریخچه : داستان کشف اتفاقی استامینوفن ( قاتلی به نام استامینوفن )

در سال ۱۸۸۶ پروفسور أدولف کوسمال در دانشگاه استراسبورگ در حال مطالعه بر روی تاثیرات ماده ضد انگل نفتالین بود، هنگامی که نفتالین موجود در آزمایشگاه تمام شد دو تن از همکاران جوانش برای تهیه نفتالین به داروخانه رفتند لیکن داروساز به اشتباه اسیتانیلید را به جای نفتالین به آنها فروخت. آنان پس از مطالعه، از اثرات کاهنده حرارت اسیتانیلید شگفت‌زده شدند و به لطف اشتباه داروساز، خواص کاهنده حرارت استانیلید کشف گردید. اما خواص ضددرد اسیتانیلید، سال‌های زیادی پس از این ماجرا کشف شد. اسیتانیلید در واقع پدر پاراستامول و فیناسیتین است. دکتر هپ  برادری داشت که در شرکت کوچکی به نام "کاله و شرکاء" که تولیدکننده اسیتانیلید بود، فعالیت می‌کرد او به دکتر هپ پیشنهاد داد این یافته جدید را برای رقابت با سایر کاهنده های حرارت موجود، مانند اسید سالیسیلیک، روانه بازار کند. پس از آن اسیتانیلید شد. در پایان سال ۱۸۸۰ پارانیتروفینول با قیمتی ارزان‌تر از اسیتانیلید وارد بازار شد. کارل دویسبورگ مسئول تحقیقات در شرکت بایرن که به نام شرکت فردریک بایر و شرکاء معروف بود، از کارکنان بخش پارانیتروفنول خواست تا کاربرد مفیدی برای این محصول بیابند. اسکار هینزبرگ به تبدیل این ماده به اسیتوفینیتیدین می‌اندیشید. ایده اولیه ساخت این ماده جدید تنها براساس اهدافی تجاری بود لیکن بخت با آنها یار بود و آزمایشها نشان داد که این ماده از آنتیفیبرین قویتر بوده و عوارض جانبی کمتری دارد، در سال ۱۸۷۸ هارمون نورثروپ مورسه برای اولین بار پاراستامول را از طریق اکسایش و کاهش پارانیتروفینول با قلع دراسید استیک خلق کرد با اینحال پاراستامول تا سال ۱۸۹۳ در درمانهای پزشکی به کار نرفت تا اینکه در همان سال پاراستامول در نمونه ‌های ادراری افرادی که فیناسیتین استفاده کرده بودند مشاهده گشت. در سال ۱۹۴۶ به موسسه تحقیقات مسکن ها و داروهای آرام بخش، بودجه‌ای به منظور مطالعه روی مشکلات مرتبط با مسکن‌ها، از سوی مقامات نیویورک اختصاص داده شد و برنارد برودی و جولیوس اکسلرود^[  برای بررسی علل ظهور متهموگلوبین، که در واقع حالتی است که خون توانایی حمل اکسیژن را از دست داده و ممکن است به فوت بیمار منجر شود، تعیین شدند. در سال ۱۹۴۸ برودی و اکسلرود متهموگلوبینمیا را به مصرف استانیلید ربط دادند و تاکید کردند تاثیرات مسکن استانیلید به دلیل متابولیت فعال آن یعنی پاراستامول است. آنان تاکید کردند حال که پاراستامول تاثیرات منفی اسیتانیلید را ندارد باید جایگزین آن شود.

 

فیلکس هوفمان شیمیدان شرکت آلمانی بایر(از پیشگامان سازنده مسکن ها)

هشدارها و عوارض جانبی :

در صورتی که دچار هریک از نشانه‌های جدی زیر شدید، استامینوفن خود را قطع نمایید زردی پوست یا چشمها، اسهال، بی اشتهایی، تهوع، یا استفراغ، معده درد، درد، تورم یا حساسیت در بالای شکم، مدفوع سیاه و قیری شکل، ادرار خونی یا کدر، کاهش ناگهانی ادرار، کبود شد گی یا خونریزی غیرعادی، بثوراتی جلدی، زخمهای دهانی، یا تب یا گلودرد که پیش از درمان وجود نداشته و ناشی از بیماری ای که به خاطرش تحت درمان قرار گرفته‌اید، نباشد. مصرف بیش از 4 گرم استامینوفن در روز در دراز مدت باعث بروز نارسایی شدید کبدی می گردد.

زمانی که این دارو به کبد میرود، در فاز2متابولیسم تبدیل به 3 ماده میشود :

      65٪ : که شامل ماده ی A میشود. 

  30٪  :  که شامل ماده ی B میشود. 

 5٪  : که بسیار زیان آور است و شامل ماده ی C میشود.  این ماده گلوتاتیون کبد را که ضد رادیکال های آزاد است از بین میبرد .     در نتیجه خود استامینوفن داروی بدی نیست بلکه ماده C که در کبد تولید میشود مضر است.

استامینوفن Acetaminophen یا پاراستامول Paracetamol یک داروی ضد درد و ضد تب است. از استامینوفن در درمان بسیاری از دردها مانند سردرد، دردهای عضلانی، کمردرد و درد دندان استفاده میشود. تاثیر این دارو حدود 12 دقیقه بعد از مصرف خوراکی آن شروع میشود. استامینوفن یک داروی ضد التهاب نبوده و اثرات ضد التهابی اندکی دارد. مصرف زیاد استامینوفن میتواند موجب آسیب کبد شود و در بعضی کشورها این دارو شایعترین علت آسیب حاد کبدی است. استامینوفن یکی از شایعترین داروهایی است که اوردوز میشود. این دارو بدون نسخه پزشک قابل دسترس است.

اثرات ضد درد استامینوفن در حد آسپیرین است در حالیکه اثرات ضد التهابی کمتری دارد. از استامینوفن میتوان در کاهش درد آرتریت یا التهاب مفاصل استفاده کرد گرچه این دارو تاثیر زیادی بر خود التهاب و یا کاهش قرمزی یا تورم مفصل ندارد. این دارو را میتوان بطور موثری در کنترل درد ساییدگی مفاصل مصرف کرد و اثر این دارو در کاهش درد آرتروز زانو با اثر ایبوپروفن قابل مقایسه است.

مکانیسم اثراستامینوفن :  مکانیسمی که استامینوفن به وسیله آن عمل میکند به درستی شناخته شده نیست ولی بنظر میرسد که اثر آن به علت کاهش تولید پروستاگلاندین ها به توسط بدن باشد. پروستاگلاندین ها موادی هستند که موجب بروز التهاب و تب میشوند. با این حال برعکس داروهای ضد التهابی دیگر که موجب کاهش تولید پروستاگلاندین در تمام بدن میشوند استامینوفن فقط در سیستم عصبی مرکزی (مغز و نخاع) تولید این ماده را کاهش میدهد.

مهمترین عارضه آن در کبد است. احتمال بروز عارضه کبدی استامینوفن با مصرف همزمان الکل بیشتر میشود پس در زمان مصرف استامینوفن باید از مصرف الکل پرهیز کرد. قبل از مصرف استامینوفن اگر سابقه بیماری کبدی وجود دارد باید آن را به اطلاع پزشک معالج رساند.  استامینوفن رایج ترین دارویی است که در درمان تب و درد بکار میرود. این دارو در بسیاری از ترکیباتی که معمولا برای رفع درد بکار میروند و یا در قرص های ضد سرماخوردگی وجود دارد. مصرف همزمان این داروها و استامینوفن ممکن است دوز مصرفی آن را بالا برده و موجب بروزمسمومیت بااستامینوفن شود.

عوارض جانبی:

اعصاب مرکزی : تغییرات روانی، بهت زدگی، اغتشاش شعور، آشفتگی (با مصرف مقادیر سمّی)، ضعف.

پوست : بثورات پوستی، کهیر، خارش، کبودی غیرعادی پوست، اریتم.

گوش، حلق و بینی: گلودرد بی دلیل.

دستگاه گوارش: تهوع، استفراغ، اسهال، دلپیچه، دل درد، کاهش اشتها.

ادراری ـ تناسلی : کدورت یا خون آلودگی ادرار، دفع مشکل یا دردناک ادرار، کاهش ناگهانی مقدار ادرار.

خون : خونریزی غیر عادی، احساس خستگی یا ضعف، کم خونی همولیتیک، نوتروپنی، لُکوپنی، پانسیتوپنی، ترومبوسیتوپنی و متهموگلوبینمی.

کبد : صدمات شدید کبدی (با مصرف مقادیر سمّی).     سایر عوارض : هیپوگلیسمی، یرقان، تب بی دلیل.

توجه : در صورت بروز حساسیت مفرط یا علائم و نشانه های سمیت کبدی، باید مصرف دارو قطع گردد.

تداخل دارویی:

غذا و ضد اسیدها باعث کاهش و تأخیر در جذب استامینوفن می شوند.

ترکیب استامینوفن و کافئین اثر درمانی استامینوفن را افزایش می دهد.

مصرف همزمان فنوتیازینها و استامینوفن به مقدار زیاد، ممکن است به هیپوترمی منجر شود. داروهای ضد تشنج و ایزونیازید ممکن است خطر سمیت کبدی ناشی از استامینوفن را افزایش دهند.

نکات مهم:

از مصرف شکل شیاف این دارو در صورت سابقه خونریزی رکتال خودداری کنید. در صورت استفاده، باید حداقل تا یک ساعت در رکتوم نگه داشته شود.

مصرف مشروبات الکلی، خطر مسمومیت کبدی را افزایش می دهد.

اگر تب بالای 39.5 درجه سانتی گراد بیش از سه روز طول بکشد و یا تب راجعه داشته باشید، ضمن مراجعه به پزشک از خوددرمانی پرهیز کنید.

از مصرف منظم داروهای ضد التهاب غیر استروئیدی همراه استامینوفن خودداری کنید.

از مصرف این دارو در بیماری آرتریت روماتوئید خودداری کنید، زیرا این دارو فقط درد را تسکین میدهد، ولی نشانه های دیگر را برطرف نمی کند.

این دارو را بیش از 10 روز مصرف نکنید

مصرف بی‌ رویه استامینوفن و عوارض جانبی آن:

به خانواده‌ها توصیه می شود که نسبت به داروهای مصرفی بویژه مسکن‌ها حساسیت بیشتری داشته باشند؛ چرا که داروهای مسکن به صورت بالقوه می‌توانند خاصیت وابستگی و اعتیاد به آن دارو را به دنبال داشته باشند.

علی رغم عوارض مصرف خودسرانه داروهای مسکن، اغلب دیدگاه عموم جامعه نسبت به استامینوفن، یک داروی مسکن ساده، بی‌خطر، ضد تب و ضد درد است. از آنجا که افراد نسبت به این دارو احساس خطر نمی‌کنند با احساس کوچک‌ترین درد به مصرف استامینوفن اقدام می‌کنند.  این درحالی است که علیرغم آن که استامینوفن دارویی کم خطر به نظر می‌رسد اما از شایع‌ترین داروهایی است که در موارد مسمومیت می‌تواند نارسایی کبد و حتی پیوند کبد و در نهایت مرگ فرد را به دنبال داشته باشد.

عوارضی چون زردی پوست یا چشمها، اسهال، بی‌اشتهایی، تهوع، یا استفراغ ، دردمعده ، درد، تورم یا حساسیت در بالای شکم، زخمهای دهانی، یا تب یا گلودردی که پیش از درمان وجود نداشته را نشان دهد . مصرف خودسرانه و طولانی مدت (بیش از ده روز) استامینوفن علاوه بر عوارض بالای کبدی، عوارض کلیوی را نیز به دنبال دارد. از طرف دیگر مصرف مسکن‌ها از جمله استامینوفن ممکن است به صورت موقت درد را تسکین دهد اما علت درد همچنان باقی است و سیر پیشرفت بیماری ادامه دارد.

مصرف خودسرانه استامینوفن که دارای ترکیبات کدئین است و از آنجا که کدئین خود ماده‌ای مخدر است، مصرف طولانی مدت آن می‌تواند علاوه بر عوارض ناشی از دارو، وابستگی به این دارو را نیز در پی داشته باشد.
ترکیب استامینوفن کدئین برای کاهش دردهای خفیف تا شدید به کار می‌رود. کدئین یک ماده مخدر است که برای تخفیف درد بر روی سیستم اعصاب مرکزی (مغز و طناب نخاعی) اثر کرده درد را کاهش می‌دهد.

از کار افتادگی کبد :

دانشمندان پس از آنکه معلوم شد مسکن استامینوفن یکی از علل عمده از کار افتادگی کبد در آمریکا بوده است، نسبت به عواقب مصرف زیاد این دارو هشدار داده‌اند. به گفته محققان موارد سالانه از کار افتادگی کبد در اثر مصرف استامینوفن از 28 درصد در سال 1998 به 51 درصد در سال 2003 افزایش یافته است. کارشناسان می‌گویند اعمال محدودیت بر فروش این دارو در انگلستان به کاهش موارد از کار افتادگی کبد در این کشور کمک کرده است. گروه مطالعه از کارافتادگی حاد کبد در آمریکا، که با شرکت پژوهشگران از دانشگاه‌های مختلف این کشور تشکیل شد، داده های 662 بیمار که در فاصله سال های 1998 تا 2003 به خاطر ازکارافتادگی حاد کبد بستری و درمان شده بودند را تجزیه و تحلیل کرد.از میان 275 موردی که به مصرف استامینوفن مربوط می شد، 48 درصد آنها غیرعمدی، 44 درصد ناشی از تلاش برای خودکشی و باقی نامعلوم بود.معلوم شد افرادی که دچار مسمومیت غیرعمدی شده بودند چندین داروی مختلف که حاوی استامینوفن بوده است را مصرف کرده‌اند. محققان دریافتند که مصرف 10 گرم استامینوفن در روز - معادل 20 قرص 500 میلی گرمی - می‌تواند باعث از کار افتادن کبد شود.

• · استامینوفن و آسم :

 در پژوهشی که از سوی موسسه ملی پژوهشی آزمایشی بهداشت و تغذیه دانشگاه ناتینگهام انگلیس صورت گرفته است، محققان دریافتند که مصرف دائم و بدون تجویز مسکن استامینوفن، خطر ابتلا به آسم و بیماری مزمن گرفتگی ریوی را افزایش داده و در صورت مصرف روزانه باعث آسیب فعالیت ریه‌ها می‌شود.پژوهشگران حدود 13 هزار و 500 آمریکایی را طی سال‌های 1988 تا 1994 از نظر میزان مصرف آسپرین، استامینوفن و ایبوپروفن مورد مطالعه قرار دادند. به گفته این محققان، مصرف میزان بالای استامینوفن میزان آنتی‌اکسیدان گلوتاتیون را در بافت شش‌ها کاهش می‌دهد که این امر منجر به آسیب ریه و بروز بیماری‌های تنفسی و آسم می‌شود. در این مطالعات در مورد سایر مسکن‌ها از جمله آسپرین و ایبوپروفن این نتایج به دست نیامد.

مصرف بیش از حد :

 مصرف بیش از حد استامینوفن سبب تهوع، استفراغ، تعریق و خستگی می‌شود. استامینوفن نباید بیش از 4 گرم 4000(میلی گرم) در 24 ساعت مصرف شود، چون ممکن است به کبد صدمه بزند.در صورتی‌ که‌ به‌ مصرف‌ بیش‌ از حد استامینوفن‌ شک‌ کردید، حتی‌ در صورت‌ عدم‌ وجود هرگونه‌ علامت‌ مسمومیت‌ از اورژانس‌ تقاضای‌کمک‌ کنید. درمان‌ مسمومیت‌ باید هرچه‌ زودتر آغاز شود. در صورتی‌ که‌ درمان‌ مصرف‌ بیش‌ از حد‌ ‌استامینوفن‌ ظرف‌ 24 ساعت‌ اول‌ آغاز نشود، ممکن‌ است‌ نتوان‌ از آسیب‌ کبدی‌ یا‌ ‌مرگ‌ جلوگیری‌ کرد‌.

توصیه‌های آخر:

‌استامینوفن را نباید بیش از 10 روز 5( روز در بچه ها) برای تسکین درد و بیش از سه روز برای کاهش تب استفاده کنید.

سیگار ممکن است با اثر استامینوفن تداخل کند. سیگاری ها ممکن است به مقادیر بیشتری از دارو نیاز داشته باشند اما نباید بیش از میزان توصیه شده روزانه مصرف کنند.

مصرف همزمان الکل و استامینوفن خطر آسیب کبدی را به دنبال دارد.

استامینوفن نتایج برخی از آزمایش‌های پزشکی را تغییر می دهد بنابراین باید مصرف آن را چند روز قبل از آزمایش مورد نظر قطع کرد. شیاف‌های استامینوفن‌ را در یک‌ جای‌ خنک‌ نگا ه‌ دارید،‌ ‌ولی‌ شیاف‌ و انواع‌ مایع‌ استامینوفن‌ (قطره‌ و شربت‌) را منجمد نکنید. ‌استامینوفن‌ را دور‌ ‌از دسترس‌ کودکان‌، دور از حرارت‌، نور مستقیم‌ و حرارت‌ مرطوب‌ نگاه‌ دارید استامینوفن‌ تاریخ‌ گذشته‌ را دور از دسترس‌ کودکان‌ در توالت‌ دور‌  بریزید.

بسی شایسته است از اساتید فرهیخته و فرزانه که با کرامتی چون خورشید سرزمین رل راروشنی بخشیدند وگلشن سرای علم ودانش رابا راهنمایهای سازنده بارور ساختند تقدیر وتشکر نمایم.

---

نوشته شده در تاریخ چهارشنبه ششم مرداد ۱۳۹۵ توسط دکتر حسین جعفری عضو هیئت علمی دانشگاه

حجامت درمانی

به نام انکه نامش آرامش بخش قلب هاست

به نام آنکه که قلم در کف انسان نهاد و  و  بر حرمت آن قسم یاد کرد.

                  Cupping Therapy         حجامت درمانی     

دکتر حسین جعفری عضو هیئت علمی دانشگاه آزاد اسلامی واحد پزشکی تهران گروه فارماکولوژی

حجامت یعنی چه؟
حجامت اصطلاحا به روش خاصی از خون گیری اطلاق می ‌شود که جهت درمان بعضی از بیماری ها به کار می‌رود و دارای سابقه تاریخی هفت هزار ساله می‌باشد و به عنوان یک سنت الهی در روایات و سیره پیامبران و ائمه اطهار علیهم السلام مطرح گردیده و جزء احکام اسلام است و در طب سنتی نیز به عنوان رکن درمان به حساب می آید.

                       

ابن روش عبارتست از ایجاد بادکش و تورم ثابت در نقطه‏ اى از بدن به مدت چند دقیقه و سپس ایجاد چند خراش سطحی در روى پوست به شکل پراکنده به نحوی که تمامی محیط بادکش شده را بپوشاند و بادکش مجدد همان نقطه تا دو الى پنج مرحله متوالی که هر مرحله آن 3 الى 5 دقیقه مى‏کشد، و با کمک بادکش و ایجاد انبساط و مکش در مویرگها از طریق خراشهای سطحی خون گرفته مى شود..
مجموعه خون گرفته شده با این روش به 50 الى 100 سى سى خون بالغ مى‏گردد.

 

جایگاه قانونی حجامت در ایران:

مؤسسه تحقیقات حجامت ایران در سال 1364 با انگیزه یافتن یک روش درمانی موافق با فرهنگ اسلامی و بدون عوارض جانبی تشکیل شد تا بتواند بخش عمده‌ای از مشکلات درمانی مسلمانان جهان را با سنت الهی حجامت درمان کند. تحقیق پیرامون شروع و اطلاعات راجع به حجامت و طب اسلامی ساماندهی شد در سال 1380 طبق رأی شورای محترم نگهبان قانون اساسی و دیوان عدالت اداری حجامت دارای جایگاه رسمی و قانونی در نظام درمانی و بهداشتی کشور شد.

حجامت در دیگر کشورها چه جایگاهی دارد:
پس از این که جرقه ی کارهای علمی حجامت در ایران در سال 1364 زده شد، اولین کشور که به شکل علمی این موضوع را دنبال کرد، کشور آمریکا بود و پزشکان زیاد در این خصوص به فعالیت پرداختند که ثمره ی آن تألیفات ارزشمندی درباره ی حجامت است.

دکتر ایلکی چرالی در آمریکا یک جلد و دکتر یوهان  آبل در آلمان دو جلد (حجامت گرم و خشک و حجامت تر) کتاب وزین در این باره نوشته اند. در سوریه کتابی با عنوان دواءالعجیب کشف قرن بیستم، با امضاء 33 متخصص طب کلاسیک به رشته ی تحریر در آمده و در کشورهای دیگر نیز کتاب های خوب و مقالات پرمحتوا نوشته شده که برخی از آنها در مؤسسه ی تحقیقات حجامت ایران در حال ترجمه است.

در بسیاری از کشورها شیوع حجامت شتاب گرفته است. در دانشگاه الازهر مصر کارهای علمی خوبی انجام شده و در چین به شکل سیستماتیک این روش درمانی اجرا  می شود.
 در بیمارستان های چین یک بخش درمان طب سوزنی ، یک بخش درمان از طریق حجامت، یک بخش داروهای گیاهی و یک بخش طب کلاسیک است.

تاریخ حجامت در ایران و جهان:

حجامت نام یک روش درمانی است که بر اساس قدیمی ترین سند موجود از ۳۳۰۰ سال قبل از میلاد مسیح در مقدونیه انجام می شده است و بعدها از مقدونیه به یونان باستان رخنه کرده و در آن زمان شاخص پزشک بودن ، حجامت کردن و داشتن ابزار آن بوده است .

اوراق پاپیروس که از عصر باستان بدست آمده نیز نشان می دهد که حدود ۲۲۰۰ سال قبل از میلاد مسیح ، حجامت امری رایج بوده است . همچنین در کتاب آیورودا ( طب سنتی هند ) که مربوط به متجاوز از ۱۵۰۰ سال قبل از میلاد مسیح است ، در مورد حجامت و اثرات درمانی آن بحث شده است .

بقراط که حدود ۴۰۰ سال قبل از میلاد مسیح زندگی میکرده است ، با روشهای مختلف حجامت کاملا آشنا بوده و در آثار خود به موارد استفاده و منع استفاده آن اشاره کرده است .جالینوس نیز ۱۲۰ سال بعد از میلاد مسیح مطالب متنوعی در مورد حجامت در آثار خود بیان کرده است  بنابراین حجامت در جهان سابقه ای دیرینه دارد.

ابوعلی سینا در کتاب قانون ، حجامت را از ارکان درمان محسوب کرده و تقریباً برای درمان تمام بیماریها حجامت و بادکش تجویز کرده است.    را با ظهور اسلام ، حجامت مورد تایید و تاکید فراوان پیامبر اکرم صلی الله علیه وآله و امامان معصوم علیهم السلام قرار گرفت  ( بیش از ۶۰۰ روایت در مورد حجامت جمع آوری شده است) .

در قرن ۱۶ میلادی ، حجامت امری رایج در کشورهای اروپایی بود. پزشکان معروفی در این قرن از جمله Fallopio ، Dallacroce و Vidius هر کدام ابزار خاصی برای آن ابداع کرده بودند.

 

                                       بادکش کردن اولین گام از انجام  حجامت است

از اوایل قرن بیستم تا کنون نیز حجامت عمدتاً از سوی مراکز درمان طبیعی ( Heilpractiker ) در آلمان انجام می شود و بعضی از پزشکان طب جدید هم به این امر مبادرت می ور زند .

 

تفاوت فصد خون اهدای خون و حجامت:      

در فصد خون مقدار ی از بیمار خون گرفته می شود البته با تجویز پزشک ولی این خون دور ریخته می شود و این در شرایط پلی سایتمی یا شرایط مشابه تجویز می شود و هیچگونه خاصیت درمانی دیگری ندارد.

در اهدای خون تقریباً به مقدار 500سی سی خون از فرد گرفته می شود و این روش برای بهبود پلی سایتمی و سایر حالات مشابه خوب است ولی یک روش درمانی نیست. هر دو روش مذکور هیچ کدام یک روش درمانی نیستند اما اگر بودند پس چرا مطالعات و تحقیقاتی هر دو روش مذکور هیچ کدام یک روش درمانی نیستند اما اگر بودند پس چرا مطالعات و تحقیقاتی رویش صورت نگرفته و کتاب هایی در موردش نوشته نشده است در حالی که حجامت یکی بهترین روش های درمان است و می بینید که چه مطالعات و مقالاتی در موردش انجام شده است.

 

محققین جوان و متعهد بایستی با انجام پروژه های مناسب به حجامت وجهه علمی داده تا مردم ، پزشکان اهمیت آنرا باور نمایند. ممکن است بعضی آنرا خرافی و صرفا" سنتی تصور نمایند. مسلما" پروژه های تحقیقاتی مهمی از حجامت در درمان بیماری های مختلف میتوان به اجراء در آورد.

حجامت و احادیث پیرامونش:
پیامبر خدا (ص) فرموده : درد، سه چیز است و درمان نیز سه چیز . اما درد ، عبارت است
 از : خون ، تلخه و بلغم . درمان خون ، حجامت است ، درمان بلغم ، حمام است ، و داروی تلخه نیز راه رفتن. 
امام حسن عسکری (ع)فرموده : پس از انجام حجامت ، انار بخور ، اناری شیرین ؛ چرا که خون را فرو می نشاند و خون را فرو می نشاند و خون را در درون ، تصفیه می کند
پیامبر ( ص ) فرموده : هر وقت خون یکی از شماها به جوش آمد ، حجامت کند ، که او را نمی کشد . سپس فرمود : کسی از اهل بیت خودم را نمی بینم که در آن اشکالی ببیند .
پیامبر خدا (ص) فرموده : اگر در چیزی شفا باشد ، در تیغ حجام و در خوردن عسل است .
امام صادق (ع ) فرمود : پیامبر خدا (ص) سه گونه حجامت می کرد : یکی حجامت در سر که آنرا " متقـدمه " می نامید ،

 

و یکی بین دو کتف که آنرا " نافعه " می نامید

و یکی بین دو کفــل ( ســــرین ) و بالای ران که آنــــرا " مغیثه " می نامید.
از مجموعه‏ى احادیث و روایات برمى‏آید که حجامت باید در زمان سیرى انجام شود و انجام آن به هنگام گرسنگى مضرّ است.در این رابطه از امام صادق‏علیه السلام روایت شده که: « حجامت بعد از غذا خوردن باعث دفع عرق شده و قوّت ‏بخش بدن است.»
این بزرگوار در طول عمر شریف خویش 527 بار حجامت نموده اند که این تکرار و تعداد حجامت به خوبی جایگاه رفیع حجامت را در سنت های نبوی نمایان میکند.

حجامت را مى‏توان بطور کلى به هفت نوع تقسیم نمود:
1.حجامت بدون خون‏گیرى یا بادکش‏

حجامت بدون خون‏گیرى یا بادکش‏حجامت بدون خون‏گیرى عبارتست از ایجاد بادکش در نقاط مختلف بدن به منظور انبساط عروق بدن و رفع انسداد عروق.

2.حجامت نافع‏ : حجامت عام‏حجامت نافع در رأس مثلث بین دو کتف انجام مى‏گیرد، این نوع حجامت بین تمامى انواع حجامتها رایج‏ترین است و در دوران مختلف به شکل سنتى و براى پیشگیرى از بیماریها و با اجراى سنت رسول الله(ص) و یا به منظور مداواى بیماریهاى مختلف انجام مى‏شده است.
3.حجامت نجات بخش‏ :حجامت سر (نجات بخش) محل انجام در بالای سر می باشد .
خواص: درمان بیماری های اعصاب و جنون ، تقویت چشم و تقویت مغز.می باشد .

4.حجامت رهاننده‏ : حجامت کمر (رهاننده ) رفع درد و اسپاسم کمر ، رفع جوش و دمل در ناحیه کمرو باسن ، درمان التهاب رحم ، تخمدان ها و مثانه ، نقرس ، بواسیر ، خارش پشت ، اگر این حجامت همه ماه ها انجام شود به شرط انجام مسواک مرتب ، لثه ها و دندان ها برای همیشه سالم می ماند.

خواص حجامت کمر
رفع درد و اسپاسم کمر رفع جوش و دمل در ناحیه کمرو باسن درمان التهاب رحم تخمدان ها و مثانه  نقرس بواسیر خارش پشت
محل حجامت کمر (رهاننده ) در گودی کمر می باشد.
5.حجامت ساقین‏ : جای حجامت ساقین یک وجب هرکس برای ساق خودش از برآمدگی قوزک پا بسوی برجستگی عضلانی ساق پاست که باید ‏در وسط عضله گرفته شود. این نوع حجامت برای بیماری‌های قسمت پائین تن پا‌ها، کبد و طحال تجویز می‌شود.
6.حجامت موضعى‏ : حجامت از نقاط مختلف بدن حجامت موضعی می‌باشد که البته منطق تجویز این نقاط جهت رفع انسداد ‏عروقی و عفونت موضعی و اسپاسم و چسبندگی عضلانی ناشی از خون مردگی، هماتوم و ضرب دیدگی شدید است‎. ‎
7.حجامت نقره: حجامت نقره یا حجامت مغاک ، مغاک گودی وسط گردن را گویند، حجامت در این نقطه موجب فراموشی می‌گردد، فقط حجامت گودی گردن برای ‏کودکان پس از چهارماهگی توصیه شده است.

 

سن مناسب برای انجام حجامت:

در طب سنتی، برخی حکما ـ از قبیل بوعلی سینا و جرجانی ـ حجامت را از دو تا 60 سالگی تجویز نموده اند. اما در طب اسلامی شروع حجامت جهت پیشگیری، از چهار ماهگی تجویز شده است. در حدیثی از پیامبر اکرم (ص) که در کتب گوناگون ـ از جمله استبصار جلد 1 صفحه 84 ـ وارد شده است، ایشان به حجامت نقره در اطفال بالای چهار ماه به فاصله هر ماه یکبار توصیه نموده اند و آثار فراوانی برای آن ذکر نموده اند.

حجامت درایام هفته:حجامت روز جمعه بطور کلى نهى گردیده است و احادیث جمعه را روز مناسبى براى انجام حجامت نمى‏دانند. دلیلى که جهت اکراه این روز براى حجامت ذکر شده این است که ساعتى در روز جمعه وجود دارد که اگر زمان انجام حجامت انسان مقارن آن ساعت باشد حجامت کننده مى‏میرد.
 رسول اکرم (ص) از حجامت در روز چهارشنبه نهی فرموده است  و همچنین در روایت دیگرى مى‏فرماید: که ایشان اکراه داشت از اینکه انسان در روز چهارشنبه و یا روز شنبه حجامت کند و مى‏فرمود: لک و پیس در بدنش نمودار مى‏شود.

بخشى از تأثیرات اقمار بر روى کره زمین، نقش جاذبه ماه و خورشید بر روى آن است که در این بحث تطبیقى سعى شده است از جمع بندى احادیث و روایات و مقایسه آن با ساعات جذر و مد دریاها که ناشى از تأثیر جاذبه ماه بر روى زمین است یک نتیجه کاربردى بدست آوریم.
نقش رفتارى جاذبه ماه و خورشید بر بدن انسان در این بحث مورد توجه ما نیست، فقط بنا است از طریق درک نقش این جاذبه بر طبیعت به ویژه دریاها نقش آن را بر جسم انسان و تغییر ترکیبات خون وى در ساعات و ایام و فصول مختلف بررسى نمائیم و با تدوین آئین نامه‏اى مشخص این نقش را در آزمایشگاه مورد نحقیق و بررسى علمى قرار دهیم. امام رضا(ع) مى‏فرماید خون در افزایش هلال افزایش مى‏یابد و در نقصان هلال کاهش مى‏پذیرد، بنابراین نقل بین جاذبه ماه و خون بدن انسان بعنوان یک مایع داراى ترکیبات گوناگون یک رابطه مشخصى وجود دارد که باید بر اساس قانونى که در قالب رعایت زمانهاى مناسب وضع گردیده است بدان پى برد.

توصیه های قبل از حجامت:

- هشت ساعت قبل از حجامت غذاهای سرد، تخم مرغ میل نشود.
 - حجامت در ماه مبارک رمضان بلامانع است.(به ویژه پس از افطار)
 - موها را در موضع حجامت کوتاه کنید. - هیچ گاه با شکم گرسنه حجامت نکنید.

  توصیه های پس از حجامت:

تا دوازده ساعت از مصرف نمک و ترشیجات پرهیز نمایید.
 در دو صورت حجامت تاثیر بسیار مطلوبی خواهد داشت.

۱- تکرار حجامت با زمان بندی مشخص شده توسط پزشک.

2- دستورات غذایی و نسخه های گیاهی ارائه شده توسط پزشک، کامل رعایت شود. زیرا در غیر این دو صورت اثر حجامت کم خواهد بود.
 تا ۲۴ ساعت ورزش و کار سنگین نکنید.

بیماران جهت انجام حجامت باید به چه‌اشخاص یا مراکزی مراجعه کنند؟

حجامت یک روش درمان پیچیده و دارای ظرافت‌های گوناگون می‌باشد که تجویز و اجرای آن باید زیر نظر پزشکان آموزش دیده عضو موسسه تحقیقات حجامت ایران و آشنا به مبانی طبّ سنتی و طبّ اسلامی‌ باشد. این پزشکان همچنین باید پروانه حجامت مورد تایید وزارت بهداشت، درمان و آموزش پزشکی را دارا باشند و در دوره‌های باز‌آموزی موسسه نیز به صورت دائم شرکت نمایند تا از یافته‌های علمی‌جدید حجامت بهره‌مند گردند. هم اکنون 1600 پزشک عمومی و متخصص آموزش دیده با پروانه ی حجامت که توسـط وزارت بهداشــــــت ، درمان و آموزش پزشکی تأییـــــــد شده است، در سراسر کشور فعالیت می کنند که اگر هر کدام حداقل روزانه 10 نفر را حجامت کنند، در سال بیش از 4 میلیــــون نفر را حجــــــامت می کنند. جالب این که بسیاری از بیماران و مراجعه کننــــدگان قبل از حجامت، در بالاتـــرین سطوح تخصصی ویزیت شده اند و سپس به حجامت روی آورده اند. فقط تعداد پزشکانی که حجامت شــــــدند و در مؤســــسه پرونده دارند 5 هزار نفر هستند .

حجامت به قلم : دکتر حسن حاج طالبی

در بین بیش از یکصد هزار بیمار و یا افراد سالمی که حجامت نموده ام موارد حیرت آوری با چشم دیده ام که بیان آن شاید در خواننده محترم این شبهه را ایجاد کند که ما دچار توهم شده ایم . اما یافته های عملی را به صورت مثال بیان می کنم . من تنها با حجامت ، میگرن را در تمام سنین، درماتیت آتوپیک کودک 5/4 ساله ، هر پس چشمی کودک 8 ساله، ریفلاکس بیماران ، لکنت زبان ، دردهای شدید روماتیسمی ، ریزش موی سر ، کوتاهی قد در اطفال ، نازائی ایدیوپاتیک و پاتولوژیک ، کاهش اسپرم ، کاهش و افزایش فشار خون ، کاهش بینایی و شنوائی ، افزایش قند خون ، افزایش چربی خون ، افزایش اسیداوریک ( نقرس ) ، اگزما ، کهیر ، حساسیت های پوستی و تنفسی ، آسم اطفال ، زونا ، سکسکه مزمن ، اضطراب شدید ، افسردگی شدید، کولیت عصبی ، التهاب معده و دهها بیماری دیگر را درمان نموده ام ، آیا واقعاً این بیماریها با خون گرفتن از یک رگ معمولی درمان می شود ؟ بسیاری از این بیماران آزمایشات پاراکلینیک قبل و بعد از حجامت دارند وقتی می بینید چقدر حجامت در آنها مؤثر بوده حیرت می کنند و جالب تر اینکه بسیاری از این بیماران سالها رفته اند و در مراکز خون گیری مثل سازمان انتقال خون ،اهداء خون کرده اند اما درمان نشده اند ولی با یک بار حجامت درمان شده اند بیماری داشتم 20 سال سر درد میگرنی داشت بارها خون اهداء کرده بود اما درمان نشده بود با یک بار حجامت الان 7 سال است که سردرد ندارد و میگرن کاملا درمان شده است.

حجامت با کاهش آهن خون، مقاومت بدن را در برابر سرطان افزایش می‌دهد.

حجامت با کاهش آهن خون، مقاومت بدن را در برابر سرطان افزایش می‌دهد.
محققان دریافتند که خطر ظهور موارد بدخیمی و سرطان و مرگ بر اثر سرطان در گروهی که حجامت می کردند به طور حیرت انگیزی پایین تر است.
نتایج یک مطالعه جدید نشان می دهد خطر سرطان و مرگ در مردان مسن که تحت حجامت های مکرربرای کاهش سطح آهن خون قرار گرفته اند کمتر است.
 دکتر لیوزا چارسکی در مقاله‌ای در مجله بین المللی سرطان عنوان کرد: مطالعات اولیه نشان می دهد که سطح پایین آهن نگهداری شده توسط بدن می‌تواند باعث محافظت در مقابل سرطان با کاهش استرس های مضر اکسیداتیو بدن شود.

برای بررسی این موضوع دکتر زاچارکسی از مرکز پزشکی ورمونت و گروهش، داده های یک گروه از افراد مسن را که خونریزی شریان ساق پا داشتند با یک گروه شاهد مقایسه کردند.
میانگین سطح پروتئین نگهدارنده آهن که فریتین نامیده می شود، ۱۲۲ نانو گرم در میلی لیتر بوده است. تست حجامت هر شش ماه یک‌بار انجام می گرفت تا سطح فریتین بین ۲۵ تا ۶۰ میلی گرم در میلی لیترحفظ شود.
طی یک دوره بررسی ۵/۴ ساله، ۶۰ مورد جدید بیماری های بدخیمی در گروه شاهد دیده شد، در حالی که این تعداد در گروهی که آهن خونشان کم شده بود ۳۸ مورد بود.
محققان دریافتند که خطر ظهور موارد بدخیمی و سرطان و مرگ درگروهی که حجامت می کردند به طور حیرت انگیزی پایین تر است. محققان بیان کردند: هیچ علت دقیقی برای این موضوع و تایید آن در دست نیست و به این ترتیب مطالعات بیشتر در این خصوص مورد نیاز است. همچنین آنها عنوان کردند که ارزیابی و تحقیق پژوهشگران سرطان خون و آهن نیز در این‌باره مورد نیاز است.

نقش حجامت در پیشگیرى از سرماخوردگى:

بسیاری از افراد بوده اند که وقتی به طور منظم حجامت کرده اند متوجه شده اند که نسبت به همان موقع در سالهای قبل مثلا اگر سال قبل چندین نوبت سرما خوردگی داشتند امسال دیگه نداشتند یا اگر داشتند سریع با بهبودی همراه بوده است.
پرونده‏ى بیماران درمان شده گواه روشنى است بر این ادّعاست  که حجامت با افزایش توان ایمنى فرد باعث غلبه‏ى زودرس وى بر انواع ویروس‏هاى سرماخوردگى مى‏شود.
 حال دقت بفرمایید که اگر تنها همین یک خاصیت حجامت را در نظر بگیریم، فراگیر شدن اینسنت اسلامى تا چه حد مى‏تواند مصرف انواع آنتى‏بیوتیک، آمپول‏هاى پنى‏سیلین، داروهاى مسکّن و تب‏بر و انواع شربت‏هاى سینه را که به وفور خصوصاً در فصل زمستان استفاده مى‏شوند، کاهش دهد و تا چه حد مى‏تواند بهره‏ى کارى دانش‏آموزان و شاغلین را که به دنبال آنفلوآنزا بعضاً به مدت یک هفته بسترى مى‏شوند، افزایش دهد.
 حجامت با افزایش توان ایمنى در فرد، باعث غلبه‏ى سریع او بر انواع ویروس‏هاى سرماخوردگى مى‏شود.              

.

چرا با وجودی که می گویید "حجامت" فایده های بسیاری دارد، اما برخی از پزشکان مخالفند؟
به نظر ما مخالفان هم حق دارند، چون از علم خودشان دفاع می کنند. هیچ پزشکی از ابتدا تا انتهای دوران تحصیل در دانشگاه، چه در دوره ی عمومی و چه در دوره ی تخصصی، حتی یک ساعت از یک واحد درسی درباره حجامت را نگذرانده است . پس شاید علت مخالفت عدم اگاهی از این روش می تواند باشد.
همچنان که بسیاری از پزشکانی که اکنون حجامت می کنند، قبلاً از مخالفان این کار بودند.
بحث دیگر عدم بهداشت جاهایی است که حجامت در انجا انجام می شود که واقعا در اینجا حق دارند . پس کسانی که حجامت می کنند باید متوجه باشند که هر جایی مناسب این کار نیست وهر شخصی هم نمی تواند این کار را انجام بدهد.

عوارض حجامت :

در مورد عوارض حجامت تغریبا هیچ عارضه ای ندارد مگر اینکه بهداشت در انجام حجامت رعایت  نشود.
بنابر این از کسانی که می خواهند حجامت کنند خواهش میشود که در جاهای تمیز و بهداشتی حجامت کنند در غیر این صورت از انتقال بیمای های خونی مخصوصا در امان نیستید.

................................................................................................

زندگی صحنه ی یکتای هنرمندی ماست                      هر کسی نغمه خود خواند و از صحنه رود

صحنه پیوسته   بجا ست. .....                             خرم ان نغمه که مردم بسپارند به یاد.

---

نوشته شده در تاریخ یکشنبه بیست و هفتم تیر ۱۳۹۵ توسط دکتر حسین جعفری عضو هیئت علمی دانشگاه

آرشیو نظرات

کورتون حقیقتاً" شمشیر دو لبه است

              کورتون حقیقتاً" شمشیر دو لبه  است

دکتر حسین جعفری عضو هیئت علمی دانشگاه آزاد اسلامی واحد پزشکی تهران گروه فارماکولوژی

عید فطر، عید پایان یافتن رمضان نیست

عید بر آمدن انسانی نو از خاکستر های خویشتن خویش است، چونان ققنوسی که از خاکستر خویش دوباره متولد می شود.

رمضان کوره ایی است که هستی انسان را می سوزاند و آدمی نو با جانی تازه از آن سر بر می آورد.

فطر شادی و دست افشانی بر رفتن رمضان نیست، بر آمدن روز نو، روزی نو و انسانی نو است.

بناست که رمضان با سحر ها و افطارهایش        با شبهای قدر و مناجاتهایش از ما آدمی دیگر بسازد.

اگر در عید فطر در نیابیم که از نو متولد شده ایم    اگر تازگی را در روح خود احساس نکنیم

عید فطر عید ما نیست.           عید فطر بر عزیزان مبارک باد

..........................................................................................

یکی از معضلات مهم دنیای پزشکی مصرف نابجا و بی رویه کورتون است به ویژه اگر نوع تزریقی آن تجویز گردد.

در این مقاله به کاربر دهها و عوارض  این دارو که سبب مشکلاتی برای بیماران میشود پرداخته خواهد شد.

                       

              کورتون  (شمشیر2 لبه)         فواید و مضرات

کورتیکوستروئید یا به اختصار استروئیدها نوعی چربی هستند که در کبد از ماده اولیه کلسترول ساخته شده و غده آدرنال یا فوق کلیوی از آنها در ساختن هورمون ها استفاده میکند. مهمترین هورمون استروئیدی که در بدن ساخته میشود کورتیزول نام دارد. در صنعت از منابع حیوانی (اسید کولیک گاوی) و یا گیاهی تولید میگردند. به کورتیکوستروئید هایی که بطور مصنوعی ساخته شده و بصورت دارو مصرف میشوند کورتون هم میگویند. کورتون ها در طب در درمان بسیاری بیمار ها مانند آسم، روماتیسم مفصلی، اگزما، لوسمی و بسیاری بیماری های دیگر استفاده میشود.

کورتون ها یا کورتیکوستروئید ها دو تاثیر مهم در بدن دارند. یک اینکه موجب مهار و سرکوب التهاب در بافت های بدن شده و دیگری اینکه سیستم ایمنی بدن را تضعیف میکنند و از این دو اثر در درمان بیماری ها استفاده میشود. بطور مثال کنترل و مهار التهاب در بافت ها قسمتی از درمان التهاب مفصل است و از اثر سرکوب سیستم ایمنی این مواد در جلوگیری از پس زدن اعضای پیوند شده به بدن(مانند پیوند کلیه یا قلب) استفاده میشود.

داروهای کورتونی در اشکال مختلف تزریقی، قرص‌ های خوراکی، اشکال موضعی پماد چشمی، پماد داخل گوش، پماد جلدی و اسپری ‌های استنشاقی استفاده می ‌شود.

 

عوارض جانبی کورتیکواستروئیدها

1. کورتیکواستروئیدها باعث کاهش مقاومت بدن در برابر      عفونت می شوند 
2.  کورتیکواستروئیدها      مانع فعالیت سلولهایی می شوند که در استخوان سازی و رسوب کلسیم در استخوانها      نقش دارند، از سوی دیگر در جذب کلسیم نیز تداخل ایجاد می کنند که این دو فرآیند      موجب پوکی استخوان و یا تشدید آن می شود.      
3. افزایش اشتها از عوارض جانبی دیگر کورتونها است
4. مشکلات چشمی مانند کاهش بینایی در اثر ابتلا به آب مروارید      و گلوکوم (آب سیاه) در مصرف طولانی مدت کورتون
5. از عوارض دیگر کورتونها افزایش میزان چربی است. این      حالت بعلاوه تورم بدن باعث پف کردن صورت فرد شده و علامتی به نام صورت ماه  Moon Face ) ) ایجاد می      کند.
6. کورتیکواستروئیدها با دفع پتاسیم و جذب سدیم موجب تورم      می شوند. مصرف نمک در این بیماران این عارضه را تشدید می کند
7. علاوه بر اینها استفاده از کورتیکواستروئیدها می تواند      موجب سردرد، سرگیجه، عصبانیت، افسردگی، هیجان پذیری، درد یا ضعف عضلانی، افزایش      تعریق، تشنگی شدید، کبود شد گی غیر طبیعی، اختلال در قاعدگی، اختلال در خواب،      ایجاد آکنه، رشد موهای زائد، ناراحتی معده و گاهی خونریزی گوارشی می شود.
8. از دیگر مشکلات مصرف این داروها ایجاد وابستگی فیزیکی      به آنها در دوزهای بالا و دوره های طولانی مدت است که به همین دلیل در صورت      مصرف طولانی مدت از قطع یکباره و ناگهانی آنها به شدت باید اجتناب شود.     

 

داروها

مهمترین استروئید یا کورتون هایی که به صورت دارو بکار برده میشوند عبارتند از هیدروکورتیزون، دگزامتازون، بتامتازون، پردنیزون و پردنیزولون

پردنیزون Prednisone یک ماده شیمیایی غیر فعال است که در کبد به فرم فعالی تبدیل میشود که به آن پردنیزولون Prednisolone میگویند.

غده فوق کلیه

غدد فوق کلیوی از دو بخش قشری و مرکزی تشکیل شده که هر بخش را می‌ توان یک غده کاملا مستقل‌ دانست.

 

بخش قشری

این بخش از سه لایه تشکیل شده است. هر لایه یک گروه هورمون ترشح می ‌کند، اما از نظر شیمیایی، تمام هورمون‌ های بخش قشری جز گروهی از چربی‌ ها به نام "استروئید"‌ هستند.

از جمله هورمون ‌های این بخش، "آلدوسترون" و"کورتیزول" است.

کورتیزول Cortisol)) :

کورتیزول در ترمیم زخم ‌ها ، رفع التهاب بافت ‌ها، تجزیه پروتئین ‌ها و تبدیل آن ها به قند، مقابله با شرایط ناگوار بدنی و محیطی مانند بیماری، عفونت میکروبی، شوک‌ های عصبی و عاطفی، گرما و سرما دخالت دارد و به کمک بدن می ‌آید.

به علت پخش گیرنده‌ های کورتیزول در نقاط مختلف بدن، این هورمون، آثار فیزیولوژیک وسیعی را در همه جای بدن موجب می ‌شود. مهم ‌ترین اثر کورتیزول، افزایش مقاومت بدن در مواقع استرس و تداوم حیات است.

هنگامی که گلوکز (قند خون) مورد احتیاج نباشد، کورتیزول باعث افزایش ذخیره گلیکوژن (ذخیره قندی) در کبد و به مقدار کمتر در عضلات و قلب می ‌شود. ولی در شرایط بی ‌غذایی موجب می‌ شود که بافت‌ های مهم بدن، گلوکز کافی دریافت کنند. اگر فردی از خوردن غذا خودداری کند، پس از مدتی ذخیره گلوکز تمام می ‌شود، در صورتی که وجود گلوکز برای فعالیت مغز ضروری است. در چنین شرایطی کورتیزول از طرق مختلفی قند خون را افزایش می ‌دهد.

آلدوسترون:

کاهش دفع سدیم از ادرار، افزایش دفع پتاسیم و یون هیدروژن از ادرار، افزایش جذب آب در کلیه و جلوگیری از هدر رفتن آب بدن.

بخش مرکزی:

این بخش، هیچ ارتباطی به بخش قشری ندارد. در واقع، بخش مرکزی غده فوق کلیوی را می ‌توان جزئی از دستگاه عصبی سمپاتیک دانست، زیرا این اعصاب به سلول ‌های بخش مرکزی وارد شده اند و هر بار که دستگاه عصبی سمپاتیک تحریک می گردد، این سلول ‌ها نیز تحریک می‌ شوند و هورمون آدرنالین آزاد می ‌کنند. این هورمون همراه با جریان خون به رگ‌ ها، ماهیچه‌ ها، قلب و مغز می ‌رسد و موجب تقویت و تشدید آثار اعصاب سمپاتیک می‌ شود.

تاثیر استروئیدها بر غده آدرنال

تجویز کورتون یا کورتیکوستروئید های مصنوعی برای مدتی بیش از 3-2 هفته موجب سرکوب و مهار فعالیت غده آدرنال یا فوق کلیوی میشود. غده آدرنال یا فوق کلیوی بطور طبیعی نوعی هورمون استروئید به نام کورتیزول میسازد که در کنترل و تنظیم کارکرد بسیاری اعضاء بدن نقش مهمی دارد. مصرف داروهای حاوی کورتون یا استروئید موجب میشود مرکز هیپوتالاموس در مغز به غده هیپوفیز که در زیر مغز قرار دارد دستور دهد تا آن هم به غده آدرنال دستور دهد تا دیگر استروئید نسازد چون از این ماده به اندازه کافی به بدن رسیده است. تا اینجا به نظر نمیرسد مشکلی ایجاد شده باشد.

مشکل موقعی است که بیماری که در حال مصرف کورتون یا استروئید است ناگهان مصرف آن را قطع کند. در این حال مرکز هیپوتالاموس و غده هیپوفیز نمیتوانند با سرعت کافی غده آدرنال را مجددا به تولید استروئید تحریک کنند. این تحریک مجدد نیاز به دو هفته زمان دارد. پس در این مدت بیمار دچار کمبود استروئید میشود. پس در بیماری که داروهای استروئیدی حاوی کورتون را مصرف میکند هیچگاه نباید این دارو به ناگهان قطع شود. قطع تدریجی این دارو موجب میشود تا بدن فرصت کافی برای برگرداندن خود به وضعیت طبیعی را داشته و تولید مجدد استروئید را از سر بگیرد.

 

در بعضی موقعیت ها بدن انسان نیاز به استروئید یا کورتون بیشتری دارد. به این موقعیت ها، حالات استرس میگویند. منظور از استرس فشار هایی است که به ارگانیسم بدن انسان وارد میشود مانند تب کردن، بیمار شدن، زخمی شدن، انجام عمل جراحی، خونریزی شدید، شکستگی اندام و موقعیت های مشابه. در حالت طبیعی در این موارد مرکز هیپوتالاموس در مغز با درک موقعیت استرس به غده هیپوفیز دستور میدهد تا آن هم به غده آدرنال دستور دهد تا به اندازه بیشتری استروئید تولید کند ولی در بیماری که از داروهای استروئیدی حاوی کورتون استفاده میکند این مکانیسم فلج شده و در نتیجه به اندازه کافی به بدن استروئید نمیرسد. در این موارد پزشک معالج باید با درک موقعیت استرس، دوز مصرفی داروی استروئید بیمار را بیشتر کند.

مصرف داروهای حاوی کورتون با دوزهای بالا یعنی بیش از اندازه ای که بطور طبیعی در بدن تولید میشود موجب بروز علائمی بیماری کوشینگ میشود. بیماری کوشینگ بیماری است که در آن غده آدرنال یا فوق کلیوی به اندازه بیش از حدی استروئید تولید میکند. مهمترین علامت کوشینگ که در اثر مصرف زیاد استروئید ایجاد میشود عبارتست از تجمع زیاد آب و نمک در بدن و در نتیجه فشار خون. همچنین در این بیماری چربی زیادی در تنه و صورت بیمار تجمع پیدا کرده و صورت بیمار چاق تر میشود

سندرم آدیسون:

این بیماری در اثر گرفتاری غدد فوق کلیه در دوران بزرگسالی بو جود می آید. سندرم" آدیسون"، نارسایی غدد فوق کلیوی می باشد و به بیماری گفته میشود که در آن غدد فوق‌کلیوی دچار کاهش عملکرد در بدن میشود.

میزان شیوع: می توان در هر سنی دید شیوع آن در مردان و زنان تقریبا برابر است و بیش تر در میان سالی رخ می دهد. علایم آدیسون:بیشتر مبهم و غیر اختصاصی می باشند. شامل: 1- ضعف عضلانی و خستگی زودرس خصوصا در بعد از ظهرها که شایع ترین یافته است و این علامت اصلی ترین نشانه این بیماری است  2- کاهش وزن و کاهش اشتها و استفراغ از تظاهرات بسیار شایع است. 3- تیره شدن پوست (به دلیل افزایش رنگدانه های پوست)و تکه تکه شدن پوست. 4- پیگمانتاسیون جلدی (پوست زانو-بند انگشت-آرنج)و مخاطی و پوست حالت برنز به خود می گیرد. این نوع پیگمانتاسیون معمولا در نتیجه افزایش تولید ACTH میباشد.      5- علاقه و تمایل زیاد به خوردن نمک. 6-هیپوگلیسمی که بیشتر ممکن است در کودکان بروز کند.          7- اسهال یا یبوست و درد شکم.  8 -درد عضلانی یا درد مفصل                                                                             9-تغییرات هیجانی وذهنی از زودرس ترین علایم هستند. 10- تغییرات در صفات جنسی ،در خانم ها از دست دادن موهای بدن و تغییرات قاعدگی می گردد 11- هیپوتانسیون (افت فشار خون) باعث غش و منگی. 12-سرگیجه وضعیتی ،پس از ایستادن و سنکوپ. 13-اندازه قلب اغلب کاهش می یابد. 14- عدم تحمل سرما و گرما و احساس سرما در همه اوقات. 15-اختلال آب و الکترولیت ها .

 

یافته های آزمایشگاهی

1- هیپوناترمی (کاهش سدیم)       2-هیپرکالمی(افزایش پتاسیم)         3- اسیدوز متالیک خفیف           4-ازوتمی 5-هیپرکلسیمی(افزایش کلسیم)        6-آنمی            7-لنفوسیتوز         8-ائوزینوفیلی  9-هیپوگلیسمی:به ویژه کودکان.  

علایم نارسایی حاد فوق کلیه یا بحران آدیسون:

1-درد پایین کمر،شکم وپاها.                    2- استفراغ و اسهال شدید           3-کاهش فشار خون شدید(BP)

4-عدم هوشیاری و عدم تمرکز                   5- افزایش پتاسیم و کاهش قند خون   6- شوک واغماوکلاپس عروقی

7-سردرد و ناخوشی و بی قراری        8-تب شدید         9 - از کارافتادگی کلیه              10- سیانوز

تست کورتیزول( اختصاصی ترین  و حساس ترین تست برای تشخیص نارسایی آدرنال )علت درخواست تست: این تست برای کمک به تشخیص سندروم کوشینگ ،بیماری آدیسون یا وقتی که پزشک شک  می کند به تولید بیش از حد یا کمبود کورتیزول درخواست میشود. توضیح راجع به تست: هورمون کورتیزول با یک الگوی روزانه،افزایش در صبح زود،رسیدن به اوج حدود 8 صبح و کاهش در غروب ترشح می شود. در چه شرایط تست افزایش می یابد:بارداری،استرس جسمی،عاطفی،پرکاری تیروئید یا چاقی . در چه شرایطی تست کاهش می یابد:کم تیروئید

تعدادی از داروها به ویژه قرص های جلوگیری از بارداری،هیدروکورتیزون(شکل مصنوعی کورتیزول)و اسپیرونولاکتون می توانند سطوح کورتیزول را افزایش دهند برخی از هورمون های استروئیدی ممکن است سطوح کورتیزول را کاهش دهند.

درمان:

داروهای مورد نیاز برای بیماری آدیسون به طور خلاصه: 1- کورتیکواستروئیدهای خوراکی: شامل هیدروکورتیزون، پردنیزون و یا استات کورتیزون . 2- کورتیکواستروئیدهای تزریقی:اگر استفراغ می کنید این نوع درمان بهتر است. 3-دریافت مقدار زیاد نمک: در مواقع ورزش کردن هنگامی که هوا گرم است، جراحی، عفونت ،استرس و یا دارای درد معده ای و روده ای و یا اسهال هستید مقدار زیاد نمک تجویز می شود. 5-درمان بحران آدیسون: در این درمان شامل تزریق داخل ورید هیدروکورتیزول،محلول شکر و سالین می باشد.

عوارض جانبی هیدروکورتیزون :

الف)اعصاب مرکزی: احساس سرخوشی،بیخوابی،سردرد،تشنج. ب)قلبی عروقی: افزایش فشارخون،ادم،اریتمی. ج)پوست: تاخیردرترمیم زخم ها،آکنه،ضایعات پوست. د)چشم:آب مروارید،گلوکوم. ر)دستگاه گوارش:افزایش اشتها،تهوع،استفراغ،پانکراتیت. س)متابولیک:کمی پتاسیم،افزایش قندخون. ش)عضلانی-اسکلتی:توقف رشددرکودکان،ضعف عضلانی،استئوپروز(پوکی استخوان). م)ادراری-تناسلی:بی نظمی قاعدگی. مواردمصرف:برای درمان جایگزینی درنارسایی غده فوق کلیه استفاده میشود. التهاب وآلرژی درجهت سرکوب کردن سیستم ایمنی،حساسیت های معمول مانند کهیروآنافیلاکسی نیز موثر است. دوز داروی هیدروکورتیزون در اکثر بالغین (بر حسب بزرگی جثه بدن) ،30-20 میلیگرم بر دسیلیتراست.

کلام آخر:

مصرف داروهای کورتونی باعث سرکوب و یا قطع عملکرد غده آدرنال می شوند و در نتیجه  در نتایج آزمایش های مربوط، کاهش مقدار هورمون ها مشاهده می شود.

....................................................................................

        قدر بشناسد مستان آخرین پیمانه را                               ساقی امشب  میکند تعطیل این میخانه را

گو به مهمانان که مهمانی به پایانش رسید                              خورده یا نا خورده باید ترک کرد این خانه را

به هر عیدی که آید زنده باشید         به انوار خدا تابنده باشید

روا حاجت در این عید خدایی          همیشه خرم و فرخنده باشید.

                                   عید تان  مبارک

---

نوشته شده در تاریخ شنبه نوزدهم تیر ۱۳۹۵ توسط دکتر حسین جعفری عضو هیئت علمی دانشگاه

آرشیو نظرات

خود درمانی و پیامدهای آن

خود درمانی و پیامدهای آن Self-Medication & Reflexes

دکتر حسین جعفری عضو هیئت علمی دانشگاه آزاد اسلامی واحد پزشکی تهران گروه فارماکولوژی

رمضان ماهی است که ابتدایش رحمت ، میانه اش  مغفرت و پایانش آزادی از آتش جهنم است. پیامبر اعظم (ص)

مصرف بی رویه داروها و خود درمانی 

خود درمانی  ( اقدام به درمان بدون داشتن اطلاعات کافی در زمینه علایم و بیماریها ) در کادر غیر پزشکی جامعه به عنوان یک معضل سلامتی شناخته شده است . خود درمانی رفتاری است که طی آن شخص سعی میکند بدون کمک و نظر افراد حرفه ای ، بیماری و یا مشکل سلامت خود را برطرف نماید . خود درمانی رفتاری شایع در جهان است و تخمین زده میشود که حدود 83 درصد ایرانیان به صورت خود سرانه دارو مصرف میکنند .

متاسفانه دید جامعه از دارو فقط جنبه بی خطری و شفا بخشی آن است در حالیکه دارو مشابه یک تیغ دو لبه است که یک لبه آن متوجه عوامل بیماری زا بوده و لبه دیگرش به علت عدم آگاهی در مصرف صحیح آن جان انسان را مورد تهاجم قرار میدهد . دارو باید با دقت مورد استفاده قرار گیرد اگر به موقع و صحیح مصرف نشود اثر مثبت آن از بین رفته و به سمی مهلک تبدیل میشود . امروزه از لحاظ مصرف دارو در کشور با مشکلات کمی و کیفی خاصی مواجه هستیم . چهارمین تا هشتمین عامل مرگ و میر مردم جوامع مختلف دنیا ناشی از عوارض منفی مصرف داروها است . در سطح جهان سالانه از هر یک صد نفر یک نفر دچار مرگ و میر ناشی از عوارض منفی مصرف دارو میشود . سالانه100 هزار مرگ و میر در آمریکا ناشی از عوارض دارو ثبت شده است و میلیون ها نفر از عوارض آن رنج می برند . مصرف ناصحیح دارو از لحاظ سلامت ، اقتصاد ، مصرف منابع و امکانات مردم و مسئولان را آزاد میدهد . اگر روند مصرف دارو منطقی نباشد مردم دچار بیماری های بیشتری میشوند و باید دایم به فکر ساخت مراکز درمانی جدید بود . عوارض دارویی به سه گروه تقسیم میشوند که در نوع شدید ، بیمار باید در بیمارستان بستری شود و در گروه دوم و سوم با کاهش دوز و استراحت ، عوارض رفع میشود در کشورمان ، از هر 2 هزار کودک سه کودک از عوارض دارو در بیمارستان بستری میشوند و از این تعداد 28 کودک ، به علت عوارض منفی دارو باید مراجعه مجدد به پزشک داشته باشند .

تحقیقات نشان میدهد داروی بدون عارضه وجود ندارد و مصرف بی رویه و خود سرانه داروها به عوارض داروها می افزاید . آمار و اطلاعات گویای آن است که علت بسیاری از بیماری های کبد و کلیه مصرف داروها است. میزان خود درمانی در مردان بیشتر از زنان

بود. نداشتن وقت برای مراجعه به پزشک ، اعتقاد به این که داروها عوارض قابل ملاحظه ای ندارند و فروش دارو بدون نسخه توسط داروخانه ها ، بعضی از عوامل مؤثر بر خود درمانی و مصرف خود سرانه دارو بودند.

                       

در بعضی از کشورها تعدادی از داروها در سوپر مارکت ها وجود داشته و خریداران مواد غذایی همراه مواد مصرفی داروهایی را نیز در سبد مربوط قرار میدهند)تصویر مربوط به خرید در Tesco انگلستان می باشد).

معمولا شایعترین علت خود مصرفی دارو سرماخوردگی و سردرد است . بیشترین دارو در منازل قرص مسکن و سپس کپسول آنتی بیوتیک و شایعترین داروی خود مصرفی ، مسکن و شایعترین علت عدم مراجعه به پزشک ، بی خطر دانستن بیماری است.

خود درمانی ، عدم اعتقاد به درمان بدون دارو ، فشار بر پزشک برای تجویز داروهای مازاد بر نیاز ، فقدان وحدت رویه در

نسخه نویسی و تجویز اقلام زیاد دارو توسط پزشکان به ویژه پزشکان عمومی از جمله عواملی است که باعث مصرف بی رویه دارو می شوند . بالا بودن میزان خود درمانی به خاطر عدم احساس ضرورت و استفاده از داروهای منزل یا داروهای دریافتی از داروخانه ها بدون نسخه پزشک ، ضرورت دادن آگاهیهای لازم به مردم در مورد عوارض اقدام به درمان بدون مشورت با پزشک و همچنین الزام کنترل تحویل دارو را روشن میسازد .

از آنجا که یک بیماری ممکن است علل متنوع و مختلفی داشته باشد و درمان هر کدام از آنها با دیگری متفاوت باشد ، خود درمانی می تواند باعث تشدید بیماری و عدم تشخیص به موقع شود . در سال 1997  یک مجله مقاله ای در ارتباط با داروهای  بدون نسخه به چاپ رساند بنام :

The Nonprescription Drug Manufacturers Association (NDMA) در این مقاله بر اقتصادی بودن استفاده

 از داروهای بدون نسخه (OTC) و خود درمانی (Self-Medication) تاکید شده است. نویسندگان بر این باورند که این جریان از لحاظ مالی به اقتصاد خانواده و کشور کمک خواهد نمود وبا ارائه آمار و ارقامی درمورد بعضی از داروها  در سالهای مختلف  این جریان را به اثبات رسانیده اند. در جدول زیر مبالغ  کمک شده به اقتصاد  را در سال های 1996 و بر حسب دلار2001 برای داروهای مسکن ، آنتی بیوتیک های ضد قارچ و داروهای مصرفی برای ترک سیگار می بینیم.

 

منطق این نویسندگان برای بعضی از بیماریها برای دریافت داروی به دون نسخه استناد به موارد زیر است:

1-   عدم پرداخت ویزیت پزشک

2-   عدم پرداخت وجه برای آزمایش های گران که شاید لازم هم نباشد.

3-   عدم پرداخت وجه برای تزریق که معمولا" برخی پزشکان برای همراهی با داروخانه ، کلینیک ،پرسنل  تزریقات مینویسند.

4-   عدم پرداخت وجه برای رادیوگرافی ، سیتی اسکن ، سونوگرافی  و ..........

5-   عدم پرداخت وجه برای تاکسی  . ترانسپورت .

6-   صرفه جویی در وقت وعد م تحول مسائل روانی برای خود و اطرافیان و غیره.

7-   عدم دریافت داروهای زیاد که مسبب تداخل دارویی شده که متعاقباً" پیامدها و خطراتی را به دنبال دارد.

در تقابل با این منطق بایستی این قضیه را مطرح نمود. که در مصرف داروهای بدون نسخه محدودیت هایی وجود دارد که یکی از آنها محدودیت های زمانی است. اگر شخصی برای سردرد  خود سرانه دارویی را مصرف نمود و موقتا" درد او از بین رفت ولی مجددا دردش ادامه پیدا کرد آیا میتواند درمان را با همان دارو ادامه دهد؟ مشابه این وضعیت برای  اسهال ، عفونت ها، بیخوابی و غیره وجود دارد. و بنابر این  معلوم نیست خود درمانی علیرغم اقتصادی بودن جواب دهد و مسئله را حل نماید.

جدول زیر را در مورد محدودیت زمانی برای بعضی از بیماری ها و مصرف داروهای مورد استفاده  عنایت بفرمایید.

Time Limits for OTC Usage   محدود زمانی در مصرف داروهای بدون نسخه

در این جدول ملاحظه میشود داروهای بدون نسخه برای همورویید ، اسهال، سردرد و یبوست به ترتیب 7 روز ، 48ساعت ،10روز و 7 روز است و برای قطره های چشم ، پمادهای استروییدی و کرمهای ضد قارچ به ترتیب 3روز ،7 روز و14 روز است.

بنابر این اگر بیماری و اختلال ایجاد شده با مصرف داروها بدون نسخه پزشک  بعد از این زمانها تداوم داشته باشد مراجعه به پزشک و معلوم شدن علت و اتیولوژی بیماری الزامیست چه بسا ممکن است مصرف خود سرانه دارو با تبعاتی نیز همراه باشد.

مصرف بعضی از داروها محدودیت زمانی نداشته و افراد میتوانند هر وقت لازم بدانند به راحتی خریداری و استفاده نمایند. خمیر دندانهای  فلوره ، داروهای ضد استفراغ و کرم های ضد آفتاب از این دسته هستند (جدول زیر)

No Time Limits of OTC Use

Examples

• fluorides for dental care,
• antihistamines for motion sickness or allergic rhinitis,
• simethicone for intestinal gas,
• sunscreens to prevent sunburn,
• acne medications

عوامل تقویت کننده خود درمانی شامل :

هزینه درمان ، بی اهمیت تلقی نمودن بیماری ، سختی در رعایت دستورات درمانی ، مشکلات مکرر سلامتی ، تنهایی و بی کسی ، باور این که درمانهای خانگی سالم ترند ، مشغله زیاد بیمار ، مداخله اطرافیان ، جنسیت ، ترس از درمان

عوامل مهار کننده خود درمانی  :

آموزش ، ترس از خود درمانی ، مزه نامطلوب خود درمانی

مطالعه ای در ایران نشان میدهد بیماران اطلاعاتی در مورد دوز ، طول اثر و عوارض داروهایی که از داروخانه تهیه میکنند ندارند . مصرف بی رویه دارو ، خرید آن بدون نسخه ، از داروخانه ، تجویز داروهای غیر ضروری ، تجویز داروهای مشابه در صورت کمبود یک دارو ، عدم اعتماد بیمار برای وجود استمرار در توزیع دارو و در نتیجه انبار  کردن آن در منزل از عوامل اصلی در بالا رفتن سرانه دارو است .       خود درمانی دو جنبه دارد :

جنبه اول مربوط به مصرف داروهای مجاز و شناخته شده میباشد که دارای عوارض جانبی کم و ایمنی  بالا در کنترل علائم ظاهری بیماریهای خود به خود محدود شونده میباشد و اگر این داروها تحت راهنمایی افراد آگاه به مسائل طب و درمان مصرف گردند هیچگونه عوارض زیانبار نخواهند داشت . این گروه داروها را به عنوان داروهای بدون نسخه یا     OTC  ( Over  The Counter)   می نامند . جنبه دوم خود درمانی مربوط به مصرف داروهای قوی الاثر از نظر بروز عوارض جانبی و داروی اختصاصی است . تجویز آنها نیاز به تشخیص پزشک دارد و بیماران اجازه مصرف خود سرانه این نوع داروها را ندارند . این گروه داروها از داروهای با نسخه یا    POM  ( Prescription  only Medicine)  می نامند .به علت در دسترس بودن داروهای   OTC آگاهی و آشنایی با این گروه داروها بسیار ضروری است . چرا که بسیاری از افراد با فرض اینکه داروی مصرفی جزء داروهای بدون نسخه است طیف وسیعی از داروهای  POM را نیز مصرف می کنند و علاوه بر این در طریقه مصرف داروها هم اطلاعات بسیار ناقص دارند.

تداخلات دارویی(Drug Interaction) 

 از آنجا که در سیر درمان یک بیماری فرد نیاز به مصرف همزمان چند دارو دارد یا فرد همزمان دارای بیش از یک بیماری است لذا نیاز به مصرف همزمان چند دارو وجود دارد که این مسئله تاثیرات متقابل داروها بر یکدیگر یا تداخلات دارویی را ایجاد می نماید . تداخلات دارویی از مهم ترین خطاهای دارویی در نسخه نویسی پزشکان هستند .

مهم ترین پیامد منفی و معضلخود درمانی  مقاومت دارویی( Drug Resistance ( عبارتست از کاهش اثر یک دارو در درمان یک بیماری یا بهبود علائم  . مقاومت دارویی در مورد انواع گوناگون پاتوژن ها شامل باکتری ها ، انگل ها ، ویروس ها ، قارچ ها و سلول های سرطانی اتفاق می افتد . هنگامی که پاتولوژن به بیش از یک ترکیب مقاوم گردد فرآیند مقاومت چند دارویی نام میگیرد.  یکی از مسائل موجود در نسخه های غیر منطقی ، تعداد و اقلام دارویی موجود در نسخ میباشد که حتی ممکن است به  15تا 6 1قلم نیز برسد . این امر علاوه بر افزایش هزینه باعث بروز عوارض جانبی میگردد .ایران یکی از بزرگترین کشورهای مصرف کننده  آنتی بیوتیک در جهان میباشد . دانشمندان می گویند بیمارانی که پزشکان بیش از حد برای آنها آنتی بیوتیک

تجویز میکنند ، ممکن است دچار مقاومت به آنتی بیوتیک شوند . این مقاومت ممکن است تا یک سال به طول بینجامد و این امر آنها و بقیه افراد را هنگامی نیاز به درمان جدی تر دارند ، در معرض خطر قرار میدهند .

 پژوهشگران میگویند هر چه آنتی بیوتیک های بیشتری برای سرفه و بیماری های شبیه به آنفلونزا یا عفونت های ادراری تجویز شوند ، باکتری های بیشتری در یک چرخه معیوب به آنتی بیوتیک مقاوم میشوند . این اثر در یک ماه بلافاصله پس از درمان با آنتی بیوتیک بیش از همه است ، اما ممکن است حداکثر تا یک سال به طول انجامد و این اثر باقیمانده ممکن است ایجاد کننده میزان بالایی از مقاومت به آنتی بیوتیک در جامعه باشد .

کارشناسان پزشکی میگویند مصرف بیش از حد آنتی بیوتیک به مقاومت گسترده آنتی بیوتیک انجامیده است و درمان های حیاتی پزشکی برای بیماری هایی از سرطان تا بیماران بستری در بخش های مراقبت های ویژه را دچار اختلال کرده است .

  بررسی ها نشان داده که چگونه مقاومت به آنتی بیوتیک در افراد ایجاد میشود ، و چگونه به صورت مشکلات درسطح اجتماع یا جمعیت درمی آید . آنتی بیوتیک ها برای همه این درمان ها مورد نیاز است تا از عفونت باکتریایی جلوگیری کند ، اما درصورتی که آنقدر به طور گسترده مورد استفاده قرار گیرند که میکروب ها نسبت به این داروها مقاوم شوند ، این شیوه درمانی بی استفاده می ماند . به گفته پژوهشگران هر گونه آنتی بیوتیکی که بی موقع و بدون تجویز پزشک مصرف شود حتی به میزان یک یا دو عدد می تواند مقاومت دارویی ایجاد کند . اگر فردی که قبلا به طور خود سرانه از آنتی بیوتیک استفاده کرده باشد ، مجددا به بیماری مبتلا شود ، آنتی بیوتیک تجویز شده  دیگر برای وی کارایی نخواهد داشت .

در ایران با توجه به مصرف زیاد و خود سرانه دارو ، این رفتار مردم موجب شده پزشک مجبور شود دو یا  چند آنتی بیوتیک را برای درمان بیمار تجویز کند تا سرانجام یکی از آنها مؤثر واقع شود .

مصرف آنتی بیوتیک هیچ گونه تاثیری در درمان سرماخوردگی ها ندارد و تنها برای آن دسته از آنفلونزا ها تجویز میشود که عفونت ثانویه ای مانند عفونت ریه ها ایجاد شده باشد . 

 قرص های سرما خوردگی عفونتها ی مقاوم در برابر آنتی بیوتیک ها را افزایش میدهد . تجویز قرص های سرما خوردگی در زمانی که نیازی به آن نباشد ، موجب افزایش عفونت هایی میشود که در برابر آنتی بیوتیک ها مقاوم است . پژوهشگران می گویند  به خاطر مصرف روزانه داروهای سرماخوردگی ، داروهای جدید دیگر نمی توانند عملکرد مطلوب ضد میکروبی خود را حفظ کنند و توان خود را برای مبارزه با عفونت های خطرناک از دست  می دهند .

 

 مصرف دارو از مهمترین رکن های درمان بیماری ها   است ، ولی مصرف غیر منطقی دارو علاوه بر عدم درمان بیماری باعث ایجاد عوارض دارویی در طولانی مدت میشود . بر اساس تحقیقات انجام شده ، هر ایرانی سالانه 339 عدد دارو مصرف می کند که بیش از استاندارد جهانی است .همچنین بر اساس این تحقیقات ، ایرانی ها 10 تا 15 درصد مجموع داروهای کشور را بدون مشورت با پزشک مصرف می کنند و مسکن ها ، قطره های چشمی و آنتی بیوتیک ها بیشترین میزان مصرف خود سرانه را دارند .

البته آنتی بیوتیک ها به علت نوع تاثیر دارویی ، بدترین داروهایی هستند که به این شیوه مصرف می شوند ، چرا که در صورت عدم نیاز بدن به این دارو مانند سم عمل می کند ، و میکروب های بدن را نسبت به داروها مقاوم می کند ، در صورت ایجاد عفونت در بدن ، دیگر آنتی بیوتیک در درمان بیماری موثر نخواهد بود .

کارشناسان می گویند مصرف طولانی مدت دارو خارج از محدوده تجویز پزشک ، احتمال بروز عوارض جانبی را افزایش میدهد.

در بسیاری از منازل ، جعبه های دارویی وجود دارد که از آن برای بیماری شخصی دیگر بدون توجه به تاریخ مصرف و غیره استفاده میشود . ارزان بودن دارو و پوشش بیمه ای نیز در مصرف غیر منطقی دارو تاثیر گذار است و فرهنگ سازی مهمترین اقدام برای استفاده از دارو به صورت منطقی است و مردم باید به دارو به عنوان یک ماده تخصصی نگاه کنند و حتی به پزشک اجازه ندهند ، بیش از حد دارو برای آنان تجویز کند .

در بسیاری از منازل  70 درصد داروها در داخل یخچال بدون توجه به میزان درجه آن نگهداری و در موقع بیماری از آن استفاده می شود . مردم باید بدانند مصرف زیاد چند قلم دارو به طور همزمان سم است و باید به پزشک معالج اعتماد داشته باشند تا مصرف بی رویه و غیر منطقی دارو نداشته باشیم . عموما میانگین اقلام دارویی در هر نسخه در کشور حدود سه قلم است ، در صورتی که در دنیا این میانگین در هر نسخه  2 / 1  قلم است .

عدم شناخت مردم از دارو از مهمترین دلایل مصرف غیر منطقی دارو است . دارو یک ماده شیمیایی است ، وقتی وارد بدن میشود به جایی از بدن که حساس هستند ، واکنش نشان میدهد و  باعث بیماری دراز مدت  می شود .

در کشور مردم نمی دانند مصرف دارو چه موقع خوب است . به عنوان مثال مردم فکر می کنند مصرف  « ویتامین  E  » بسیار خوب است ، ولی این ویتامین احتمال مسمومیت دارد و بی دلیل نباید آن را مصرف کرد .

مصرف بیش از حد مسکن نیز در دراز مدت باعث بیماری کلیوی میشود . کشور ما به لحاظ مصرف دارو ، جزو  20  کشور نخست دنیا است و در آسیا بعد از چین مقام دوم را دارد . طبق آمار منتشر ه ، استامینوفن کدئین با یک میلیارد و 233 میلیون عدد پر فروش ترین دارو در سال 84 بوده است . به طور کلی  10 درصد افرادی که به مصرف غیر منطقی دارو می پردازند ، عوارض شدید دارویی را تجربه می کنند و این عوارض بیشتر روی پوست ، تنفس و قلب ظاهر می شود . در این زمینه آموزش همگانی باید محورهای فعالیت کمیته کشوری تجویز و مصرف منطقی دارو  باشد.

افراد باید در خصوص نحوه مصرف دارو ها و شیوه نگهداری آنها و همچنین اطلاعاتی در خصوص تداخلات دارویی و عوارض برخی داروها و نحوه مصرف دارو در زمان بارداری و .................... آموزش ببینند.  استامینوفن کدئین ، قرص سرماخوردگی بزرگسالان ، کپسول آموکسی سیلین ، قرص دیفنوکسیلات و رانیتیدین ، داروی های نخست پر مصرف در کشور به لحاظ تعدادی شناخته شده اند .  تجویز غیر منطقی داروها علاوه بر تبعاتی که بر سلامتی مردم دارد ، هزینه های غیر متعارف ، بر دوش مردم و سازمان های بیمه گر تحلیل میکند.

خود درمانی بدون توصیه پزشک میتواند بسیار خطر آفرین و مرگ آور باشد . هیچ فردی نمی تواند پزشک خود باشد زیرا بیماری در وهله اول باید توسط پزشک حاذق تشخیص داده شود و سپس راه های درمان نیز توسط خود آن پزشک تعیین و به فرد بیمار اعلام شو د .  نتیجه آنکه تجویز خود سرانه و بدون پشتوانه علمی و پزشکی نه تنها در درمان بیماری مؤثر نخواهد بود که می تواند خطرناک و در بسیاری از موارد که در ارتباط با بیماری های حاد و مزمن است منجر به مرگ شود .

به نظر کارشناسان خود درمانی عامل اصلی مرگ مبتلایان به آنفلوآنزای نوع    A  شناخته شده است. در ارتباط با استامینوفن مصرف بی رویه آن به کبد آسیب می زند ، بنابر این زمانی از استامینوفن استفاده کنیم که واقعاً تب داشته باشیم. آسپیرین جزء داروهایی است که باید از خانه ها حذف شود خصوصا مصرف آن در ارتباط با اطفال کاملا به صورت خودسرانه باید قطع شود.

بعضی از آنتی بیوتیک ها می تواند همراه با حساسیت های شدید باشد از جمله پنی سیلین از آنتی بیوتیک هایی است که زیاد مصرف می شود تحت هیچ شرایطی پنی سیلین را در خانه ها و جاهایی که امکانات و جود ندارد تزریق نکنید چون حساسیتی که پنی سیلین ایجاد می کند آنقدر شدید است که می تواند براحتی منجر به مرگ شود خصوصا اگر امکانات در اختیار ما نباشد . در بقیه آنتی بیوتیک ها که عمدتا به صورت خوراکی مصرف می شوند زمان برای ما اهمیت دارد چه به لحاظ تنظیم زمان روزانه و چه طول دوره درمان مثل آموکسی سیلین . در مورد بقیه آنتی بیوتیک ها نیز همین مسئله وجود دارد و باید دقیق باشیم . مصرف خود سرانه دارو ، شایعترین علت مسمومیت در جهان است . سالانه  1 / 1 بیلیارد دلار در جهان صرف درمان و بررسی مشکلات ناشی از عوارض دارویی میشود .

20 در صد کل داروهای مصرفی در ایران به صورت خود سرانه و بدون تجویز پزشک مصرف میشود .

هر ایرانی به طور متوسط در طی یک سال  339  بار دارو می خورد . که این رقم چهار برابر آمار جهانی است . سرانه مصرف داروهای تزریقی در ایران حدود  4 / 1 درصد است ، که تقریبا چهار برابر این میزان در جوامع توسعه یافته است .

سرانه کلی مصرف دارو در ایران سه برابر استاندارد جهانی است . در مجموع حدود  40  درصد از مردم ایران به صورت خود سرانه دارو مصرف می کنند . چیزی در حدود دو نفر از هر پنج نفر ایرانی  .

بر اساس گزارشهای متعدد در مجموع مسکن ها و آنتی بیوتیک ها پر مصرف ترین داروها را ایران هستند .

پر مصرف ترین مسکن ها نظیر استامینوفن جزو داروهای   OTC    هستند و در نهایت در صورت ایجاد عارضه زیان جسمی ناشی از آن فقط متوجه فرد مصرف کننده خواهد بود .

برخی از عوامل موثر در مصرف بی رویه دارو و خود درمانی  :

1  - دسترسی آسان به دارو   : بسیاری از داروخانه ها بدون هیچ محدودیتی به خواست مشتریان خود پاسخ میدهند . و داروهای خارج از نسخه به آنان عرضه میکنند . و در واقع نقش یک دارو فروش دارند . و با این کار بیمار از کوتاهترین راه و بدون محدودیت و بدتر از آن بدون آموزش کافی به داروهایی دسترسی پیدا میکند ، که ممکن است ، برای بیماری و شرایط جسمی اش مناسب نباشد . و یا با داروهای دیگر تداخل زیان بار داشته باشد .

2  - نظام بیمه ای ناکار آمد و عدم پوشش بیمه ای  : برخی از بیماران فاقد پوشش بیمه ای هستند و برخی نیز به دلیل مراحل اداری طویل و عریض برای استفاده از خدمات بیمه ای قید آن را میزنند و نهایت اینکه برخی داروها مشمول بیمه نمی شوند . و از این رو بیمار خود شخصا اقدام به تهیه دارو می کند .

3  - هزینه ویزیت پزشک   : گرچه هزینه ویزیت پزشک در ایران نسبت به سایر نقاط دنیا پائین است اما به دلیل مشکلات معیشت و اقتصادی ، این میزان نیز برای برخی بیماران سنگین است . و از سوی دیگر خیلی ها در هزینه کردن برای سلامت خود که در اصل نوعی سرمایه گذاری است اکراه دارند . 4  - آگاهی ناکافی   :  بیشتر افرادی که خود سرانه دارو مصرف می کنند ، آگاهی اولیه ای از داروی مصرفی دارند . ولی این آگاهی به حدی کافی و جامع نیست ، که منجر به استفاده صحیح از دارو و پیشگیری از تداخلات دارویی و نیز عوارض نامطلوب آن شود .      5- خود درمانی یا توصیه به دیگران به دلیل مشابهت علائم بیماریهای مختلف  : در جامعه ما معمول است ، بیماری که از مصرف یک دارو رضایت داشته باشد ، آن را به دیگران توصیه میکند . و خیلی ها چشم بسته این توصیه را قبول میکنند . کافیست در یک مهمانی اظهار یک ناراحتی جسمی بکنید آن وقت خواهید دید ، که چندین نفر به شما

توصیه های پزشکی خواهند نمود . و حتی ممکن است برای بیماری شما تشخیص بگذارند . باید یاد آور شد ، که مشابهت علائم اولیه بیماری در دو نفر لزوما به معنی آن نیست ، که این دو نفر بیماری یکسانی دارند . به عنوان مثال درد کمر ممکن است ، علامت اولیه بیماریهایی نظیر  : اسپاسم عضلانی ، کشیدگی رباط ها ، آرتروز ، شکستگی مهره ها ، بیرون زدگی دیسک ، سل مهره ، عفونت استخوان ، بیماریهای روماتیسم ، انتشار سرطان به مهره ها و یا درد ارجاعی از اعضای داخل شکمی و ...............باشد . که برخورد درمانی با هر کدام روش خاص خود را دارد.

6  - ارزان بودن دارو   :  هزینه خرید دارو به صورت  " آزاد  " در ایران به نسبت نقاط دیگر دنیا پایین است . و خیلی از بیماران با وجود داشتن بیمه از آن استفاده نمی کنند . و ترجیح می دهند ، خود شخصا اقدام به تهیه آن بکنند .

7  - تبلیغات اغراق آمیز و غیر واقعی برخی شرکتها از طریق کانالهای ماهواره ای   : که بیشتر جنبه باز ار یابی دارد .

ایران رتبه دوازدهم دنیا در مصرف خود سرانه دارو قرار دارد و هر ایرانی دو برابر استاندارد جهانی دارو مصرف می کند

گیاهان دارویی   فراموش شده   تاثیر آنی مسکن ها عامل گرایش بیش از حد مردم به دارو این در حالی است که امروزه کشورهای پیشرفته دنیا به کتب اطباء بزرگ ایران زمین روی آورده اند و گیاهان دارویی ایرانی در دنیا شناخته شده هستند اما خودمان کمتر از این گیاهان استفاده می کنیم . داروخانه ها پناهی برای مردم شده اند و با روی باز داروها را بدون نسخه در اختیار مردم قرار دادند.

حتما تا به حال پیش آمده که در ازاء باقی مانده پول تان از داروخانه چند بسته مسکن دریافت کرده باشید جالب اینجاست که در این مورد مردم نه تنها ناراضی نیستند بلکه به دارو به چشم یک اندوخته سودمند می نگرند.

استفاده از داروهای گیاهی یکی از بهترین روش های درمانی است در حالی که ما هنوز با پیشینه غنی پزشکی خود از جمله داشتن پزشکان برتر دنیا همانند زکریای رازی و ابن سینا در تاریخمان هنوز به داروهای گیاهی باور نداریم و تنها راه درمان را داروهای شیمیایی می دانیم . برخی با مراجعه به اینترنت برای مصرف دارو اطلاعاتی کسب میکنند که شاید درست باشد اما علمی نیست و یا شاید بخشی که باید استفاده شود مورد توجه قرار نمی گیرد و مشکل ساز میشود . با فرهنگ سازی میتوان بستر اطلاع رسانی مناسب برای کاهش پیامدهای مصرف خودسرانه را به حداقل رساند امید است با اجرای طرح پزشک خانواده و بیمه سلامت و کاهش هزینه های درمانی زمینه مراقبت در مانی مستمر مردم با نظارت پزشکان و تجویز مناسب دارو توسط متخصصان در جامعه فراهم شود تا دیگر با موضوعی به نام مصرف خودسرانه دارو مواجه نباشیم .   مسافر شب های رمضان، پرواز ت بی خطر، امیدوارم توشه ات فراوان و سهم سوغات من، دعای شب های  قدر شما باشد.               التماس دعا

---

نوشته شده در تاریخ یکشنبه ششم تیر ۱۳۹۵ توسط دکتر حسین جعفری عضو هیئت علمی دانشگاه

دارو درمانی در روزه داری

شَهْرُ رَمَضَانَ الَّذِیَ أُنزِلَ فِیهِ الْقُرْآنُ هُدًى لِّلنَّاسِ وَبَیِّنَاتٍ مِّنَ الْهُدَى وَالْفُرْقَانِ فَمَن شَهِدَ مِنکُمُ الشَّهْرَ ..... «الصّائم فى السّفر فى شهر رمضان کالمفطر فیه فى الحضر.»

دارو درمانی در  روزه داری                     Drug Therapy in Fasting              

دکتر حسین جعفری عضو هیئت علمی دانشگاه آزاد اسلامی واحد پزشکی تهران گروه فارماکولوژی

در زندگی برای رسیدن از خود به خدا یک خط راست است و کوتاه   نامش صراط مستقیم است .

هر دارو  دارای فارماکوکینتیک و فارماکودینامیک مخصوص میباشد. فارماکوکینتیک یعنی اثر بدن بر دارو  و  فارماکودینامیک به تاثیر دارو بر بدن گفته میشود. در روزه داری فارماکوکینتیک و فارماکودینامیک داروها نسبت به افراد

غیر روزه دار دستخوش تغییرات می گردد.

پروتئین خونی آلبومین که تمایل به داروهای اسیدی (مانند وارفارین، دیازپام و فنی توئین) دارد در روزه داری کاهش می یابد. در نتیجه داروهای اسیدی مولکول های آزاد بیشتری خواهند داشت و قابلیت سمیت آنها افزایش می یابد.

پروتئین خونی دیگر به نام  آلفا-1-اسید-گلیکوپروتئین که به داروهایی با ماهیت قلیایی (مانند لیدوکائین و پروپرانولول ) متصل می شود دچار تحولاتی میشود ،در بدن شخص روزه دار با غلظت کمتری ظاهر می شود و در نتیجه غلظت  داروهای بازی درخون  بیشتر و سمیت آنها نیز افزایش می یابد.

Albumine                        

در روزه داری، آلبومین سرم خون که به بسیاری از داروها مخصوصاً اسیدهای ضعیف ، کاهش یافته، در نتیجه نسبت داروی متصل به حجم بدن انسان با روزه کاهش می یابد. توده عضلانی که بافت گوشتی بدن را تشکیل می هد نیز کاهش یافته و در عوض ذخیره چربی افزایش می یابد. چربی بدن در مردان بین 36-18 درصد و در خانمها بین 48-33 درصد افزایش می یابد و داروهایی مانند باربیتوراتها که در بافت چربی توزیع می شوند، دستخوش افزایش حجم توزیع خواهند شد (بدین معنی است که با یک دوز مشخص، انباشتگی بافتی بیشتر ولی توزیع خونی کمتری خواهد داشت و این امر ممکن است سبب طولانی شدن اثرات دارو گردد). 

بعضی از سالمندان معتقد ند که در ماه رمضان داروها اثر خود را از دست می دهند، علت این است که از یک طرف آلبومین سرم خون در فرد سالمند به طور طبیعی کاهش می یابد و از طرف دیگر بعد از 24 تا 72 ساعت روزه داری، سرعت دفع داروهایی که به آلبومین می چسبند- مانند .دیازپام، فنی توئین و وارفارین- تسریع می شوند و اثر دارو به طور معنا دار کاهش می یابد.

تاکید می کنیم میزان مصرف داروهایی مانند دیگوکسین در یک بیمار روزه دار دچار نارسائی احتقانی قلب، حتماً باید کم شود، در واقع به دلیل همین کاهش حجم توزیع ظاهری آن .دارو است. بهتر آنست که مصرف کنند گان دیگوکسین  روزه نگیرند.

افزایش چربى و کاهش عضله در فرد روزه دار باعث کاهش آب بدن و کاهش حجم توزیعى داروهاى محلول در آب مانند نیترات‌ها،آنتی بیوتیک های آمنیوگلیگوزیدی و بعضى داروهاى ضد فشار خون مى‌گردد. براى جلوگیرى از تجویز دوز اضافى داروهاى محلول در آب، درمان افراد مسن باید با حداقل دوز دارو آغاز .شده و با بررسى مرتب سطح دارو ادامه یابد در این افراد سرعت انتشار  داروهای محلول در چربی  داروهای محلول در آب کاهش می یابد. همچنین  در اتصال به پروتئین های خون (آلبومین و گلوبولین ) کاهش می یابد.

تغییرات فارماکوکینتیک در نتیجه روزه داری تغییرات افزایش  اسیدیته معده، تأخیر عمل تخلیه معده، کاهش کلی آب بدن، کاهش آلبومین، افزایش مجموع چربی بدن، گردش خون کبد، کاهش فعالیت آنزیمها را شامل میگردد.

در افرادی که سوتغذیه وجود دارد و کاهش سطح آلبومین سرم به علت سوء تغذیه مى ‌تواند باعث افزایش سطح سرمی داروها که به پروتئین‌ها  اتصال مى ‌یابند (مانند کینیدین، وارفارین، ریفامپین، پروپرانولول) شده، احتمال مسمومیت با آنها را افزایش دهد. بیماران دچار هیپوآلبومینمى که چنین داروها را دریافت .مى ‌نمایند، باید به دقت از نظر عوارض جانبی توکسیک بررسی شوند. در متابولیسم داروها  کبد ارگان مهمی است که عملکرد آن منوط به آنزیم ها ، کوانزیم ها  و یون های فلزی است که از راه غذا تامین می گردد. کاهش این مواد در جریان روزه داری همانا و افزایش عوارض و اثرات توکسیک داروها  چرا که داروها متابولیسم نشده و اور دوز خواهند شد. عملکرد کلیه ها نیز در دفع داروها با اشکال مواجه خواهند شد . و بروز اثرات سمی و جانبی را به دنبال دارد.

 

اعمال فارماکودینامیکی  دارو ها در گیرنده های مربوطه در حضور موادی که از راه تغذیه وارد بدن میشوند  انجام میگیرد . در بیوسنتز موادی مانند استیل کولین (راز خلقت) ، آدرنالین ، نورآدرنالین ، دوپامین و سایر مدیا تورها یون کلسیم دخیل است که این یون بایستی از طریق غذا تامین گردد.

در بیوسنتز استیل کولین که راز خلقت  نامیده شده است ماده ای به نام کولین که یک الکل میباشد ضروریست و در بیمارانی که علتش کمی استیل کولین است  با روزه داری  بیماری تشدید میگردد. در بسیاری از اختلالات گوارشی ، تنفسی ، عصبی و قلبی این  مسئله بروز می نماید.

با عنایت به موارد ذکر شدهدر زمان روزه‌داری یکی از کارهای قابل انجام برای دارودرمانی بیماران در طول ماه مبارک رمضان، استفاده از شیوه‌های مختلف مصرف است. دوز مصرف با توجه به ویژگی‌های بیماری فرد می‌تواند در طول ماه مبارک رمضان تغییر کند. بیمارانی که مجبور به مصرف داروها هستند، در صورتی که با یکبار مصرف داروها در روز علایم بیماری آنها کنترل می‌شود، برای ادامه مصرف داروهای خود در زمان روزه‌داری با مشکل خاصی روبه‌رو نیستند. این بیماران می‌توانند زمان مصرف داروی خود را در فاصله بین افطار تا سحر قرار دهند. در صورتی که لازم است داروی خود را با معده خالی مصرف کنند، بهترین زمان مصرف دارو برای آنها یک ساعت قبل از سحری یا ۲ ساعت بعد از افطاری است.

این مورد برای تمامی داروها قابل اجراء نیست چرا که تعدادی از داروها تابع زمان هستند ( کرونو فارماکولوژی) و بایستی در زمان خاص مصرف گردند. عملکرد این داروها تابع  آزاد شدن موادی از داخل بدن  هستند که پیک آزاد شدن آن مواد  در ساعاتی خاص از شبانه روز می باشد،  برای مثال داروهایی مانند انالاپریل، پروپرانولول و دیگوگسین در صورتی که صبح‌ها مصرف شوند، اثربخشی بهتری دارند.به همین دلیل مصرف این داروها در سحرهای ماه رمضان ارجح است. از طرف دیگر، داروهایی مانند کورتیکواستروییدها (خوراکی و استنشاقی)، H2بلوکرها)سایمیتیدین ، رانیتیدین )و دیلتیازم در بعدازظهرها اثربخشی بهتری دارند و بهتر است بعد از افطاری مصرف شوند.

اگر نیمه عمر یک دارو کوتاه باشد بدین معناست که آن دارو بایستی با فواصل اندک مصرف شود که این جریان با روزه داری هماهنگ نخواهد بود وبیمار نمیتواند روزه بگیرد. در این صورت پزشکان می توانند داروی مشابه با نیمه عمر طولانی را نسخه نمایند یا روش اسعمال دارو از شهوه خوراکی به صورت پماد، کرم ،آمپول وشیاف تغییر نماید برای مثال در گروه داروهای ضدالتهاب غیراستروئیدی، ناپروکسن یا پیروکسیکام را می‌توان یکبار در روز تجویز کرد. بین خانواده آنتی‌بیوتیک‌ها نیز این امکان وجود دارد. در مواردی نیز ممکن است با تعویض گروه فارماکولوژیک داروها و استفاده از سایر گروه‌های دارویی که همان کاربرد درمانی را دارند، امکان روزه‌داری را برای بیماران فراهم کرد.

در تابستان ها با توجه به کوتاه بودن زمان مصرف وعده‌های غذا در روزهای ماه مبارک رمضان در تابستان و پر بودن معده به دلیل مصرف چند وعده غذا در فواصل زمانی کوتاه بین افطار و سحر، امکان بروز تداخلات بین غذا و داروها افزایش می‌یابد. به همین دلیل باید مراقب این نوع تداخلات به‌خصوص درمورد بعضی از داروهای مهم بود.

پارامترهای فارماکوکینتیکی و ازجمله آن غلظت خونی داروهایی مانند لووتیروکسین، دیگوگسین( مهمترین داروی برای نارسایی قلبی) یا قلب بزرگ، وراپامیل، پروپرانولول، والپروات سدیم، لیتیوم، تیوفیلین، لوراتادین، کاربامازپین و دیازپام در صورت مصرف توأم با غذا تغییر کرده و ممکن است باعث بروز تغییراتی در اثرات درمانی آنها شود.

 

ما باید توجه داشته باشیم که روزه‌داری بیماران مبتلا به بیماری‌های مزمن مانند اختلالات سیستم عصبی مرکزی و ازجمله صرع، بیماران مبتلا به اختلالات غدد داخلی، بیماران مبتلا به نارسایی قلبی- عروقی و حتی بیماران مبتلا به بیماری‌های عفونی که نیاز به مصرف منظم داروهای ضدمیکروبی خوراکی دارند، ممکن است عواقبی را برای آنها دربرداشته باشد.

 بیماران دیابتی، در صورتی که علایم بیماری آنها تحت‌کنترل باشد و بتوان فواصل مصرف داروهای آنها را با زمان بین افطار تا سحری منطبق کرد، ممکن است منعی برای روزه‌داری نداشته باشند.

مصرف داروها به شکل های زیر و یا به صورت غیر خوراکی در روزه داری ممانعت ندارند.

1-   استفاده از قطره‌های چشم، گوش و بینی

 2 - تمام داروهایی که از طریق پوست جذب بدن می‌شوند یا به صورت موضعی اثر می‌کنند، مثل کرم‌ها، پمادها و و مشمع‌های دارویی

 3- استعمال انواع شیاف‌ها و پمادهای مقعدی یا واژینال

 - تزریقات زیرپوستی، عضلانی، مفصلی و حتی داخل رگی به استثنای تزریق محلول‌های غذایی و نیز داروهای تقویتی که موجب ابطال روزه‌داری می‌شوند.

 4- گاز اکسیژن که به صورت استنشاقی مصرف می‌شود.

 5- مصرف انواع دهان‌شویه‌ها، قرقره‌دار یا اسپری‌های دهانی مثل داروهای آسم، به شرط آن‌که چیزی به درون معده فرو برده نشود

 - قرص‌های زیرزبانی مانند نیتروگلیسیرین(این دارو برای آنزین صدری مهم ترین داروست وبه اشکال قرص های خوراکی و زیرزبانی ، پماد  ، اسپری وآمپول مصرف میشود که فرم زیر زبانی آن رایج تر است).

شایسته است کاربران عزیز  نظر مرجع تقلید خو را نیز جویا شوند.

ذکر چند نکته مهم در روزه داری برای برخی از بیماری ها

1-   بیمارانی که انسولین مصرف می نمایند قبل از اقدام به روزه داری باید با پزشک معالج خود مشورت نمایند. تمامی مبتلایان به دیابت، نیاز به تنظیم و کنترل مرتب قند خون بسیار مهم است.  
بیمار و خانواده فرد مبتلا به دیابت بایـد در رابطـه بـا خطـرات احتمـالی تهدید کننده فرد بیمار درایام روزه داری مورد مشاوره قرار گرفته و همچنین در مورد علائم افزایش و کاهش قند خون، اندازه گیری قند خـون، تنظـیم وعـده های غذایی، فعالیت بدنی و مصرف داروها در ماه مبـارک آمـوزش لازم را دریافت کنند. به علاوه روش درمان و اقدامات لازم در صـورت بـروز مشـکل به همراه بیمار آموزش داده شود.

2–با توجه به اهمیت زیاد خطر تغییر دوز دارو در بیماران مبتلا به بیماری انسدادی ریوی (COPD) و صرع در ایام روزه داری، بایستی به بیماران صرعی در رابطه با قطع دارو و بازگشت حملات تشنجی می شوند مشاوره دقیق داده شود .

3- لازم به بیماران مبتلا به آسم که با قطع داروهای استنشاقی و افشانه های تنفسی دچار حملات آسمی می شوند ارائه شود.

4– در خصوص داروهای با خاصیت ادرارآور (مُدِر) لازم است، برای جلوگیری از ازدست رفتن آب بدن، کاهش دوز این داروها در بیماران روزه دار بنماید.

5– جهت درمان برخی عفونت در فرد روزه دار، پزشک معالج می تواند اقدام به تجویز آنتی بیوتیک هایی بنماید که به جای چند بار مصرف در طی روز، یک یا دو بار در روز مصرف شود.

خدایا:

نعمت عافیت مبدا همه نیازهاست           و عاقبت بخیری مقصد همه نیازهاست

            بین این مبدا تا ان مقصد والاترین نیازها دلخوشی ست

                 به بزرگیت ان را به تمامی دل پا کانت عطا فرما

---

نوشته شده در تاریخ جمعه بیست و هشتم خرداد ۱۳۹۵ توسط دکتر حسین جعفری عضو هیئت علمی دانشگاه

آرشیو نظرات

گیاهان دارویی از منظر قرآن مجید

شَهْرُ رَمَضَانَ الَّذِیَ أُنزِلَ فِیهِ الْقُرْآنُ هُدًى لِّلنَّاسِ وَبَیِّنَاتٍ مِّنَ الْهُدَى وَالْفُرْقَانِ فَمَن شَهِدَ مِنکُمُ الشَّهْرَ ..... «الصّائم فى السّفر فى شهر رمضان کالمفطر فیه فى الحضر.»

                                         گیاهان دارویی از منظر قرآن  مجید

دکتر حسین جعفری عضو هیئت علمی دانشگاه آزاد اسلامی واحد پزشکی تهران گروه فارماکولوژی

همه افراد خوشبخت خدا را در دل دارند پس تو را چه غم که اینقدر احساس تنهایی می کنی بدان

در تنهایی ترین لحظات و در هر شرایط خدا با توست  .......

در رمضان سال قبل خداوند بزرگ توفیق آن را داد  که گیاهان دارویی را از منظر نهج البلاغه مورد بحث قرار دهیم امسال  این توفیق بدست آمد که گیاهان دارویی را از نگاه و منظر قرآن مجید مورد بحث قرار دهیم به امید آنکه مورد عنایت کاربران عزیز این سایت قرار بگیرد..

خواص اعجاب انگیز انجیر

  آیا می دانید زیتون و انجیر چه تاثیری بر بدن تان دارد؟ انجیر و زیتون باعث می شوند که …

روغن موجود در زیتون حاوی اسید لینولوئیک بوده در نتیجه از بروز سکته ها و شکنندگی عروق جلوگیری میکند.
انجیر را با زیتون بخورید!
انجیر از میوههایی با قند بالاست که مانع از افت قند شده همچنین دانه های این میوه مانع از بروز یبوست می‌شود.این میوه حاوی مقادیر بالایی از آهن بوده لذا بهتر است همراه با زیتون مصرف شود.
انجیر حاوی مقادیر زیادی آهن است که به هنگام جذب در روده به علت ترکیب آهن با اکسیژن موجود در خون احتمال اسید شدن آهن و بروز شکنندگی عروق و آسیب رساندن به جدا ر روده را به وجود می آورد.
اسید لینولئیک مانع از این فعل و انفعالات در روده میشود، روغن موجود در زیتون حاوی این نوع اسید چرب بوده در نتیجه از بروز سکته ها و شکنندگی عروق جلوگیری میکند.

اعجاز علمی قرآن کریم در انجیر و زیتون

رئیس گروه تحقیقاتی ژاپنی بعد از اینکه مطمئن شدند قرآن کریم 1427 سال قبل از آنان نتیجه ی پژوهش آنها را بیان کرده است اسلام آورد.
دکتر طه ابراهیم خلیفه، استاد بخش گیاهان داروئی دانشگاه الأزهر مصر و رئیس قبلی این دانشگاه در مورد ماده ی متالویثوندزمی گوید :

این ماده ایست که مخ انسان و حیوانات دیگر به میزان بسیار کمی ترشح می کنند. این ماده ی پروتئینی دارای گو گردی می باشد که به راحتی می تواند با روی ، آهن و فسفر مخلوط گردد. این ماده برای زنده ماندن انسان بسیار مهم می باشد. ( کاهش کلسترول – جنبه ی غذائی – تقویت قلب و تنظیم تنفّس )

ترشح این ماده از مخ انسان بعد از سن 15 سالگی تا سن 35 سالگی افزایش می یابد. و بعد از این سن تا 60 سالگی ترشح آن کم می گردد. بنابراین این ماده در انسان به راحتی قابل دستیابی نمی باشد.

در حیوانات دیگر نیز میزان این ماده بسیار کم است. از این رو گروهی از دانشمندان ژاپنی اقدام به جستجوی این ماده ی سحر آمیز که باعث از بین رفتن عوارض پیری می شود در میان گیاهان کردند و تنها این ماده را در دو گیاه پیدا کردند :

انجیر و زیتون

و راست گفته است خداوند متعال در آنجا که فرموده است : ﴿ و التین والزیتون (1) وطور سنین(2) وَهَذَا الْبَلَدِ الْأَمِین (3) لَقَدْ خَلَقْنَا الْإِنسَانَ فِی أَحْسَنِ تَقْوِیمٍ (4) ثُمَّ رَدَدْنَاهُ أَسْفَلَ سَافِلِینَ ﴾

دکتر طه ابراهیم در این قسم خداوند متعال به انجیر و زیتون و ارتباط آن با خلقت انسان در بهترین زمان و برگرداندن آن به بدترین زمان می اندیشد…

بعد از نتیجه گیری از انجیر و زیتون فهمید که به کارگیری آن از انجیر تنها یا از زیتون تنها فایده مورد نظر را برای سلامتی انسان ندارد پس باید آن دو را باهم مخلوط کرد.

دانشمندان ژاپنی نیز بهترین میزان را برای بهترین تأثیر در میزان ( یک انجیر و هفت زیتون ) یافتند.

استاد طه ابراهیم خلبفه به جستجو در قرآن کریم ادامه داد و فهمید که انجیر یک بار در قرآن کریم ذکر شده و زیتون 6 بار به صورت صریح و یک بار به صورت ضمنی در سوره مؤمنون به آن اشاره شده است آنجا که می فرماید : ﴿ و شجرة تخرج من طور سیناء تنبت بالدهن وصبغ للآکلین ﴾ استاد ابراهیم طه تمام اطلاعاتی را که از قرآن کریم جمع آوری نموده بود را برای گرو

و راست گفته است خداوند متعال در آنجا که فرموده است : ﴿ و التین والزیتون (1) وطور سنین(2) وَهَذَا الْبَلَدِ الْأَمِین (3) لَقَدْ خَلَقْنَا الْإِنسَانَ فِی أَحْسَنِ تَقْوِیمٍ (4) ثُمَّ رَدَدْنَاهُ أَسْفَلَ سَافِلِینَ ﴾

دکتر طه ابراهیم در این قسم خداوند متعال به انجیر و زیتون و ارتباط آن با خلقت انسان در بهترین زمان و برگرداندن آن به بدترین زمان می اندیشد…

بعد از نتیجه گیری از انجیر و زیتون فهمید که به کارگیری آن از انجیر تنها یا از زیتون تنها فایده مورد نظر را برای سلامتی انسان ندارد پس باید آن دو را باهم مخلوط کرد.

دانشمندان ژاپنی نیز بهترین میزان را برای بهترین تأثیر در میزان ( یک انجیر و هفت زیتون ) یافتند.

استاد طه ابراهیم خلیفه به جستجو در قرآن کریم ادامه داد و فهمید که انجیر یک بار در قرآن کریم ذکر شده و زیتون 6 بار به صورت صریح و یک بار به صورت ضمنی در سوره مؤمنون به آن اشاره شده است آنجا که می فرماید : ﴿ و شجرة تخرج من طور سیناء تنبت بالدهن وصبغ للآکلین ﴾ استاد ابراهیم طه تمام اطلاعاتی را که از قرآن کریم جمع آوری نموده بود را برای گروه تحقیقاتی ژاپنی فرستاد . و بعد از اطمینان این گروه از اینکه قرآن کریم 1427 سال قبل از آنان به نتیجه ی علمی آنان رسیده است رئیس آن گروه اسلام آورد و مجوز این کشف بزرگ را گروه ژاپنی به دکتر طه ابراهیم خلیفه داد.

چرا خداوند به انجیر و زیتون قسم خورده است؟
یکی از قسم های قرآن، قسم به انجیر و زیتون است که مفسر ین احتمالا تی در مورد این دو قسم ذکر کرده اند، مانند:
الف ــ منظور از «تین»، کوهستانی است که « دمشق» بر بلندی آن واقع شده؛ و منظور از «زیتون» کوهستانی است که «بیت المقدس» بر بالای یکی از کوههای آن  بنا شده است. اطلاق نام دو میوه ی «انجیر» و «زیتون» بر این دو کوه، شاید برای این بوده که این دو میوه در این دو منطقه می روید و سوگند خوردن به این دو منطقه هم شاید به خاطر این بوده که عده ی بسیاری از انبیاء در این دو منطقه مبعوث شده اند.
ب ــ برخی «تین» و «زیتون» را اشاره به دو دوران حضرت آدم و حضرت نوح(ع) می دانند؛ چرا که لباسی که آدم و حوا در بهشت پوشیدند از برگ درختان انجیر بود و در پایان طوفان نوح، شاخه ی زیتونی از آب بیرون آمد که نوح فهمید طوفان پایان یافته است.
ج ــ در روایتی وارد شده که «تین» مدینه و «زیتون» بیت المقدس است. البته احتمالات دیگری در این باره ذکر شده است.

د ــ مقصود دو میوه ی معروف می باشد. اگر این دو قسم را بر معنای ابتدایی آنها حمل کنیم یعنی « انجیر» و «زیتون» دو میوه ی معروف؛ باز سوگند با معنایی است. زیرا انجیر و زیتون دارای ارزش غذایی فراوانی است که غذا شناسان و پزشکان فوائد بسیار را برای آنها بر شمرده اند که برخی از آنها را در اینجا مطرح می کنیم:

زیتون:
بی شک تمامی میوه هایی که خداوند منان آفریده، ارزشمند است، ولی نباید تردید کرد که برخی از آنها از لحاظ ارزش و خاصیت غذایی، به نوعی بر دیگری برتری دارند؛ در این میان «زیتون» از جمله میوه هایی است که هم دارای خاصیت غذایی، و هم ارزش دارویی و هم منبعی برای سوخت و ایجاد روشنایی است، از برگ و هسته ی آن نیز استفاده می شود.

 

به گفته برخی متخصصین زیتون معجزه گر است و برای درمان بسیاری از بیماری ها از جمله درمان نقرس، تصلب شرایین، فشار خون و دردهای عصبی موثر است.
نکته ی قابل توجه اینکه در میان مواد غذایی چه نباتی و چه حیوانی، هیچ ماده ی غذایی به اندازه ی زیتون دارای «پتاسیم» نیست، و اگر بدانیم «پتاسیم» چیست و چه نقشی در حفظ حیات ما دارد، خواهیم فهمید چرا باید زیتون را مورد توجه قرار داد.
به طور خلاصه، «پتاسیم» در سازندگی عضلات بدن و انرژی بدن موثر است و در ساختمان ترشحات غدد داخلی بدن به کار رفته است که در حفظ نیروی فعال و نشاط زندگی لازم است.
از طرفی کمبود «پتاسیم» در بدن، رشد را متوقف می سازد پلکها متورم می شود و دستگاه تنفس دچار اختلال می شود.
«پتاسیم» در فعالیت و قدرت تصفیه و شستشوی سلول های کبدی، موثر است و موجب می گردد کبد مواد سمی و اوره و اسیداوریک را بهتر و بیشتر از خون گرفته خارج نماید.
«پتاسیم» در قدرت دفعی کلیه ها نقش اساسی دارد و موجب فعالیت بیشتر کلیه ها و دفع مواد سمی از خون می گردد و بدین لحاظ «پتاسیم» را یکی از داروها و درمان کننده بیماری های کلیه می دانند.
«پتاسیم» حتی در ساختمان گلبول های قرمز خون وجود دارد و در فعالیت و سازندگی و حفظ آن اثر دارد.
غیر از پتاسیم ـ که وجود ش برای ادامه ی حیات و حفظ تندرستی ما ضروری است ـ مواد معدنی دیگری چون فسفر،کلسیم، منیزیم، آهن در زیتون وجود دارد که هر کدام نقش شگرف و سازنده ای در زندگی ما دارند.

انجیر
«انجیر» نیز میوه ای است که جنبه ی دارویی فراوانی دارد و چیز زائدی ندارد و تمامش خورده می شود غذای لطیف و سریع الهضم است و لینت طبع می آورد، بلغم را تحلیل می دهد و کلیه ها را پاک و سنگ مثانه را از بین می برد و راه کبد را باز می کند و بدن را فربه می سازد.

 

«انجیر» دارای مواد و ترکیبات غذایی و دارویی سبک و خوش خوراک است که تازه و خشک آن، گوشت، هسته و پوستش برای همه و هر سنی قابل استفاده و گوار است.
در روایتی از امام رضا علیه السلام آمده است: « انجیر بوی دهان را می برد، لثه ها و استخوان ها را محکم می کند، مو را می رویاند، درد را بر طرف می سازد، و با وجود آن نیاز به دارو نیست، و همچنین می فرماید: انجیر شبیه ترین میوه به میوه ی بهشتی است.»
انجیر حاوی مقدار زیادی «فسفر» می باشد که در تقویت هوش و حافظه بسیار موثر است نیز سرشار از «پتاسیم» که برای سلامتی کودکان ضعیف و کم خون و بی اشتها مفید می باشد، مقدار قابل توجهی، کلسیم دارد، که هم سازنده ی خون و استخوان و هم در

ایجاد عضلات بدن و نیروی اعصاب و افزایش قدرت جسمانی موثر است.
امروزه کارخانجات بزرگ داروسازی، از مواد موجود در انجیر و خواص حیاتی آن برای ساخت داروهای لازم جهت درمان و دفع سموم بدن استفاده می کنند.
بنابراین: با در نظر گرفتن کلام مفسر ین و صاحب نظران و توجه به فوائد غذایی سرشار «زیتون» و «انجیر» می توان گفت: قرآن با سوگند به این دو میوه توجه و حس کنجکاوی انسان را نسبت به این دو غذا جلب کرده است و شاید یکی از حکمت های مهم سوگند قرآن به این دو میوه به اهمیت و ارزش غذایی آن باشد.

خرما میوه‌ای است بهشتی که نام آن در کتاب‌های مقدس آسمانی بارها تکرار شده است. شواهد باستان‌شناسی مربوط به کشت خرما در غرب عربستان به ۴۰۰۰ سال پیش از میلاد مسیح تعلق دارند. خرما در این نواحی به‌عنوان نماد باروری و زایش مورد توجه خاص مردم بوده است و چادرنشین‌‌ها آن‌را در واحه‌های بیابانی می‌کاشتند.

اعراب از قدیم اعتقاد داشتند که خرما انرژی خورشید را گرفته و در خود ذخیره می‌کنند و این انرژی با خوردن خرما به بدن آن‌ها منتقل می‌شود.

اگر خرما نبود، پراکندگی جوامع بشری در مناطق گرم و بی‌آب و علف محدودتر بود.

خرما در پیشگیری از سرطان به‌دلیل داشتن مقدار زیادی منیزیوم نقش دارد. تحقیقات نشان می‌دهد که میزان ابتلا به انواعی از سرطان در افراد ساکن نواحی خرماخیز جهان به‌طور چشم‌گیری کمتر است.

در ذکر خواص خرما این سخن کافی است که روزی ظرفی از خرما را خدمت حضرت امام صادق(ع) گذاشتند، آن حضرت فرمودند: «همانا در آن شفای دردهاست» طبق نظر حکمای طب سنتی، جوشانده ۵۰ گرم خرما در یک لیتر آب، شربت بسیار مؤثری برای رفع خشونت و نرم کردن سینه است.

 

خواص دارویی خرما

خرما برای درمان فلج، پارکینسون، تقویت کلیه، نرم کردن مفاصل و رفع کمردرد مفید می‌باشد. در کشور هندوستان از صمغ درخت خرما برای درمان اسهال و معالجه بیماری‌های مجاری تناسلی و ادراری استفاده می‌شود و از میوه خرمای بدون هسته، برای نرم کردن سینه و به‌عنوان ملیّن و همچنین بهبود آسم و ناراحتی‌های سینه و رفع سرفه بهره می‌برند. سایر فواید خرما شامل کمک به خون سازی (به‌دلیل داشتن ویتامین و فولات)  و درمان سنگ‌مثانه می‌باشد.

افرادی‌که تمایل به مصرف یک ملیّن غذایی جهت کمک به انجام فعالیت‌های دستگاه گوارش به‌طور طبیعی دارند، می‌توانند چند دانه خرما را در هنگام شب در مقداری آب بگذارند و صبح اول وقت آن را به همراه آبش میل نمایند. این شربت برای افراد مبتلا به رماتیسم هم مفید است.از جمله خواص خرما، خنثی کردن اسید اضافی معده است. با توجه به این‌که زیادی اسید معده باعث ترش کردن و دل‌درد می‌شود،

اشارات قرآنی

نام قرآنی خرما،  نخل و نخیل است؛ در ۲۰ جای قرآن کریم نام نخل آورده شده که عبارت از: بقره/ ۲۶۶، انعام / ۹۹ و ۱۴۱، رعد / ۴، نحل / ۱۱ و ۶۷ ، اسراء / ۹۱، کهف / ۳۲، مریم / ۲۳ و ۲۵، طه / ۷۱، مؤمنون / ۱۹، شعراء / ۱۴۸، یس / ۳۴، ق / ۱۰، قمر / ۱۰، رحمن / ۱۱ و ۶۸ ، حاقّه / ۷، عبس / ۲۹.
در هشت آیه نام نخل به تنهایی ذکر شده و در دوازده آیه دیگر در جمع میوه‌هایی دیگر مانند زیتون، انار و انگور دیده می‌شود. به جز کلمه نخل نام نوعی خاص از درخت خرما به نام «لینه» در سوره حشر آیه ۵ آمده است. در دو آیه ۵۳ و ۱۲۴ سوره نساء کلمه «نقیر» آمده که به معنای نقطه سیاه یا گودی بر پشت هسته خرما می باشد. قطمیر کلمة دیگری است که در قرآن در سوره فاطر آیه ۱۳ آمده است که به‌معنای چیزی بی‌اهمیت است هر چند در لغت به‌معنای پوست نازک بین خرما و هسته آن می باشد. کلمة «نوی» در سوره انعام آیه ۹۵ را بعضی هسته خرما معنا کرده‌اند و البته بعضی آن‌را هسته هر نوع میوه‌ای می‌دانند. همچنین کلمه «عرجون» به‌معنی چوب هلالی شکل خوشهخرماست که خشکیده و به شکل داس برآمده، است که در سوره یس آیه ۳۹ هلال ماه به آن تشبیه شده است. کلمات «حبل» و «دُسُر» را که در سوره لهب آیه ۵ و قمر آیه ۱۳ به ترتیب آمده است، لیف خرما معنی کرده‌اند.

خرما در روایات

در روایتی آمده است جبرئیل(ع) به حضور رسول خدا رسید در حالی‌که یک طبق خرما در حضور پیغمبر(ص) بود، جبرئیل پرسید: این چیست؟ فرمود: برنی [نوعی خرما] عرض کرد: ای محمد(ص) بخور آن‌را که غذا را هضم می‌کند، خستگی را از بین می‌برد، درد را بیرون می‌نماید و در آن مرضی نیست و در هر خرما یک حسنه ثواب است. (۳. نورانی، مصطفی، دورنمایی از طب اسلامی گیاهان دارویی، ص ۱۲۰ و محاسن، ج ۲، ص ۵۳۵.
در کتاب بحارالانوار، جلد۶۶ از امیرالمؤمنین(ع) نقل شده که فرمود: «خرما بخورید زیرا خرما بر هر درد شفاست» و نیز پیغمبر اسلام(ص) فرمود: «خرما را ناشتا بخور که کرم را می‌کشد.
در کتاب مجمع البیان، ج ۳، ص ۵۱۱ از امام باقر(ع) نقل شده که فرمود: «زن‌ها در هیچ چیز مثل خرما شفا نمی‌طلبند؛ چون خدا به مریم در موقع نفاسش خرما داد»..

پیامبر خدا (ص) فرمود: برشما باد برنی (نوعی خرما)، چرا که خستگی را می‌برد، در برابر سوز سرما گرمی می‎دهد در برابر گرسنگی سیر می‌کند و درآن هفتاد و دو باب شفا است و نیز فرمود: «به زنان خود در دوره نزدیک زایمان خرما بدهید؛ زیرا صورت کودک وی بردبار و پاک خواهد شد و خوراک مریم(س)، هنگامی‌که عیسی را به دنیا آورد، همین بود در حالی‌که اگر خدا غذایی بهتر از خرما برای او سراغ داشت همان را به وی می‌خوراند» و امام علی(ع)  فرمود: «زن باردارهیچخوراکینمی‌خوردوهیچداروییبه‌کارنمی‌گیردکهبرترازخرمایتازهباشد..
کسانی‌که بیماری قنددارندبایدکمترازاین میوهاستفاده کنند.لازم به ذکراست باتمام مزایای یادشده، زیاده‌روی درمصرف خرما برای کبد و طحال خوب نبوده ودرضمن فشارخونرا بالابرده وهمچنین باعث چاقی نیز می‌شود.

 

انار:

در قرآن مجید نام میوه انار سه بار در آیات 99 و 141 از سوره انعام و آیه 68 از سوره الرحمن آمده است. میوه انار همواره از زمان های گذشته برای درمان بسیاری از بیماری ها مورد توجه پزشکان بوده است. بوعلی سینا پزشک بزرگ ایرانی در کتاب قانون خود در مورد انار آورده است که اناراز میوه هایی است که تمام قسمت های آن خواص دارویی دارد، گل انار خون ریزی را بند می آورد و لثه ها را تقویت می کند. پودر انار زخم های کهنه و مزمن را معالجه می کند و پوست درخت انار برای معالجه التهاب کبد، سرفه و زخم مفید است. این میوه دارای مواد شیمیایی بسیاری است که در مبارزه با تصلب شرائین، آماس سرطان و کند کردن واکنش های پیرشدن سلول ها موثر است.خواص ضدسرطانی انار در پژوهش های‎اخیر محققان مورد تایید قرار گرفته است. انار منبع غنی از آنتی اکسیدان ها، پتاسیم و ویتامین C است و مصرف‎آب‎آن از ابتلا بـه‎سرطان‎پروستات‎جلوگیری‎می‎کند. 
گل، برگ، پوست درخت و دانه های این میوه سرشار از خاصیت است؛ پوست خشک و پودر شده آن، از ورم، التهاب، اسهال، اسهال خونی و خون ریزی پیشگیری می کند. پوست انار که نسبت به دانه های آن آنتی اکسیدان بیشتری دارد، ضدباکتری، تقویت کننده کبد و سیستم گوارشی است. این میوه در بهبود بیماری های قلبی موثر است. مصرف منظم آن میزان آنتی اکسیدان را افزایش و با پایین آوردن کلسترول خون به طور چشمگیری فشار سیستولیک جریان خون را کاهش می دهد و مانع از بروز سکته های قلبی می شود.محافظت در مقابل اختلالات بینایی وابسته به سن مانند آب مروارید، تسکین علایم تب یونجه، سینوزیت ، تنگی نفس و کاهش التهاب ریه ها و سایر مسیرهای عبور هوا و آسان تر کردن تنفس از دیگر خواص این میوه است. از دیگر خواص انار کاهش التهاب پوست مانند اگزما و محل نیش حشرات و به حداقل رساندن گرگرفتگی در زمان یائسگی، درمان هموروئید و سیاهرگ های مبتلا به واریس است. همچنین مصرف آب انار شیرین برای رفع درد سینه و سرفه مفید است، نوع ترش آن نیز برای افرادی که طبیعت گرم دارند بسیار مفید است.انار سرشار از ویتامین های A,B,C,E و آهن و آب آن دارای قند تانن و ماده مفید دیگری به نام مانتین است که موجب تصفیه کبد می شود.این میوه همچنین به دلیل داشتن مقادیر زیادی ویتامین A در رشد اطفال بسیار تاثیرگذار است، ویتامین B موجوددر آن اعصاب را تقویت می کند و به علت دارابودن مقادیری از ویتامین B6 ضداستفراغ است.مصرف آب انار یا عصاره آن برای زنان باردار بسیار توصیه شده زیرا علاوه بر رفع ویار به دلیل غنای بالای این میوه از ویتامین ها، موجب رشد مناسب جنین می شود.معصومین (ع) نیز در احادیث مختلف خود در مورد مصرف انار توصیه های مختلفی کرده اند.امام علی (ع) فرموده است به کودکانتان انار بخورانید زیرا قدرت تکلم آنها را سرعت می بخشد. آن حضرت همچنین در حدیث دیگری فرموده است که انار را با پیه آن پوست زرد و ضخیمی که روی دانه های انار قرار دارد، بخورید.

از پیامبر اکرم (ص) نیز نقل شده است که، انار شیرین بخورید چراکه دانه ای از آن نیست که به معده برود و درد و ناراحتی را از بین نبرد. 

 

انگور :

« و فی الأرض قِطَعٌ مُتَجاوِزاتٌ وَ جَنَّاتٌ مِن أَعنابٍ وَ زَرعٌ وَ نَخیلٌ صِنوانٌ وَ غَیرُ صِنوانٍ یُسقی بِماءٍ واحِدٍ وَ نُفَضِّلُ بَعضَها عَلَی بَعضٍ فِی الأُکُلِ إِنَّ فِی ذلِکَ لآیاتٍ لِقَومِ یَعقِلُون » (1) " و بر روی زمین قطعه هایی است در کنار یکدیگر و باغهای انگور و کشتزارها و نخلهایی که دو تنه از یک ریشه رسته است یا یک تنه از یک ریشه و همه به یک آب سیراب می شوند و در ثمره ، بعضی را بر بعض دیگر برتری نهاده ایم . هر آینه در اینها برای خردمندان عبرت ها ست .

انگور یکی از لذیذ ترین میوه هایی است که خداوند برای انسان آفریده است و از این رو بازده مرتبه در قرآن مجید نام این میوه به صورت مفرد (عنب) و جمع (اعناب) آمده است . از جمله در سوره های (نحل / آیات 11و 47 ت سوره اسراء / آیه 91 ـ سوره یس / آیه 34 ـ سوره رعد / آیه 4 و ...) به عنوان غذا و میوه در این دنیا و نیز میوه ای بهشتی معرفی شده است . و اما در مورد انگور » به گفته دانشمندان غذا شناس بقدری عوامل مؤثر دارد که می توان گفت ، یک داروخانه طبیعی است . علاوه بر این انگور از نظر خواص ، بسیار نزدیک به شیر مادر است ، یعنی یک غذای کامل محسوب می شود . انگور دو برابر گوشت در بدن حرارت ایجاد می کند ، و علاوه بر این ضد سم است ، برای تصفیه خون ، دفع رماتیسم ، نقرس ، و زیادی اوره خون ، اثر درمانی مسلمی دارد ، ، نشاط آفرین و برطرف کننده اندوه است ، اعصاب را تقویت کرده و ویتامین های مختلف موجود در آن به انسان نیرو و توان می بخشد . انگور علاوه بر اینکه غذای پر ارزشی است قدرت میکروب کشی قابل ملاحظه ای دارد و حتی عامل مؤثری است برای مبارزه با بیماری سرطان . یکی از نعمت هایی که خداوند کریم بر ما ارزانی داشته است انگور است . امروزه نه تنها خواص درمانی آن بر کسی پوشیدهنیست.

نگور یکی از بهترین منابع طبیعی گلوکز و فروکتوز است و 20 درصد انگور را این مواد تشکیل می دهد . علاوه بر قندها ، انگور دارای اسید تارتاریک و اسید مالیک فراوان است . مواد معدنی مانند سدیم ، پتاسیم ، کلسیم و آهن به مقدار زیاد در آن وجود دارد . در صورتی که پروتئین و چربی آن بسیار ناچیز است 

 

سیر

سخن پایانی را در مورد سیر خواهیم داشت که در  رمضان سال قبل  درمورد خواص واعجاز آن از منظر نهج البلاغه بحث نمودیم

" و اذ قلتم یا موسی لن نصبر علی طعام واحد فادع لنا ربک یخرج لنا ممّا تنبت الارض من بقلها و قثآئها وفومها و عدسها و بصلها قال اتستبدلون الّذی هو ادنی بالّذی هو خیر اهبطوا مصراً فانّ لکم ما سالتم و ضربت علیهم الذلّة والمسکنة و باءو بغضب من الله ذلک بانّهم کانوا یکفرون بایات الله و یقتلون النبیین بغیرالحق ذلک بما عصوا و کانوا یعتدون." (بقره/ 61.

و آن زمان را که گفتید: ای موسی، ما بر یک نوع طعام نتوانیم ساخت از پروردگارت بخواه تا برای ما از آنچه از زمین می روید چون سبزی و خیار و سیر و عدس و پیاز برویاند. موسی گفت: آیا می خواهید آنچه را که برتر است به آنچه فروتر است بدل کنید؛ به شهری باز گردید که در آن جا هر چه خواهید به شما دهند. مقرر شد بر آنها خواری و بیچارگی و خشم خدا را بر خود هموار ساختند و این بدان سبب بود که به آیات خدا کافر شدند و پیامبران را به ناحق کشتند و نافرمانی کردند و تجاوز ورزیدند.

در زبان عربی سیر را ثوم می نامند اما نام قرآنی آن فوم است. به هر حال، بعضی از مفسران قرآن این کلمه را به معنای کلمه عربی حنطه گرفته و آن را گندم ترجمه کرده اند. با وجود این علامه یوسف علی و مولانا عبداللطیف و چندین مترجم دیگر فوم را فقط سیر ترجمه کرده اند. بنابر نقل ابن مسعود تلفظ صحیح قرآنی «فومها» باید «ثومها» باشد. شواهد تاریخی نیز دلالت بر این دارد که آیه 61 سوره  بقره اشاره به سیر استنه گندم.

 

معبودا  :

به بزرگی آنچه داده ای آگاهم کن تا کوچکی آنجه ندارم نا آرامم نکند.

---

نوشته شده در تاریخ چهارشنبه نوزدهم خرداد ۱۳۹۵ توسط دکتر حسین جعفری عضو هیئت علمی دانشگاه

آرشیو نظرات

داروهای روان گردان و کنگره 60"

داروهای روان گردان

دکتر حسین جعفری عضو هیئت علمی دانشگاه آزاد اسلامی واحد پزشکی تهران گروه فارماکولوژی                        

به نام آنکه که قلم در کف انسان نهاد   و  بر حرمت آن قسم یاد کرد .

قرص ها و داروهای روانگردان،       کنگره 60 چیست؟

اعتیاد به قرص و داروهای روان گردان و شیمیایی از زمانی شروع شد که از این داروها به عنوان داروی ترک یا درمان اعتیاد به مواد مخدر سنتی نظیر تریاک و همچنین هرویین استفاده شد. در گذشته مواد مخدری که توسط معتادان مصرف می شد ، تریاک ، شیره تریاک و در نهایت هرویین بود. اما با ورود قرص‌ها و داروهای شیمیایی و روان گردان به عنوان داروی ترک اعتیاد ، اعتیاد جدیدی تحت عنوان اعتیاد به قرص و داروهای شیمیایی و روان گردان پا به عرصه وجود گذاشت که یکی از مخرب ترین انواع اعتیاد به شمار می رود و اعتیاد به آن به مراتب وخیم تر و مخرب تر از اعتیاد به هرویین و تریاک است.

مصرف کنندگان این داروها به منظور ترک یا درمان اعتیاد ، مصرف این داروها را خودسرانه و یا به تجویز متخصصان ترک اعتیاد شروع کرد‌ه‌اند و پس از مدتی به مصرف آن ها معتاد شده‌اند. اکثر این افراد دوباره به مصرف مواد مخدر اولیه خود روی می آورند در حالیکه اعتیاد به قرص نیز به آن اضافه شده است . بعضی از مصرف کنندگان قرص در روز بیش از 300 عدد قرص مصرف می کنند که تخریب آن بسیار وحشتناک و در نهایت به اغتشاش شعور و معمولا َ خودکشی منتهی می شود. بررسی سیر تاریخی داروهای ترک اعتیاد که توسط بعضی از متخصصین تجویز می شده است ، نشان می دهد که این داروها نه تنها کمکی به حل مسئله درمان اعتیاد نکرده اند بلکه باعث حاد شدن قضیه نیز شده است و هر بار با ورود دارویی جدید به عرصه داروهای ترک اعتیاد ، در واقع ماده مخدر جدید و خطرناکی به جمع مواد مخدر و اعتیاد آور اضافه شده است .

جهت آشنایی با مهمترین این داروها ، به اسامی بعضی از آن ها به اختصاراشاره می شود. در ابتداداروهایی که در حال حاضر بیشترین سوء مصرف را دارند و اعتیاد به آن ها نسبتاَ زیاد است را می توانیم به سه دسته کلی تقسیم کنیم.

1.بنزودیازپین‌ها

2.باربیتورات‌ها

3.ضد افسردگی‌های سه حلقه‌ای

خانواده بنزودیازپین ها شامل: دیازپام ، لورازپام ، اگزازپام ،  آلپرازولام ، فلورازپام ، تمازپام ، کلونازپام و کلرودیازپوکساید .

باربیتورات ها شامل: پنتو باربیتال ، آموباربیتال ، سکوباربیتال و فنوباربیتال.

ضد افسردگی‌های سه حلقه‌ای شامل: ایمی‌پرامین ، آمی‌تریپ‌تیلین ، نورتریپ‌تیلین ، پروتریپ‌تیلین ، تری میپرامین  می‌باشند.

داروهای دیگری نیز از دسته پروپاندیول‌ها نظیر متروبامات و همچنین آنتی‌هیستامین ها مانند دیفن هیدرامین، هیدروکسی‌زین دوکسی‌لامین و پیریلامین نیز وجود دارند.

در این میان داروهایی چون دیفنوکسیلات ، ترامادول و کلونیدین نیز برای ترک اعتیاد مصرف زیادی دارند.

 

نکته مهم  این که هر کدام از این داروها در علم پزشکی و تجویز آن‌ها توسط پزشکان محترم برای بیماری‌های خارج از حوزه اعتیاد به مواد مخدر ، کارایی خاص خود را داشته و در استفاده صحیح آن ها طبق نسخه پزشک هیچ شکی نیست . آنچه که مدنظر ماست سوءمصرف این داروها و مصرف خودسرانه به منظور ترک اعتیاد و اعتیاد به مصرف آن ها در کنار مصرف سایر مواد مخدراست.یک مصرف کننده قرص که انواع مختلفی از داروها را در تعداد زیاد مصرف می کند ، به عنوان مثال تعدادی قرص از خانواده بنزودیازپین‌ها به همراه تعدادی دیفنوکسیلات و غیره مصرف می کند.

باید بدانیم که هریک از این داروها به تنهایی و جداگانه ، آن هم در دوزاژ مشخص دارای اثرات تعریف شده و شناخته شده‌ای می‌باشد. اما زمانی که شخص خودسرانه مقادیر بالایی از یک نوع دارو را مصرف می کند ، به نسبت بالا رفتن دوز یا مقدار مصرف ، اثرات آن دارو تغییر می کند. معمولاً مصرف کنندگان قرص در اندازه و مقداری مصرف می کنند که شاید در هیچ مرجعی به اثرات آن اشاره نشده باشد. به عنوان مثال حداکثر دوز مجاز دیفنوکسیلات در روز 15 میلی گرم می‌تواند باشد که اثرات و عوارض آن مشخص شده است. اما زمانی که شخصی به میزان 200 یا 300 یا حتی 400 میلی گرم دیفنوکسیلات مصرف می کند ، اثرات آن کاملاً ناشناخته است. خدا می‌داند چه عوارضی در شخص به وجود می‌آید . حال در نظر بگیرید که فردی تعداد زیادی دیفنوکسیلات را به همراه تعدادی دیازپام و تعدادی ترامادول و تعدادی آمی‌تریپ‌تیلین و غیره مصرف می کند . در اینجا عوارض به وجود آمده ، نه عوارض دیفنوکسیلات است و نه عوارض دیازپام و نه عوارض آمی‌تریپ‌تیلین . بلکه نتیجه سومی است که از ترکیب این داروها به وجود آمده و کاملاً ناشناخته و عجیب و غریب است. ممکن است در این حالت ، راهنما با توجه به اطلاعات و تجربیات خود ، مقدار مصرف این داروها را کم و زیاد و یا تغییر دهد و یا بخواهد دارویی را حذف کند . کنگره 60 معتقد است آز آنجایی که راهنما پزشک نیست به هیچ وجه اجازه تجویز دارو و همینطور تغییر این داروها یا جابجایی آنها را ندارد.

کنگره 60 چیست؟

کنگره از پنج حرف تشکیل شده:

"ک" آن به معنی کوشش، کمال، کشت کردن، کوه شدن، کمیاب شدن و کامیابی است"ن" آن به معنی نیاز، نور، نجات، نوازش، نیت کردن، ناب شدن، نعمت، نمونه شدن، نامحدود شدن و نایاب شدن است.

"گ" آن به معنی گذشت، گران شدن، گوهر وجود شدن، گوش سپردن، گرم شدن دل، گنج شدن، گام برداشتن است.

"ر" آن به معنی رهایی، روان شدن، روراست شدن، راه صحیح رفتن، روسفیدی، روزه، راهنما شدن، رشد کردن، ریشه پیدا کردن، رحیم شدن، رحمان شدن، رزق و روزی و راه بلد شدن است.

"ه" آن به معنی هدف دار شدن، هدیه گرفتن، هنرمند شدن، هجرت، هوادار خدا شدن، هیجان، هوا خواه پیدا کردن و همیشگی شدن است.

.......................................................................................................................

(60)   شصت از سه حرف تشکیل شده:

"ش"   آن به معنی شاد شدن، شعر سرودن، شاهی کردن، شور و شیدایی، شیرین سخن گفتن، شهریار شدن، شبنم و شقایق و شکرگزاری است.

"ص"   آن به معنی صبر، صداقت، صیانت، صبح شدن، صاف شدن، صیقل یافتن، صفا و صمیمیت است.

" ت" آن به معنی توبه، تولد، تاوان دادن، توجه دادن، توکل، توشه آخرت برداشتن، تبرک، تازه شدن، تزکیه نفس، توقف جلوی خدا، تشهد، تیمم، تسلیم شدن، تحلیل، تمرین، تشویق، تکمیل شدن، تحمل، تقید، تطهیر، تهذیب، ترتیب، تبدیل، توانگرشدن، تحصیل، تولی و تبری، تصاعد، تبادل، تعامل، توحید، تقوا، تفهیم، تکریم، تفکر، تقدس، تجربه و تعادل است.

............................................................

باید در نظر گرفت شخص مورد نظر نردبان بلند و خطرناکی را بالا رفته و خود را در وضعیتی خطرناک و بحرانی قرار داده است.در این حالت هرگونه حرکت اشتباهی از سوی راهنما ممکن است عواقب بدی را به همراه داشته باشد. به همین دلیل کنگره 60 قویاً اعلام می کند راهنما اجازه چنین دخالتی را ندارد.در این وضعیت راهنما فقط می تواند شخص مورد نظر را آرام آرام از نردبانی که بالا رفته پایین آورد. یعنی راهنما می‌تواند به آرامی در پله‌های یک هفته تا 21 روز و مطابق با اصول روش درمان تدریجی و کاهش پله‌ای مصرف ، مقدار مصرف او را همانگونه که هست کاهش دهد نه اینکه بخواهد آن‌ها را با داروهای دیگری عوض کند و یا بگوید این را بخور و این یکی را نخور. خیر، فقط مجاز است مقدار قرص‌ها را کاهش دهد تا جایی که به صفر برسد.

نکته مهم : از آنجاییکه مصرف قرص و داروهای روان‌گردان اثرات بسیار مخربی روی سیستم اعصاب مرکزی ، سیستم تولید کننده مواد شبه افیونی و سایر قسمت‌های جسم می‌گذارد ، لذا قطع ناگهانی آن ها و یا کاهش آن ها بیش از مقدار 20% درصد در هر پله  می‌تواند خطرناک باشد. در بسیاری از مراکزی که مصرف کنندگان مواد مخدر یا معتادان را به صورت شبانه روزی نگهداری می کنند ، دیده شده است که مصرف کنندگان قرص با قطع ناگهانی مصرف قرص و یا عدم دسترسی به قرص دچار اغتشاش شعور در حد بالا و همچنن دست به خودکشی زده‌اند. مصرف قرص و داروهای روان گردان باعث ایجاد توهماتی می‌شود که ممکن است بر اثر آن شخص صداهای عجیب و غریب و یا تصاویر عجیب و غریب را ببیند که البته برای او کاملاً واقعی است و در نتیجه درک صحیحی از مکان و زمان و اطرافیان نداشته باشد که لازم است راهنما در برخورد با این افراد ، مد نظر داشته باشد. البته این عوارض برای کسانی است که مصرف قرص در مقدار زیاد و به مدت طولانی داشته‌اند و کسانی که مصرف قرص در مقدارکم و مدت کم دارند و یا داشته‌اند معمولاَ دچار این حالات نمی‌شوند.

  اکستازی MDMA (3,4-methylenedioxymethamphetamine که مصرف آن در بین جوانان افزایش یافته، به جز برخی از کشورها در سایر کشورها در ردیف داروهای غیرقانونی است ولی از آنجا که از فرمول ساده یی برای تولید برخوردار است، در تمامی کشورها و از جمله ایران تولید می شود. جزو داروهای شیمیایی است که دارای خواص و اثر محرک زایی و توهم زایی است. در حقیقت MDMA جزو توهم زاهای محرک است.

 MDMA یا اکستازی اغلب به صورت قرص و یا کپسول تولید و توزیع می‌گردد.

آخرین پژوهشها به وضوح نشان می دهد که مصرف اکستاسی همانند مصرف آمفتامین موجب بروز حمله قلبی خواهد شد. تحقیقات انجام موید آن است که آمفتامین و کوکائین انعقاد خون را تشدید کرده و در نتیجه با مسدود کردن عروق خونی موجب بروز حمله قلبی می شوند. یکی از رایج ترین عوارض مصرف اکستاسی که اکثر مواقع منجر به مرگ می شود افزایش شدید دمای بدن یا هیپرترمی است که منجر به از کار افتادن ماهیچه ها، کلیه ها و دیگر اعضای بدن می شود.

ا

این ماده در آلمان به عنوان کم کننده اشتها مورد استفاده قرار گرفت که به علت اثرات آن از رده مصرف خارج شد. در دهه میلادی این دارو کاربرد مجدد یافت و در روان درمانی برای کمک به بیان احساسات بیماران استفاده شد که در با اثبات اثرات آن روی مغز حیوانات آزمایشگاهی، از رده خارج شد. در آمریکا، مصرف آن ممنوع اعلام شد

در سال های اخیر مصرف آن در آمریکا، به شدت افزایش یافته که باعث نگرانی دولت شده است. در دوره زمانی خاصی در اروپا، مصرف این مواد انرژی زا و شادی بخش برای کاهش مصرف سایر مواد مخدر مثل هروئین تشویق شد به طوری که مصرف آن در اروپا در از هزار قرص در سال به میلیون قرص در دو سال بعد رسید. اکستازی، اعتیاد جدیدی که در انتهای آن مرگ به انتظار نشسته است. وقتی در سال ۱۹۱۴ دانشمندان در آلمان یک ماده شیمیایی جهت کم کردن اشتهای افراد ساختند، هیچ کس فکر نمیکرد این ماده تبدیل به اعتیاد نسل جوان در قرن جدید شود

12درصد مردم امریکا حداقل یک بار این ترکیب را مصرف کرده اند. یازده و هفت دهم درصد دانش آموزان سال آخر دبیرستان در امریکا یک بار “اکس” مصرف کرده اند. مصرف این قرص ها در ایران به خصوص در یک سال اخیر به شدت افزایش یافته است. جوانان تحصیل کرده و مرفه، مصرف کنند گان اصلی این داروها هستند بنابراین لازم است عموم مردم و پزشکان با اثرات سوء مصرف این دارو آشنا شوند.

آمین های مغز به ویژه نوراپی نفرین و سرتونین و نروترانسیمترها مسیرهایی هستند که کارشان بروز خلق است. با توجه به فرضیه آمینی، کاهش عملکرد این آمین ها باعث افسردگی خواهد شد و افزایش فعالیت آنها باعث بالا رفتن خلق می شود.

MDMA از طریقی که ذکر خواهد شد باعث افزایش خلق و احساس نشاط می شود.

در مورد تولید این قرصها در تیراژ وسیع، نظریه های متفاوتی وجود دارد و همینطور فرضیه ی تاثیر مواد موجود در این قرصها در بین پزشکان به این صورت می گردد.                                                                                                                

1- بلوک باز جذب سروتونین‌               2- افت میزان سروتونین مغز                  3 - اثرات غیرمستقیم بر میزان دوپامین مغز

4- افزایش آزادسازی سروتونین در سیناپس های مغزی‌

البته در کشور ما اقدامات مختلفی برای آشنا کردن جوانان نسبت به عوارض استفاده از قرصهای روان گردان انجام می شود اما متاسفانه ما گاهی اوقات از سر خیرخواهی و ناخواسته، دست به آموزشهایی می زنیم که اصلا نمی تواند برای سلامت جامعه مفید باشد. برای مثال وقتی برای کلمه‌ی “اکستاسی” روی اینترنت جستجو می کردم، در سایت اینترنتی رسمی نیروی انتظامی و یا سازمان امور زندانهای کشور وابسته به قوه ی قضاییه، ترکیبات محلول در این قرص و نحوه ی ساخت آن نیز آموزش داده شده بود! هرچند هدف این کار، در نظر یک هدف خیر می آید اما اینکه ما از چه کارشناسانی و با چه پیش زمینه ی ذهنی برای مبارزه با اینگونه آفات اجتماعی بهره می جوییم و چگونه این معضل را مهندسی اجتماعی می کنیم و به تبلیغات رسانه یی در مورد آن می پردازیم، بسیار مهمتر از نفس عمل مبارزه به نظر می رسد.

بر اساس نتایج آخرین تحقیقات در مورد اکستاسی، MDMA یا دی اکسی مت آمفتامین که ماده ی سازنده ی اصلی اکستاسی محسوب می شود، با تأثیر بر نرون‌های حاوی سروتونین و آکسون‌ها باعث اختلال در حواس شده و آثاری چون تغییر در ادراک زمانی، تغییر در ادراک بینایی، تغییرات گفتاری، کاهش دفاعی بدن و ... را 2 تا 4 دقیقه پس از مصرف ایجاد میکند و در ادامه باعث کاهش خواب، کاهش توان و تمایل به انجام کارهای فکری و بدنی، خستگی و ... میشود.

اکس، ضیافت جهنمی‌

بوی تند و گنگی فضا را پر میکند. سرش به دوران میافتد. توهمی به درونش چنگ میزند. گویی که کف سالن به سقف نزدیک و نزدیکتر میشود و برای لحظاتی قلب از تپش باز میماند. اولین مصرف، اولین تجربه، ترکیبی از ترس و سرخوشی کاذب. چشمهایش دو دو میزند. جیغ میکشد بدون معنا. چرخ میزند گیج و ناپایدار حول دایره ای پر از رنگهای سرد خاکستری. میخندد و باز میخندد، انگلیسیها برای سرخوشی سربازان در جنگ جهانی اول و برای نجات آنها از افسردگی، دارویی تهیه کردند که پس از جنگ نیز مدتی مصرف داشت تا این که مرگ مشابه 15 نفر در یک سال بر اثر مصرف این دارو به جمع‌آوری‌اش انجامید. آلمانی ها در جنگ جهانی دوم برای کم کردن اشتهای سربازان شان آن را مورد امتحان قرار دادند. سال 1980 تولید دارو در اروپا مجددا آغاز شد و سال 1985 در کشور هلند به عنوان ضد افسردگی مورد استفاده قرار گرفت. داروی یاد شده چیزی نبود جز ماده اولیه دارویی که امروزه در تمامی نقاط جهان از جمله کشورمان با خواص ویرا نگری که دارد مصرف پیدا کرده و امروزه به تهدیدی جدی برای جوامع بشری تبدیل شده است؛ دارویی به نام اکستازی با علامت اختصاری اکس.

با ورود اکستازی به بازار مصرف، برای فریب جوانان، نام شادی‌آور یا شادی بخش روی آن گذاشتند. این قرص به شکل گرد و بیضی در رنگهای سفید، زرد، صورتی و قهوه‌ای به حالت پودر حل شده در شربت یا نوشابه، تکه یخ و آدامس مورد استفاده قرار میگیرد. میهمانیها و پارتی های شبانه اکس با شعار «بخور که شاد شوی» برگزار میشود و معمولا از ابتدای شب تا نزدیک صبح طول میکشد. اکس امروزه در بازار مصرف ایران با نامهای دیگری نیز نظیر پرنده، امگا، دلفین، لنگر، دکس، تی‌ان‌تی، بیسکویت، سیب،‌الماس، صلیب سرخ، سان شاین، هوندا، بمب‌بی، سوپرمن، آدیداس، دوقلو، مثلث، کشنده، قرص عشق و قرص شیطان شناخته میشود.

در دهه 1950 نظامیان آمریکا آن را به صورت دارویی مرکب مورد آزمایش قرار دادند و در دهه 1960 مصرف وسیع آن توسط انسانها آغاز گردید و تا سال 1985 به دلیل توانایی MDMA در ایجاد روابط گرم و صمیمی و باز پزشکان و متخصصان آن را به عنوان درمان کننده بیماران روانی مورد استفاده قرار میدادند.

قرصها در بازار ایران

در حال حاضر، این قرصها در شکلهای مختلف!! و با اسامی مختلف از جمله نام کمپانی های ماشین سازی، ادیان آسمانی و نمادهای گروههای موسیقی مختلف در داخل کشور توزیع می گردد و نوع جدید آن نیز در حال تولید و عرضه به بازار است که مصرف آن معادل خوردن چندین قرص خواب آور در یک لحظه است و فرد را گاهی تا مرز یک هفته نیز به خواب فرو می برد.

از انقباض رگهای ماهیچه یی، کاهش قدرت دفاعی بدن و کاهش بینایی چشم و حتی کوری گرفته تا مرگ، مسمومیت و اختلال حواس همگی از آثار سو استفاده از این قرصها هستند و همینطور فک جنبانی چندین ساعته که شخص را وادار به استفاده از چندین آدامس یکجا می کند همگی تاثیرات منفی قرصهای روان گردان اکستاسی هستند و جالب اینکه در میان تمام تاثیرات این قرصها بر سیستمهای گوارشی یا دفاعی و گردش خون بدن، هیچ تاثیر مثبتی دیده نمیشود و جالبتر اینکه با وجود تمام این مشکلات که در درازمدت، فرد را دچار احساس پوچی و تباهی می کند و در اکثر موارد، باعث خودکشی یا خود سوزی (این قرصها معمولا حس سرما را به افراد القا می کنند و به همین دلیل شخص برای گرم کردن خود، به دلیل نداشتن تصور درست از اطراف، با آتش خود را می سوزاند!!) نیز می شود، هنوز جوانانی هستند که به این تولید ضد فرهنگی و ضد انسانی نازیستهای فالانژ آلمانی پاسخ مثبت می دهند و برای همیشه به تباهی خود منجر می شوند. گفته می شود تمایل فرد به شنیدن آهنگهای عجیب و با صداهای گوش خراش و انجام حرکات دایم سر و گردن به صورت سریع و تند، شاید از اثرات موضعی استفاده از قرصهای روان گردان باشد، اما معمولا همین مساله در ادامه به سر دردهای عصبی و میگرن های کشنده برای افراد منجر می شوند.

اما داستان به همینجا ختم نمیشود. امروز، غیر از اکستازی‌های تقریباً قدیمی و از مد افتاده، انواع تقریباً کمیاب‌ اما مخرب تری مانند کرک، لنگر، سان‌شاین، هوندا و نو را نیز میتوان در بازار ایران یافت.  از آمفتامین ها که نوعی هیدروکربن هستند، قرصهای روانگردانی مانند اکستازی نیست به دست میآید که در لغت نیز به معنای خلسه، شادی مفرط یا آرامش است.

در فاز توهم زایی پس از مصرف قرص، فرد معمولاً احساس تشنگی شدید میکند، درک خود از واقعیت را از دست میدهد و داده‌هایی که به مغز او میرسند را درست تحلیل نمیکند در نتیجه ممکن است یک ارتفاع پنجاه متری را مانند دو پله‌ی یک متری ببیند، بپرد و جانش را از دست بدهد.

متاسفانه بنا به گزارش سازمان ملل، اکستازی قرصی است که به راحتی در منازل نیز ساخته میشود و از همین رو رد گیری و خنثی سازی فعالیت باندهای توزیع و قاچاق این نوع مواد نیز امکانپذیر نیست.

 

اثرات تلقینی مصرف داروهای روان گردان، به بدینسان است که حتی زمانی که قرص ویتامین A را به شخصی تجویز میکنیم، این پیش زمینه‌ی ذهنی را در او ایجاد مینماییم که باعث ایجاد انرژی و سلامتی در او خواهد شد. با توجه به این تاثیرات وابسته به عوامل روحی و درونی و همینطور فضا سازی پیشنهاد دهندگان و سایر مصرف کنند گان است که تاثیرات قرصهایی مانند کراک و اکستازی نیز چند برابر میشود. به اعتقاد بسیاری از متخصصان  اکستازی مانند LSD جزو اصلی گروه مواد مخدر توهم زا و سرخوشی آور به شمار می رود. در ساخت اکستازی موادی همچون استون، نیترواتان، کلروفورم و یا حتی فورمامید به عنوان مواد پایه به کار می روند. موادی که همگی در صنعت شیمیایی و دارو سازی  کاربرد داشته و می توان به طور کاملا قانونی آن ها را تهیه و بعضی از این مواد را بدون هیچ منعی استفاده کرد. عموما ساخت این مواد در آزمایشگاه های زیرزمینی صورت می گیرد. اما در مورد اکستازی قضیه فرق می کند. این ماده نه تنها در لابراتوارهای کوچک زیرزمینی تولید می شود، بلکه در کارخانجات بزرگ هم هست. در سال 1989 فقط در مرز آلمان و هلند 3/1 میلیون عدد قرص اکستازی مصرف شده است.  اکستازی از طریق دهان و به صورت قرص همراه با آب مصرف می شود. در سطح خارجی این قرص ها اغلب اشکال و حروفی دارند که به همراه  رنگ و ترکیبات رنگی ، شدت و مدت زمان تاثیر و نوع ماده موثر آن را برای مصرف کننده مشخص می کند .

سکوت مرگ                                                                                                                                     

 اگر اقدامی‌ جدی‌ برای‌ آگاه سازی‌ جامعه‌ در مورد عوارض‌ و خطرات‌ داروهای‌ نشاط آور ازجمله‌ اکستازی‌ انجام‌ نشود، در آینده‌ با گسترش‌ بیشتر این‌ داروها در میان‌ جوانان‌ و گرایش‌ آنها به‌ مواد خطرناک تری‌ نظیر هرویین‌ و کوکایین‌ روبه‌رو خواهیم‌ بود. مطالعات‌ غیر ساخت‌ یافته‌ در ایران‌، روندی‌ بشدت‌ رو به‌ رشد را نشان‌ میدهد که‌ کاهش‌ قیمت‌ داروهای‌ اکستازی‌ یکی‌ از علل‌ است.

قرص عشق (Love Pill)

اکستازی قرص عشق نیز خوانده میشود. این قرص ادراک شخص را از رنگها و اصوات به میزان زیاد افزایش می‌دهد و در هنگام برقراری رابطه جنسی، درک حس ناشی از لمس شدن و نوازش را بالا می‌برد.

اکستازی یک قرص توهم‌زاست و بر مغز اثر می‌گذارد. مواد توهم‌زا تصاویر را در مغز افراد مخلوط می‌کنند. آنها می‌توانند تداعی‌گر صحنه‌ های غم ‌انگیز یا هراسناک زندگی گذشته فرد باشند. گاه شخص بدون آنکه آگاه باشد، این تصاویر را در ضمیر ناخودآگاه خود حفظ کرده است.

مصرف قرصهای عشق باعث افسردگی، گیجی، اضطراب بیش از حد، بدبینی، جنون گذرا و اختلالات روانی می‌شود.

سایر مواد اعتیاد آور

1- ال اس دی (LSD)      2 - استروئیدها                        3- ترکیب مواد مخدر

معرفی ال اس دی

آشنایی با ماده مخدر ال اس دی LSD ال اس دی یکی از قوی ترین مواد شیمیایی روان گردان است. ماده اصلی این ماده مخدر اسید لیزرجیک دی اتیل آمید است که از نوعی قارچ به اسم ارگوت که بر روی چاودار و سایر غلات رشد می کند به دست می آید و سپس در آزمایشگاه های غیر قانونی و زیر زمینی به کریستال های ال اس دی تبدیل می شود. کریستال ها نیز به راحتی برای مصرف به مایع بدون بو، بدون رنگ و تلخ مزه تبدیل می شود.

    ال اس دی به شکل قرص، کپسول و یا کپسول های ژلاتینی به صورت غیر قانونی تولید شده و با نام های مستعار زیادی از جمله ” اسید ” در خیابان ها فروخته می شود. ال اس دی مایع معمولا به ندرت فروخته می شود اما گاهی نوع مایع ال اس دی را در کاغذ های جذب کننده مایع ریخته و سپس این کاغذها را به مربع های کوچک تقسیم می کنند. گاهی این تکه های کاغذی را با تصاویر کارتون و یا نوشته هایی نیز تزئین می کنند. صرفنظر از شکل ماده مخدر ال اس دی، مصرف آن یک نتیجه یکسان دارد که آن قطع ارتباط مصرف کننده با دنیای واقعی و اسیر شدن در اوهام و خیالات می باشد. مصرف کنند گان ال اس دی این توهّمات که گاهی تا ١٢ ساعت به طول می انجامد را سفر می نامند. در صورتی که تجربه آنها خوب و خوشایند باشد آن را سفر خوب، و در صورتی که این سفر ناخوشایند باشد آن را سفر بد و یا زندگی در جهنم می نامند.

عوارض و تاثیرات : به طور کلی تاثیراتی که مصرف ال اس دی بر انسان می گذارد غیر قابل پیش بینی می باشد. این عوارض بسته به میزان مصرف، شخصیت فرد، حالت روحی او در زمان مصرف و شرایط محیطی وی تغییر می کند. حالت های فرد پس از هر بار مصرف مانند تاس انداختن است. هر تجربه مصرف اینگونه مواد می تواند بسیار خوب و لذت بخش و یا بسیار بد و وحشتناک باشد.

    به طور معمول اولین نشانه های مصرف ال اس دی حدوداً ٣٠ الی ٩٠ دقیقه پس از مصرف ظاهر می شود. در این مرحله معمولا مردمک چشم گشاد شده و دمای بدن فرد به شدت بالا یا پایین می رود. افزایش ضربان قلب، فشار خون و عرق کردن و لرزیدن نیز از جمله نشانه های مصرف اینگونه مواد می باشد.

افرادی که ال اس دی مصرف می کنند معمولا اشتهای خود را از دست می دهند بی خواب می شوند و یا مداوم دهانشان خشک می شود. همچنین درک بصری فرد دچار تغییر شده و ممکن است اطراف خود را به یک رنگ بخصوص مشاهده کند. تغییرات شدید رفتاری و شخصیتی نیز از جمله عوارض رایج می باشد. با این حال مهمترین عارضه ای که فرد مصرف کننده آن دچار می شود عدم توانایی تشخیص واقعیت و حقیقت در زمان مصرف است.

    برخی از مصرف کنندگان ال اس دی پس از مصرف دچار لذت شدیدی می شوند که باعث می شود زندگی روزمره خود را رها کرده و دائما به دنبال مصرف مواد و تکرار چنین تجربیاتی باشند. برخی نیز پس از مصرف به احساسات عجیب و غریب، ترس و وحشت زیاد، و احساس مرگ دچار می شوند ولی هنگامی که این تجربه آغاز می شود هیچ راهی برای متوقف کردن آن و بازگشت به حالت عادی وجود ندارد و آنها ممکن است تا ١٢ ساعت نیز در چنین حالتی به سر ببرند. برخی از افراد هیچگاه از تجربه سفر بد خود رها نشده و تا آخر عمر عوارض مصرف این نوع ماده مخدر را تجربه می کنند.

    در صورتی که مصرف ال اس دی بسیار زیاد باشد فرد دچار هذیان گویی و توهم بصری می شود. زمان، اندازه ها و تصور فرد از خودش دچار تغییر می شود. اشیا به حرکت در آمده و رنگ ها و صداها حالتی غیر عادی به خود می گیرند.  در چنین شرایطی حتی یک احساس لمس کردن ساده نیز می تواند احساساتی عجیب و یا ترسناک با خود به همراه داشته باشد. توهم ناشی از مصرف ال اس دی به گونه ای است که فرد دچار روی هم افتادگی احساسات می شود به گونه ای که ممکن است بعضی از رنگ ها را شنیده و یا صداها را مشاهده نماید. اینگونه احساسات بسیار شدید بوده و ممکن است باعث ترس و وحشت فرد شود. افرادی که به طور مداوم از این ماده استفاده می کنند به تدریج نسبت به آن مقاوم شده و مجبور می شوند برای تجربه احساسات قبلی، مقدار بیشتری از این ماده را مصرف کنند. این چرخه مصرف، رفته رفته باعث پیشرفت و گسترش بیماری اعتیاد شده و فرد را به مصرف این ماده معتاد می کند.

ترکیب مواد مخدر

ترکیب و مصرف هم زمان مواد مخدر

ترکیب کردن و یا مصرف همزمان مواد مخدر اقدامی بسیار خطرناک است. این ترکیب کردن می تواند مواد مخدر قانونی مانند نیکوتین و الکل، ترکیب کردن انواع قرص ها و داروها، و یا ترکیب بسیار خطرناک هروئین و کوکائین، با فنتانیل (نوعی داروی مخدر ضد درد) را شامل شود. صرفنظر از نوع ترکیباتی که به طور همزمان مصرف می شود، باید به این نکته توجه داشت که این کار باعث تداخل یافتن اثرات این داروها بر سیستم بدن شده و می تواند اثرات زیان بار و جبران ناپذیری برای فرد به همراه داشته باشد.

ماده روان گردان شیشه و اثرات مصرف آن بر فرد و جامعه

مت‌آمفتامین :سرسلسله مواد اعتیادآور صنعتی و ترکیبی، ماده‌ای از خانواده آمفتامین به نام «مت‌آمفتامین» می‌باشد. در گروه مت‌آمفتامین‌ها، «شیشه»، خطرناک‌ترین ماده اعتیادآوری است که امروزه مصرف آن در میان جوانان شایع شده است. در سال 1893 میلادی برای اولین بار ژاپنی‌ها «مت‌آمفتامین» را به عنوان یک داروی محرک اعصاب مرکزی تولید نمودند. پس از آن شرکت داروسازی مرک آلمان در سال 1912، با استفاده از این ماده، دارویی را به نام این دارو که نام علمی آن «متیلن­دی­اکسی­مت­آمفتامین» با علامت اختصاری MDMA می‌باشد، همزمان با کریسمس سال 1914 جهت کنترل اشتهای افراد چاق وارد بازار مصرف شد؛ اما بعدها آن را به عنوان داروی کاهش استرس و افسردگی، برای سربازان شرکت کننده در جنگ تجویز مینمودند. مصرف عمومی این ماده نیز در دهه 60 با قرار گرفتن بر روی پیشخوان مغازه ها و کافی­شاپ­ها آغاز شد.

با تحقیقاتی که در سال 1985 بر روی اکستاسی انجام شد، این ماده در گروه یک  فارماکولوژی (موادی که مصرف آنها برای انسان و سایر موجودات زنده، مضر و زیان آور است) قرار گرفت و 3 سال بعد در کنوانسیون 1988 تولید، توزیع و مصرف آن در سراسر دنیا ممنوع اعلام شد؛ از آن زمان به بعد تولیدات زبر زمین و قاچاق در قالب قرص، شربت، ژل و آدامس آغاز گردید که در این میان تولید و توزیع قرصهای رنگی با آرم های مختلف شایعتر میباشد.

بعد از تجربه قرصهای اکستاسی در کشورهای آسیایی به ویژه کشورهای جنوب شرقی آسیا، این قرصها خیلی زود، بازار مصرف خود را از دست ­داد. علت اصلی آن نیز تمایل به مصرف تدخینی مواد در این کشورها بود؛ لذا تولیدکنندگان قرص­های­اکستاسی با تغییراتی در ساختار ملکولی، آن را به ماده ای قابل تدخین و با اثر اتی شدیدتر تبدیل نمودند که در اروپا به «آیس»، در کشورهای جنوب شرقی آسیا به «شابو» و در کشور ما به «شیشه» و «کریستال» معروف شده است. آیس، کریستال ، شابو، کوارتز، مت، اسپید، گلس، هات‌آیس و... از دیگر نامهای تجاری این ماده در بازارهای مختلف دنیا به شمار میروند

اگر چه مصرف شیشه در کشورهای اروپایی و به طور کلی در جوامع صنعتی به دلایل مختلف شیوع بیشتری دارد، اما متأسفانه کشور ما نیز از چند سال گذشته با مشکل قاچاق، تولید و مصرف این ماده اعتیاد آور روبرو شده است. استعمال این ماده در ایران قبل از سال ۱۳۸۶ بسیار محدود بود و شیوع مصرف آن از سال ۱۳۸۷ همزمان با تولید زیرزمینی و آشپزخانه آغاز شد. از آن هنگام قیمت این ماده به شدت کاهش یافته و از گرمی ۱۲۰۰۰۰ تومان به ۲۵۰۰۰ تومان در سال ۱۳۸۸ و به حدود ۸۰۰۰ تومان در پاییز ۱۳۸۹ رسیده ‌است!

 

تبلیغات فریبنده و وجود باورهای غلط نسبت به شیشه، یکی دیگر از دلایل گرایش نسل جوان به مصرف این ماده خطرناک میباشد که به دو نمونه از آنها اشاره میکنیم:                                                                             

- شیشه نشئگی دارد، ولی اعتیاد نه!           - شیشه بهترین دارو برای رفع چاقی و درمان افسردگی است !

اخیرا با تبلیغات فریبنده‌ای که در محیطهای زنانه همچون آرایشگاهها و باشگاه های ورزشی صورت می‌گیرد، مصرف این ماده به منظور رفع افسردگی، لاغری و حفظ تناسب اندام به زنان و دختران توصیه میگردد. تقویت عضلات، آماده سازی بدن برای پذیرش انواع ورزشهای مناسب بدنسازی، ایجاد انرژی و مقابله با چین و چروک پوست، موارد دیگری هستند که تولیدکنندگان و فروشندگان شیشه در این مکانها به دروغ تبلیغ می‌کنند. متأسفانه برخی از خانمها تحت تأثیر این تبلیغات، به مصرف شیشه روی آورده و بعد از مدت کمی کاملاً به آن وابسته میشوند.

برخی به اشتباه تصور می‌کنند که مصرف شیشه باعث بی اشتهایی و لاغری می‌شود، درحالی که مصرف این ماده تا 48 ساعت فرد را دچار بی اشتهایی، بی خوابی و عصبیت می‌کند و بعد از آن به شدت فرد دچار پرخوری، پرخوابی و اشتهای زیاد می‌شود و افسردگی و حتی تمایل به خودکشی نیز به دنبال آن بروز می‌کند.

متاسفانه بسیاری از مصرف کنندگان این ماده تصور می‌کنند، شیشه اعتیاد آور نبست اما این ماده به شدت اعتیاد آور است و حتی مصرف تفننی آن نیز فرد را معتاد می‌کنند. شیشه علاوه بر اینکه اعتیاد آور است به شدت فرد مصرف‌کننده را دچار   وابستگی فکری و روانی‌ می‌کند و شواهدی که در معتادان به این ماده مشاهده شده است، نشان داده است که عوارض مصرف این ماده بسیار ببیشتر از هروئین و کراک است.                                                                                                                       

خدایا سپاس  ..........

خدایا من گنه کردم تو بخشیدی سپاس                   من ناسپاسی کردم و باز تو بخشیدی سپاس

ارزانی ام تو بیش از پیش نعمت ها را سپاس    شرمنده ام کردی مرا با  ای همه لطف و صفا سپاس  

من خود  ز  خود غافل شدم دستم تو بگرفتی  سپاس         در ناامیدی ها  دلم امید به رحمت میدهی  باز هم سپاس 

از آخرین الطاف تو الکن شوم من از سپاس             بهر دگر الطاف تو  از پیش میگویم  سپاس     

---

نوشته شده در تاریخ پنجشنبه ششم خرداد ۱۳۹۵ توسط دکتر حسین جعفری عضو هیئت علمی دانشگاه

آنتی بیوتیک ها :موفقیت ها و ناکامی ها در درمان

                              آنتی بیوتیک ها :موفقیت ها و ناکامی ها در درمان

دکتر حسین جعفری عضو هیئت علمی دانشگاه آزاد اسلامی واحد پزشکی تهران گروه فارماکولوژی                        

به نام آنکه که قلم در کف انسان نهاد

و  بر حرمت آن قسم یاد کرد .

پر مصرف ترین داروها در جهان آنتی بیوتیک ها هستند و متاسفانه  کشور ما از این لحاظ در ردههای نخست قرار دارد.

مقدمه:

آنتی بیوتیک ها (یا در اصطلاح عموم چرک خشک کن ها) در بین داروهای امروزی، بیشترین داروهای تجویزی هستند. بدون تردید یکی از معجزه های قرن بیستم کشف آنتی بوتیک می باشد.آنتی بیوتیکها از طریق کشتن میکروبها یا توقف تکثیر آنها با عوامل بیماریزا مقابله میکنند. پنی سیلین ، اولین آنتی بیوتیکی بود که بطور تصادفی از محیط کشت کپک کشف شد.در سال 1950 در گیرو داد جنگ دوم جهانی یک ملیون تن پنی سیلین  Gبرای مجروحان جنگ به کار رفت. دیری نپایید کی این معجزه به یک معضل جهانی مبدل گردید وآنمسئله مقاومت باکتریایی بود. این جریان برای عفونت های بیمارستانی بسیار بسیار مطرح بوده وهست.امروزه متجاوز از صدها آنتی بیوتیک مختلف وجود دارد که پزشک برای درمان ناراحتی های کوچک تا عفونت های تهدیدکننده حیات از آنها استفاده میکند، ولیکن اگر نابجا مصرف شوند بسیار خطرناک خواهند بود. با شناخت اهمیت مصرف بجا و نابجای آنتی بیوتیکها، شما می توانید به سلامتی خود وخانواده خود کمک کنید.

پادزیست یا آنتی بیوتیک به فرانسوی( Antibiotique) به صورت کلی فراورده یا ماده‌ ای است که از یک میکروارگانیسم تولید یا از آن گرفته میشود و میکروارگانیسمهای دیگر را از بین میبرد یا مانع آنها میشود.

 

هرچند برخی آنتی بیوتیک ها علیه انواع گسترده ای از عفونتها مؤثر هستند ولی مهم است که بدانیم هر آنتی بیوتیکی تمام عفونتها را نمیتواند درمان کند و نیز آنها فقط علیه عفونتهایی بکار میروند که توسط باکتریها ٬ قارچ ها و انگل های بیماریزا بو جود آمده باشند و علیه بیماریهای ویروسی مثل سرماخوردگی و آنفولانزا تاثیری ندارند. بهترین کاری که شما میتوانید در این مواقع انجام دهید این است که اجازه دهید سرماخوردگی و آنفولانزا، دوره خود را که معمولا" 2 هفته ممکن است طول بکشد ٬ طی کند و فقط علایم را تسکین دهید.

آنتی بیوتیک های وسیع الطّیف، آنهایی هستند که در مقابل انواع مختلف میکرو ارگانیسمها فعّال میباشند.

 آنتی بیوتیک های با طیف محدود، آنهایی هستند که فقط در مقابل یک میکرو ارگانیسم یا طیف بسیار محدودی از میکروارگانیسمها فعّال میباشند.

آنتی بیوتیک ها مواد شیمیایی هستند که از دو راه طبیعی و ساختگی به دست میآیند. آنتی‌بیوتیکهای طبیعی از میکروارگانیسم هایی مانند قارچها و باکتریها گرفته میشوند. امروزه با پیشرفت شیمی پزشکی بیشتر آنتی‌بیوتیکهای حاصل تغییرات ملکولی بر روی آنتی‌بیوتیکهای طبیعی هستند. آنتی بیوتیک ها به دو گروه عمده آنتی بیوتیک های باکتریسیدال، که باعث کشتن سلول بیماریزا میشوند و باکتریوستاتیک، که باعث توقف رشد و ثابت ماندن تعداد سلول بیماریزا هستند طبقه بندی میشوند. کشف اولین ماده آنتی‌بیوتیک به سال ۱۹۲۸ توسط الکساندر فلمینگ صورت گرفت، او به طور اتفاقی متوجه اثر ضد باکتریایی ماده ترشحی توسط قارچ پنی‌سیلیوم نوتاتوم شد. هاوارد فلوری Howard Florey این ماده را تخلیص کرد و با تجویز آن موفق به درمان عفونتها به روش سیستمیک شد. پس از این یافته دانشمندان مواد طبیعی دیگری را هم به عنوان آنتی بیوتیک به دست آوردند شامل تتراسایکلین، استرپتومایسین و سفالوسپورین‌ها. پس از شناسایی ساختار این مواد توسط شیمیدان ها، با ایجاد تغییرات در آنها انواع صناعی آنتی‌بیوتیکها تولید شدند. در نهایت انواع جدید کاملاً صناعی آنتی‌بیوتیکها با اثر بخشی بیشتر و ثبات شیمیایی بیشتر نیز تولید شدند.

البته مدتها قبل از کشف پنی‌سیلین بشر آموخته بود بطور تجربی بعضی مواد خام را به عنوان عامل ضد میکروب مورد استفاده قرار دهد. ۶۰۰ - ۵۰۰ سال قبل از میلاد، چینی ها شیره کپک زده لو بیای شور را برای درمان عفونت ها بکار میبردند. اصطلاح آنتی بیوز (Antibiosis) اولین بار در سال ۱۸۸۹ به‌وسیله ویلمین برای توجیه ماهیت رقابتی جوامع بیولوژیک که در آن فقط قویترینو اصلح ‌ترین زنده میماند بکار برده شد و چند سال بعد این اصطلاح برای آنتاگونیسم میکروارگانیسم ها نیز مورد استفاده قرار گرفت.

 

طبقه بندی آنتی بیوتیک ها براساس دامنه فعالیت :

بعضی از آنتی بیوتیک ها فقط برروی باکتریهای گرم منفی موثرند.

بعضی از آنتی بیوتیک ها فقط برروی باکتریهای گرم مثبت موثرند.

بعضی از آنتی بیوتیک ها روی قارچها یا تک یاختگان اثر می کنند.

بعضی از آنتی بوتیک ها وسیع الطیف هستند و دامنه فعالیت وسیعی دارند و برروی تعداد زیادی از میکروارگانیسمها مختلف موثر می باشند.

 

آنتی بیوتیک های وسیع الطّیف، آنهایی هستند که در مقابل انواع مختلف میکرو ارگانیسمها فعّال میباشند. مانند تتراسایکلین که در مقابل بسیاری از باکتریهای گرم منفی، کلامیدیا، مایکوپلاسما و ریکتزیاها موثر است. آنتی بیوتیک های با طیف محدود، آنهایی هستند که فقط در مقابل یک میکرو ارگانیسم یا طیف بسیار محدودی از میکروارگانیسمها فعّال میباشند؛ مانند وانکومایسین که عمدتاً در مقابل کوکسی‌های گرم مثبت مانند استافیلوکوک ها و انتروکوک‌ها مورد استفاده قرار میگیرند.نوعی ژن مقاوم در برابر آنتی بیوتیک کولیستین که پیش از این در کشور چین کشف شده بود، در مالزی نیز شناسایی شد. این ژن که از آن به عنوان 'ام.سی.آر.وان' یاد می شود، برای نخستین بار در سال 2013 در یک خوک از مزرعه ای در چین شناسایی شد .

مکانیسم اثر آنتی بیوتیک ها:

1-   جلوگیری از ساخت دیواره سلولی باکتری       2- تغییر در عملکرد غشاء سلولی     

 3- مهار پروتئین سازی

4-   ممانعت از نسخه برداری  و ممانعت از ترجمه            5- آنتی بیوتیک های مهار کننده سنتز اسید نوکلئیک

 

               مکانیسمهای اثر بعضی از آنتی بیوتیک ها

خصوصیات آنتی‌بیوتیک موفق برای درمان بیماری ها

1-   روی عامل بیماری اثر داشته باشد بدون اینکه آثار جانبی سمی قابل توجهی ایجاد نماید.

2-   باید به حد کافی پایدار باشد بطوری که بتوان آنرا از محیط کشت جدا نمود و برای مدت معقولی ذخیره کرد بدون اینکه اثرش کاهش یابد.

3-سرعت دتوکسیفیکاسیون (سم زدایی) و دفع دارو از بدن به گونه‌ای باشد که غلظت کافی را برای مدت معینی در خون نگاه داشته و احتیاجی به دوزهای مکرر نباشد.

4-   دفع دارو به حد کافی سریع و کامل باشد و پس از قطع مصرف دارو بطور کامل دفع گردد.

مقاومت علیه آنتی بیوتیک ها

مقاومت به آنتی بیوتیک یعنی میکروبهای بیماریزا که برای مبارزه با آنان آنتی بیوتیک استفاده میشوند، با جهش ژنی نسبت به این داروها مقاومت پیدا کنند و نسلهای جدیدی به وجود بیایند که نتوان با آنها مبارزه کرد. از مهمترین عوامل این پدیده، مصرف خودسرانه و یا بیش از حد آنتی بیوتیک ها است. این پدیده کل جامعه انسانی را به خطر میاندازد به طوری که خطر آن را به تروریسم تشبیه کرده‌اند

 منشا مقاومت نسبت به آنتی بیوتیک ها:

مقاومت با منشا کروموزومی : این امر به صورت موتاسیون خودبخودی بر روی ژنهای کنترل کننده ی حساسیت باکتری روی می دهد. اینگونه مقاومت معمولاً براساس تغییر در گیرنده های دارو در باکتری عمل می کند.

مقاومت با منشا خارج کروموزومی : در این حال پلاسمیدهای R-Factor که حاوی ژنهای مقاومت نسبت به یک یا چند داروی ضد میکروبی هستند طی مکانیسمهای مختلف اکثراً از طریق کونژوگاسیون از یک باکتری به باکتری دیگر منتقل می شوند.

نکات مهم درباره ی آنتی بیوتیک ها:

1. آنتی بیوتیک ها، میان باکتری مفید و مضر تفاوتی نمی گذارند. می توانند با از بین بردن باکتری های مفید بدن، سیستم طبیعی آن را به هم بزند.
2. بدترین کار، مصرف نکردن مقادیر تجویز شده آنتی بیوتیک است؛ استفاده ی ناکافی از آنتی بیوتیک ها، باعث می شود باکتری های ضعیف از بین بروند اما انواع مقاوم، باقی می مانند.
3. باکتری ها با تغییر در DNA خود (جهش)، می توانند در مقابل آنتی بیوتیک ها مقاومت کنند. آنها میلیون ها باکتری مقاوم دیگر تولید می کنند و از بین بردن آنها بسیار سخت تر می شود.
4. استفاده نابجا از آنتی بیوتیک ها، یکی از دلایل اصلی ایجاد مقاومت باکتری ها در برابر آنهاست.
5. مشخص شده پزشکان بی تجربه و گرفتار که بیماران زیادی را در طول روز معاینه می کنند، بیشتر به تجویز آنتی بیوتیک تمایل دارند .
6. در سال های اخیر، آنتی بیوتیک جدیدی کشف نشده یا تعداد آنها بسیار محدود بوده است ساخت آنتی بیوتیک های جدید بسیار وقت گیر و پرهزینه است .
7. مشخص شده مصرف چای سبز با آنتی بیوتیک ها، می تواند فعالیت ضد باکتری آنها را افزایش دهد.
8. بسیاری از افراد، به اشتباه گمان می کنند آنتی بیوتیک های وسیع الطیف، قوی تر هستند و مصرف آنها را ترجیح می دهند اما اینطور نیست.
9. آنتی بیوتیک ها، نجات دهنده انسان ها بوده اند. قبل از کشف آنها، عفونت علت عمده مرگ و میر بود، اما امروزه علل عمده مرگ و میر، بیماری های قلبی عروقی، کلیوی و سرطان ها هستند.
10. امروزه میزان استفاده از آنتی بیوتیک ها در حیوان ها بیش از انسان هست

مقاومت متقاطع (Cross Resistance) :

میکروارگانیسم هایی که نسبت به یک داروی خاص مقاوم هستند ، ممکن است نسبت به داروهای دیگری که مکانیسم عمل مشابهی دارند نیز مقاوم باشند . این نوع مقاومت را مقاومت متقاطع می نامند . مقاومت متقاطع عمدتاً بین داروهایی وجود دارد که ساختمان شیمیایی بسیار نزدیکی دارند (مانند آمینوگلیکوزیدهای مختلف) یا نحوه اتصال یا عمل آنها مشابه است (مانند ماکرولیدها

توجه – توجه  مصرف خود سرانه آنتی بیوتیک و عواقب آن: استفاده بیش از حد یا نادرست از آنتی بیوتیک ها , یعنی مشارکت در گسترش مقاومت در باکتری ها

بنابراین:  افراد می توانند با دانستن موارد استفاده از آنتی بیوتیک و مصرف در هنگام ضرورت و کامل کردن دوره درمان، مقاومت به آنتی بیوتیک ها را کم کنند.

  در صورت عدم تاثیر آنتی بیوتیک ها نتایج زیر حاصل میشود :

بیماری طولانی تر میشود.      بیماری پیچیده تر میشود.  مراجعه متعدد به پزشک یا حضور طولانی در بیمارستان را به دنبال خواهد داشت.     نیاز به داروهای گرانتر و سمی تر خواهد بود.چه بسا عفونت های مقاوم منجر به مرگ ایجاد شود.

  فقط خود بیماران تنها کسانی نیستند که از این نتیجه رنج میبرند , بلکه افراد سالم جامعه هم ضربه خواهند خورد. باکتری های مقاوم، سریعا" بین اعضای خانواده , همکلاسی ها و همکاران گسترش خواهد یافت و سلامت افراد جامعه با گونه بیماریزای جدیدی که به سختی و با هزینه زیاد درمان میشود , تهدید خواهد شد.  

راه های مقابله با ایجاد مقاومت آنتی بیوتیکی:  1- در صورت داشتن بیماری ویروسی نباید از پزشک تقاضای آنتی بیوتیک کرد و پزشک را برای تجویز آنتی بیوتیک تحت فشار قرارداد.   2-  باید دوره درمان را ،حتی در صورت بهبود بیماری تکمیل کرد , در غیر اینصورت باکتری ها بطور کامل از بین نمی روند و باکتری های باقیمانده باعث عفونت مجدد میشوند که ممکن است این بار مقاوم شده و دیگر به آنتی بیوتیک ها پاسخ ندهند.

3- داروهای باقیمانده از چرخه ی مصرف خارج شود و از نگهداری دارو ها برای مصارف آتی خودداری شود  زیرا آنتی بیوتیک تجویزی روی همان عفونت بخصوص، مؤثر بوده و صرفاً برای فرد بیمار در آن ایام تجویز شده است.

4- دارو در ساعات معین توسط پزشک مصرف شود. آنتی بیوتیک زمانی مؤثر خواهد بود که بطور منظم مصرف شود.

5-     در صورت مشاهده ی علایم یکسان, از پیشنهاد آنتی بیوتیک خود به آن فرد خودداری شود, زیرا ممکن است برای بیماری آنها مناسب نباشد. دریافت داروی اشتباه ممکن است درمان صحیح را به تاخیر بیندازد و باکتریها در این فاصله تکثیر شوند.

.    ...........................................................

سپاس از 3 وجود مقدس:

1-  آنهایی که ناتوان شدند تا ما به توانایی برسیم.

2-  موهایشان سفید شد تا ما رو سفید شویم.

3-  عاشقانه سوختند تا گرما بخش  وجود ما و روشنگر را همان باشد.

پدرانمان ، مادرانمان ، استادانمان

---

نوشته شده در تاریخ چهارشنبه بیست و نهم اردیبهشت ۱۳۹۵ توسط دکتر حسین جعفری عضو هیئت علمی دانشگاه

آرشیو نظرات

آهن ومسمومیت های آن

                                    آهن ومسمومیت های آن 

دکتر حسین جعفری عضو هیئت علمی دانشگاه آزاد اسلامی واحد پزشکی تهران گروه فارماکولوژی

انسان بزرگ نیست جز به وسیله فکرش ، شریف نیست جز به واسطه رفتارش  و قابل احترام نیست جز به سبب اعمال نیکش

                   تقدیم به انسان های بزرگ ، انسان های شریف و انسان های شایسته احترام .

            مقدمه

آهن یک ماده معدنی ضروری برای عملکرد صحیح بدن و سلامت جسم است. هر گلبول قرمز خون در بدن در هموگلوبین خود ، رنگ دانه ای که اکسیژن را از ریه ها به بافت های بدن می رساند – حاوی آهن است. اما کمبود آهن در خون موجب کم خونی ناشی از فقر آهن می شود که یک کمبود غذایی متداول در کودکان به شمار می رود. بدن برای ساختن هموگلوبین به آهن نیاز دارد . اگر مقدار کافی آهن موجود نباشد تولید هموگلوبین محدود می شود که در مقابل بر تولید گلبولهای قرمز اثر میگذارد. به کاهش مقدار هموگلوبین و گلبولهای قرمز در جریان خون آنمی یا کم خونی اطلاق می شود. از آنجایی که گلبولهای قرمز برای حمل و نقل اکسیژن در بدن لازم هستند کم خونی یا آنمی به کاهش اکسیژنی که به سلول ها و بافت ها می رسد منجر می شود و در نهایت بر عملکرد آنها تاثیر منفی می گذارد. آنمی ناشی از فقر آهن که معمولا در اثر کمبود مصرف آهن رخ می دهد متداولترین علت کم خونی در کودکان است .

در 30 سال گذشته بخاطر افزودن آهن به غذاهای مخصوص کودکان و نوزادان این نوع کم خونی با کاهش روبه رو بوده است. کم خونی ناشی از فقر آهن یک باره اتفاق نمی افتد بلکه کمبود آهن با گذشت زمان در فرد پیشرفت می کند که ابتدا با فقر آهن شروع می شود که در آن مقدار آهن موجود در بدن کاهش می یابد در حالی که آهن موجود در گلبولهای قرمز یکسان باقی می ماند. اگر فقر آهن بهبود نیابد ، به کمبود آهن و در نتیجه به آنمی یا کم خونی ناشی از کمبود آهن منجر می شود.

                       

آهن در ابتدای روده باریک و دوازدهه جذب میشود و از انجاییکه حدود 10 درصد آهن رژیم  غذایی  جذب میشود . در رژیم  غذایی  روزانه  حدود 1۰ میلی گرم  آ هن باید وجود داشته باشد .

هر گلبول قرمز خون در بدن در هموگلوبین خود –رنگ دانه ای که اکسیژن را از ریه ها به بافت های بدن می رساند – حاوی آهن است .

کمبود آهن در خون موجب کم خونی ناشی از فقر آهن می شود .

آنمی ناشی از فقر آهن که معمولا در اثر کمبود مصرف آهن رخ می دهد متداولترین علت کم خونی در کودکان است .

مقدار آهن سرم نماینده مقدار آهن موجود در جریان خون که به ترانسفرین متصل است  می باشد. مقادیر آن در طول شبانه  روز با هم مقداری متفاوت است . مقدار طبیعی آن در نوزادان 100-250 ، شیرخواران 40-100 ، کودکان 50-120 ، مردان50-160 ، وزنان 40-150 میکرو گرم درصد است .

اهن یک ماده ضروری می باشد که مقدار آن در بعضی رژیم های غذایی ناچیز است . میزان مورد نیاز اهن در خانم های 15- 11 سال 15 میلی گرم , در خانم های باردار30 میلی گرم و در بزرگسالان  با سن بیشتر از 50 سال 10میلی گرم در روزمیباشد .
در دورانی که کودکان به سرعت رشد می کنند(6-4  سالگی) روزانه 10میلی گرم اهن مصرف کنند .

 

آنمی و فقر آهن

کم خونی یک اختلال است که می تواند درشرایط مختلفی از جمله دوره های شدید قاعدگی، سرطان ، خونریزی در دستگاه گوارش ، و بیماری سلول داسی شکل، و بسیاری موارد دیگر رخ دهد. کم خونی فقر آهن یک نوع خاصی از کم خونی است که علت بروز آن معمولا به دلیل از دست دادن خون یا کاهش یافتن جذب آهن رژیم غذایی می باشد. کم خونی کمبود آهن می تواند خفیف یا شدید بوده و می تواند به طور حاد یا مزمن رخ دهد. و بیماری بسیار رایجی است ، میزان مبتلایان 1 تا 2 درصد ازافراد بزرگسال یا حتی بیشتر از آن در کشورهای توسعه یافته است اما در کشورهای در حال توسعه به  دلیل فقررژیم غذایی شایع تراست.      کم خونی کاهش تعداد سلول های قرمز خون تعریف شده است، که توسط  آزمایش خون تشخیص داده می شود.

پسرها در معرض کم خونی ناشی از کمبود آهن قرار می گیرند اما دختران نوجوان به خاطر ذخیره کم آهن و از دست رفتن

 خونریزی دوران قاعدگیشان ، در خطر بزرگ تری نسبت به پسران هم سن خود هستند .

 بعضی از علایم کم‌خونی فقر آهن عبارتند از :

رنگ پریدگی پوست، زبان و مخاط داخل لب و پلک چشم‌ها، خستگی زودرس، سرگیجه و سردرد، خواب رفتن و سوزن سوزن شدن دست و پاها، حالت تهوع و در کم‌خونی شدید گود شدن روی ناخن(ناخن قاشقی) .

بسیاری از مردم با کم خونی کمبود آهن هیچ علامتی ندارند . اما شایعترین علایم عبارتند از :

ضعف،  سردرد  ، کج خلقی، خستگی و مشکل در ورزش ( به دلیل کم آوردن نفس ، ضربان قلب سریع ).

 

علائم کمتر شایع فقر آهن عبارتند از :

ناخن شکننده ، زبان درد ، سندرم پاهای بی قرار ، ویار ( گرایش غیرطبیعی به خوردن اقلام مواد غیر غذایی ، مانند : خاک رس یا خاک ، محصولات کاغذی ، یا نشاسته.شیر گاو مقدار کمی آهن که برای رشد کودک و نوزاد مهم است را دارد و باید جایگزین مواد سرشار از آهن طبیعی شود . شیر جذب آهن را کاهش می دهد و می تواند موجب تحریک پوشش روده نیز شود که کمی خونریزی ایجاد می کند.

 

تشخیص :

یک شخص مبتلا به کم خونی کمبود آهن پس از انجام آزمایش خون برای ارزیابی علائم کم خونی و یا پس از انجام آزمایش برای دلیل دیگری  شناسایی شود. ارزیابی اولیه بیمار مشکوک به کم خونی معمولا شامل یک تاریخچه پزشکی ، معاینه فیزیکی و آزمایش خون  می باشد .

 

علائم مسمومیت :

کودکانی که با مصرف آهن دچار مسمو میت می شوند مشکلات فوری یا تاخیری پیدا می کنند .
اولین علامت مسمومیت آهن درد معده میباشد که منجر به بروز زخم معده میشود و همراه با تهوع و استفراغ میباشد.
با نفوذ آهن ارگان های داخلی به ویژه مغز و کبد آسیب دیده و منجر به شوک و مرگ در اثر آسیب کبدی میشود.

 

مراحل مسمومیت

مرحله ۱: این مرحله با درد شکم، استفراغ و اسهال مشخص می شود. استفراغ به طور مشخص، در مدت چند ساعت اول بعد از مصرف بروز می کند. استفراغ شایع ترین نشانه بالینی ثابت در مسمومیت حاد با آهن است. عدم وجود نشانه های گوارشی در مدت 6 ساعت از زمان مصرف تشخیص مصرف قابل توجه آهن را رد می کند . 

مرحله ۲: معمولا مرحله ۲ یا مرحله خاموش مسمومیت آهن اتفاق نمی افتد. در دوره ۶ تا ۲۴ ساعت بعد از زمان مصرف، نشانه های گوارشی برطرف می شود .      

مرحله ۳: این مرحله با مسمومیت در کل بدن مشخص می شود. خونریزی و متعاقب آن بروز شوک از علائم این مرحله است . 

مرحله ۴: مرحله کبدی در فاصله زمانی ۵ ـ ۲ روز بعد از مصرف، حاصل می شود و ممکن است به نارسایی کبدی منتهی شود .

مرحله ۵: این مرحله از مسمومیت شامل انسداد خروجی معده در نتیجه اثرات خورنده آهن روی معده است. این تغییرات نادر است و در مدت ۴ تا ۶ هفته بعد از مصرف، اتفاق می افتد. تشخیص مسمومیت بالینی است، اما برای بررسی سطح آهن، سرم

     یا استفاده از عکسبرداری برای مشاهده قرص های آهن نیز استفاده می شود. 

درمان مسمومیت

اولین اقدام استفاده از ماده شلات کننده مانند دفروکسامین برای تمیز کردن معده میباشد .شستشوی کامل روده ها باید انجام گیرد تا قرص های جذب نشده را خارج سازد .درمان های حمایتی مناسب برای خونریزی گوارشی ،اسیدوز متابولیک و شوک بایست همزمان آغاز گردد .   اگر این درمان با شکست رو به رو شد بایستی فرد مسموم دیالیز شود.

 دفروکسامین ‌یک ‌عامل‌ شلاته‌کننده ‌فعال‌ است که‌ به‌ عنوان‌ داروی کمکی ‌در درمان ‌مسمومیت ‌با آهن‌ به ‌کار برده ‌ می‌ شود . این  دارو همچنین ‌برای ‌تسریع‌ دفع‌ آهن  مصرف‌ می‌ شود .  دفروکسامین‌ از راه‌ تزریق ‌وریدی‌، عضلانی ‌و یا داخل صفاقی ‌برای کنترل ‌تجمع ‌آلومینیوم ‌در استخوان‌، در

مبتلایان به ‌نارسایی کلیه ‌و در درمان ‌مسمومیتهای عصبی ‌و یا ناهنجاریهای استخوانی‌ در بیماران تحت دیالیز به‌ کار برده میشود.

جهت جلوگیری از مسمومیت بایستی به نکات زیر توجه نمود.  فراورده های حاوی اهن می توانند باعث جراحات جدی یا مرگ در کودکانی که به صورت تصادفی اهن مصرف کرده اند شود. بسته بندیهای که کودکان قادر به باز کردن آ ن نمی باشند بایستی بعد

 از هر بار مصرف کاملا بسته شوند . فراورده های حاوی آهن, بایست دور از دسترس کودکان نگه داشته شوند                                                                                                                                          

 

زیبایی بهار به تکرار نیست بلکه به شکفتن و زنده شدن است که زندگی و حیات را عمق می بخشد  و ابدیت را نجوا میکند. آفرین به هر اندیشه ای که شکوفا گردد به هر کردار نیکی که به ثمر نشیند و .................................

‌

---

نوشته شده در تاریخ جمعه هفدهم اردیبهشت ۱۳۹۵ توسط دکتر حسین جعفری عضو هیئت علمی دانشگاه

آرشیو نظرات

ایدز یا سندرم نقص ایمنی اکتسابی

ایدز یا سندرم نقص ایمنی اکتسابی

Acquired immunodeficiency syndrome

دکتر حسین جعفری عضو هیئت علمی دانشگاه آزاد اسلامی واحد پزشکی تهران گروه فارماکولوژی

این مقاله را با سخنی چند از بزرگان آغاز می نماییم  :

ظرف که خالی باشد صدای بیشتری دارد.                                                                 ویلیام شکسپیر

سعی نکن انسان موفقی باشی بلکه سعی کن انسان ارزشمندی باشی.                                       انیشتن

دستانی که کمک میکنند پاک تر از دست هایی است که روبه آسمان دعا میکنند.                   کورش کبیر

من دریافته ام که ایده های بزرگ هنگامی که به ذهن راه می یابند که مصمم به داشتن چنین ایده هایی باشیم.  چارلی چاپلین

به همه اعتماد داشتن خطرناک است ، به هیچ کس اعتماد نداشتن خطرناکترین.             آبراهام لینکلن

                       

• عامل بیماری ایدز از طریق تماس مستقیم مخاط با خون و دیگر مایعات و ترشحات بدن منتقل می شود (از جمله ترشحات جنسی و شیر مادر). عامل بیماریزا ویروسی است که قدرت آلوده کنندگی و سرایت پذیری بالائی دارد و ویروسH.I.Vیا نقص ایمنی انسان  نامیده می شود، زیرا موجب ضعف دستگاه دفاعی بدن انسان می شود. مبداء اولیه این ویروس بطور دقیق مشخص نیست. ویروس ایدز در بدن انسان مراحل مختلفی را طی می کند که یکی از آنها دوره فعالیت پنهانی است ، در این مرحله ویروس در حال رشد و تکثیر است و پس از آنکه شرایط از هر نظر آماده شد، حملات خود را شروع می کند و سبب نابودی سلولهای دفاعی و مرگ انسان می شود . آلودگی به ویروس در تمام دوران زندگی انسان ادامه پیدا می کند ..

 

راه های انتقال:

1-تماس جنسی (واژینال ، مقعدی ، دهانی )                                                                                   

تماس با خون آلوده (دریافت خون آلوده ، استفاده از سرنگ آلوده)                                                                                                                       3 - انتقال از مادر به جنین یا نوزاد ( انتقال از طریق خون مادر، انتقال از طریق شیر مادر )

روند بیماری:

1-   مرحله عفونت حاد یا عفونت اولیه : 6-2 ماه

2-   مرحله نهفته بیماری : 9 سال

3-   -مرحله نهایی عفونت : 9 ماه

مرحله اول (عفونت حاد)

در اغلب موارد در صورتی که تعداد کافی ویروس ایدز وارد بدن فردی شود ، بعد از چند هفته  علائمی نظیر تب ، گلودرد،بزرگی غدد لنفاوی، درد مفاصل و عضلات ، سر درد، ضعف و بی حالی، بی اشتهایی ، تهوع و استفراغ، کاهش وزن، اسهال و گاهی دانه های جلدی و یا تظاهرات عصبی ظاهر میگردد. این علائم اختصاصی نبوده و مشابه  نشانه های بسیاری ازبیماریهای دیگر است . چون معمولا ظرف یک تا دو هفته بهبودی  حاصل می گردد ، کمتر اتفاق می افتد که بیماری دراین دوره تشخیص داده شود،بعلاوه از هنگام ورود ویروس ایدز تا مثبت شدن نتیجه آزمایشگاهی که نشانگر آلودگی فرد  است حدود 3 تا 12هفته ( گاه تا 6 ماه و بندرت بیشتر) طول می کشد. در این فاصله زمانی ، فرد، آلوده بوده و ممکن است سایرین را آلوده کند و متاسفانه با روشهای آزمایشگاهی فعلی نمی توان بو جود آن پی برد.

 

مرحله دوم (بدون علامت):

پس از بهبودی  خود بخودی مرحله حاد، بیمار وارد مرحله بدون علامت می شود که بر حسب نوع ویروس آلوده کننده از10تا17 سال طول می کشد. در این مدت شخص آلوده هیچگونه علامتی از بیماری را بروز نمی دهد و به ظاهر کاملاً سالم است ولی برای دیگران آلوده کننده می باشد .در این  مرحله آزمایش خون مثبت است و بالطبع شخص دیگران را مبتلا می کند . کنترل انتشار ویروس در این مرحله مشکل می باشد .

مرحله سوم  (بزرگی منتشر و پایدار غدد لنفاوی):دراین مرحله غدد لنفاوی بزرگ شده و به شکل قرینه و بدون درد در بیش از دو نقطه بدن بجز ناحیه کشاله ران ظاهر می شود و حداقل 3ماه باقی می مانند.

 

                           عوامل موثر در طول مرحله نهفته

  1- سیستم ایمنی افراد : افراد ضعیف و مسن زودتر از پا در می آیند.                   2- عفونت های دیگر: عفونت های نهفته دیگر باعث تسریع پیشرفت بیماری می گردند.   3- امکانات پزشکی : مراقبت های پزشکی مناسب دوره نهفته را طولانی تر می سازند.    4- زمینه ژنتیکی :برخی افراد به دلایل ژنتیکی در مقابل عفونت حساس تر و یا مقاوم تر هستند.

 

علائم بیماری:

1- بروز عفونت های فرصت طلب

2- بروز سرطان های مختلف (از جمله سارکوم کاپوزی ، سرطان دهانه رحم ، لنفوم)

3-علائم عمومی همانند تب ،عرق شبانه ، ضعف و لاغری

دوره پنجره یا window period

به دوره ای از عفونت اطلاق می گردد که فرد هنوز بر علیه ویروس آنتی بادی نساخته است بنابر این آن دسته از تست های تشخیصی که بر مبنای اندازه گیری آنتی بادی استوار هستند در این مرحله جواب منفی خواهند داشت . این دوره 6-3 ماه اول عفونت را در بر می گیرد.

روش های  تشخیص:  1- بررسی علائم بالینی 

2- اندازه گیری آنتی بادی های تولید شده بر علیه ویروس (عمدتا با تکنیک الایزا انجام می گیرد.)

3-تعیین حضور آنتی ژن ویروسی در بدن بیمار (عمدتا با تکنیک PCR انجام می گیرد.)

درمان:

بطور کلی دو نوع درمان اصلی  در این عفونت وجود دارد.

1-   درمان داروئی برای جلو گیری از تثبیت عفونت در بدن بیمار         Post-exposure prophylaxis (PEP)

2-   درمان داروئی برای کاهش عوارض عفونت و افزایش طول عمر Highly active antiretroviral           therapy(HAART)

 

• •       مزایای درمان: 1- بهبود کیفیت زندگی بیمار2- کاهش میزان ویروس در بدن بیمار3- کاهش تومورها

4-کاهش بروز عفونت های فرصت طلب   5- افزایش طول عمر تا حد اکثر 20 سال

مشکلات درمان:

1-این درمان عفونت را ریشه کن نمی سازد فقط پیشروی آن را کند می کند.

2- این درمان بسیار پرهزینه است .

3- این درمان پیچیده و دشوار است.

4-امکان بروز سویه های مقاوم به داروهای مورد استفاده وجود دارد.

• پیشگیری: عدم ایجاد ارتباط جنسی با افراد ناشناس ویا مشکوک و در صورت ارتباط استفاده از لوازم محافظت کننده همانند کاندوم                                                                                                                               
• 2- عدم استفاده از سرنگ هایی که قبلا مورد استفاده قرار گرفته اند.                                                               

3-   خودداری از بچه دار شدن در افرادی که عفونت در آنها محرز گشته است و اجتناب از شیر دادن به نوزاد درصورت بچه دارشدن .

اپیدمیولوژی: ایدز یک عفونت پاندمیک و چهارمین عامل مرگ و میر در جهان است.تاکنون 60 میلیون نفر در جهان به این عفونت گرفتار گشته اند و نزدیک 30 میلیون به دلیل بیماری ایدز فوت کرده اند.3/2 این افراد از قاره افریقا بوده اند. در حال حاضر حدود 2/ 33 میلیون فرد آلوده در جهان وجود دارد. هر ساله حدود 5/2 میلیون نفر به این تعداد اضافه می شود

 

خدایا:

نعمت عافیت مبدا همه نیازهاست   و عاقبت بخیری مقصد همه نیازهاست.

بین این مبدا تا ان مقصد والاترین نیازها دلخوشی ست.

به بزرگی ت ان را به تمامی دل پا کانت عطا فرما.

پارکینسون ودرمان دارویی وگیاهی

                  پارکینسون   ودرمان دارویی وگیاهی

دکتر حسین جعفری عضو هیئت علمی فارماکولوژی دانشگاه آزاد اسلامی واحد پزشکی تهران

به نام نامی که نام ها از او نامیده شد.                               به نام عالمی که علم ها از او خروشیده شد.

                                          به نام عاشقی که عشق ها از او جوشیده شد.

بیماری پارکینسون چیست ؟

 بیماری پارکینسون  یا فلج لرزان اختلالی است که متاثر از سلول های عصبی در قسمتی از مغز که در ارتباط با حرکات است می باشد. در پارکینسون میزان دوپامین در ناحیه ای از مغز به نام نیگرا استریاتوم به تدریج کاهش می یابد.

پارکینسون نام یک پزشک انگلیسی به نام جیمز پارکینسون بوده که در سال 1817 این بیماری را کشف نمود وبه نام خودش ثبت نمود. این بیماری shaking   نیز گفته میشود.

                       

افراد با بیماری پارکینسون اغلب تجربه سفتی ماهیچه ها، اشکال در راه رفتن ، مشکلات تعادلی و حرکات آهسته دارند. این نشانه ها معمولا بعد از سن ۶۰ سالگی رخ میدهد، هر چند که برخی افراد با این بیماری جوانتر از ۵۰ سال هستند.

 

هر ده سال که از عمر می گذرد 13 درصد از نورون های دوپامینرژیک دژنره واز بین میرود ولذا کندی حرکات و سختی عضلانی بیشتر می گردد. برعکس میزان استیل کولین افزایش می یابد. در آلزایمر میزان استیل کولین کاهش می یابد.

  بیماری پارکینسون بیماری پیشرونده است، به معنی اینکه علائم و نشانه ها به مرور زمان بدتر می شوند. هر چند که بیماری پارکینسون در نهایت منجر به ناتوانی میشود، بیماری اغلب به صورت آهسته پیشرفت می کند،

از این گذشته ، برعکس دیگر بیماری های عصبی وخیم، بیماری پارکینسون درمان پذیر است. یکی از راه های درمان داروها هستند . دیگر راه کاشتن وسیله ای است که مغز را تحریک می کند. دیگر روش ها شامل جراحی می باشد. و این در حالی است که تحقیقات برای دیگر درمان ها ادامه دارد.

 

نمونه بارز این بیماری را محمد علی کلی دارد که در سن 37 سالگی به این بیماری مبتلا گردید. اعتقاد بر این است که پارکینسون در این بوکسور معروف جهان  به علت ضربات سنگینی است که به سر این قهرمان نامی مسلمان وارد شده است.

علائم و نشانه ها

اولین نشانه بیماری پارکینسون می تواند آنقدر ظریف باشد مانند تکان نخوردن شانه ها وقتی که راه می روید، یک لرزش ملایم در انگشتان از یک دست و لکنت بیان که مشکل می توان سخنان بیمار را فهمید. ممکن است فرد دچار کاهش انرژی شود، احساس افسردگی یا مشکل در خواب داشته باشد. یا ممکن است دوش گرفتن فرد، اصلاح، خوردن یا انجام امور معمولی و روزمره 

دیگر طولانی تر شود

 

دیگر علائم و نشانه های بیماری پارکینسون شامل موارد زیر می باشد:

  لرزشTremor . اغلب با یک لرزش ملایم در دست ها شروع شده یا حتی در انگشتان. اغلب اوقات لرزش علت سایش شصت به انگشت اشاره دست است که شناخته شده به نام پول شمردن است. لرزش همچنین ممکن است در پاها باشد. این علائم ممکن است یکطرفه یا دو طرفه بدن باشد و ممکن است زمانی که فرد دچار تنش می باشد زیاد قابل توجه باشد. اگر چه لرزش می تواند

خیلی ناراحت کننده باشد، معمولا ناتوان کننده نیست و اغلب زمانی که فرد خواب است ناپدید می شود. خیلی از افراد با بیماری پارکینسون لرزش اساسی ندارند.

 

حرکات آهسته(bradykinesia) . به مرور زمان، بیماری پارکینسون موجب راه رفتن آهسته درهم و برهم با گام های بی ثبات با طرز ایستادن همراه با خشوع و تواضع میگردد. و ماهیچه های پا ممکن است به طرف بالا خشک شود ، و راه رفتن طبیهی را سخت کند. این بخصوص ناراحت کننده است جون موجب می شود که انجام کارهای ساده مشکل و وقت گیر شود.

   ماهیچه های سفت. سفتی ماهیچه ای اغلب در پاها و گردن اتفاق می افتد، بعضی اوقات سفتی می تواند آنقدر شدید باشد که اندازه حرکت را محدود کرده و موجب درد شود.

   به هم خوردن تعادل. طرز ایستادن ممکن است ناپایدار شود، اغلب این مشکل به صورت فرعی برای سالها می ماند.

    از دست دادن حرکات اتوماتیک. پلک زدن، لبخند زدن و حرکت شانه ها در زمان راه رفتن همگی اعمال ناخود آگاهی هستند که قسمتی از زندگی فردی می باشند.در بیماری پارکینسون این اعمال تمایل به کاهش یا حتی از بین رفتن دارند. ممکن است زیاد قیافه نگیرند یا وقتی صحبت می کنند با روح و سرزنده به نظر آیند. خیلی از افراد با بیماری پارکینسون مشکلات زیادی با صحبت کردن دارند، و صدای آنها اغلب تک صدایی و خیلی نرم میشود. این ممکن است یک مشکل خاص برای افراد بالغ پیرتر باشد چون صدای نرم فردی با بیماری پارکینسون  برای فردی با شنوایی کم قابل شنیدن نیست. اشکال در بلع. این در مراحل دیرتر بیماری تظاهر میکند، اما در مواردی هم دیده نمی شود، اغلب افرادی که مشکل بلع دارند می توانند خودشان غذا بخورند.

 

علل

 از قریب ۲۰۰ سال پیش که این بیماری برای اولین بار توصیف شده است، تحقیقاتی انجام شده که برخی از روندهای این اختلال پیچیده را درک کنند.

اکنون دریافته اند که خیلی از علائم و نشانه های بیماری پارکینسون وقتی توسعه می یابند که سلول های عصبی معینی(نرون) در ناخیه ای از مغز به نام substantia nigraصدمه دیده یا نابود میگردند. به طور طبیعی، این سلول های عصبی ترشح دوپامین می کنند- یک ماده شیمیایی که علائم را بین substantia nigra   و قسمتی دیگر از مغز ، corpus striatum  هدایت می کند. این علائم موجب می شود که ماهیچه ها نرم شده، و حرکات موزون و تحت کنترل داشته باشند.

 هر فردی مقداری از نرون های تولید کننده دوپامین را به عنوان قسمتی از روند مسن شدن از دست می دهد. اما افراد با بیماری پارکینسون نیم یا بیشتر سلول های عصبی را در substantia nigra از دست می دهد.اگر چه سلول های دیگر مغز نیز دچار فرسودگی و نابوی قرار می شوند، سلول های حاوی دوپامین برای حرکت حیاتی هستند و در مرکز صحنه قرار دارند. چه باعث این می شود موضوعی است که هنوز پایه تحقیقات قرار دارد. دانشمندان معتقد هستند که بیماری پارکینسون ممکن است نتیجه ترکیبی از عوامل ژنتیکی و محیطی باشد. داروهای مشخصی، بیماریها و سموم همچنین ممکن است علت نشانه های شبیه به آنچه در بیماری پارکینسون دیده می شود باشند.

عوامل ارثی

دانشمندان معتقدند که ژنها در ارتباط با توسعه پارکینسون هستند، اما هنوز واضح نیست، که آیا توارث نقش فرعی یا اصلی در این بیماری را دارد.

 مشخص شده است که بعضی اوقات خویشاوندان درجه یک مانند پدر و مادر، بچه ها و خویشاوندان، بسیار مساعد به گرفتن بیماری هستند تا آنها که هیچ ارتباط خانوادگی ندارند. اگرچه خطر در فامیا درجه یک کم می باشد – کمتر از ۵%- هرگز پیشنهاد ارتباط ژنتیکی نمی توان داد. به این دلیل دانشمندان تمرکز بر خانواده های نادری که در آنها افرادی چند پارکینسون دارند می کنند- و این تحقیقات دیدگاه بررسی علل این بیماری را به طور کلی بررسی میکند.

 در خانواده های با بیماری پارکینسون ، محققان دو گونه از عوامل ژنتیکی را مشخص نموده اند. یکی شامل پروتئینی غیر طبیعی به نام alpha-synuclein، پروتئینی که در سلول های عصبی منهدم شده در افراد با بیماری پارکینسون تجمع می یابد. دیگری شامل مشکلاتی با سیستم بدن می شود که  که پروتئینی نا خواسته ایجاد می کنند. اکنون روشن شده است که هر دو این عوامل نقش کلیدی در ایجاد پارکینسون در همه افراد بازی میکنند.

 عوامل محیطی

 افراد در تماس غیر معمول با علف کش ها و حشره کش ها به احتمال بیشتری دچار پارکینسون میگردند تا افرادی که چنین تماس هایی نداشته اند. محققان هنوز ارتباط خاصی را بین این بیماری با آفت کش های گیاهی و حشره کش ها نیافته اند.

در این رابطه محققین دریافتند که وقتی جوانان غربی از یک آلاینده خیابانی  به نام متیل- فنیل تترا هیدرو پیریدون(MPTP)برای سر خوشی استفاده می نمودند دچار رعشه وسایر علائم بیماری میگردند.از آنجاییکه مکانیسم این ماده کم کردن دوپامین در مغز بوده محققین به این نتیجه دست یافتند که در این بیماری کاهش دوپامین مطرح است. مطالعات با اسکن از سر این جوانان وبررسی استریاتوم در مغز وتغیرات  آناتومی فرضیه کاهش دوپامین را در منطقه استریاتوم یا نیگرا استریاتوم تایید نمود. 

 داروها

تعدادی از داروها در مقدار زیاد و استفاده طولانی مدت می تواند ایجاد بیماری پارکینسون کند. این داروها شامل هالوپریدول، کلرپرومازین، که برای برخی از عارضه های روانی تجویز می شوند می باشد. در بیماری جنون که یک بیماری روانی است دوپامین برعکس بیماری پارکینسون افزایش می یابد. داروهای مذکور ضد دوپامین بوده ودر دوز بالا سبب کاهش دوپامین والقاء پارکینسون می نماید.

به همان نسبتی که داروهای ضد تهوع ، مانند متوکلوپرامید این کار را می کند. داروی ضد تشنج والپرات همچنین ایجاد برخی از خصوصیات پارکینسون ، به خصوص لرزش میکند.

این داروها ایجاد بیماری پارکینسون نمی کنند، هرچند که ، علائم وقتی که مصرف دارو متوقف شود از بین می رود.

 عوامل خطر

 سن یکی از عوامل اصلی خطر در بیماری پارکینسون می باشد. هر چند که این بیماری می تواند بالغین را در سن ۲۰ سالگی مبتلا کند، معمولا در در میانه یا اواخر زندگی شروع می شود. خطر با افزایش سن ادامه می یابد. برخی محققان تئوری داده اند که افراد با این بیماری ممکن است صدمات عصبی ناشی از عوامل ژنتیکی یا محیطی داشته باشند که با مرور زمان بدتر می شود.

دیگر عوامل خطر عبارتند از:

توارث. داشتن یک یا بیشتر ارتباط نزدیک با بیمار پارکینسونی شانس اینکه شما نیز این بیماری را بگیرید بیشتر میکند، اگر چه خطر شما هنوز کمتر از 5%است.

جنسیت. مردان بیشتر مساعد به گرفتن بیماری پرکینسون هستند تا زنان. تماس با آفت کش ها و حشره کش ها. در معرض تماس با آفت کش ها و حشره کش ها بودن شانس خطر شما را کمی افزایش می دهد.افرادی که کشاورزی می کنند، یا در محیطهای روستایی زندگی می کنند.

 کاهش میزان استروژن. کاهش میزان این هورمون ممکن است شانس بیماری پارکینسون را بالا ببرد. این بدان معنی است که زنان یائسه که میزان کمی هورمون دریافت می دارند یا اصلا دریافت نمی کنند و آنهایی که رحم آنها برداشته شده است در خطر بیشتری هستند. زنان یائسه ای که هورمون درمانی می شوند در خطر کمتری هستند. اما همه تاثیرات هورمون درمانی مثبت نیستند. هورمون درمانی به صورت ترکیبات استروژن و پروژسترون می تواند شما را در معرض عوارض جانبی وخیم قرار دهد.

تشخیص

 به علت اینکه هیچ آزمایش معینی برای بیماری پارکینسون وجود ندارد، تشخیص بیماری بخصوص در مراحل اولیه مشکل است. علائم ونشانه های پارکینسون مانند تغییر در راه رفتن، لرزش و به زحمت صحبت کردن یا نوشتن ممکن است به عنوان عوارض پیری فراموش شوند، به خصوص در افراد پیرتر با این بیماری.پزشکان بعضی اوقات بیماری پارکینسون را در افراد جوانتر به دلیل اینکه معتقد هستند که این بیماری فقط افراد پیر را درگیر میکند فراموش میکنند.

 تشخیص بیماری پارکینسون مبتنی بر تاریخچه پزشکی، معاینات و مشاهدات علائم عصبی و معاینات عصبی می باشد. به عنواان قسمتی از تاریخچه پزشکی پزشک از شما سئوالاتی در مورد هر داروی مصرفی که شما گرفته اید یا اینکه تاریخچه پزشکی خانوادگی داشته اید می کند.

معاینات عصبی شامل ارزیابی راه رفتن، هماهنگی و برخی از در خواست های چرخشی می باشد. پزشک همچنین ممکن است متوجه علائم مخفی بیماری پارکینسون شود، مانند کاهش ژست یا یک لرزش دقیق وقتی که او در حال تاریخچه گرفتن است.

 عوارض

نیمی از بیماران با بیماری پارکینسون به طرف افسردگی می روند. در برخی از موارد ، افسردگی ممکن است ماه ها یا حتی سالها قبل از تشخیص بیماری پارکینسون وجود داشته باشد. اگرچه محدودیتهای فیزیکی در نتیجه این بیماری می تواند تنش زا و موجب سرخوردگی شود، افسردگی در فردی با بیماری پارکینسون که عمولا یک واکنش به بیماری و عدم توانایی نیست. در عوض، این به علت تغییرات زمینه ای در مغز در ارتباط با خود بیماری می باشد.بعلاوه برخی افراد با بیماری پارکینسون در نهایت دچار دمانس مغزی می شوند، وضعیتی که در آن حافظه را از دست میدهند، قضاوت  و تغییرات شخصیتی مختل میگردد.

 داروهای مصرفی برای بیماری پارکینسون همچنین می تواند موجب بروز عوارضی شود، مانند حرکات غیر ارادی بازوها و پاها( دیسکینزی)، هذیانات، خواب آلودگی، و سقوط فشار خون در زمانی که فرد ایستاده است.

 دیگر عوارض بیماری پارکینسون شامل:

   اشکال در بلع و جویدن. در مراحل اخر بیماری، ماهیچه هایی که برای بلع استفاده می شوند در گیر میگردند، و خوردن را بسیار مشکل میکنند.

   مشکلات ادراری. بیماری پارکینسون می تواند هم بی اختیاری ادراری و هم نگه داری ادرار دهد. اغلب داروهایی که برای درمان بیماری استفاده می شوند، بخصوص داروهای آنتی کولینرژیک ، می توانند فرد را دچار نگه داشت ادرار کنندو ادرار کردن را سخت کنند.

  یبوست. افراد زیادی با بیماری پارکینسون دچار یبوست میگردند چون سیستم گوارشی اهسته کار میکند. یبوست همچننین می تواندعارضه داروهای مصرفی برای درمان نیز باشد.

   مشکلات خواب. افراد با بیماری پارکینسون اشکال در بخواب رفتن دارند و ممکن است چند بار در شب بیدار شوند. آنها دارای خواب های بی آرامی هستند.

ناتوانی جنسی. برخی از افراد با بیماری پارکینسون ممکن است متوجه کاهش میل جنسی شوند. این ممکن است ناشی از عوامل روحی و جسمی باشد، یا این به علت عوامل جسمی به تنهایی باشد.

درمان

 برای خیلی از افراد پاسخ به درمان مهیج باشد. با مرور زمان، هرچند که فواید دارو اغلب کاهش می یابد ، اگر چه نشانه به مقدار کمی بهبود می یابند و تحت کنترل می روند. بعلاوه داروها، پزشک ممکن است توصیه تغییر در شیوه زندگی در شما کند، مانند فیزیوتراپی، غذای سالم و ورزش .

فیزیوتراپی می تواند مفید برای افراد با بیماری پارکینسون باشد- هم در مراحل اولیه و هم در مراحل آخر که بیماری پیشرفت میکند. آن می تواند تحرک را بهبود بخشد، میزان حرکت و قدرت ماهیچه ای را بهتر کند. اگرچه ورزش های بخصوص نمی تواند پیشرفت بیماری را متوقف کند، ، بهبود قدرت ماهیچه ای می تواند کمک به شما در احساس توانایی کند. یک فیزیوتراپیست با شما کار خواهد کرد که راه رفتن و تعادل شما را بهبود بخشد. کار کردن با یک آسیب شناس تلفظ می تواند کمک به بهبود مشکلات با صحبت کردن و بلع کند.

 وقتی که تغییر در شیوه زندگی دیگر مفید نباشد، پزشک شما داروهایی را توصیه خواهد کرد، گاه به تنهایی و گاه به صورت ترکیبی می باشد.

 

در خلال درمان اولیه، عوارض جانبی از کاربی دوپا-لوودوپا معمولا مشکل عمده نمی باشد. هرچند که دارو با پیشرفت بیماری کارآیی کمتری دارد. به عنوان یک نتیجه ، برخی افراد ممکن است تجربه حرکات غیر ارادی داشته باشند وقتی که دارو به حداکثر میزان خونی خود برسد. میزان زمانی که دارو موثر است ممکن است با مرور زمان کوتاه شود و نیاز به تکرار دوز است.

 دیگر مشکل که در ارتباط با استفاده طولانی مدت کاربی دوپا- لودوپا است، اثر خاموش روشنی آن است، که ممکن است ایجاد حرکات در ارتباط با پارکینسون کند و ناگهان و غیر قابل پیش بینی ناپدید شود. دیگر اثرات جانبی ممکن است شامل هذیان و افت فشار خون در حالت ایستاده باشد. برخی افراد ممکن است دچار تهوع با درمان کابی دوپا- لوودوپا شوند.

کاربی دوپا- لوودوپا به افراد با پارکینسون اجازه می دهد که زندگی توام با توانایی بیشتری داشته باشند و در خیلی از موارد برای سالها موثر است. اگونیست های دوپامین اثرات دوپامین در مغز را دارند و موجب می شوند که سلول های عصبی به مقدار کافی به دوپامین موجود پاسخ دهند. اگونیست های دوپامین هم همراه با کاربی دوپا- لوودوپا استفاده می شود و هم در ابتدای بیماری، بخصوص در افراد جوانتر.

 عوارض جانبی اگونیست های دوپامین شبیه به کاربی دوپا– لوودوپا می باشد، اگر چه آنها کمتر موجب حرکات غیر ارادی می شوند و بیشتر موجب هذیان یا بی خوابی می شوند. این داروها همچنین ممکن است خطر  رفتارهای اجباری را مانند تماس جنسی زیاد ، قمار کردن ، و خوردن بیش از حد را بالا ببرد. اگر شما این داروها را مصرف میکنید و شروع به کارهایی کرده اید که خارج از شخصیت شما می باشد با پزشک تماس بگیرید.

 این گروه از داروها شامل بروموکریپتین، پرگولیدpergolide آپومورفین، pramipexole ، ropinirole می باشد. بروموکریپتین و پرگولید اکنون کمتر از زمان های گذشته استفاده میشوند چون این داروها موجب واکنش های التهابی در ریه ها یا دریچه های قلب میگردند. از مصرف داروهای اگونیست دوپامین در صورتی که هذیان یا پریشانی دارید پرهیز کنید.

 –  Selegiline(Eldepryl). این دارو، با یا بدون کاربی دوپا – لوودوپا استفاده می شود، و کمک به جلوگیری از شکست دوپامین طبیعی و دوپامین تشکیل شده توسط لوودوپا میکند. این کار را توسط مهار فعالیت آنزیمی به نام منو آمین اکسیداز ب (MAO-B) – آنزیمی که دوپامین را در مغز متابولیزه میکند . تحقیقات نشان داده است که Selegline ممکن است نیاز به

کاربی دوپا- لوودوپا را برای یک سال به تاخیر بیاندازد، و وقتی که با کاربی دوپا – لوودوپا استفاده شود ممکن است تاثیر آنها افزایش یابد. زمانی فکر میشد که این دارو ممکن است پیشرفت بیماری پارکینسون را کند کند ، اما امروزه مشخص شده است که چنین نیست.

–  مهار کننده های COMT . این داروها تاثیر درمان کاربی دوپا- لوودوپا را بوسیله مسدود کردن آنزیمی که موجب شکسته شدن دوپامین می شود افزایش می دهند. Tolcapone یک مهار کننده COMT قوی است که به راحتی از سد مغزی نخاعی میگذرد..Entacapone یک مهار کننده COMT است که برخی از خصوصیات تولکاپون را دارا می باشد ولی به داخل مغز نمی رود. این کمک به مدیریت تغییرات در پاسخ به کاربی دوپا- لوو دوپا در افراد با بیماری پارکینسون میکند. انتا کاپون موجب مشکلات کبدی نمی شود و اکنون به صورت ترکیب با  کاربی دوپا و لوو دوپا در دارویی به نام stalevo است.

 –  آنتی کولینرژیک ها. این داروها اصلی ترین درمان بیماری پارکینسون قبل از آمدن لوودوپا بودند. به طور کلی، آنها کمک به کنترل لرزش در مراحل اولیه بیماری میکنند. هر چند که، آنها فقط مقدار کمی موثر هستند و اغلب اوقات فواید آنها به وسیله عوارض جانبی آنها مانند خشکی دهان، تهوع، احتباس ادراری _ بخصوص در مردان با پروستات بزرگ – و یبوست شدید از بین می رود.

آنتی کولینرژیک ها همچنین می توانند موجب مشکلات روحی ، شامل از دست دادن حافظه، گیجی و هذیان شوند. تعدادی از داروهای آنتی کولینرژیک، مانند تری هگزیفینیدیل و بنزتروپین در دسترس هستند. داروی آنتی هیستامین مانند

دیفن هیدرامین و ضد افسردگی ها مانند آمی تریپتیلین خیلی شبیه به آنتی کولینرژیک ها عمل میکنند، و پزشکان ممکناز آنها در بیمارانمسن تر که تحمل آنتی کولینرژیکها را ندارند استفاده کنند.

 –  آمانتادین. پزشکان ممکن است این داروی ضد ویروس را به تنهایی برای راحتی کوتاه مدت در مراحل اولیه بیماری پارکینسون ملایم استفاده کنند. آمانتادین همچنین ممکن است اضافه به درمان کاربی دوپا- لوودوپا در افراد در مراحل انتهایی بیماری پارکینسون استفاده شود، بخصوص اگر آنها مشکلات با حرکات غیر ارادی بوجود آمده به وسیله کاربی دوپا- لوو دوپا

( دیسکینزی) داشته باشند. عوارض جانبی شامل زانوهای ورم کرده و ارغوانی شدن پوست می باشد.

 – کو آنزیم Q10 . ساختمان های کوچکی در سلول های شما به نام میتوکندری موادی می سازند که برای کار طبیعی سلول لازم است. یکی از این مواد کو آنزیم Q10 است ، که الکترون ها را در خلال تنفس سلولی منتقل میکند – روندی که طی آن سلول ها انرژی خود را از اکسیژن میگیرند. افراد با بیماری پارکینسون تمایل به داشتن میزان پایین کو آنزیم Q10 دارند ، و تحقیق نشان دلالت بر این دارد که مکمل های کو آنزیم Q10 ممکن است پیشرفت بیماری پارکینسون را در مراحل اولیه کند کند. شما می توانید کو آنزیم Q10  را خریداری کنید ، ولی همه تولیدات ممکن است به اندازه هم موثر نباشند. برای خرید این محصولات با پزشک تماس بگیرید.

جراحی

 زمانی پزشکان به طور مرسوم از جراحی برای درمان بیماری پارکینسون استفاده میکردند. ولی با پیدایش لوودوپا و دیگر داروهای درمانی ، دیدگاه جراحی مورد بازبینی قرار گرفت. روش های زیر ممکن است یک انتخاب باشند در زمانی که نشانه ها با دارو درمانی کنترل نشوند.

 

–  Thalamotomy . این روش برای سال ها برای کاهش لرزش در افراد با بیماری پارکینسون بکار رفته است، تالاماتومی در بر گیرنده خرابی قسمت کوچکی از بافت تالاموس است – مرکز عمده مغزی برای رله پیامها و انتقال حس ها. جراحی ممکن است موجب حرف زدن در گوشی و نامفهوم شود و گاهی اوقات کاهش هماهنگی وقتی که هر دو سمت مغز صورت گیرد . به این دلیل ، معمولا در یک طرف مغز صورت میگیرد و فواید به یک طرف بدن محدود می گردد.

 –  Pallidotomy . علاقه جدیدی برای انجام این عمل از زمان پیدایش تکنیکهای تصویری که اجازه به جراحان میداد تا تمرکز بر نواحی که باید درمان شود کنند بوجود آمد. در این شیوه ، از یک جریان الکتریکی برای تخریب قسمت کوچکی از بافت پالیدومglobus pallidus ، قسمتی از مغز که مسئول خیلی از نشانه های بیماری پارکینسون است استفاده می شود. پالیدوتومی می تواند لرزش را بهبود بخشد ، سفتی و حرکات آهسته را با تداخل در شبکه عصبی بین گلوبوس پالیدوس و تالاموس بهتر میکند. بخصوص کمک کننده در حرکات غیر ارادی که به وسیله دارو درمانی ایجاد می شود است .

اگرچه پالیدوتومی مفید برای برخی از جنبه های بیماری پارکینسون است.، این یک علاج نیست و در خیلی از موارد، فواید ممکن است زیاد طول نکشد. بعلاوه، جراحی خطرات نیز به همراه خواهد داشت، شامل نحوه صحبت در گوشی، ضعف و ناتوانی و مشکلات بینایی، بخصوص وقتی که در دو طرف مغز صورت گیرد.

 – تحریک عمقی مغز. یک وسیله کاشتنی در مغز اکنون به طور وسیعی استفاده می شود که کمک به کنترل خیلی از نشانه های بیماری پارکینسون میکند. تحریک کننده عمقی مغز شامل دستگاهی شبیه به ضربان سازpacemaker است که در قفسه سینه کار گذاشته می شود و نوسانات الکتریکی را از طریق یک سیم به الکترودهای ظریفی که در عمق مغز قرار دارند می فرستد. مرکز اختصاصی مغز که مورد هدف است، هسته زیر تالاموس، کنترل خیلی از اعمال حرکتی را به عهده دارد.

 به ندرت، این شیوه ممکن است موجب خونریزی مغزی و مشکلات شبیه به سکته مغزی شود. عفونت همچنین می تواند خطری برای تحریک عمقی مغز باشد، و ممکن است در برخی افراد نیاز باشد که برخی از قطعات تعوض شود. بعلاوه، باطری قرار گرفته در زیر قفسه سینه باید هر چند سال به وسیله جراحی تعویض شود. تحریک عمقی مغز برای افرادی که کاربی دوپا- لوو دوپا پاسخ نمی دهند مفید نمی باشد. و وسیله برای افرادی که مشکل با فکر کردن و حافظه دارند استفاده نمی شود چون ممکن است علائم آنها را بدتر کند.

خوردن غذاهای سالم

 خوردن غذاهایی که شامل میوه های تازه، سبزیجات و غلات باشد. این غذاها شامل فیبر زیاد ، که کمک کننده برای جلوگیری از یبوست است. اگر شما از مکمل های فیبری استفاده می کنید، مانند پودر psyllium ، متا موسیل یا سیتروسل ، مطمئن باشید که به مرور اضافه کنید و مایعات به مقدار کافی استفاده کنید. در غیر این صورت یبوست شما بدتر خواهد شد. اگر شما دریافتید که فیبر به نشانه های شما کمک میکند، آن را بر اساس یک برنامه منظم برای بهترین نتیجه استفاده کنید

ورزش

 ورزش منظم مهم است اگر شما بیماری پارکینسون دارید. این کمک به بهبود تحرک شما، تعادل، میزان حرکت و حتی احساس سرخوشی احساسی میکند. پزشک شما و فیزیوتراپی ممکن است توصیه به یک برنامه ورزشی کنند، ولی هیچ کدام از فعالیت ها شامل راه رفتن، شنا یا باغبانی مفید نیست. ورزش های سنگین مانند راه رفتن، پریدن، و رقص ممکن است کمک کننده باشد.

بیماری پارکینسون می تواند احساس تعادل را در شما مختل کند، و راه رفتن را با یک خرامش طبیعی مشکل میکند. این پیشنهادات ممکن است کمک کننده باشند.

چه مواد مغذی در این بیماری موثر هستند؟

- ویتامین‌ها

ویتامینC : یک آنتی اکسیدان است که احتمالا پیشرفت بیماری را کند کرده و نیاز به دارو درمانی را به تعویق می‌اندازد. در یک مطالعه در سال 1979 با تجویز توام 3000 میلی‌گرم ویتامین C و 3200 واحد بین‌المللی ویتامین E در روز، برای بیمارانی که در مراحل اولیه بیماری بودند، پیشرفت بیماری تا بیش از سه سال کندتر شد.

ویتامین E : این آنتی‌اکسیدان به عنوان از بین برنده رادیکال آزاد، سلول‌های مغز را از آسیب‌ حفظ می‌کند. مصرف مقادیر زیاد ویتامین C و E برای این بیماری پیشنهاد می‌شود. این مقادیر به‌طور معمول از طریق مواد غذایی تامین نشده و باید مکمل یاری صورت گیرد.

ویتامین‌های گروه B : نقش بسیار مهمی در عملکرد مغز و فعالیت آنزیم‌ها دارند.

ویتامین B5 : در انتقال سریع پیام از یک سلول عصبی به سلول دیگر دخالت دارد.

ویتامین B3 : گردش خون را در مغز بهبود می‌بخشد، ولی در صورت ابتلا به اختلالات کبدی ، نقرس و یا فشار خون بالا نباید از این ویتامین استفاده کرد.

ویتامین B6 : تولید دوپامین در مغز بستگی به وجود این ویتامین دارد، اما در صورت مصرف لوودوپا نباید این مکمل را مصرف کرد.

- مواد معدنی

سلنیوم: یک آنتی اکسیدان قوی است.

کلسیم: همراه با منیزیم عمل می‌کند و برای انتقال تحریک عصبی مورد نیاز است.

- اسیدهای آمینه

 تیروزین: برای تنظیم و بهبود حالات و رفتار فرد مفید است.

L فنیل آلانین: علائم را کاهش داده و در بهبود افسردگی موثر می‌باشد. در افراد باردار و یا شیرده در موارد اضطراب بی‌مورد، دیابت، فشارخون بالا و یا فنیل کتونوری نباید مصرف شود.      L گلوتامیک اسید: برای انتقال تحریک عصبی مفید می‌باشد.

- Ginkgo Biloba : این عصاره از برگ‌های خشک درخت جینگو به دست می‌آید که بومی ایران نیز هست. اثرات بسیار مفیدی از این گیاه دیده شده، از جمله بهبود گردش خون و اکسیژن برای بهتر شدن عملکرد مغز، کاهش کرامپ‌پا، لرزش، رعشه و افزایش احساس بهبودی.

 

توصیه‌های تغذیه‌ای

تاکید بر مصرف مواد غذایی حاوی فنیل آلانین: از آنجا که اسید آمینه- L فنیل آلانین ممکن است به کاهش علائم بیماری پارکینسون کمک کند، مواد غذایی مانند بادام، مغزها، ماهی، گردو، کدوتنبل، کنجد، لوبیا، نخود و عدس را در رژیم غذایی خود بگنجانید.

در صورت مصرف لوودوپا باید دریافت ویتامین B6 کنترل شود: ویتامین B6 ممکن است با اثرات این دارو تداخل پیدا کند.

بنابراین در صورت استفاده از این دارو باید میزان دریافت مواد غذایی حاوی ویتامین B6 مانند: موز، ماهی، گوشت، جگر، جودوسر، بادام‌زمینی، سیب‌زمینی و غلات کامل کنترل شود.

تغییر سبک زندگی

ورزش: فعالیت جسمانی و داشتن تمریناتِ متوسط روزانه می‌تواند به عملکرد طبیعی عضلات کمک کند. تمرینات انتخابی مثل قدم زدن ، آهسته دویدن، شنا و حرکات کششی سبب حرکت عضلات و پمپ قلب می‌شود.

سموم: آفت کش‌ها، پاک‌کننده‌ها و سایر ترکیبات شیمیایی که به‌طور معمول در محیط زندگی استفاده می‌شوند، با بیماری پارکینسون ارتباط دارند. اگر چه ممکن است قرار گرفتن در معرض چنین موادی مکرر نباشد، ولی حتی مقادیر کم آنها هم می‌تواند مشکلاتی را در بچه‌ها، کهنسالان و افراد بیمار ایجاد کنند.

سپاس از 3 وجود مقدس:

1-      آنهایی که ناتوان شدند تا ما به توانایی برسیم.

 2- موهایشان سفید شد تا ما رو سفید شویم.

2-      عاشقانه سوختند تا گرما بخش وجود ما و روشنگر را همان باشد.

 پدرانمان ، مادرانمان ، استادانمان  

---

نوشته شده در تاریخ پنجشنبه بیست و ششم فروردین ۱۳۹۵ توسط دکتر حسین جعفری عضو هیئت علمی دانشگاه

آرشیو نظرات

بیماری آلزایمر و درمان دارویی و گیاهی

 … بیماری آلزایمر و درمان دارویی و گیاهی

دکتر حسین جعفری عضو هیئت علمی دانشگاه آزاد اسلامی واحد پزشکی تهران گروه فارماکولوژی

 

حمد و سپاس بی کران پروردگار یکتا را که هستی مان بخشیده و به طریق علم و دانش رهنمون مان شد و به همنشینی رهروان علم و دانش مفتخر مان نمود و استفاده از علم و معرفت را روزی مان ساخت. در سالِ 1931 روان شناس و عصب شناسِ آلمانی "الویس آلزایمر" اولین موردِ این بیماری را کشف و در مورد آن نوشت، که بعدها به بیماری آلزایمر معروف شد. بیمار یک زنِ 90 ساله بود به اسم آگوست دتر". الویس آلزایمر" این زن را از زمانِ بستری شدنش در آسایشگاهی در شهر فرانکفورت تا زمانِ مرگ او در سالِ ۱93۱ همراهی کرد.

بیماری آلزایمرچیست؟ به انگلیسی (Alzheimer's disease) که به اختصار آلزایمر خوانده می شود، یک نوع اختلال عملکرد مغزی است که بتدریج توانایی های ذهنی بیمار تحلیل می رود. بارزترین تظاهر زوال عقل اختلال حافظه است. اختلال حافظه معمولاً بتدریج ایجاد شده و پیشرفت می کند. در ابتدا اختلال حافظه به وقایع و آموخته های اخیر محدود می شود ولی بتدریج خاطرات قدیمی هم آسیب می بینند. بیمار پاسخ سئوالی را که چند لحظه قبل پرسیده است فراموش می کند و مجدداً همان سؤال را می پرسد. بیمار وسایلش را گم می کند و کجا گذاشته است. در خرید و پرداخت پول دچار مشکل می شود و نمی تواند حساب دارائیش را نگه دارد. بتدریج در شناخت دوستان و آشنایان و نام بردن اسامی آنها نیز مشکل ایجاد می شود. کم کم مشکل مسیر یابی پیدا شده و اگر تنها از منزل بیرون برود ممکن است گم شود. در موارد شدیدتر حتی در تشخیص اتاق خواب، آشپزخانه، دستشویی و حمام در منزل خودش هم مشکل پیدا می کند. بروز اختلال در حافظه و روند تفکر سبب آسیب عملکردهای اجتماعی و شخصی بیمار شده و در نتیجه ممکن است سبب افسردگی، عصبانیت و پرخاشگری بیمار شود .یکی از مشکلات زوال عقل بروز توهم و هذیان است. مللاً بیمار فکر کند همسرش به وی خیانت کرده است و یا همسایگان و پرستارش قصد آسیب رساندن و توطئه علیه وی را دارند. بیمار ممکن است به فرزندانش بدبین شود. گاهی اوقات بیمار افرادی را که نیستند می بیند مللاً والدین فوت شده یا اقوام دیگر . در موارد شدید بیمار برای انجام کارهای اولیه شخصی نیاز به کمک پیدا می کند و ممکن است توانایی کنترل ادرار و مدفوع را هم از دست دهد. بیمار دچار زوال عقل ممکن است در تکلم و یافتن کلمات مناسب مشکل پیدا کند و در نتیجه کم حرف و گوشه گیر شود. در موارد پیشرفته تر بیمار آگاهیش را نسبت به بیماری از دست داده و نمی داند دچار ناتوانی در انجام برخی کارها است و ممکن است کارهای خطر ساز انجام دهد. بتدریج ممکن است توانایی حرکتی بیمار هم دستخوش آسیب شده و مکرراً تعادلش را از دست داده زمین بخورد . آلزایمر رایج ترین شکل زوال عقل است. علائم این بیماری با از دست دادن قدرت حفظ اطلاعات بخصوص حافظه موقت در دوران پیری آغاز شده و به تدریج با از دست دادن قدرت تشخیص زمان، افسردگی، از دست دادن قدرت تکلم، گوشه گیری و سرانجام مرگ در اثر ناراحتی های تنفسی حادث می گردد. مرگ پس از پنج تا ده سال از بروز علائم اتفاق می افتد؛ اما بیماری حدود بیست سال قبل از ظهور علائم آغاز شده است. این بیماری با از دست رفتن سیناپسهای نورونها در برخی مناطق مغز، نکروزه شدن سلول های مغز در مناطق مختلف سیستم عصبی، ایجاد ساختارهای پروتئینی کروی شکلی به نام پلاک های پیری (SP) در خارج نورون های برخی مناطق مغز و ساختارهای پروتئینی رشته های به نام NFT در جسم سلولی نورون ها، مشخص می شود. این بیماری علاج ناپذیر را اولین بار روانپزشک آلمانی به نام اَلویز آلزایمر در سال 1906میلادی معرفی کرد. غالباً این بیماری در افراد بالای 65 سال بروز می یابد؛ گرچه آلزایمر زودرس )با شیوع کمتر( ممکن است زودتر از این سن رخ دهد. در سال2006 میلادی 6/26 میلیون نفر در جهان به این بیماری مبتلا بودند و پیش بینی می شود که در سال 2050 میلادی از هر 85 نفر یک مبتلا به آلزایمر وجود داشته باشد.

روز جهانی آلزایمر:

همه ساله روز21 سپتامبر یا30 شهریور به مناسبت روز جهانی آلزایمر در دنیا مراسم و همایش های مختلف بر گزار می شود. شعار سال 2008 این روز (No time to lose)است، به این معنی که زمانی برای تلف کردن نداریم . پنج درصد جمعیت ۱۰ ساله و بالاتر به بیماری آلزایمر متوسط تا شدید مبتلا هستند واین در حالیست که ۱۹ تا ۱۰ درصد سالمندان در همین گروه سنی از بیماری آلزایمر خفیف رنج می برند. پروتئنهای آمیلوئیدی : در بیماری آلزایمر ساختارهای پروتئینی کروی شکلی در خارج نورون های برخی مناطق مغز و ساختارهای پروتئینی رشته ای در جسم سلولی نورون ها، تشکیل می شود. این ساختارهای پروتئینی که به آنها اجسام آمیلوئیدی گفته می شود، در الر برخی تغییرات در پروتئومسلول های عصبی وبهم خوردن تعادل و تغییر در میزان و یا ساختار پروتئین های پرسینیلین، آپولیپوپروتئین E ، سینوکلئین، و پپتید آمیلوئیدبتا یکی از مهم ترین پروتئین هایی که در ایجاد آلزایمر نقش دارد، پروتئین پیش ساز آمیلوئید (APP)نام دارد. این پروتئین در سلول های دستگاه عصبی بیان می شود و در اتصال سلول ها به هم، تماس سلول ها و اتصال به ماتریکس خارج سلولی و اسکلت سلولی نقش دارد.

پروتئین APP به وسیله سه نوع آنزیم پروتئولیتیک پردازش می شود. آنزیم های آلفا، بتا و گاما سکرتاز، به ترتیب پروتئین - APP را دراسیدهای آمینه ۱۷۱ ،۱۷۵ و711 برش می دهند. با الر آنزیم های گاما و بتا سکرتازبلا بر پروتئین APP ، به ترتیب،پپتیدهایی به نام آمیلوئیدبتا 40 )دارای 40 اسید آمینه( وآمیلوئیدبتا 42 )دارای 42اسیدآمینه( ایجاد می شوند. در حالت عادی مقدار این قطعات در سلول ها کم است و به سرعت تجزیه می شود؛ اما اگر در پروتئوم سلول های عصبی این تعادل بر هم بخورد و مقدار این قطعات افزایش یابد، ساختارهای پروتئینی کروی و درنتیجه آلزایمر ایجاد می شود. در بیماران مبتلا به سندروم داون( تریزومی21 ( میزان بیان پروتئین APP افزایش می یابد و علائمی شبیه آلزایمرمشاهده می شود که ممکن است به علت افزایش مقدار پپتید آمیلوئید بتا 42 باشد؛ زیرا ژن پروتئین APP بر روی کروموزوم21قرار دارد . درمان بیماری آلزایمر افرادی که در مرحله ی پیش رفته ی آلزایمر هستند ممکن است توانایی راه رفتن، حرف زدن و یا واکنش نشان دادن به دیگران را از دست بدهند. سرانجام ممکن است بیماری مانع فعالیت های حیاتی مانند بلعیدن شود. در این مرحله پزشکان مراقبت در بیمارستان را موثر تر می دانند، زیرا امکان تجویز مسکن ها و مراقبت ویژه ازبیماران در آنها راحت تر انجام می شود. در حال حاضر درمان بیماری آلزایمر بیشتر شامل درمان های علامتی، درمان اختلالات رفتاری و داروهای کاهنده سیر پیشرفت بیماری است . درمان های غیر دارویی:از راه های غیر دارویی کاستن از پرخاشگری و بیقراری، شناسایی و رفع عللی است که سبب پرخاشگری بیمار می شود. مللاً از تغییر محیط زندگی و جابجا کردن وسایل وی باید اجتناب کرد. گاهی اوقات حضور افراد بیگانه و ناآشنا سبب ترس و بی قراری وی می شود. ماساژ بیمار و معطر کردن محیط و موزیک آرام در برخی بیماران سبب کاهش بیقراری می شود. ورزش های سبک و کارهای ساده ملل قدم زدن یا حتی کندن علف های هرز باغچه می تواند سبب آرامش بیمار شود. درمانهای دارویی: گرچه هنوز درمانی برای بیماری آلزایمر وجود ندارد اما با استفاده از داروها می توان سیر پیشرفت بیماری را کم کرد و از شدت اختلال حافظه و مشکلات رفتاری بیمار کاست.

داروهای مورد تایید برای بیماری آلزایمر شامل موارد زیر است . داروهای آرامبخش و ضد جنون: اگر با روش های غیر دارویی نتوان رفتارهای آزاردهنده، بی قراری و پرخاشگری بیمار را کمتر کرد می توان از داروهای جدید ضد جنون ملل اولانزاپین، کوتیاپین و ریسپریدون استفاده کرد. گاهی اوقات افسردگی سبب پرخاشگری بیمار است که با استفاده از داروهای ضد افسردگی مثل فلوکستین می توان آن داروهای ضد کولین استراز: در بیماری آلزایمر مقدار استیل کولین که یکی از واسطه هایی شیمیایی مداخله گر در حافظه است کم می شود. داروهای مختلفی برای افزایش مقدار استیل کولین پایانه های عصبی استفاده می شوند از جمله ریواستیگمین (Exelon) ، دانپزیل (Aricept) ، و گالانتامین (Razadyne) این داروها سبب بهبود حافظه، عملکردشناختی و عملکرد اجتماعی بیمار می شوند. این داروها تا حدودی رفتارهای غیر طبیعی بیمار را نیزاصلاح می کنند. مشکل عمده این داروها عوارض گوارشی، تهوع، استفراغ، دل پیچه و اسهال است که با افزایش تدریجی دارو، مصرف همراه صبحانه و شام و با مایعات یا آب میوه از شدت عوارض کاسته می ممانتین (Ebixa, Namenda): داروی دیگری که در درمان موارد متوسط تا شدید بیماری آلزایمر استفاده می شود و تا حدودی هم الرات محافظتی بر روی سلولهای مغزی دارد ممانتین است. این دارو نیز سبب بهتر شدن توانایی شناختی و حافظه بیمار می شود.گیجی و منگی مهمترین عوارض این دارو هستند. دارو را میتوان همراه با غذامصرف کرد. داروها مختلف شیمیایی و گیاهی وجود دارند که بر اساس برخی مطالعات برای بیماری آلزایمر توصیه شده اند اما الر بخشی آنها هنوز به تایید نرسیده است. ویتامین ها ملل ویتامین E ، ویتامین های گروه ب، امگا 9، استروژن، جینکوبیلوبا،داروهای ضد التهاب مثل بروفن از این دسته داروها هستند . رژیم غذایی سالم شامل مصرف روزانه سبزی و میوه و کاهش مصرف چربی های اشباع به علاوه مصرف مناسب مواد غذایی حاوی ویتامین های A، C و E یکی از راه های مهم پیشگیری از آلزایمر است . گاما سکرتاز سابق برای درمان آلزایمر مورد آزمایش قرار گرفته بود.

مریم گلی ( Salvia officinalis):

گیاهی است بوته ای با ساقه منشعب و پوشیده از برگ های باریک در انتهای ساقه های خوشه ای از گل های آبی رنگ می روید. ساقه ها عطری خوشایند و طعم تلخ دارد. مسکن و برطرف کننده درد است. و اسانس رقیق آن را برای کاهش سردرد به شقیقه ها می مالند. اسانس آرام بخش و نشاط آور در عطریات و فرآورده های آرایشی و بهداشتی به کار برده می شود. به علاوه مریم گلی یک تقویت کننده حافظه بسیار قدرتمند می شود. این گیاه، هزاران سال است که در درمان بیماری های مغزی و عروقی مورد استفاده قرار می گیرد ترکیبات استخراج شده از ریشه ی گیاه مریم گلی از آنزیم های بازدارنده آنزیم استیل کولین استراز می باشند. ضعف حافظه ناشی از بیماری آلزایمر با افزایش فعالیت آنزیم استیل کولین استراز در ارتباط می باشد. افزایش فعالیت آنزیم استیل کولین استراز، منجر به کاهش میزان استیل کولین در نورون های کولینرژیک و نیز غیر کولینرژیک مغز می گردد. در مغز بیماران مبتلا به آلزایمر، پلاک هایی به نام پلاک های امیلوییدی تشکیل می گردند. پروتئین آمیلوئید بتا، جزء اصلی ساختار تشکیل دهنده ی این -پلاک های آمیلوئیدی می باشد. این پروتئین عمر کرد آنزیم استیل کولین استراز را در اطراف پلاک های آمیلوئیدی افزایش می دهد. استفاده از گیاه مریم گلی، از افزایش فعاگیاهی است بوته ای با ساقه منشعب و پوشیده از برگ های باریک در انتهای خوشه ای از گل های آبی رنگ می روید. ساقه ها عطری خوشایند و طعم تلخ دارد. مسکن و برطرف کننده درد است. و اسانس رقیق آن را برای کاهش سردرد به شقیقه ها می مالند. اسانس آرام بخش و نشاط آور در عطریات و فرآورده های آرایشی و بهداشتی به کار برده می شود. به علاوه مریم گلی یک تقویت کننده حافظه بسیار قدرتمند محسوب می شود. این گیاه، هزاران سال است که در درمان بیماری های مغزی و عروقی مورداستفاده قرار می گیرد ترکیبات استخراج شده از ریشه ی گیاه مریم گلی از آنزیم های بازدارنده آنزیم استیل کولین استراز می باشند. ضعف حافظه ناشی از بیماری آلزایمر با افزایش فعالیت آنزیم استیل کولین استراز در ارتباط می باشد. افزایش فعالیت آنزیم استیل کولین استراز، منجر به کاهش میزان استیل کولین در نورون های کولینرژیک و نیز غیرکولینرژیک مغز می گردد. در مغز بیماران مبتلا به آلزایمر، پلاک هایی به نام پلاک های امیلوییدی تشکیل می گردند. پروتئین آمیلوئید بتا، جزء اصلی ساختار تشکیل دهنده ی این -پلاک های آمیلوئیدی می باشد. این پروتئین عمر کرد آنزیم استیل کولین استراز را در اطراف پلاک های آمیلوئیدی افزایش می دهد. استفاده از گیاه مریم گلی، از افزایش فعالیت آنزیم استیل کولین استراز در اطراف پلاک های امیلوئیدی جلوگیری نموده و بدین واسطه نیز مریم گلی می تواند به عنوان یک مهار کننده آنزیم استیل کولین استراز برای کمک به درمان بیماری آلزایمر مورد استفاده قرار بگیرد.

زعفران (( Crocus sativu

از ادویه های مورد استفاده در کلیه منازل است که خواص درمانی بسیار گوناگونی دارد. قسمت مورد استفاده این گیاه انتهای خامه و کلاله گل است. مهمترین خاصیت زعفران که از قدیم مورد توجه بوده، درمان افسردگی است. زعفران از رسوب پلاکت های آمیلوئید در بیماران مبتلا به آلزایمر جلوگیری می کند. بنابراین باعث تقویت حافظه می شود. مصرف روزانه زعفران توانایی یادگیری و حافظه را به طور قابل توجهی افزایش می دهد. زعفران بوی قوی و طعمی تلخ دارد، باعث تحریک اعصاب شده، الر مسکن دارد و دارای خاصیت آرام بخشی و خواب آوری است و اگر می خواهید همیشه شاد و خندان باشید، زعفران بخورید. با توجه به این مواد معطرگیاه در حالت پودر شده، بسیار سریع تر از پودر نشده آن تبخیر می شود پس بهتر است زعفران را تا موقع مصرف پودر نکنید یا در صورت پودر کردن، در ظرف در بسته نگه داری کنید. مصرف زیاد زعفران برای بدن مضر است و در زنان باردار تنها در مقادیر بسیار محدود قابل استفاده می

بادرنجبویه ( Mellissa officinal):

گیاهی علفی، پایا، پرشاخه و پرپشت، ساقه های راست و برگ های متناوب بیضی شکل و گل هایی با کاسبرگ های رنگی اول زردرنگ بعد سفید و سپس به بنفش تبدیل می شوند.تمام گیاه پوشیده از پرزهای ریز بوده و عطر لیموی تندی از خود متصاعد می کند. این گیاه در اکلر مناطق کشور از جمله تهران، گیلان، آذربایجان و کردستان می روید. اندام دارویی بادرنجبویه برگ های آن است که خاصیت آرام بخش و خواب آور داشته و در مواردی تسکین دهنده درد معده و سرگیجه می باشد. علاوه بر آن سبب کاهش تعداد ضربان قلب می شود و بهترین دارو برای اشخاصی است که هنگام اضطراب دچار ناراحتی معده می شوند. یافته های جدید محققان حاکی از آن است که این گیاه الر قابل توجهی در کاهش علایم آلزایمر دارد. باید در مصرف آن در هنگام اختلالات تیروئیدی احتیاط گردد. تولید اولین داروی گیاهی ضد آلزایمر در ایران: ستاد توسعه علوم و فناوری، گیاهان دارویی و طب سنتی با حمایت از شرکت‌های دانش بنیان فعال در این حوزه موفق به تولید اولین داروی گیاهی کاهش دهنده علایم بیماری آلزایمر با نام "سافروتین" شد ضمن آنکه به زودی داروخانه گیاهان دارویی در کشور از سوی این ستاد راهبردی راه اندازی می‌شود.

آلزایمر و تغذیه:

پژوهشگران دانشگاه پزشکی شیکاگو با بررسی عادت غذایی ۱۹۹۹ نفر دریافتند که آن دسته از افرادی که دچار مشکلات فراموشی و نظایر آن نیستند، در عادت غذایی خود غذاهای سرشار از ویتامین ای گنجانده اند. ویتامین ای، رادیکال های آزاد را که محتملا" می توانند به سلول های مغز آسیب بزنند، مهار می کند . هنوز راه لابت شده ای برای جلوگیری از ابتلاء به آلزایمر وجودندارد، چراکه عامل و یا عوامل اصلی این بیماری ناشناخته است . با این حال یکی از بهترین راههایی که امروزه برای پیشگیری از ابتلاء به آلزایمر بیان می شود، همان راههایی است که برای کاهش خطر ابتلاء به بیماری های قلبی بیان می شوند . کنترل موارد مهمی که برسلامت قلب تالیر دارد، مانند، فشارخون بالا، چاقی و دیابت ممکن است بتواند به پیشگیری از ابتلاء به آلزایمر کمک کند . افزایش تحرک و فعالیت جسمی، روابط اجتماعی و رژیم غذایی سالم می تواند، خطر ابتلاء به آلزایمر را کاهش دهد . سپاس از 3 وجود مقدس: 3- عاشقانه سوختند تا گرما بخش وجود ما و روشنگر را همان باشد. 1- آنهایی که ناتوان شدند تا ما به توانایی برسیم. 2- موهایشان سفید شد تا ما رو سفید شویم. پدرانمان ، مادرانمان ، استادانمان   
         

---

نوشته شده در تاریخ شنبه چهاردهم فروردین ۱۳۹۵ توسط دکتر حسین جعفری عضو هیئت علمی دانشگاه

آرشیو نظرات